An diversae variorum entium organicorum facultates ab organismi differentia pendeant? : theses quam, Deo favente, in saluberrimâ Facultate medicâ Parisiensi, praesentibus judicibus, publicis competitorum disputationibus subjiciet et dilucidare conabi

3쪽

AN DIVERSAE VARIORUM ENTIUΜ ORGANICORUM FACULTATES AB ORGANISΜI DIFFERENTIA PENDEANT 7

Quam, Deo favente, in saluberrima Facultate medica Ρarisiensi, praesentibus judicibus, publicis competitorum disputationibus subjiciet et dilucidare conabitur,

4쪽

COMPETITIONIS IUDICES.

5쪽

AN DIVERSAE VARIORUΜ ENTIUM ORGANICORUM FACULTATES AB ORGANISMI DIFFERENTIA PENDEANT.

r. Diversae iacultates cujuslibet corporis sunt variae proprietates vel vires quibus effectum peculiarem producere poteSt, prout diversis circumstantiis impellitui . Facultates sunt aliae physicae, essectum sensibus percipiendum producenteS, aliae morales, quarum esseCtuS solummodo ab anima percipiuntur. Priores ab Organismo pendent, non Vero P0SterioreS quae solummodo sympathice ab illo assiciuntur.

I. Nomine organismi nihil nisi structura et dispositio diver-5arum partium cujuSdam entis organici, Simul conspectae, intelligitur. S. Organisatio, sive corporis organici integri, sive cujusdam Partis ejusdem corporis, complectitur, I ' inter se dispositionem

et consensum diversarum partium, Seu Solidarum seu fluidarum, quibus constat corpus; a' intimam texturam et compositio

nem textuum vel humorum.

Dissectio priora exponit, posteriora Fero microscopium et analysis chemica. Saepius rudis structura anatomica apprime cognoscitur; sed textura intima sere semper ignoratur, et instrumenta imperfectiora effugit. Saepissime enim mutatur nec tamen nullo

modo mutationes percipi possunt. 5. Sic sine dubio calox, electricitas, aqua, quaedam Venena

6쪽

multaque alia agentia compositionem intimam et molecularem, Seu Partium solidarum, seu humorum, non mutare nequeunt, et tamen sceptus nullam mutationem instrumentis nostris percipiendam producunt. 6. Ut structura intima et molecularis, quae nos SaepiuS effugit, Certe Proprietates Corporum, praeserit m viVentium, maxime assici t , haud sane mirandum quod non semper CogΠOSCatur quomodo facultates quaedam entis organici ejusdem Organismo submittatur; sed si facultates ab Organismo Saepius pendere Ob-SerVamus, Certe inferre possumus eamdem convenientiam etiam

exstare cum disserentia organisationis visum fallun. t . Sic qua ratione Vita, facultas generalis omnibus corporibus organicis propria et communis, ab OrganiSmo pendeat, Omnino ignoramus, nec saepius quaenam differentia exstet inter idem corpus, Seu vegetabile, seu animale, ante Vel post ipsius

De organismo generatim. 8. Τexta elementaria, quibus componuntur Organa entium viventium, natura omnino differunt prout in vegetalibus vel in animalibus observantur. Ρriora e duobus solummodo textis elementariis Constant, nempe : ex utriculis forma variantibus et ex vasculis simplicibus. Ρosteriora vero tribus textis distinctis componuntur, scilicet : tela

cellulari, fibra musculari, et fibra nervea; sorSaul quoque pro peculiari texto elementario textum glandularum admittendum

In utroque regno texta elementaria ipsa globulis constant minutissimis, sphaericis, magnitudine, ut videretur, sub consimilibus, qui diverse inter se connexi, membranas utriculorum Vel vasculorum plantarum, fibrillas vero texti cellularis, muscula ris vel nervet, in animalibus efformant.

7쪽

0. Dissimilitudo texti cellularis animalium et texti utricula vis vegetabilium characterem anatomicum maximi ponderis praebet ut haec duo regna di Stinguantur; praecipuaque videtur causa aliorum differentiarum, Seu anatomicarum, Seu physiologicarum, quibus inter Se discrepant.

Sunt tamen quaedam entia Organica quae StPucturam, nec Vegetabilium, Dec animalium', absolute ostendunt, sed textu filamentoso peculiari constant, ut ConferVae , Mucores, Byssi, plerique Fungi, Lycoperdones, etc.; quamvis enim Vegetabilibus propius accedant, tamen differunt et organi satione et vivendi

ratione.

1 o. In animalibus e classibus infimis textum cellulare solum exstare Videtur, tunc vero contractione propria instruitur quae solummodo obscure in tela cellulari animalium e classibus excelsioribus apparet. 11. E discrimine texti utricularis in diversis organis plantarum , Variae functiones horum organorum oriri videntur. Sic epidermis, foliorum parenchyma, cortex, liber, lignum, medulla , radicum spongio Iae, glandulae aliaque organa Secretoria, non nisi utriculis constant serma et magnitudine Variantibus, inter quos vascula aliquando distribuuntur quae humores organis solummodo asserunt.12. In animalibus, etiam organa maxime discrepantia tela cellulari diverse modificata solummodo construuntur, Sed Variationes texturae sere semper facillime observantur et sussiciunt ad discrimina sunctionum explicanda. 13. Functiones etenim texti cellularis mutantur si causa propria ejus Structura mutatuΓ.Sic, abscessu seu fistula in tela cellulari effecto, si ejus parietes diu pure vel aliis humoribus extraneis humectantur, Structuram membranae mucosae induunt cujus etiam munera perficiunt. Aliis vero circumstantiis, si motibus iteratis areolae telae

8쪽

cellularis distrahuntur ita ut cavitas unica satis extensa producatur, ejus parietes aSpectum membrBnae Serosae Ostendunt, serositatem syno viae similem Secernunt et omnino harum membranarum Vices eXPlent.14. Ρraemissis facillime intelligitur saepius organorum suu tiones a mutationibus, etiam aliquando levissimis, in structura textorum pesedere, Nunc examini subjiciendo mutationes quae diversae lacultates entium organicorum in Variis classibus Daturae experiuntur atque conserendo interdiu sacultates hominis valentis et aegrotantis, apparebit quomodo quaelibet facultas ab organismo pendeat. Vicissim ergo consideremus secultates quinque essentiales en-lium organicorum : i' lacultatem moleculas Corporis renovandi,

no vasque sibi assimilandi qua quidem facultate aletur et augetur; ci' facultatem eiis novum et sibi ipsi simile producendi; 3' fa cultatem Seu partem LoxP0riS, βeu corpus totum movendi; 4' sacultatem sonos efficiendi; 5' facultatem corpovum exteriorum proprietates diversas percipiendi Duae pviores uirique regno Organico Pertinent, posteriores vero solis animalibus.

Seu facultate novas moleculas sibi assimilandi, aliasque Secemendi et ejiciendi.

Complectitur absorptionem squam saepe digestio anteit ,

circulationem, respirationem a similationem et secreti unes. S I. DE DIGESTIONE ET ABSORPTIONE.

i5. Abpurberi possunt sesummodo myteriae vel solutae liquo

9쪽

ribus vel saltem in mole culas adeo tenues redactae ut non superant globulos etiam minimos jam in sui dis circulantibus ex

tantes.

Per ergo connectitur cum preSentia cavitatis cujusdam qua haec corpora seu humoribus diluuntur seu in moleculas tenuissimas resolVuntuΓ.17. Entia quae contra aluntur materitS jam causa externa seu dilutis seu maxime attenuatis, non indigent his cavitatibus quibus ideo semper CRYent. Vegetabilia omnia pluraque animalia e classibus insevioribus sic immediate abs Dbent substantias nutrientes quae dissolventur liquore circumfuSO. 18. In animalibus, quae sic absque digestione nutriuntur, superficies tota corporis obtegitur membra Da simili membranae mucosae cavitatis digestivae et idem munus Supplente.

In plantis plerisque nisi forsan in plantis isubmersis absorptio solummodo spongiolis radicum et stomatibus soliorum seu caulium herbacearum essicitur.

19. Vegetabilium radices et verisimiliter solia non aeque

omnes subStantias aqua solutas IntuS-suscipiunt. Absorptionis copia a natura substantiarum Solutarum et a structura plantarum Pendet. Sic proportio et natura salium in cineribus vegetabilium variat et secundum naturam solo in eadem planta et Secundum naturam plantae in eodem solo.

piendi non quodlibet sed propria unice alimenta, certe pendet a sema et organisatione hujusce cavitatis, cum omnibus adiunctis suis consideratae. Ac proinde pendet a forma et viribus organorum masticantium, ab amplitudine caVitatum,. prἴeterea a natura et copia humorum in illis effusorum.

10쪽

I1. Nemo nescit in mammiferis sermam dentium semper naturae alimentorum respondere; aeque congruunt forma dentium et natura substantiarum nutrientium in reptilibus et piscibus; modificationes in rostris avium hanc causam habent com

munem.

Vires musculorum maxillam moventium directioque motuum ejusdem ossis cum facultate plantis Vel carnibus vesci Semper COnVeniunt. a. Si instrumenta masticantia in bucca desunt et si natura alimentorum vim magnam requirit ut in pulvere redigantur , tunc in stomacho ipso teruntur ut in avibus grani oris et in Astaco ObservatuΓ.25. Alimenta vicissim submittuntur vi sali de , humoris sto machi , humoris intestinatis , bilis et liquoris pancreatici. Liquor primuS alcatinus albumen alimentonum disSolvit, secundus maxime acidus acidum hydrochloricum, phosphoricum et Iacti cum continens ) albumen coaguIat. Humores alcatini itii testino exstantes et praecipue bilis acida saturant et albumen sub forma globulorum tenuissimorum redigunt, liquorem lac teum efformantium; sio ob organisatione propria cavitatis digestivae serinatio chyli pendet.

I 4. Haecce phenomena chemicureadem: sese identur ira omia Dibus animalibus ab homine uSque ad inSecta, ita animalibus simplicioribus ignorantur. Nec etiam Variant secundum naturam alimentorum; ut Vero plantae minorem copiam materiae nutrientis continent quam SubStantiae animales, cavitas digestiva semper in herbivoris major eSSe debet, ut alimentorum copia major ingeratur, copiosioresque Sint liquores secreti. StDuctura hujusce cavitatis in animalibus ruminantibus, ad hunc fitiem certe respicit, etenim ruminatione alimenta saliva apprime imbuuntur et serma ventriculorum superficies extensiores fiunt et humores copiosiores. Necessitas majoris