Dissertatio inavgvralis medica de vermibvs medicatis

21쪽

tim dum testa persei catur aut lio quocunque modo Iriditur, ex aui. malis ipsius datiana resarturi, ct ingressurui'Linini ictim aversuta corpo. re pro in se aut in a r In bini id mea cuncharum speciebus Mua mar a diuisu a b ct II 'tilo margariti seto Q geniti, prae reliquis tum etiam nune a gemmari G, tum, olim a in dicis d) a esstimati Liat margarita

tu iri, perlarum, unionum nomine 'veniente , quae pro genio seduliquemadmodum propter 'xternas su ina doteS magno in pretio, ac priu-eeps pars splendidioris luxus bababantur & adhuc habentur, 1 ta &singulari & quam maxime salutari in Corpus humanum es cacia pollere credebantur: Unum, ex quibus reliquorum ejus aevi opinio elucescit, sumeiat exempli loco audirie, Scit RoEBERUM e) r Cordiale praebent nobilissimum ipsiesima ejus verba quo balsamus vitae oppressiis, viresque exoletae insigniter recreantur ac confortantur, proinde venenis , pessi putredini resistunt , animum exhilarant. Et hujus rei gratia in tantum ascende ni hono tam , ut vel agonisantium extrema recreatio inde eXpeta tu ,,

XXIV.

d) v. praeter alios GRduELII praes. JAcoua disr. de margaritis. Erc

22쪽

XXIV. Actum am agerem, si possi solidaS TRALL sit s) ratiocinatio an a prolixe ostendere vellem, quam Vana sit illa spes in calculo ipso polita; praeter paucissimum enim gluten animale, quale etiam iii aliis duris animantium partibus occurrit, non continet, nisi terram calcaream, de prae aliis ideo id genus medicameluis terreis nillil pra, rogativae habet pretiosi si ima merX, superfluum plane pulverum illorum terreorum in officinis venalium ingredietis. Evanescunt igitur ea aggeratae illae jam ab Arabibus medicis perlarum laudes, de nihil supereti, nisi terra calcarea, pura creta ec testis ovorum vi ceriste non superior, dc harum ad instar acidum in primis viis dominans absorbens, morbosque ex eo sente promananteS sanatas, d sit igne uratur, non nisi calx viva, ei similama, qua z CX lapide calcareo coquitur,

ut pulvis certe ab HERMANNO g) commendatus, si quid unquam in febre quartana praestitit, reliquis ingredi cutibus plus debeat, quana quidem huic calci.

. XXV.

Et ne sexcenta quidem illa artificia, quibus suas margaritas exagitarunt veteres, ad atagendum eorum ecticaciam, aut ad genearandam virtutem, quae non facilius Uc viliori pretio obtineri sine illis potuit, fecere aliquid; simplicissimum est artificium, quo nativas

earum

23쪽

earum vires conservantur, Rut ficiliuῖ eXerceant, essicitur, ut naui datae cum a tua, si vis, destillata quadam atque odorata super lapi' dem porphyrium in tenuissimum & aequabilissimurn pulverem conterantur, & trochiscorum in modum siccentur; vocatur id praeparatio: Reli. qua Omnia, in quibus multas est SCHROEDER Us li , inutilia sunt.

f. XXVI.

Absonum plane est, in aqua, quae destri tibiae a pertis abstra, tritur, perlarum aliquid quaerere, quarum quippe partes eo caloris gradu in vapores elevari non possunt, ut jam BOECLER Us ib Omnem aquae perlarum vim ab addita cinnata omi aqua justillime de duae erit; ipsum saccharum a pertis denominatum suavitatem suam, OlΓne, quo a saccharo lsimplici distat, discrimen, aquae rosarum accepi Um re ferre, nullum amplius est dubium: Neque celle aut essentio, sive timetura, sive arcanum perlarum, aut fores perlarum, aut spiritus perla-nim aliquid perlarum m se continent; prior enim plerumque non est nisi acotum aut salis communis spiritus dulcilicatus, ct posterior non nisi acetum.

f. XXVII.

Neque ait 'a est, si quae sit, perlarum vis in magisterio si. vc petiis a eto solutiS, ct instillato tartari per deliquium nato oleo

aterum

24쪽

mtitur, in ua agillatio riunὶaceo, n μSilierio butyraceo, quae non se ut, nisi se cies gyi si, in scite polarum, sue aceto, vel bet berum, vel limo uum succo p rtis satura ο, in oleo ex spontaneo hujus sali, d liquio nato, ct in sile sve magi lario ad modum Rivrgii eousa. elo, quod praeter succum citri vel aiarantiorum acetum quoque ingreditur: Q at muto enim pol eriora haec falia terrena Leitiua solvan.

tur in succis corporis humani et quilin 3, tantum tamen abest, ut, quod veteres quidem ab eorum in morbis usu exspectarunt, putredinem aris

εeant, ut potius, si satur tum certe sit acidum, ougeant.

g. XXVIII

Quae de pertis dicta sunt, de matre perlarum strat liter valent; venit nempe eo nomine interior testae, in qua perlae inve uiuantur, la. mina splendida, licet ct aliarum concharum e. g. ostreae Ephippii Lines Asil) simili splendore & colore conspicuae interiores testae ira S a pharmacopolis & ab aliis artificibus eo nomiae adhibeantur.

l . XXIX.

sed viliorum etiam testaceorum minus spectabiles testae , cochle. arum dc concharum inomine fuerunt adhibitae 3 illarum praesertis te stae l) l. c. p. II 49. n. ars, m Pharmac. Cirtemb. P. I. p. It

25쪽

ssae helicis pomatiae n), harum nunc inyae pictorum o) testae p), nunc

aliatum at que aliarum donacis veneris o specierum, nunc re ut plui iiij uni ostreae edulis s) tectae t) Ostracodermaton quoque titulo medicorum libris insertae, quamvis testae cujuscunque sub eodem Oidine militantis vermis sive mare sive aquas meditetraneas inhabiteta e deni cum effectu adhiberi queant u .

f. XXX.

Omnes scilicet Jllae tessae in eo conveniunt, quod, si pauxibium glutinis animalis demseris, illis in nidulatis, meraca conssistant temra calcarea, hinc omnino chernica indole re medicata vi margaritis quidem haud inferiores, sed nec creta, ne dicam, magnesia alba, superiores. Elucescit inde, quod Ill. TRALLEsius X) pluribus jam satis superque demonstravit, quam fallacia iiiii veterum de virtute harum testa ruin diaphoretiza y), diu retica, febrifuga χ , atque adeo

alexipharmaca, Praeconia.

g. XXXI

26쪽

g. XXX L

Optunus eas praeparandi modus est ille, qui simpliciter audit Praeparatio; contunduntur scilicet bene lotae testae in mortario lapideo, conteruntur additis subinde paucis aquae guttis super lapidem porphyrium in pollinetia impalpabilem, dc exsiccantur primo in gypso, post in loco calido, saltim sicco: Si tamen duriores siit, qUales V. g. Ostrearum testae, post qua in sollicite mundatae, per aliquot dies soli aestui expositae suerunt, addita paucula aqua in mortari O in speciem pῖstae contunduntur, ad solem siccantur, ct tunc in pulverem tenuissiliarum terusa tui

XXXII

Praestat certe haec smplicior via illa, qua conchis, quae praeparari debent, acidum quodcunquo adfunditur: perit enim sic omnis qua pollent virtus; videli et facultas acidum, quod in primis viis o Lsendunt, tib sorbendi, dum acido jam satiatae in ventriculum deveniunt: Ita aceto sor 6 infuso prius macerandas esse jubet Pharmaco-yoea Cirtembergica a , dc haec b) alii c) acido citri succo, q icum in salem dissiculter aqua solubilem d) abeunt, saturari, & sic

XXXIII.

27쪽

g. XXXIII.

Multum tamen differt virtus harum coneliarum, si igne ustaεlueruὶC ab ea, qua aut crudae, aut acido imbutae pollent; ea mi e illarum cum lapide calcareo aut crota coimia unis indoles, ut ignis i in calcem vivam abeant, re ideo in regionibus maritimis, quibus insignis earuin copia suppetit, lapidum autem caleareorum sunta ciens copia non raro deest, calx in usuuii vitae communis ct aedificiο-rum potissi inum uecessiaria ex his coquatur: Conchae igitur cales natae viribus etiam, quaῖ in humanum corpus edunt, cum calce vi Ua postmS conveniunt, cujus esticacitatem salutarem, ut heic loci pρrstringaria neque finis, neque angusti di tartationis limites permittuus.

XXXIV, l

sunt tamen inter medicos non pauci, qui ct calcem ipsa iure testaceis his coctam, ct squam calcis ex ea, praecipue ostrearurn calce e) paratam alii praeserunt : Remedium illud a CR OLLIO superbo specifici febrilis titulo immerito condecoratum, non est, nisi calx ex conchis lista f); re quam in hydrophobia tantopere praedicavit te Cora ΤΕ Η medicina, non nisi vinum Per aliquod temporis spatiuino 'rearum ealci seperinsusum.

g. XXXV.

Cum conchis his indole k virtute conveniunt nonnullae denis talii, in oceano europaeo ObviZe, specie. , apud veteres in medica

28쪽

26 mentorum eensum delatae h) ὴ altera I INNAEo i elephantinum, filius dentalium κατ-sive syringites dicta , altera apud Lisati Acuti k Entalis triviali, alias dentalii l), entalii, alitatii nomine veniens; prioris tamen in locum saepius substituta fuisse, viribus certe non inferior cypreae species, caput serpentis a LINNAEO in cognominata , legitur ia .

f. XXXVI

Cum his porro congruunt opercula nonnullorum testaceorum uni valvium, Muricis ramo ii o), blattae byzantinae p) vel bigangiae. q)vel bis antiae r sive unguis odorati nomine olim inclytum, dc suffitu suo hystericis , interno usu tanquant alvum laxans, lienem molliens, humores vitiosos corrigens, commendatum ; porro operculum Turbi-xis coctili s), umbilici, umbilici marini, umbilici veneris, belliculina rini, belli rici marini, fabae marinae, lapidis Margaretae, Oculi Luciae , Oculi marini nominibus magis notum t , quod umbilico humano impositum sudorem ciere, sibi persuasere Veteres: Huc denique

29쪽

ue tipe aes eochlearum sive helicis pomatiae opercula, quibus vi tutem diureticam, hydropicis praesertim proficuam, tribueruntVeteres Q.

Magis adhuc, quam concharum testis, delectarunt veteres me dici coralli is , a quibus quum multo meliora sperarent, inexhaustum fuit in parandis exinde medicinis luxurians eorum ingenium et Noa quidem magni fecerunt Corallium nigrum x), Gorgonia Antipathes LiΝNALO yὶ dictum , neque multo carius aestimarunt corallium album, quo nomine eorum plurimi madreporam oculatam LINNAEI Z indigitarunt; tanto majore in pretio apud eos erat, tametsi viribus non superius, corallium rubrum, sive uti quidem I 1 rex Ago ab appellare illud placuit, Isis nobilis, mari mediterraneo & rubro in uilina ; vividus' certe jam rubor pro genio seculi medicos induxit, ut Hrefrigerare eos sunt verba Sc AROEDL Rr b), deinde ventriculum ct jecur roborare, sanguinem puristrare, ac protrade pessi, venenis, febribusque malignis adversari, hominem hilarem efficere, sistere fluxus quoscunque alvi, 'uteri, penis, gOHOirboeam, epilepsiam infantum praecavere, extrin secus applicatum Ulcera carne explere, cicatrices attenuare, oculoruin lacrymas sistere, visumque recreare in collyriis V somniarent: teste' BOEcLERO o virtutei cordiales & cephalicas tribuerent, ct externe

u) Pharmac. Nirtemb. P. L p. I3 I. melancholicos reddere perhibebatur ScHROEDER l. p.

30쪽

uel gestatum solum in collo brachiis contra iocantationes.

fascinationes atque terricula menta commendare non erubescereat.

XXXVIII

Sed quam inanes statu istae laudationea ad lucem sanae ratio. nis, fidae observationis si experimenti chenisci examinatae 3 Rediisti. me enim monuit SPIEL 1 ANNUs d , nullam proslam fidam observa tionem, quod prae aliis sibstantiis animalibus terrestribus aliquid pro prii habeant; docet seriitini una chemicum, praeter exiguam glutinis animalis partem non esse, nisi terram calcaream , cum acidis effervescentem, in iis solubilem, ignis vi in calcem abeuntem , ferri, ad quod. ut praerogativae aliquid & vires adstringentes huic rubro corallio tribuere possent, tandem confugerunt veterum principiorum tenaciores e), aut nihil aut tam parum ineste, ut calx ἡ quam GOγlandi, nec non rubri ac mediterranei maris accolae ex eo coquunt, neque colore neque tulia doto sorxtari, prodat, a ferro itaque virium,

quas reapse possidet, desuci nihil posse. f. XXXIX.

Qui tamen corallia ex pharmacopoliis exulare nolunt, acqui- esean , quaeso, cum BOS CLERO s), VO GELIO g , SUEL MANNo h in facultate eorum, acidum primas vias occupans imbibendi & morsebis inde prosecturis medendi, quae si vera atque unica eorum sit salu