De noxa saturni : dissertatio inauguralis toxicologica ...

3쪽

QUAM

CONSENSU ET AUCTORITATE

BITE SIBI CONCEDANTUR

, DIE VIII. M. DECEMBRIS A. MDCCCXLIII.

H. L. Q. S. PUBLICE DEFENDET AUCTOR

5쪽

AD CINERES USQUE COLEΝDIS

6쪽

PIO GRATOQUE ANIMO

D. D. D.

AUCTOR

7쪽

PROOEMIUM.

'e haec, quam mihi proposui, disserendi materies

inepta videatur neve levioris momenti, id sane non timeo. Cur autem ex tot laniisque rebus ad disserendum aptissimis gravissimisque hanc mihi elegerim, de qua quaererem, ea est ratio: quod in scholis clinicis, quibus intorsui, et Bero linensibus et Vraii flavi ensibus mihi contigii, ut plures aegrotos, morbo saturnino chronico laborante A, Observarem atque ipge curarem. Etenim jam tunc cupiditas me cepit, hujus morbi naturam atque indolem accuratius cognoscendi. Quod ut assequerer consilium, jam de plumbi ratione, qua in corpora animalia ageret, inquirerem necesse erat. En igitur habes, L. B., quae hisce studiis, aliorum senientias perscrutatus ipseque mecum meditatus, indagare potui. Verum illud quoque mea intersuit, tamquam ad

ariem nostram exercendam utilissimum, ut ne causas ignorarem atque occasiones, quibus hic morbus provo- eari posset nec non soleret. Hunc ad sinem incubui in cognoscendum plumbi usum in re domestica artiumque cultura, quatenus noxiam suam vim hominibus inferret.

Qua in re quae didici, haec quoque Tibi ossero, brevius non-

8쪽

numquam ei vel obiter tractata - id quidem prosicor. Sed si illud respexeris, me toxicologicam quam technologicam scribere maluisse dissertationem, Spero fore, uili jus rei veniam mihi des benignus. Sin minus, licet mihi in opprobrio ponas, quae desidera risi dummodo non ponas, quae scripta inveneris, jam hoc contentus gaudebo.

I. DE NOXA NATURNI IN RE DOMΕΝΤ ICA ARTIUMQUE CULTURA ADHIBITI.

g. 1. Plumbum purum atque integrum, Sicuti cetera metalla, per Se noxiam vim non exhibet, quod multis experimen iis diligenter ei accurate insiliuiis P r o u si et V auque lin doctior uni. At vero peculiari illa chemica virtute, qua citissime et facillimo in noxias maie-ries mutatur, jam per se plumbi usus in re domestica creberrimus hominibus perniciei est. Ita jam Diosco rides, Plinius, Galenus, Aetius, saeculo XVI. Fortuna ius Fidolis, et serioribus temporibus Vari Nwioion, Porci vat et multi alii, sumia aqua, quae do iociis aedificiorum plumbeis defluxerat aut per iubos plumbeos manarat, Colicam saturninam exoriam vide-

9쪽

bant 1 . Georgius Balier 2 gravem illaria, quae inter Piciones grassatur, Colicam deduxit a polus illius, quem ci drum appPllani, usu frequentissimo ei solito, quippe quem plumbeis torcularibus parent ei plumbeis

in Vasis asserveni. - Sic etiam omnium vaSOrum, quae ex plumbo conficiuntur, usum ad cibos aut adiposos aut acidos aut salsos vel coquondos vel reservando S nec rara

nec levia damna hominibus asser re, quum ex eo, quod de chemicis plumbi virtutibus cognitum habemus iumex Balieri 3) ot aliorum observationibus elucet. g. 2. Ex multis plumbi cum aliis metallis combinationibus duarum tantum mentionem faciamus, quae maximae sint uillitati. Cum si anni partibus f sex iniimo nexu conjunctum ad conscienda vasa cibaria adhibere solebant. Quibus qui uiuntur, non plumbi, sed statini noxa in

periculum ruunt. - Cum antimonio conjunctum maS-sam exhibet, quae typis impressoriis conficiendis inservii. Quos qui nimis calefacios iraciariani, interdum inde damnum capiunt cs. g. 14. g. 3. Noxia in dolo sunt plumbi Oxyda cujusvis

graduS omniaque, quae ex eo nascuntur salia. EX quibus quae in re domestica artiumque cui iura maxime frequenientur, nunc pertu SiremuS.Cerussa e i i r in a oxydum plumb. citr.) ad flavum pigmentum consciendum consertur. Vario autem ei Dequentissimo hominum usui massa illa vitrea est, quae DXLithrargyro paratur. Ex illa enim conficiuntur vi irum a chromaticum ei illud, quod MFli ii i-Gl a fre

10쪽

voeatur, ei gemmae cujusvis generis arii sciatos; ex illa lconficiuntur varia Ollarum ei reliquae culinaris supellcctilis obtegumenta vitrea To pser-Gla Sur, Fayenco, Em at ile eic. . II alior primus ei posthac praecipue

Ebeli l), iique majore, quam par est, animi anxietale

ei timore perculsi, earum Ollarum in re domeSiica usum, quae vitrea hac substantia Obducia esseni, tamquam Perniciosissimum accusabant ei muliorum morborum sontem

gravissimum. IVestrum b 2 autem et alii, accuraia rei disquisitione facia, indagarunt ei documeniis exhibitis docuerunt, usum illius, de qua quaerimus, massae, nisi eX Prava materie prave parata esset, eerie non ita inimico in homines est octu esse. Constat enim ex plumbo Sili cico, quod quidem sal soluiu dissicillimum est 3). Suni, proh dolori homines pravi ac sallacis animi mercatores, qui mala auri cupiditate incensi ipso Lithargyro turpissime abutuntur. Quo apposito oleum, quod vendere cupiunt, pellucidius reddunt ei dulciore

Sapore Prae Stan S. De Lithargyri ab usu ad vinorum acores fraudulenter corrigendos posthac sermon om faciem HS.

g. 4. ninium et ipsum pictoribus pigmento est. - De hujus, sicuti de omnium omnino plumbi oxydο-rum, noxa primus Fernelius 4 et postea Frid. Ηοss mann 5) casus quosdam, qui huc speciani, a Seobservatos in medium protulere. Qui Salis Superque in sesiam eorum in homines potestatem confirmant.