Bibliotheca manuscripta ad S. Marci venetiarum digessit et commentarium addidit Joseph Valentinelli praefectus 4

211쪽

Chrysippi Hollandii, satyricon, rerenus. Ardinando II magnae AEtruriae duet IV II 62l-Ι6 0J. Partes duae. Dedicatio ine. :α Si virtutem tuam, invictissimo princeps, salsis adulantium suciso illi tam ... v ; textus vero: et Etiam De me cernitis Chrysippus o sum, et, ut sorte Protheus evaserim ... B, pag. 348. Autographum primum revelant frequentiores liturae ne emendationes, presertim in parte prima. Pstrs altera deest codici sequenti quem, purioris lectionis grutin, excutiam.

Chrysippi Lydii, satyrieon bipartitum, ad serenias. Ferdinandum ec., pag. 2I6. Pars prima tantum operis manus eiusdem, cum lituris et addita mentis, a. 1637 exarati, quo homines morum generutim corripiuntur. Auctor 8atyricon Euplormionis a Ioanne Barctato ita imitatus est ut pag. 23 Euphormionem en enurrantem indicat quae Barciatus, verbis in te dum et Dominibus iisdem. Idem Hollandia fundo in primo codice Hollandus dictusJ Delphum, scilicet Pisas, advenit, ubi academiam Moyliatorum nuper institutam pag. I 60 memorat. AEque pag. 16l mentionem ingerit de Iacobo Gaddi florentino ac de Baceetto quodam, qui eae suarinimis historiarum soribus mel eollegit, quo Lydiorum res et facta totis numeris sapidissime condiderit; itemque de generoso viro Tauri mis verosi milius Ferdinando II magno dueel et torquem auratum

donante.

Gasparis Seioppii, comitis a Clara Valle, machiavellica, seu enumeratio utilitatum quas eramen doctrinae mechia velli, et eau sarem quae ecclesiam ad τetandoε eiu/ libros impulerunt, reipublieas christianae, in primisqxe 3ocietati Iesu illeae pollicetur. Diqiligod by Cooste

212쪽

4 Duo sunt quae iv Nicolai Machia velli causa praestare constitui.

Quae ad hune et ad codicos qui sequuntur illustrandos sa ei uni ex Morellio lὶ eo libentius do, quod operis historiam quaquaversus perficiant. Hoc primum scripto Seioppius in Machi avellio vindicandum ingenium exercuit: haec namque ipsemet adiecit: a scripsi Mu-n diolani mense aprili anni l sit 5, apud virum non minus ingeniiv eultu, quam vitae sanctimonia spectatum. Matthaeum Vulerium is carthusiens. familiae sacerdotem, in contubernio et convictu Ale- v xandri Ludovisti cardin. et legati pontificii M. Opus quadriennio post rotractavit, et aptiori hoc titulo inseripsit: et Machia vellica, O hoc est apologia duplex, quarum priore Sacrae mmanne cccleo stati de Nicolai Machi avelli libris decreta defenduntur; posterioreis eiusdem Machia velli innocentia adversus Calvini stas, praecipue is italici nominis hostes, propugnatur : in utraque vero Pseudo, politi eorum Machiavelli doctrina ad propriam utilitatem, nullos honesti turpisque discrimine, conficiendam, abutentium impro- , bitas, ipsius Machi avelli praeceptis consulatur u : quo quidem titulo annotatum Florentiae spud comites Pieri uti os autographum

superesse, Bundinius prodidit Uit. D. Bapl. Doni, p. 36J. Scripsit deinde paediam politices, anno I 623 ROmao vulgatam, et proximo Mediolani recusam ; in qua quum de philosophia civili

generatim pertractat, tum praecipuo ad Machia vellium purgandum eadem, quae in machia vellicis statuerat, adducit; eius tamen suppreSgo nomine, nec his contentus, aliam se apologiam editurum receperat anno I 639, cui titulum hune imposuerat: Clementis papaε VII, eensura de politicis Machia selli libris ab imposturis sycophantarum et imperitorum calumniis et indieata; idest apologia Machia pelli suom . δele t. hist., ed. sau V., i 25, p. 42bJ. Hanc attamen nequaquam omisit; sed, Bandinio teste, cum alia inscripta : Caussae dictio pro honora Maelianelli, et Florentinorum, apud Pieri uti os in autographo est. Quod opus in codice tiostro exstat, sumptum est, praelatione

213쪽

tamen omissa, ex autographo, quod Guillelmus de Uampo Sancti Petri hi bliothoeae Patavinno praesectus hahebat. Nonnulla de eo genus ad bibliothecam Fontani nil italicam scripsit t. I, p. 20zJ : alia, quo lectoribus opus ineditum commonstremi proferam ego :α duo, Seioppius ait, sunt quae in Nicolai Maelii avelli caussan praestare constitui. Unum ut sacrae romanae ecclesiao de li- v bris eius decreta atque leges tuear ne defetidam : alterum ut o Machia voltum, impin, Dosaria, ne rebus publicis et statibus v cxitiosa illa praecepta. quas illi a Galliae Calvinistis, ad con- v flandam Italis, praecipueque Medicae domui invidiam, et an catholicis nonnullis impinguntur, nequaquam tradidisse ; nen potius ea, quae reges, prinei pes, nc respublicas Seire, et in im-n periis obsorvaro plurimum humnni genoris intersit, docuisses vineam s. Ad ecclesiao romanae decreta accedens, duo inter se, suo quidem iudicio, pugnantia profert; quae postea componit Alterum in eo diplomate agnoscit, quo Clemens pontifex VII, anno 153l Antonio Volado typographo romano Machivelli historiam florentinam, librum de principe, et disgertationes sive discuros imprimendi facultatem secit: alterum vero a Clemente VIII prodiisse ait, quo omnia Machiavelli seripta inter prohibita relata sunt; neque enim id antea suetum ipse noverat, quum tamen ab anno saltem 1559 in indice librornm prohibitorum, qui Romae ac Venetiis vulgatus est, Machiavellus inter auctores primae cla33i3, ut aiunt, appareat. Tria deinde ostendero conatur: primum, recte atque ordine ecclesiam facere, si pro ea uuarum temporumque dirersitate idem alias probet co permittat, alias reiiciat as prohibeat: et re quidem vera hoc do iis tantummodo, quae ad exteriorem ecclesine disciplinam spectant, satis evincit. Alterum est, grate3 esse eaugsas cur hodie Machiatelli libros, nisi a piis ac prudentibus viris prius correctos, ecclesia legi retet: caussas autem non inde derivat, quod Mn-chiavelli libris non pauca contineantur, quae fato aut ethnicae fortunae humani arbitrii libertatem subiiciunt, alia pagani3mum redolent, alia iamae eccle3iasticorum detrahunt, alia denique tyr-runidem forent, et Ialaam illum status rationem inducunt οῦ quod nonnulli, rectiδ eius in medium allatis, probare satagunt ; sed quod iiεdem nonnulla eontinentur, quae ad unitersitatum iniu-

214쪽

riam pertinent, quaeque bono quamlis animo et vere 3cripta, tamen eleri contmptum postunt incere, aut bene quidem diem mala a multis intelligi, et occasionem malitiae multis praebere,

rerum usus rire eaeperientia comprobat. POEt romum vero est, eo-elesiam iustas habuisse cur anno ibat Machia pelli libros probaret, Romaeque edendos curaret: quod Sci Oppius dum ait, salsum pro vero supponit; quum aliud omnino esse constet iudicium dogmaticum, quo do libro, examino ad hoc instituto, aliquid ecclesia decernit: aliud facultatem n pontifico romuuo typographo cuidam factam eundem in sua diti otio imprimendi et evulgandi.

Quidni, inquit, Machiapelli aeripta probarentur ' Is in politire

tradenda mazimorum philosophorum vestigiis inhaeret; rempublicam scilicet, et principatum, primum veciebus rire formis suis, tum singularum eatissis e lentibus et congerrantibus, post adiunctis, ad eatremum repugnantibus e licas. De vitiosis ac deterioribus imperiorum formis, et ipsa tyrannide, deque modis, quibus haec institui et conservari possit, equidem disserit. Verum hoc inquit, haud illi est vitio vertendum ; quum vel Aristoteles, eiusque interpretes, ne christianis quidem exceptis, de civili philosophia disputantes, muneri suo tum demum se satis facturos arbitrati sunt, si de iis omnibus pertractarent; idque adductis testimoniis, in paediam politices spag. 42 et seq., edit. mediol J iam

translatis, ostendere conatur : nec praeterea Machia vellus, nisi

hypothetice, de tyrannide disserat, ut qui eandem se probare haudquaquam significet. Scriptores autem politi eos nullo modo hominum generi nocero ait, dum do tFrannide tractant; quin deco insigniter benemereri vult; quod vel tyrannidem impediant, quum nrtes, quibus paratur et augetur, p0pulis demonstrant, aene per simplicitatem subiugari patiantur, suadent; vel emendent, quum principes eandein remittere, et ad boni imperii similitudi-ncm conformare docent. Ecclesia itaque, concludit, recte anno 153l Machia velli libros probavit; quum eius quoquo consilium tune esse putaretur, tyrannidum in bonum prinoi patum mutare, vel impedire, vel emendare ; idque colligendum videbatur ex in- dolo auctoris, hominis videlicet in republica nati, educati, Publicisquo muneribus lancti, et ex pluribus ipsoru in et librorum locis, quae liber tutis amorem, lic tyrannidis odium praesularunt,

215쪽

ut ex libro I, cali. l0 et 25 Linianarum disputationum. Iudicium

dein do idem ecclesiae tuere pergit, eaque tunc non sp pnruisso statuit in Machiavelli scriptis vitin, quae postea experientia unimadversa, ut libris prohibitis endom adnumerarentur, in caussu fuere. Priorem demum libri partem ubsolvit, Machi avellum us- firmans non ad tyrannicam regni tuendi rationem Suodendam,

sed ad invidiam tu magnum quemdam illius aetatis principem constandam, ipsam quo tyrannidem impediendam, libri de prin-eipe capita XV ot XVIII, de quibus potissimum accusatur, Con

Pars operis posterior Machia velli defensionem continet praecipue adversus Flanciscum alias Innocentium Gentiletium, Antonium Possevinum, Thomam Bogium, Petrum Ribadenerium et Iesu itas iugolstadienses, qui carmine tragico Machia velli dogmatu, quo EXSecrarentur, populo exhibuerant, eiusque imsginem anno l6I5 in concione frequentissima concreta averant, titulo apposito : Quoniam fuerit homo rofer et subdolus, diabolicarum amtium faber, optimus cacodaemonis avriliator. Quae in Machia vello scriptores illi damnent, ex editis iam sere omnium libris patet:

quae Scioppius reponat, haud operae pretium est demonstrare, quum levia et infirma, vel etiam salsa Eadem plerumque Sint, haud secus ne ea, quae nutea produXerant. Gentiletio ea tantum

apponit, quae Albericus Gentilis libro de legationibus tertio, capite nono nd rem habet. De Possevino vero inquit: Posso inum omnia illa pestiferae doctrinae capita, quae Machiareuo tribuit, eodem, quo sentiletius, ordine, ac prope iisdem rectiν videmus recitare ; ut Deila intelligamus eum libros Maestiatelli, in quem tam maledice inrehebatur, nequaquam DPirae: quod in Posset inonemini norum aut mirum videbitur, qui sciat quae Iacobi Gre seri emeriti Iesultae de ipso δit sententia. Cen3et ille lauemadmodum sanctae et immortalis memoriae vir Marcus Celserus, Germaniae suae phoenis, ipso re audii3se non semel mihi coormaritJtis ullum iotium in Volusianis annalibus, idest in eraδsis et in-yentibus Posse rini voluminibus, notabili aliqvo vhalinate, aut errore vacuum inreuiri r quae res eum aut alienis oculis libros Iesisse, aut mδcitiosum, lippumpe, aut alioqui oculis minime sincereresstm fui33e aryuit.

216쪽

Haee summa operis a Scioppio ad Machia vellium, si Diis placet, vindicandum conscripti. Vapulat idem pro meritis, ob praestitum Machi avello patrocinium, Henrici Wagnerechii, et Alberti Albortii Iesu itarum libris : τindiciis nempe politicis anno I 636 Dii inmo a priore editis; et lapido Udio ingenii spiritus nemorum Gaaparis Solonii a. 1649 a posteriore Monachii vulgato.

I. Eiusdem, methodus de scriptoribus politicis, ac proprie de relai Maeliatelli libris iudicundie item synopsis libri de principe, eiusdem Machia pelli, romanorum censorum iudicio probata, cum ponti cio, caesareo et ressio pririlegio. et Tum qui sine erroreb de scriptis politicis iudicare velit . . . D, s. 1 - 26. Tractatum, qua ad septimum paediae Sci oppi anno genus portinentem, in eius operum indice nuntiavit inoditum editor

libri de paedia D Amstelodami, I 666, p. l8J. Praeeunt: P. Nicolai Elaeaesii, clarissimi eae Praedicatorum ordine theologi, censura prior in Gasparis Seionii suppetias Dyleas politieis aeriptoribus lata3, 3ire paediam politicae ; h. s. Seionii responsio ad P. Riceardii eensuram de paedia et apae

Riccardius, Ianuae 1585 natus, sapientiae ergo it Fadre Mostro appellatus, in Hispania primum, dein Romae in gymnasio s. Thomae Minervaeo theologiam docuit, ubi mortuus est a. I 639.

eompendio deu' arte di salpar id anime e gli stati loro. a Dico loo spirito di Dio nolla sacra scri itura. Prov. 25. Gloria Nyum... D. s. 32-55. Tractatus neutrius habet notitiam Niceron in ampliori Sciop- pii operum ultra centum indice IJ. Caspar Seliops, latine Seionius, Novi sori DNoumarhil in Palatinatu n n. i5 si natus, Ambergae, Ridelbergae, Ingo ista dii, studia poeseos, philosophiae, medicinno, iuris professus est. Italia

ill Memsi es four serr/r a P histoire des hommes imus Des. Paris. 1 26, t. XXXV, p. 365-230.

217쪽

universa peregrinatus, domum Patavit, ubi anno 1649 obiit, tenuit domicilium. Voro de eo Limneus: a Multa scripsit Scioppius η doete et laboriose, sed pleraque eo animo et stylo ut ad seOmo mata et convicia su tus videretur M. III. Discorso delia selenta ei nile, deI S. B. e La cognitioneis civile versa in torno vn soggotio, cho pili di tuiti gli altri on immerso nulla materia . . . m, s. 56-I9. IV. De utilitate historiarum Mornatio. a Magnam esse et v pene incredibilem eloque utiae praestantiam, cum ex sapientis- v simis viris ... v, s. 80-88. Auctor venetus, a laudibus historicorum antiquorum orsus, venetos esseri praeconio Petrum Bumbum, Bernardum Iustinianum, Incobum Zenum, Petrum Marcellum, Beriacium Venerium, Paulum Parutam. Paulum Ram usium, Caelium Magnum, Iacobum Barbarum.

V. Diseorso di Manio Quere hi, eonte di Privo et eanonicodi Padora, alia serenissima repubblica di Venelia. a Io vorrei. esser habito a servir la serenita vostra, conforme at suo merito v sublime Di Pado va, si' i 2 di labbrato, I 639 s. Auctor, illustri genere natus Patavit, ethicam Aristotelis in patrio gymnasio tradidit; vivens a. 1639 bibliothecam fratribus ordinis Praedicatorum dono dedit suam ; mortuus est a. 164z.

Eadem quao codice antecedenti. Codex habet solia l24 cum nota auctoris sub fine, serius alia manu Exscripta : a Scripsi Mediolani, menso aprili, anni MDXV s apud virum non minus ingenii cultu, quam vitae sanctimonian spectatum, Matthaeum Volerium carthusiensis familiae saceris dotem, in contubernio et convi tu Alexandri Ludovisti, cardis natis et legati pontificii s.

Eadem quae Supra.

Codex paginarum 236, cum solita nota in sinu. Disiligod by Cooste

218쪽

Archimedis syracusani, opera τaria, sine interpretis nomine. n. Eutocii Ascalonitae, commentarii in libros duos Archimedis de aphaera et dylindro eaepositione discarsa Milesio meeha nico Didoro nostro praeceptori. et Cum in Archimedis libro, quemo de sphaera et cylindro consecit eorum qui nos prBecesserunt. . . ., L 2-48. h. - commentarii in circuli mensurationem Archimedis. et Consequens utique fuerit mihi intentum meum D Pr0Sequenti. . . P, s. 48-53. E. - commentarii in duos da aequiponderantibus seu de planorum aequilibriis, δine eorundem grapitate, gr-chimedis. e Momentum ipsum, o generosissime Petre, communeo gravitatis et levitatis est genus ... v, s. 53-63. Trino opere exstant tantum commenta Eulogii, Ascalonae in Palaestina nati, quae graece scripta versionem latinam reserunt, aliam ab ea quam dat Torellius in editione graeco-latina Archimedis . Oxonii, IV 92. a. Archimedis, de sphaera et cylindro. et Archimedes Douteois salutem. Prius quidem ad to misi quile a nobis inspectu essentu congeribentes ... D, s. 63-l06. Habes textum tantummodo. v. circuli dimensio. a Quilibet circulus trians gulo rectangulo aequalis est, illi videlicet cuius lutus M, L 106-Ι08.

219쪽

t. Arctii medis, de considalibus et speroidibus Muris inpenta. a Archimedes Dosyteo recte agere. Reliquorum theorematum s demonstrationes, quas in his quae superius . . . O, s. 109-I45. - . inrenta circa eliora, hoe est spirales lineas et spatia distis lineis contenta. si Areli. Dosyteo Salutem. Eorum x quae ad Cononem missa suerant theorematum, quorum assiduo v n me flagitas ... v, s. 145-l68. a. planorum aequiponderantium inrenta rei centra graτitatis planorum, rei de hi3 quae aequali pondere aptantur, libri duo. et Petimus gravia aequalia aequali distantia posita in-

η ter se aequaliter ponderare . . . v, s. 169-l83. . quadratura parabolae, Urat portionis contentae a linea recta et sectione rentanstuli coni. et Ar h. Dos. re te v Bgere. Cum audissem Cononem mortuum esse, qui nobis ndhucs in amicitia residebat . . . v, s. l84-193. u. tractatus de arenae numero, sire ratio de arenae dimensione. 4 Existimant quidam, rex Gelon, arenam eSsos multitudinem infinitam. Ego autem dico ... s, s I93-202. Non eadem est versio quae in editione Oxoniensi.

Pappi Alexandrini, mathematicarum collectionum liber oeta- τηε. a Cum mechanica contemplatio, fili Hermodore, multis oth magnis vitae nostrae rationibus Gndugat ... D.

Libros omnes sexceptis primo et secundo deperditisJ o graoco vertit et commentario illustravit Fridericus Commandinus. Hic Octavus respondet ex ungue te Stui pluries edito, usque a primo posthumo pisaurensi, anni l 588 ; etium qua parte diagrammata offert. Ea quae in codice, de Puppi, rei mathematicae insigniter studioso, saeculo IV florenti, Ioannes Baptista Rai mundus offert, libenter exscribo : et essendo detia opera di Pappo non al- , tro clio colletioni di molio cose, h difficile a raecogiterne uns soggetto solo, si di tuitu i 'opera como di libro per libro, oecotto

220쪽

v tinentium ad astronomiam, et deli'ottavo, net quale traita dellev mee aniche, servendosi degli clementi di Archimede ; net tergo x, ot quarto traita di molle cose, ma principalmento de redvpli- ω calione cubi et de intentione duarum mediarum proportionaliumn τε oliετρtκως χαἰ ἱρΥαυlκtίς, net settimo ancora di molis cose, et

v srsi l' altro dimostra molti lemmi necessari a molli libri, si suoin como d) nitri autori. eomo uelli libri de inelinationibus, nellis libri de contactibus, de locis planis, da eorollariis, et nelli 8 li-n bri de eonis d'Apollonio. uel primo pol et secondo io non sos che si traiti, non avendo' mai visio detii libri, nd avendo rit ron vato epilogo di loro che mi ricordi nelli libri seguenti v.

Eiusdem, mathematicarum collectionum luber octavus. Exemplum a superiori sumptum, eo testo qui sol. 19 scripsit in margino: et In questo libro Deli' autentico resta parta bianea

vero : a Ubi est linea in altero codice manu scripto sunt tantumn puneta loco lineae et loco verborum s. Utrumque obtinet in antecedenti.

cud. 4 membr. . saec. xlv, a. 308, l. 230 L. vlli, xx xl xj. s.

Euclidis, geometriae libri XV, cum eommentariis. Sub fiue: e Explicit liber geometriae magistri U- ampunit v. Vulgatissῖma Campani novariensis, qui medio saeculo XIII floruit, Campanus, de sphaera, cap l4J interpretatio est. In postremo solio, qui hunc olim codigona possedit fui ex solio ante

primum coniicioJ Leo Baptista Al hortus, manu sua notas apposuit, quibus ad assis et unciae partos indicandas veteres usos nOvit. Ex iis nonnullae sunt in Bedae fragmento de temporum ratione ab Elia Vineto recensito : reliquae apud scriptores do notis Romunorum praecipuos, vel aliter, vel nullo modo apparent. AntoAlbertum pertinuit codex Iac. cochi de Arctio, qui a. MCCCXL VI, die quarta mensis decembris, pignoravit hanc ysometriam, eum octos inta aliis libris Grimoaldo pro oetoginta libris. Qui aute Na-Diuitiaco by Gorale