장음표시 사용
121쪽
JUDICIUM DOCI INSIMUM, DUABUS EPISTOLIS CONI ENI UM.
123쪽
Sunt animae morbi, sunt corporis, illius omnes Languores Christus sensit et ips tulit. Πujus et ipse potest solidam sirmare salus cm, Et si nil dubites, unus ti trimque Pot CSt.
At male surdastri nequἰcquam multa docemur, Quorum quam minimum pectora nostra tenent.1 Iterum lilinc libellum forma quadrata si ii 4.3 impressum) edidit Guil.
Gra tar0 lus cum aliis, de quo infra. I e X u e n a r i s iri Sua aetate l0nge clarissimi, vita, salis, meritis ei h0noribus vid. Erasin. Epist0l. lib. III. p. 187. et L. XXIX. p. i s T.), Jo. Franc. Foppens s Bibl. bel g. T. I. p. 4773, .fac. Burchard Comment. de linguae lalin. in Germania salis, e . 5. p. 33 l. seq. et C. Saxo lon0mas l. litterar. P. III. p. 80.3. Nomen ejus ortum ab comi latu Nilenario V. Τ e i s c li e n m a c li e r , Annal. Cli tae, Juliae, Montium ed. I ilhmar. Francos. 1721. P. II. Append. 1. p. 406), Sed apud Vari0s Varium est, et appellatur ille Herma nitus comes Aue narius, Comes a XoV3 Aquila, di ea et ius, C0mes N e a e t i u s seliam II e r m. de Sudatorio , II e r m. Ν0
et ΙΙer e m a n ii iis , comes a N ii e n a P e. Erat ille omnibus bonis carus, malis exosus ob b0narum literarinti culturam. Is enim dicitur ab II. C. Agrippa Epist. L. II. ep. 19. p. 739) sen0bilissimus ac eruditissimus et Lib. II. ep. iis . p. 778 ,, eruditissimus vir, quem C0l0nienses nequissimis calumniis pr0sciderunt, id lite laclum est 0b patrociniuin, quo viros ingeni 0 et doctrina praeclaros, cum maxime I 0. Re uch linum, exceperat. II. C. Agrippa, Ap0l0ς. advers.lhe0l0gistas I 0 vaniens. T. II. p. 39. 3 Erat tunc temp0ris Col0nia cilculla lorum plena, barbarici sedes, inscitiae vindex, ill ex IIalleo a Ialeticarum et Epist. claror. Vir0 r. ad Reuctilin. Script . Salis sui erilite colligitur. Scripsit Iserui. a X ue nare etiam littor alia a. 1529 censuras her harum, ut di i c. Leon icen iis v. Otton. Braii iis eis, Xov. lle Phar. Τ0m. II. n. T. p. 1llii edidi qe Octa Vianum II 0ralia iiiiiii. Vivere desiit Ralisb0liae a. 1530 in c0 miliis. II eniti n- gesti Tlista tr. genealog. et Fabrie. Bibl. graste. P. XIII. p. 178.) - G. -
124쪽
ω quoties ad se rei ocatque frahitque creator, Nostra creaturis dedita corda jacentio quoties dare semet Deus eaeerit orbi, Nos homines hominum caeca caligo jurali Ut breriter dicam, caelestia numina nobis Nil sunt, quam nugae, fabula, verba, jocus, Inde fames nobis, pestes, mars, denique fontem Hinc etiam inclemens ἱδροπυρετος habet. Saevum, horrendum, atroae genus immedicabile morbi, Nostrae persidiae debitum, et ecce datum,
Tempore quod modico cogat miserabile risu9
Eaudare animam de statione sua. Uno namque die, quanioris robore praestes,
Si modo sudabis, liquida rita fluet. Sed pater omnipotens, precibus qui flectere nostris
Usque φιλανθρωπος jure vocandus eris.
Qui tibi conceptas meritis pro salibus iras
Deferrere tua pro pietate sinis. Atque hunc Mercurium dein hunc Aesclapion orbi Tandem donaris; gratia aperta tua est, Qui morbi caussas, morbo qui deinde medelas Neppererint, pleni numine, Christe, tuo, Munere pro tanto dignas persolvere grates Non opis est nostrae; gratia aperta tua est, Ergo hoc jam lector gaudens utare libello, Fructus ei usus inest plurimus estque tuus.
125쪽
Sis, Simoni Ri quino, medico clarissimo S. Ι .
In id erat nuper quaestio, quum d0mi meae pranderes, de caussa et origine mortii istius, illumi vulgus sudorem Britannicum vocat, nos eidem a re ipsa nomon indidimus graecum, ἱδρωπυρετον ipsum vocitantes, quod latiust reddi potest seliris sudatoria, verum quod per id tempus a meis domesticis de su )a tumultuari cernerem, nolui
ex transenna sui dici solet) negotium istud apud te tractare. Sed
postquam in SubUrbantim ipse me recepissem, coepi nonnihil apud me delibem re, quaenam p0lissim tam caussa mortio livio, antea per Germaniam non audit0, possit ad simiari. quanquam lautem a lilii lus0phis non immerito prima caussa reliquarum secundamina Paussarum essectri esse distiniatur, tamen, quod illa dispulatio ad institulum hoc nostrum minimc pertineat, eam in pra Sentia non attingenitis. Nam inter christianos neminem arbitror tam sil sit dum reperiri, qui n0ner dat Omnia haec, quae patimur, mala desupor noliis a justissimo deo inlligi, pr0pterea, sluod, relicto cruatore, omnes declina, imuS, unusquisque in viam suam, velut OV s Sine pastore, prout quemque sua rapuit lilii do vel caeca Voluntas. Sed is uia apud medicum de physi ea mortii hujus ratione agendum esse judicavi, sub breVi- late meam lilii sontentiam expliealio. inperio duas apti l mo rationes, quarum qua nam polior sit hahenda, nondum ipse judicare possum. Prima quidem istius emodiost , sudatoriam seli rem magnam quandam cum peste ἐπιδ λὶμίαν vulgo nuneupant in habere cognationem, quodque uterque morbiis eX ultra tu aeris Venon ali concilitatur, esse lamen diversas Veneni naturas. Nam id, quod in peste accidit, silli tilius multuque virulentius esse puto, quod autem in Sudatoria, aliquanto lenius, crassius atque frigidius. Quam ob caussam facilius ali lue etiam Pilius curantiar sudantes quam qui a peste e0rripiuntur. Videmus enim,
quam mulli do sudore convalescant, imo si cura non desit, rarissimus esset, qui hoc mortio absumeretur. Unde suspicari licet, Venenum in sudatoria non Psse iam aere Virulentumque, quemadm0dum est illud, quod in peste grassatur. Num ab illo extinguuntur quam plures, et pauci redduntur incolumes. Id quod eX perientia, heu diuturna nimis, nos edocuit. Attrahitur autem venenum in
126쪽
utroque genere m0rbi per aspirationem aeris, sine qua nullum animal vitam ducere potest, quando jam aer per diuturnam inaequalitatem temporis et aurae corrumpi c0eperit. Quicunque corrupti illius aeris statum attraXerit, necesse eSt, ut, quum primum ad Vitale membrum Virus ipSum pervenerit, repente concitati0r morbus, quem aliquaud0 pestem, aliquand0 bub0nem Si Ve ανθρακα dicimus, consequatur. Et huic semper adest se-briS Si Ve καυσον sicut et in cujusliliet veneni sumtione. Nam ab omni Venen0 laedi cor ipsum, necesse est, sebris Vero inter morb0 Scordis ab omnibus medicis numeratur. Jam cum in peste Venenum, qu0d attractum est, tantum sit tamque vehemens et aere, Ut re- sol 'i facile n0n possit, natura ipsum Statim expellit ad loea quaedam, quae receptacula sunt superstuorum humorum, et a viedicis emunctoria V0 cantur, ut hoc saltem pacto virus retrahatur a corde et, collecti0ne Seu ap0Stemate facto, vel resolvatur per Sud0rem aut ex ap0rali 0nem, Vel, matUrat0 apostemate suppuretur, et eXcidat. In sudatoria autem cum virtus cordis adhuc sit integra virusquen0n adeo Vehemens, quin Virtute naturali res0lvi p0ssit, natura ipsa sudores e citat, quibus t0t0 eX corpore defluentibus, virus pestilenseXpurgetur et eVap0ret. Unde Sudorem istum nihil aliud esse judic0, quam Sanitatis προγνωστικ0ν. Id quod in febribus κρίσιν amedicis vocari videmus. Qu0d si naturam iam diu 0perari per Su-d0rem patiamur, donec ipsa Sanitati c0rpus restitutum esSe praenuntiet, Sud0remque sistat, nihil omnino periculi adesse persuasum habeo. Si quis id ipsum curare noluerit, huic periculum nascitura virtutis naturalis oppressi0ne, quam non m0rbi vehementia, Sed incuria propria inflixit. Si enim aer frigidus aut ventus, c0rp0re in Sudorem Jam penitus reS0lum, porisque apertis, ad interiora irrepserit, c0DSequitur repentina αντιπαρίστασις claudens subit0 90r0S, unde sit, ut virus Jam resolvi et evacuari coeptum rursUs in c0r impetum sacere c0gatur, quod ulli n0n propriis viribus jam pr0pedestitutum offendit, brevi susticat et extinguit. Alteram autem rationem de hujus sudat0riae labris origine sic c0lligo, humorem intrinsecus Vel corruptionem, vel habitum pr0ximum, qui ad 00rrupti0nem Vergat, hunc p0rro influXUs Superior, inaequalitas atque intemperies aeris, crapula atque aliae caUSSae inseri0res generare non dubito. Quibus demum c0ncurrentibus,
23 Leg. innuxum superi0rem, inaequalitatem et Sic porr0. - G. -
127쪽
in plerisque c0rp0ribus repentinam febrem excitari verisimile est, praesertim si Vel imaginatio Veli emens, aut timor, aut exercitatio cum impetu, aut alitui accidens humores movere c0eperit, qui Ubi c0mm0ti fuerint, pr0pterea, quod ad corruptionem disp0siti sunt,c0ntinuo inflammantur et putrescunt, qua de causa cor inprimis DR senditur, quod est vitae sedes, et praecipui immoris receptaculum, neque 0ssenditur Solum, sed prae magna angustia omneS VireS eX- pandit, eX qu0 generalis t0lius corp0ris pr0Venit Sud 0r, is lamen naturam indicat adhuc 1 0rtem et ad juvandum SeSe Sussiicientem,m0do ne regimine debito frustretur. In his itaque duabus rationibus meis disserentia s0lummodo c0nsistit in eo, quod dicitur vel venenum extrinsecus attralii, Vel hum0res per se sive per accidentes caussas in c0rpore compUtrescere. Qu0d si utramque rati0nem conjungamus, fiet lariaSse, Ut caussam morbi magis rationi et vero consonam liceat opinari. P0SSumus enim non alisurde etiam rati0cinari, aerem ipSum, siVeni miS crassum, accidens esse, per qu0d hum0res facile inflammabiles accendantur. Quando enim aer ipse attractus, p0Stquam ad cor a pulm0ne dirigitur, debile non fuerit perc0 latus, n0n jam refrigerium c0rdi, sed poenam adseret, unde hum0rum in corp0re commotio sequatur oportet. Si autem Venenatus omnino sit, eo quidem Vehementius movet et a siligit, uti jam ante diximus. Sed qu0d de aere crasso interserui, secit Britanniae considerati0, ubi hi C m0rbus quotannis grassatur, nec verisimile sit c0ntinuam ibi aeris esse insecti0nem; alio siti c0li junctim, etiam perpetu0, SaeViret illidem pestilentia, quae lamen aliquanto etiam rarius accidit Britannis, quam plerisque Germaniae pro 'incii S. Quia vero Britannia undi ine oceano concluditur, et regio ipsa nec eXtrema in septentri0nem sita sit, ut vap0res frigore densati penetrare corpori S meatus non possint, nec occidentem, silla Hi Spanias respicit, tam pr0pe c0ntingat, ut calore solis iidem Vap0res sul Iicienter de-c0 quantur, et rarescant, contingit, ut aer ili Se plerumque cras Sior remaneat, quam proportio vitalis habitus exigere videatur. Ea lite de caussa intrinsecus natura modum smi lasse reperit, qui ipsum ad temperamentum redueat. Quanquam autem id in Germania, quae in septentrionem orientemque magis protenditur, antehac non contigerit, serit tamen hujus anni, ac fortasse etiam praecedentium intemperies, fluminum exundati0nes, si ig0ra cum humiditate perpetuo 7 st
128쪽
conjuncta, ut jam in Germania Britannicus quidam aer suscitatus videri possit. Λt ne diutius in caussa pr0liali ili rati0nes dulitas Videar conferre, permittam tibi, ut in iis c camp0 ipse te exerceas, simul etiam rogans, ut pro ingenii tui dexteritate negotium istud velis
considere, qu0 reipublicae utilitati consulatur. Ne tamen ego prae-pr0pere sortasse hunc tibi campum reliquisse Videar, audebo etiam sut 0r aliquid ultra cretiidam, et de remediis, quibus quis ali hoc morbo sudat0rio praeserVari possit, pauca in medium adseram. Nam de mortii curatione superVacuum Videtur quicquam disserere, quando, si rem diligenter perpendamus, Sud 0r ipse non tam morbus dici p0ssit, quam m0rbi, h00 est paSSionis, medicorum autem receptus est canon, in 0mni febri, cum eXasperatio supervenit, a remediis esse ceSSandum, ne Videlicet natura dupliciter gravetur atque praepediatur, qu0minuS JuVare Se ipSam p0ssit. Quanto magis in sudore abstinendum ab 0mnilius antidolis, ubi non exasperatio solum adest, verum etiam de Sanitate sutura certissimum prognosticuli ab ipsa natura eXhilietur. Hinc est, quod ex empiricis quidam, eXperientiae fama praeclari, iis, qui ab inguinaria peste,
seu Verius liu bone corripiuntur, Sub ipsum initium in ii in sudorem provocare Solent, qua quidem ratione innumeros ego servat0s intellexi, quorum eg0 in Stitutum usque adeo non improb0, ut etiam vehementer commendem, facturus et ipse periculum, si vel me, vel aliquem ex meis c0ntagio pestifera invaserit. Λudivi reserentem quenda in de medico non Vulgaris existimationis, admirati item sane, sed, ut ille asserebat, Sibi eXlil iratam historiam, quae sic habebat, medicum, Simulatilile SenSiSSet, bubonem sub ala sinistra, confestim ignorantibus domesticis, quasi lavaturus esset, ad Sudat0rium pr0perasse, qll0 cum perVeniSSet pepigisse cum balnearum praefectu, ut praeter s0litum accenderet hyp0enusta, deinde ingressum altiorem locii in invasisse, famulis Ver0 diligenter contricantibus , quo maturius sudor succederet. Ille amphoras aliquot vini mediocris inferri ad balneas praeceperat . cunulue jam undique Sud 0r dellueret, et intrinsecus duplici calore natus a premeretur, medicus paullatim ino coepit interiorem aestum res inguere, Simul etiam, ne cor nimia caloris vi deliceret. EXhaustis demum amphoris, ad lectum repositus Vestibus diligenter e00periri voluit, ac Sic demum eXsudax it, quicquid residui adhuc inerat veneni. M0X sanitali restitutus medicus, Venenum ipsum in hSpocaust0 reliquit, Unde c0rrepti, qui-
129쪽
cti inlue p0St balneatum Venere, praesecuis quoque et famuli, omneSplerumque eXuncti fuerunt, d0uec edicto jussum claudi balneum. Non imprudenter ergo se erunt, qui Statim correptis bubone Ilieria- cani optimam cum aceto R) usque ait drachmas ilia inque vel drach
lecto impositum Vestibus et stragulis pra 'gra antes, quo Sudor erumpat, sanitatis nuncius. xlii vero celebre antidulum invenere in eundem videlicut usum, quod ovum plii lusu pliorum nostra aetas Vocavit Illius multi sariae descriptiones hahentur, ego quadam nun infeliciter u Sus Sum, cum pestis no VisSimu aliud nos grassaretur. Nam paucos, qui ea tempestive usi suissent, ab ips0 morb0 eXlinctus animadverti. CujuSconsectio est haec. Ovum, rojecto p P angustum foramen album in , croco impletur, et ad ignem lentissime torretur, qu ad corteX cI 0-ceum eXhibeat c0lorem, post 0vum ilisum in pila confunditur minutissime, ut c0rticis rellis uiae non appareant. IIuic pulveri additur semiuis erucae fid illi 0d si ualii album Moeniali pi'o medio lion dere 3Vi, radicis heptaphvili, ilii od tuique ut illam vocant, diplami albi singul0runt drach. Jj. sem. cardi, quum h n dictum Cant, Sem. aCe-t0sae ana drach. Jβ. Λddunt liuidam nucis vomicae drach. d. qU0sudurem citiuS UNI ellant, I Isuram flu0ilue cornu monocerini aurei pondus, Sed si uia Sutili 0 Sihili lini est, illlud plerui mille a merentoribus
pro mono crino Venditur cornu, S inli r usus sum rasura cornu cervini, illi id ego ulli Pacia munus crino u0n arbitror concedere, Sed delectum illum oli servare opur et, iluem In DX nilli talu . Postremotheriacam optimam ad li0ndus t illus massae adjicies, item unisue in m0rlario simul commisceto omnia, ut contundito diligenter, ut s0rmari trochisci possint, i luorum ij δοσις esse deliet ad pondus aurei
unius per se, Vel cum doelo optimo. Alii nisuam e theriaea Vaporatam, cujus u Stis jam HS i aliud celebratus emtiiricos c0mmunis, Idp0ndus unius unciae e hibent cum Semidrachma aut serupulo uno nu-3 IIaec vel ba redula lare Iidenti ir; sunt enim liis posita. - G. 13 Plures larinulas imjus medicamenti, ilii Od et sudore ui ciere et vires incitare credebatur, scripsit Cari Vale S i us De pestileni p. 1 5), aliam dedit II. C. Agrippa 0pli. P. I l. p. 438.3. Coiis. quoque .I. B. Gemma De vera ras . cur. bub0 n. atque carbunc. Post. comment. p. 255 , Joh. K e n t m a n Ε in Lurig. Regiment et c. Mille lib. 15 68. p. 21 , Osri G a e h e l k h o v e r fArigne b. p. 3173. Alii tameni hoc ipsum quoque aut idolum saepius spem destituisSe auct0re S Suni.
130쪽
cis Vomicae rasura Ille c0rnu Vel cervini, Vel, si verum haberi potest, monocerini. Iis tamen omnibus praestat aqua illa n0stra, de qua nuper partem aliquam tibi dono dedi, sed quia nimiis sumtibus atque labori lius c0nstat, non videtur in usum publicum conferre. Ut hic igitur siuem faciam, videntur pleraque inter pestem atque Sudatoriam febrem c0ncurrere, ut aperte conjectare liceat in utroque morbo aeriS 90Stilentis Venenum graSSari, cujus quidem medendi rati0nem in sudatoria natUra ipSa commonstrat, in bubone mult0rum non infeliciter collocata industria, quae potissimum naturae ipsius d0cumento corroboratur. Quantum ad praeservati0nem attinet, ego quidem judico medicum duo praecipue spectare op0rtere. Primum et praecipit Umest, ne vel aer pestilen S, Vel corrilptus Vitalia membra praeoccupet, alterum, ne febris superveniens humores inveniat inflammationi aut putrefactioni obn0Xi0s, partim itaque utendum antid0tis, quae ad-Versus assumta Venena pestemque ingllinariam praescribuntur, partim iis, quae solent in febri luis putridis exhiberi. Nam qu0d hic morbus de genere putridorum sit, duabus facile rationibus c0nxincitur. Prima est, quod pueri infra decem annos rarissime hac febre corripiuntur, in iis nempe calor naturalis purior abundans putres actionem non facile admittit, nec humorum ea c0pia adest, quae in adultis, cum rati0ne victus, tum eXercitati0ue c0mparatur. Nam quod in adultis humores multo magis ast putrefacti0nem disp0nuntur, quam in pueris, rati0 est, quod cum temp0re incipiat abundare superflua et praeternaturalis humiditas, rursumque delicere cal0rneceSSarius et naturalis, Unde cum contigerit ipsos inflammari, subito hum0res computrescunt. Λlteram caussam eXperientia commonstravit, in his videlicet, qui p0st repercussum Sudorem morbo Succubuere. Ii enim post aliqu0t horas statim putrefactionis indicia praebent, flaetorem, tabem undique des uentem. Id quod accidit, p0stquam Virus ad interiora propulsum omnia membra vitalia corripuit. hum0reSque cunctos inflammavit, unde putrefactio uniVersalis consecuta c0rpori repentinum intulit exitium. Inprimis summopere caVeat Sibi quiSque, ne, ventriculo adhuc Vacu0, in aerem liberum exeat. Multo enim facilius jejuni, quam qui cibum assumserunt, Venenum attrahere putantur. Habeat et quisque ignem paratum, quum a lect0 surgit, ad quem se c0nvestiat. Nulla enim res aerem c0rruplum sic emendat, ut ignis. Quare in oppidis et pagis cenSerem per Vic0s omnes qu0tidie ignem in plateis et libero