Iulij caesaris Bulengeri Romanus imperator. Vbi de insignibus imperij, purpura, diademate, corona, igne, fortuna aurea, ... & reliquis imperij ornamentis abundè explicatur. ..

21쪽

DEI Mr ERAT ORE ROMANO Iiano S Probo Roma enim quasi duplex fuit, altera clausa muris a Servio Tullio, cuius ambitus cssct 11. milliarium, altera non ausa muris, quae tamen in orbem circumiecta citet, de continentibus aedificiis instructa,quam Aurelianus Scirobus muris sepserunt, ut ambitus utriusque urbis esset o milliarium,auctore Vopisco in Aureliano, vel a milliarium,ut Maribus

Polonus his verbis: In circuitu Roma sunt milliana1Σ. praeter Transtiberim Sc Leoninam ciuitatem , cum quibus dicitur habere L milliaria. Hanc urbem nauris olim non clausim Plinius lib. . c. 1, Vocat extrema tectorum. Praeter duas illas urbes erant suburbia, quae Tibur, Ocriculum, Ariciam, Ostiam caecurrcbant, ut Plinius ibidem ostendit,cuius verba sic habent: Vrbem tres portas habentem Ronaulus reliquit, aut,ut pluri mas addentibus credamus,quatuor Moenia eius collegere ambitu imperatoribus censoribusque Vespasianis, anno conditae ha8.pasillum 23. millia, zo complexa montes . ipsa diuiditur in regiones η compita Larium 161. Eiusdem spatij mensura currente a millia, rio in capite Rom. fori statuto ad singulas portas,quae

sunt hodie 3 . ita ut a portae semel numerentur, praetereanturque ex veteribus quae esse desierunt, flacit

per directum tria millia 61. ita lege cum Lipso, non so millia: numerus enim ille supra fidem Ad extrema vero tectorum cum castris Praetoriis ab codem millia tio per Vicos omnium viarum mensura colligit paulo amplius .millia passuum ita lege, non septuaginta, millia, qui numerus falsus. Procopius 4. tantum portas, S aliquot portulas numerar tib i. Gotth pes

22쪽

habet i . portas, S aliquot portulas. In colle sunt molae urbis ab antiquo exstructae . quia illic aqua multa

per canalem ad tumuli cacumen Drtur,4 In praeceps magno impetu ex eo loco defluit ducti e veteres Romani collem & ripam fluuiimuro includere institue runt,ne ab hostibus mola labefactari post ent,&fluuio trajecto urbis ambitus infestari Dionysius Halycarn.

lib. . Ambitum urbis o tantum milliarium olla ait, cuiusmodi fuit ambitus Athenarum cum Pyraeo de longis muris. Quae verba de veteri urbe,quam Seruius Tullius muris cinxerat,accipienda sunt. Vopiscus vero murorum ambitum ad quinquaginta millia produci putat. Sed ambitum intelligit quo seriorem vibem Aurclianus complexus et t. Em verba sic habent. Adhibito consilio Senatus muros urbis Romae dilata- uix: nec tamen pomoerio addit eo tempor sed postea. Pomoerio autem nemini principium licet addere, nisi ei qui agri barbarici aliqua parte Romanam Rem p locupletauerit. Addidit autem Augullus , addidit Trajanus, addidit Nero, sub quo Pontus Polemoniacus, δ Alpes Cortiae Romano nomini tributae, C. Muros urbis Romae sic ampliauit, ut quinquaginta . A q

23쪽

c D IMPERATOR ROMANO. prope millia murorum eius ambitus teneat. Apud Suetonium Nero destinarat Ostia tenus moenia pro mouere, atque inde fossa mare veteri urbi inducere: sed non periecit Aristidesinen mio Romae,urbem ad mare usque descendere scribit, sed de suburbiis exaudiendus videtur is δὶ πολις θιλύπὶ ακρους et νας. Vrbs tum iuga montium, tum mediam tegit terram, descendit autem&vsque ad mare, ubi publicum est

emporium, communis rerum e terra nascentium administratio, πιυο ης ωτης γιγνοι , - κωλύπὸ ιαι zh eis μωσο. Nec impedit quicquam, quo minus quamcumque Urbis partem occupes, in media tamen conssistas. Nec vero superficiem duntaxat occupat,sed longe supra exemplum altissime in aerem ascendit, ut iam altitudo eius non ex niue quam continet, aesti

manda sit, sed magis ex ipsis iugis h mi,

sibi superimpostas urbes,alteram supcr alteram ferat, ut eius fert nomitiis ratio tota robur est. Quocirca siquis ipsam diligenter explicare vellet, o quae nunc in sublimi sunt urbes, humi iuxta se inuicem deponere,

24쪽

, LIBER PRIMvs.

existimarem fore ut omnis Italia reliqua pars compleretur, atque Una Vrbs ad Ionium usque mare continua protenderetur. In montibus enim qui in oenibus urbis inclusi erant, tot aedificia,tam ampla superba, ex structa fuerunt, ut aliae urbes in collibus, aliae in radi cibus, quaedam in planitie positae viderentur. Certe Flaminia tota Ocriculum usque ab urbe aedificiis ex utraq parte plena fuit,Ostiensis item via, Ostia usque. Dionys Halycarn lib. . de Servio Tullio, τῆ ο αλ

si ,urbi addidit duos colles, Viminalem, MEsquilinum, quorum uterque urbis non contemnendae magnitudinem habet. Hic rex ultimus auxit ambitum. vi bis Vlterius non processis urbis aedificatio, religio nibus ut fertur, non permittentibus. Hες ἄπυυ

.em. ἀει otio ταῖς ορύλα λιάγή, εξε, ἐν βουλὴ - πολκ' ,κ πό λ RP- Ἀληκ aes h ταλις Suburbia,inquit, quam late urbi circumfusa sunt, multa illa magna, immunita,&hostium incursibus obnoxia, quae adeo urbi coniuncta sunt, ut si quis oculis in ea conuersis Romae exquirere magnitudinem velit, longe fallatur,

nec certo dignoscere queat, quousque se urbs extendat, &ibi vibs esse desinat ita urbanis aedificia subur

25쪽

8 DE IMPERATORE ROMANO. 'bana perpetuo nexu cohaerent, in infinitam longitudinem porreet urbis existimationem spectantibus prςbentia. Quod si quis moenibus inuentu quidem distici libus propter undique coniunctas aedes, vestigia

tamen vi teris strauehurae mulatim locis seruantibus, ametiri ambitum eius voluerit,4 conferre cum eo quo Atheniensis urbs continetur, non multo capacior op

parebit Romae ambitus Idem libro x in anno si. Irat, inquit, tunc urbis ambitus non major quam Athenarum, S pars eius in tumulis, abruptisque sita rupibus,ab ipsa natura sic communita, ut exiguo egeret praesidio, pars Tyberi non secus ac muro cieti-debatur. Post Dionysii Halycarnasse aetatem quatum

didierit ude hac ubique maxima urbe, potentiam eius tantae urbis magnitudini non respondere, merito diruxerit.Qu anquam si totum Olideres imperium,urben1 nequaquam admiraberis,qua tantula toti imperet terrae: sin ad ipsam urbem,eiusque terminos respicias,non amplius miraberis totum orbem tantae urbi abiici. Qv od enim de Asa dixit auctor quidam, quantamcumque sol peragraret regionem, huic unum imperare regena id iam verum est effectum,quando, solis cursus vestro aequalis est imperio, o vestram vibem sol peragrat. Non enim maris opuli, nec Chelidoneae, vel Cyaneae insulae, nec equi cursus diurnus mare Versus vestrum desinit imperium, nec certis Vos imp tatis finibus, neque alius regni terminum vobis pra: scribir,

26쪽

scribit sed& mare initar cinguli per vestrum aeque

imperium ac orbem terrarum medium protenditur.

ues Romam appellunt, ab omnibus gentibus omni

tempore, omni autumni conuersione, ut ea urbs

communi totius orbis osticina non sit absimilis Claudianus lib. de Bello Getico Romae immortalitatem pronuntiat: Surge precor deneranda parens, incerta sicundis Fidei eis, humilemq; metum deponere senectae. Urbs aequaeua polo: tunc demum ferrea sumet Ius in te Lachesis, quum sic mutauerit axem Foederibus natura nouis, ut flumine derso Irriget Egyptum Tanais dec. Eius ambitum ab Aureliano diximus auctu,quod Paulus Diaconus li. io. Historiae miscellae docet, his verbis Aurelianus muris validioribus&latioribus urbem sepst,teplum solis aedilicauit, in quo infinitum auri , gemmarumque constituit. Porcinae carnis sum populo instituit. Eandem Constantinus ornauit, narrante Nazario in Panegyrico, Longum est, inquit, ex illo percensere beneficia principis,quon urbem sine modo redeuntia contexta eius benignitate fulserunt, ita in finita nume ro, commodis magna, ut nunquam obliuione gratiam obductura sit vel multitudo omnium, vel utilitas sinsulorum Sensisti Roma tandem arcem te omnium

gentium,&terrarum est e reginam, cum ex omnibus prouinciis optimatcs viros Curia tuae pigneraucris,Vt

27쪽

D DE IMPERATORE ROMANO bemitus dignitas non nomine, quam re es et illustrion,

cum ex totius orbis fore conitaret. Populi vero Romani vis illa magnitudo venerabilis ad uaaagineuiantiquitatis relata, non licentia cffrenis exultat. δ c. Celeberrima quaeque urbis nouis operibus enitescunt,

nec obibleta modo per vetustatem rediuiuo cultu in signiuntur, scd illa ipsa quae antehac magnificentissima putabantur, nunc auri luce fulgentia decoram maiorum parcimoniam prodiderunt.idcirco ipsae maximae sublimes porticus, δ rutilante auro columnae, tantivm inusitati ornatus dederunt, ut illo non minus cupide conueniatur loci gratia, quam speculI. Volupta te ornata est igitur&aucta cuna ab Aureliano, tum a Constantino Augustis, usque adco ut non tantum κυπερορ ιυ dicatur a Sogomcno sub finem lib. 1.d c. i. lib. . Sed Mενα πιλις , - η πόλις, αεγαλη ρύμη ab eodem lib. i. Claudianus in Rustinum lib. 2. Urbs etiam magnae quae dicitur aemula Romae Regia Roma.

Romam urbem abiisset Augustus moenibus Romam

ornasse, legibus Hadrianus imbuisse,sinibus Traianus

auxisse dicuntur in Panegyr. Theod. Cum moenibus Augustus ornaret, legibus Hadrianus imbueret, finibus4 r anus augeret. Symmachus lib. IO.e. 2O. Martiam Romam vocat. e. 6. Plebem Martiana, Silius Italili. ra. Martigenam. Socrates lib. . Eiam 'α α Antiquam Romam.Theodoretus lib. s. c. 8.&9. . , γαις

28쪽

Proxime Diis Consultantae qui profilici mrbi,

Qua nihil in terris complectitur altius aether. Libanius δααλ ice, εἰ κωνῶνῖον Constantinus απαΜαξας et ιυ ιυγάλω et λιν - E MMους φξης cum liberasset magnam urbem nebula incumbente Accedat Belisa .ri de Roma sententia quam apud Procopium ib.3 de bello Gotth his verbis ad Totilam exponit. si

sub sole sunt, urbem maximam de nobilissimam cssem confesso est. Ncque cnim unius viri virtute ac opera exstructa est, neque breui tempore ad tantam magni tudinem, speciemque prouecta, sed multi reges, longinqua aetas, fortistimorum virorum numerus frequens, diuitiarum ac potestatis excessus cum alia omnia ex toto orbe, tum vero artifices eo congregare

29쪽

D IMPERATORE ROMANO. potuerunt, ct ita paulatim tanta in urbem, quantam vides, architectati, monumenta virtutis omnis posteris reliquerunt. Quam si conseruaris possessione omnium pulcherrimam habebis. Nihil igittar mirum cum tot Romae fuerint decora, tot ornamenta, si praeter ceteros homines Romani suam vi bem adamarint. tiade re Procopius lib. . Gotth S. D Bes Ao pl.

xime urbem suam amant, ludentque omnia quae a patribus acceperunt,conseruare, procurare scdulo, ut nihil veteris decoris Romae antiquae pereat, qui longo iam tempore cum a barbaris regantur&obtineantur, aedificia publica conservarunt,de ornamenta

plurima,quantum fieri potuit. Et tanto tempore cum Roma neglecta sit ab Imperatoribus, ob strueturae prς stantia diuturnitati resistit,& monumenta generis quaecunq; relicta sunt conseruantur. Inter quae nauis AEneae conditoris urbis, ad hanc diem durat spectacu

tum incredibile. Sacellum enim in media urbe cum

30쪽

LIBER PRIMUS. 3fecerint ad ripam Tiberis. ibi cum eam posuerint, ex eo tempore illam conseruant Elt autem moneres, di oblonga,cum vno tantum remigum Versu agatur. Idem lib. i. Gotth de canalibus di tubis fontium:

latere coctili iam olim facti, tam latia alti, ut eques in iis equum agere possit. Idem de Mausoleo Hadriani,

abestq; ab ambitu moeniuum quasi ad lapidis iactum. Spectaculum egregium. opus enim est ex lapide Pario,&lapides ter se spectant ex aduersum positi, nihil

aliud intus habentes latera eius quatuor sunt aequalia, latitudinem ad iactum lapidis habent singula, longitudinem Lalii tudinem supra murum urois, S supra statuae ex lapide Pario hominum S equorum stupendae. Hoc monumentum cieres, Ut videtur, duabus