Dilucidationum totius iuris ciuilis libri quinque; quibus titulorum omnium, tam Digestorum, quam Codicis, Authenticorum, & Institutionum termini iuxta materierum ordinem dilucidantur. ... Accesserunt tres indices, alter titulorum, alter materierum, t

6쪽

DILUCIDATIONUM

I URIS CIVILIS

LIBRI QUINQUE

Titulorum quam Codicis.' - phithenticorisi Instituti.num termini iuxta materierum orssinem dilucidantur. mi stentiis maxime τουν, ac necessaris; γ', Ner nos

M'. . .' Malia- mirum tuimodum oblectabiles. Accesserunt tres Indices, alaer titulorum ,--at ierum, tertius rerum

in uniuerso opere notabilium, ut cinq; quicquid libuerit iacile in promptu esse possit.

CLARISSIMO, olim Bononiae, nune Perusi Vicario Ggnerali Auctore. . CVM PRIvILEGIO SVMΜI PONTIFICIS.

Apud Haeredes Ioannis Rossi . M. DC. v. Superiorum permissu .

7쪽

Iuris Ciuilis. In quorum,oec.

. . ,

Concessum est, in imprim tur Bonoma. H. Petrus Martyr Inquisit. Fonorim.

8쪽

PAULO SPONDRATO

S. R. E. PRESB. CARD. AMPLISS.

N D E M alis luando, i L LIs TRlssi ME PRAE sui; prodis inl-em, quod iam pridem suerat mente conce i m res uris: cissilis iacuisationum opu/; illud tuo nomine insignitum. quodlandem prodraida, sqαι aliquore scanda esset mo mento tuorum erga me

η--rito vet recordatio. Recordatio inquamquis enim, heu caput 3n peraculum ad ceret, mμιmam rum partem assequereturῖ

ν enim hylutismum Cardynalitia Maiestatis exemplar, emin in ipsonum plurimum octoritatis res Mi, cuius e instu ipso, atq; ocuta elucetrauitas humanitate coita, vir plenus Uyci , de caelo delapso ad omnium animos, ac voluntaces deui-c, edas . ornamentum nostri Iecuti 'mameis tum sitrearum sic me obsecurum hominem tua 'benefica volutate complexin

inmunere latitantem, quodsi-- Electum . . . l. I. M. intellexero, cum meo vate;

Sublimi seriam sydera vertice. iveraperpetuamselicitatem a Deopraeabor. Vale.

9쪽

CLx MENS PP. V I I, I. AD Futuram rei memoria. Cum, sicut accepimus, dile . filius Perseus Irosiliis

Impressor in Ciuitate Bononicia. quoddam opus inscriptum, Miaridatio in Iaras taxilis, Metore Isidoro Mosconio Iuris consilio Trebiare in Episcopatu Perusino Vicario generali, ingenti sumptu typis cuderit, illudq; in lucem edere intendat, vereaturq; ne possquam in lucem prodierit, alij qui ex alieno labore lucrum suae sit, ii ipsum opus typis cudi facere curent in ipsius Persei praeiudicium. Nos dliti Persei inde nitati, ne ex impressione huiusnodi nimium dispendium patiatur,s uidere, ipse inq; specialibus fauoribus,& gratijs prosequi volentes,& a quibusvis exc6is, su nlio his,& interdicti, alijsq; Ecclesiasticis sententi, censuris & poeuis a Iure, vel ab homine quavis occasione, vel causa latis, si quibus quomodolibet innodatus existit, ad effectum putium du- taxat consequcdum harum serie a o luctes,& absolutuni fore cenientes, supplicationibus eius nomine nobis, super hoc humiliter porrectis inclinati; ei'NU seo, ut Decenniqhroximo a primaeva dicti operis dummodo antea a Magistro Siari Salath approbatu sit impressione computando dulante; nemo tam in Urbe, quam in uniuersia Statu nostro Ec clesiastico immediate, vel mediatὶ nobis subiecto opus praedictum sine speciali dicti Persei, aut eius haeresum,& successorum, aut ab co,& cis cautam habutium licentia imprim re, aut ab alio, vel alijs sine huiusmodi licenti Hespressum vendere, at venale habere, seti proponere possit, auctoritate Apostolica tenore praesentium conce mus, & indulgemus. Inhibetes propterea uniuersis utriusq; sexus Christi fi delibus, presertim librorum imprecsoribus, & Bibliopolis sab quingentorum ducatorum auri de Camera, & amissionis libri rum,& typorum omnium, pro una Camerae nostrae Apostolicae, ac proalia eidem Nis . sed illius haeredibus, & successbribus, aut ab eo, vel eis causam habentibus, ac pro reli Materiijs partibus Accusatori,&Iudici exequenti irremissibiliter applicadi & eo ipso'ibso; vlla declaratione incurrendis poenis, ne dicto durante Decennio opus supraducta,uin i libet illius partem ram in magno, quam in paruo folio, etiam praetextu declaratiodo, siue additionum, tam in Urbe, quin in reliquo Statu Erclesiastico praedietis, sine huiusmodi licentia imprimere, aut ab aliis impressum vedere, aut venale ha re, seu proponere qd quo modo audeant, sed praesimanti Mandantes. ectis filijs nostris. &.Apostolicae mi de latere Legatis, seu eoru* Dcelegatis, aut Praesidς'tibus, Gi bernat'xibus, Praetori di alijs Iustitit Ministris, Prquincia tu, Ciuitatum, Terrarum,& Iocorum Status nti Ecclesiastici praedicti, quatenus eidem Perseo, eiust myredibus , & -lemnibus, sta ab eis causam habentibus, huiusmodi in praemissi scilicacishlesensionis praesidi qessistentes, qua*do cunq; ab eodem Perseo, sed alijs praedictis fuerint requihi . poenas praedictas contra quo

sci inq; inobedientes irretnissibiliter exequantur. 'dinationibus Apostolieis, & statutis a Nise liti metiatuiti ris Apostolicis in contrari a *raginisserum semo ibet concessis, confirmatis: de aseprobatis, caeteris ; contrari, quibuscunq; .: Volumn autem, v praesentium transam

etiam in ipso opere impressis manu allavius Norarii publici subsi ripis & sigillo per bonae indignitate Ecclesiastica constitutae munitis ,eadςm prorsus fides a imtur, quae ipsis

praesentibus adhiberetur, si forent exhibitae, ver ostens t.

Dat. Romae apud Sancturi Petrum, sub Annulo Pistarem diei Lua tuli. M. DG v.

Prata.

10쪽

PRAEFATIO AD LECTOREM.

V A i s prudentiae titulos explicaturus ego Studiosissime Lector quo magis eius pateat amplitudo, atq; praestalitia, non aliud e duxi quam ab ipsius legis effectrici causa exordiendu, quippequi nouerim a sapientissimis quibusq; seelieitati suisse tributum rerum causas inuestigaste, inuestigatas comprehendi ite, comprehensas aliis tradidisse, clamante Poeta; Foelix, qui potuιι rerum eognoscere causas. Est igitur Icx non ab humano profecta consilio, nec minus hominum libidine sancita; verum ab illo huius v- niuersitatis parente, ac opifice Deo,tanquam a perenni quodam omni u bOnorum sonte duxit Originem, abeoq; tanquam diuinum quodda in lumen in hominum impressa, atq; insignita animis, post etiam eiusdem Dei digito in tabulis insculpta lapideis ne improbis vlla praetendendae facinoribus suis ignorantiae occasio relinqueretur, ut hominum inter homines societatem seruaret, errorum tenebras illustraret, dubia resolueret, veritatem doceret necessitatib. occurreret, oppressos iuuaret, unicuiq; suum deniq; tribueret, ut iuris peritus esset tanquam te restris quida Deus, aequitatis administrator, diuitiae voluntatis interpres, publicae, priuataq; co cordiae conseruator: unde fit, ut ex Augustissima legu peritia, non modo delectetur, verumetiam ερ utilitas maxima, dignitate condita percipiatur. Quid enim per Deum immortalem potest homini dulcius, quid suauius, quid iucundius accidere, quam in iis assidue versari, eaq; praemeditari, quibus innocentes tueantur, improbi puniantur, rebus publicis prospiciatur, omnis deniq; ordo in officio contineatur λ O hebetes, & stupidos, aut ut verius dicam iniseros,& perditos,qui legum suauitatem, fructumq: non sentiunt. Cotra vero, o ter, quaterq; beatos illos, quorum ita est affectus animus, ut nusquam suauius, quam in his studiis conquiescat , non illos voluptate Fblandissimae dominae suis emolliunt illecebris, non cupiditatis sitis excruciat, non alijs impera dflibido de recta mente deturbat, verum illos tanquam de coelo delapsos, ad hominum voluntates deuinciendas,& Deo, quam simillimos omnes colunt, suspiciunt,&admirantur.His accedit, quod omnibus erat praeponendum legum tantam esse necessitatem, ut eas, qui tollat, Solem ε mundo tollere videatur. Hic immensam rerum uniuersitatem,& globum totius eoeli medium, quae terra dicitur illuminat; Lex vero hunc microcosmon mirabilium Dei epitomen exornat: sine Sole non vivimus, sine Lege petimus: sine Sole tenebris uniuersa queq; inuoluuntur: sine Lege erroru illecebris misere illaqueamur, ut merito clamandum videatur, totam Legem tanquam reginam omnibus praeesse, & quasi augustissimam Imperatricem dominari; unde tanquam a seraci planta iucundissimi ramuli pullularunt , Senatusconsulta, iurisperitorum auctoritas , Plebiscita, Decreta. Edictaq; Magistratuum, quibus uniuersas pene humani generis actiones regat, ac moderetur; v tum haec multitudine propemodu infinita, nulloq; digesta ordine sere inculta iacebant, quare prudentissimus Imperator ad certos quosdam titulos, redegitati veluti cancellos dii tribuit, ut eo ta- quam ad asylum quoddam publicae salutis confugientes, inde dextre, exacte, sceliciterq; exortas restinguerent ciuium dissensiones, seditiones sedaret, dissidia, litesq; componerent, atq; ut tali eius etiam id efficeretur, ita Iurisconsuliorum venerunt lucubrationes, interpretumqI numerus aut necessario ad hanc stlantiam percipiendam, veritatem illorandam, titulorum,di terminorum dilucidatio quaedam requireretur. Eorumq; in ordinem reductio. Haec enim iiitellectum illuminati animum lucitat,3e impellit, ne studiorum labore defatigetur, a veriq; in uestigatione reuoce

tur, memoria iuuetur, dc quod caput est rectὰ scribendi, claraeq; , ae iacile docendi viam demonstat. Propterea ordinem sapientissime nonnulli dixere cuiusq; rei sit bstaritiam, per quam res sitia, quod re ipsa est. cum igitur ordo tanti sit ponderis, tantiq; momenti, per communitaq; in iuris cognitionem adducamur, ab eo potissimum ordine meas hasce Iucubrationes exordiendum, duxi, qui est ab iis, quae magis utilia uant ad ipsa singulatia , a notioribus inquam naturae ad ea, sunt notiora nobis; intellectus enim noster magis communia facilius complectitur; hunc au-am ordinem sortasse hucusq; seruauit nemo, nisi fortasse a Iustiniano in suis Institutioniblis seruaeum fuisse contendas. Omne igitur ius ciuile erit diuisum in partes quinque ; prima, ius: altera, peridnas: tertia. rest qRarta actiones, quibus S interdicti,& iudicu causae subijciuntur: quinta, postremtidelicta coplectitur, cuius partitionis ordo, cum a sufficienti partiu enumeratione, tum ab ipsius legis filae petitus est. Nam cum de legum dispositione agendum esset. Priori laeo quales eae sint. 6e qualia disponant, dicendum videbatur, ne per incognita transeamus; propterea prio te loco de iure disseruimus. At vero iura personis, rebusq; eum scripta sint. Ideo consequunturgituli de perseruti ac rebus . i autem inmes haec perceptio in actione consistit, alioquin