Tentamen medica de affectione hypochondriaca seu hysterica

1쪽

DE AFFECTIONE HYPOCII DRIACA

SEU HYSTER A

Non mali inferis fuccurrere disio. HIRS. ἐν L. D. Lib. I.

Apul TUssANυς- FORTUNATUΜDoΜERGUE ypograpnu & Bibliopolam , prope Collegium. Superiorum Permissu.

3쪽

De Assectione 'pochondriaca seu Haeserica

Ypochondrium unde F pochondriasis venit agraeco sub , di Cartilago , &apud Anatomes illam partium abdominis lateralium portionem audit , quae intercedit diaphragma & ilia. unde Haesiericd affectio oritur graeco

Patet eu etymologia morbos sub his vocibus designa. tos quoad sedem motriam

Celebres in arte viri, inur quos Host an i ) , Amo

4쪽

Hvsteriam ut affectiones morbosas distinctissimas habent

Ut sententiae Veritatem comprobet James , argumentis suleitur sequentibus

HVstericis invadente paroXismo supervenire observantur , a nud Hypochondriacos in eadem circumstantia locum non haheat. 2 v. Ouod hypochondriacorum parOXIsmI nunquam sat subitanei nec fat validi sitiat , ut sensu Voceque destituantur ut Hystericis saepe accidit. 3'. Quod Venter apud IIvstericas introtrahatur, cum vero apud Hypochondriacos extus protuberet. 4'. Tandem quod Hystericarum disse ta cadavera ut plurimum M praesertim uteri laesionem e

Commendat clarissimus Apruc ut fiat attentio nnores Hysterici mulieribus dicati in quibus scilicet qua, tuor symptomata ab illo tanquam pathognomonica habIta, quae sunt uteri commotio quaedam Invadente ParOXII mo : eaeuos ex hoc organo humoris cuiusdam . lympnatici & acris remittente accessu , paroXIsisI COIncIden Iacum diversis uteri irritamentis ta periodo menstrua quae ordinario perturbata existit : globuS eX abdomine ad c*lum tendens ubi suffocationis sensum essicit ; ne dico vaDores isti cum Hypochondriacis confundantur , qu1 tum viro tum mulieri conveniunt, in quibusque modo Ieiatacuatuor phoenomena non mani sesidi tur- ' Εκ hii animadversionibui deduceretur Hypochondriasina μγ Η steriam affectiones μα- OA riam PhoenomemS . rhin sexu , essentia demum discrepanteS : attamen quod cumque ponduS etymolog ae c.ncedi possiti quaecumque sit

horum virorum auctoritas, utiliaque cauSa materiali exuminata , quae morbis ambobuS 'adem mihi videtur , minia scilicet systematis nervosi sensibilitas ta mobilitas ' con siderat ex utraque parte medendὶ methodo , quae simili r eadem eidemque scopo tendere Iobis apparet ; cumque

5쪽

differentia petenda sat non possum quin terminog po-

ehondriasis & seria conjungam & tanquam synonimos haheam contendens quod , si V. g. paroxismi apud mulieres frequentiores sint , symptomata numerosiora S. vehementiora , unde discrepantia quaedam deduci posset , illud sit accidentale & referri debeat muliebri idiosvncrasiae valde irritabili, ipsarum vitae sedentariae, quae secundum e pertissimum bdenham nervosis affectibus plurimum favet, ει secundum clarissimum Professorem nostrum de Grimaud in suis de morbis nervosis praelectionibus , illas spasmo quasi continuo subjicit ; uteri existentiae sensilis & mobilis Valde , qui menstruae purgationis ratione diversimode contra naturae leges modificatae , diversarumque amictionum

quibus tam scepe mulctatur , puerperii afferit Sydentiam i ) quod nil sit emcacius ad Hysteriam producendam quam nimis prumptus a lecto discessus post puerperium

uteri dico existentiae , qui affectiones nervosas plurimum fovere & suscitare valet.

Liceat , quaeso , praeterea sentiendi rationem exponere Circa perspecta superius allata opinionique nostrae contradicentiae r 1'. Quoad etymologiam et sat nota est potestas quam utero tribuebanti veteres ad morbos mulie-hres procreandos , ut patet ex Democriti ad Hyppocratem scribentis sequentibus verbis a sexentarum muInnarum innumeriarumque calamitatum auctor es uterus. Non minus innotescit quanta olim humori nigro seu atrabili in liene secundum antiquos segregato concedebatur facultas ad producendas affectiones melancholicas viris p cipue competentes : petitur an sinde intelligi posset quare una eademque affectio ratione , harum causarum diversas corpo-

6쪽

vis regiones incolentium diversas denominationes sortita

suerit l' Σ'. Rationes a doctissimo James allatae non omnino firmae nobis videntur : IR. Quanquam symptomata quaedam apud Hystericas paroXismi initio apparentia Hypo-condriacis tunc deficerent, non idcirco identitatem si angere licet 'cum illud a circumstanesiS quihusdam accidentalibus , subjecti idiosynansia videlicet sensiliori quae causis magis patet , dependere probabile sit. raoc insuper argumentum eontradicirur a Mitti i a ) observantio ne sequenti apud virum quadragenarium facta vaporibus Offuscatum , qui in pluribus sibi subsequentibus paroXisimis , Paulo ante invasionem magnam intra synciput sentiebat

Commotionem ; crebam oculorum caligationem & vertiginem perpetuam patiebatur ; ingruente, autem proXisino oculi varie contorquebantur , inVertebanturque ; ab imo Ventre sorsum versus cor & thoracem moles quaedam vivi instar animalis tendere, indeque ad caput obrepere Vide-hatur ; illico omnia membra convellebantur , &c Tandem an morbi cujusdam distinctionem ponere liquet mediant usphaenomenis quibusdam apparitioniS tempore tantum discre pantibus, cum saepe saepius discrimen ex symptomatum und1que consideratorum caterva depromptum fallaX sit , ut tameXpresse diκit eximius Selle a). Ex eo quod eadem causa

inas Rravius quam mares assiciat, non indet tolli Potest morbi paritas , cum h circumstantia gradus ad rei essentiam argumentari minime liceat. Falsum est tertium argumentum ex practicorum optimorum observatione , qui abdominis expansionem aeque ac retractionem di Vice VerSa ut Phoe- nomena utrique seXui indifferenter competencia descris i illis , de Morb. Vuls v Introd. ad Pyret I. Method,

7쪽

hunt. Ad quartum tandem respondemus quod dissectiones cadaverum Hypocondriacorum vel vulgo dictarum Hystericarum saepe nullas exhibuerint Viscerum obstructiones :restatiar egregius Morgagni IJ se corpus Hypocondriaci lustrando nullas invenisse obstructiones : accidit sepimine , ait clarissimus Selle a ) , ut nec obstructiones momen- tota nec uteri lasiones &. vitia per disiectiones observentur , quin imo morbus idem loquendo de Hypocon-driasi & Hysteria, ) apud mulieres interdum vitiis hepatis 1ienis & caeterorum viscerum conjungitur. Sententia clarissimi A luc ex sequentibus defectuosa no- nobis videtur. Referri debet primum si inploma ad superficiem majorem quam mali impressioni eXhibet mulie-hte corpuS ratione uteri organi mobilissimi quo deficit vir. Quod ad humorem ex utero sub paroXismi fine emu-entem attinet , non dubito quin haec excretio omnibus undique paribus apud virum aequivalenti compensetur per diversa eXcretoria contingenti. 3'. Hoc morbo plurimae assiciuntur mulieres quin vel adsit uteri quaecumque lasio, in mensibus vel levissima perturbatio , &c. , ut notarunt

ma eκ Willi si observatione partim modo relata contradicitur , cum scilicet sensus ille ascendentis cujusdam corporis eX imo ventre , apud Hypocondriacos aeque locum habere possit. Tandem opinioni nostrae pondus maXimum addunt auctoritate genio , eXPerientiaque pollentes in arte magistri

8쪽

Metigi , &c. qui nullum inter utrumque morbum di

crimen ponunt.

Natura Hypocondriasis seu Hysteriae , hos enim terminos pro si nonimis habeo , consistit in extrema sensibilit, te morali systematisque nervosi maxima mobilitate physica , quae eX abdomine oriri , ibique praecipuam sedem hahere videtur , ut probant symptomata quae sola morbi initio in hac cavitate manifestantur , dyspepsia scilicet ,

fatus , meteorismi, Borborigmi , praecordiorum anxitates,&c. ; quaeque affectio successii temporis minima occasione data praeternaturalia stupendissimaque circa functiones tum naturaleS, tum animale S phoenomena edit. Praeeunte clarissimi Selle face , assero quod sicuti in febribus aequillhrii inter symptomata defectus notam febris nervosae characteristicam efformat , ita in phoenomenis morbosis longae durationis , idem defectus hypoconchiacam assectionem constituat. Quadruplici modo Hypochondriasim considero , I'. Ut orientem cum subjecto seu proveniat ab aegris parentihus , vel ab organorum struc tura particulari humorumque mixtione specifica dependeat. 29. Ut silccessu temporis post natalia advenientem , condensationiS Vel eXpansionis moris tuum dis proportioni in pueritia & praesertim ad pube tatis epocham succedentem ; certis professionibus hominis a natura destinationi minus accommodatis debitam , vel humorum diversis degenerationibus per Contagium aut abusum circa reS seX non naturales notabilem. 39. Ut pure nervosam aut diversiS aliis corporis affectibus conneXam. 4'. Cum eXcessu toni, illius defectu vel in statu mixto ex' his mortuum vitiis. Ast sive sit nativa , tempore acquisita , simplex vel complicata , credo confidenter quod medendi methodus levem ex his animadversiolithus utilitatem percipere possisit : etenim cum in affectione nostra praedominium ha

beat hesio nervosa , facta sit independens seu idiopathica, mihi

9쪽

mihi v1detur principem indicationem illi reserendam. este ; quod

circumstantia esse natia a Vel a sientitia prognosim tantum re1-piciat, di quod complicationes diverse symptomaticam indica tionem solummodo exigant. Sed res ita non se habet ratione considerationis excessus, defectus toni vel status illis mixti, cui

innititur curationiS cardo.

Juvat nunc morbi delineationem eXhibere , si inplomata quae Hypochondriasim concomitari solent , duplici modo spectari me-ycntur : alia enim sunt quae morbi initio , dum quasi adhuc in tenebris latet , apparent , alia Vero quae provecto malo & adcumulum stante cernunt .

In principio , postquam jam diu sub cinere insidiosa latuit

malum aliorum affectuum nervosorum more , qui natiaram Veluti concatenant impediuntque quominus morbum statim manifestet viresque contra illum potenter adhibeat , acuti non adsunt dolores nec spectanda circa functiones turbatio ; adest debilitas quaedam , animi dejectio , melancholia , anXietas , delectamentorum societatisque fuga , solitudinis amor ; minima data occasione facile irascitur aegrotans , levem quamdam patitur spirandi dissicultatem ; datur absque calore sitis ; nullum medium servare quit aeger i modo tenebrosiam modo jocosam exhibens faciem ; vigiliis subjicitur , vel dormiens mala ominantibus somniis cruciatur ; adsunt horripilationeS frequenteS ; calor volatilis per totum corpuS discurrit ; modo frigus eXtremitatum modo aestus , turbatur appetituS , INOX anoreXia , mOX ad lephagia , plurima diversaque cupit ager alimenta , ast qualia praecise nesscit. Fluit copiose salivalis lateX, qui saporem nescio quem fatuum refert , osque moestum es icit , vitiatum saepe est gustus organon , ita ut assumpta teterrimo sapore impregnata videantur. Sat saepe aegrotanteS in res absurdas & non esculentas incidunt , subindeque superveniunt Vomitu S , materieS Variegatae , virides & mucosae rejiciuntur , aliquando alimenta per plures dies in ventr.culo haerent Ahsque eo quod ullam alterationem su-heant. Sarpe constricta est alvus diuque moratur ager antequam

10쪽

alvum deponat : Roemps de Hypochondriaco loquitur , qui quam-v1s multum manducaret , ante tres hebdomades S sceliam non

petiisset , non idcirco obtumescet, at abdomen , & illo tempore nec materieS in majori quantitate nec pejori qualitate quam in statu perfecta sanitatis reddebat. Adsunt in visceribus ah dominalibus vagi quidam dolores , meteoris mi , borborigini , flatuum superius inferiusque cum levamine quodam ejectiones ; menstru

rum apud faeminas perturbationes frequenteS , &c. Provecto morbo haec symptomata adaugentur & graViora sensim complicantur ob functionum perturbationem quasi continuam. Sub omni forma latet promethaeus , gravissimOS OmneS RPrectuS mentiens, scilicet apoplegiam , syncopen, epilepsiam , colicam nephreticam , passionem 1liacam asthma , angΙnam , tumores OmniS gener1S, hydropem incipientem , etc. Ventriculus &intestina mox flatibus uniformiter distenduntur , mox spasmo Vehementissimo constringuntur ; mox in superficie abdominis eXterne Varii apparent tumores elongati , duri , funium tensorum instar , dantur ructus acidi , materies aquosis ut plui imum vomitu ejiciuntur. Adest cardialgia crudelis & supe revertens :sensuS ponder1s cu)usdam in ventriculo haerentis ; epigastrii uritabilitas maxima , ita ut tangi vel levissime ncqueat quin 1e-

iliacum ; dantur omnes morbosae respirationiS modificationes ;spasmus viarum urinarium ; invadente duranteque paroXismo urina lympida quae post paroXi1mum citrina appareat. QuotieS accedente quolibet accestu urinae limpidae , abundantes effluebant , ill uin naturae Hystericae esse assirmabat . celeberrimus bdenham. Calor intolerabilis , quem cum 'invadente parogismo subsequitur frigus intensissimum. Sentiuntur in cruribus crampi , ventriculique VehementeS contraction Scramporum cruciatu S referentes , dantur convulsioneS u i-VersaleS ut tetanos opisthotonos ue motus convulsivi , tussis qui-