[Opera]. By C. Crispus Sallustius

161쪽

DE RE P. ORDINANDA.ἰ peritabat, dilapsus est: pro Ionamu-

nperio i rivatim sibi ut liue cHaec igitur multitudo primum ita, deinde in artes, vitas ue varias dii. Hata , o modo ir congruens, parum ulli diui- idonea viae H ad cal sibiadam rempub Ce-m, additis novis civibus, indigna me spes tem it omnes expcretis cantur ad libertatem: pe curn illis libet otis amittendae cui mixtos cum veteribus novo aas ita res mil bonis negotiis ini Iera sinet. Sed non inscius , nequc idensa, cum ea res agetur Quae vitia , tuae e tem-

minum nobilium futurae sint , cum in- omnia unditus misceri, anti luis cis ustia ac servitutem imponi, regnum deni lue ex a civitate inurum , ubi unius munere mul- do inge in in civitatem perve inerit Equidem sic apud animum meum statuo, malum facinus committere , qui incommode m ratiam conciliet. Ubi bonum publi ut i , privatan

ii est id vero dubitare aggredi , iocordis at- ignaviae duco M. Livio Druso semper consi- im it in tribunatu summa ope niti pro obm- ne ite ullam rem in principio agere intendit, illi auctores serent homines factios, quibus do- , atque malitia, lora erant. Ubi intelle-:runt, per unum maxumum beneficium

altis mortalibus dari videlicet ibi quisque conius,malo atque ins Ulo esse, ivio Dru-

rr tantam gratiam solus rerum potiretur, colura nix sua ipsus consilia disti t. Quo ti- imperato majore cura fide inulta elidi paranda sunt. Hostem adversum opprime strenuo homini haud dissi elle est oeeula eques accre, neque vitar bonis in prio in u tur, ubi eos in civitatem adduxeris; quoniam quiem revocata plebes erit, in ea re maxume animum tantur boni nil oncordia inter coalescat ulto maxumam

162쪽

bonum patriae civibus , tibi, liberis, postremos stuleria, aut, quoad res feret, minue isque privata res, neque publica , neque donque in laiae regi potest. Nam ubi imi

rum invasit ne ite disci lina, ne u

llem ' a 'geimina ullum satis polleti uiri

in Ris, aut minus mature, postremo tame b. t. Saepe Jam audivi, qui ι quae civa

ri t quae per virtutem inopes cenerant

haud urandum est Nam ubi inua et ei

divitias magis clarum magisque acce gi ii honorem ira a dies, virtut m opulentia

pe te vi tu amara , atque aspera est postremd alia clara habentur , ibi omnia bona '

go in primis auctoritatem pecuni dein iaculaude capite, eque de honore ex o i iis quam magis, ait minis, 'at ei it tibi: i

eium sit. Judices a paucis probari, e numel

quam iudicant Neque Rhodios, neque alias cibitates umqtiam suorum iudieiorum his i promiscue div. pauper , ut cui itis, s tulit de maxumis rebus iuxta ae de minum dis

ia L. id e lex, quam C. Gracchus in tri

promulgaverat : ut ex confusis quinque el O te centum vocarentur ita eo qualidi nita perunt , virtute anteire altu, li uti n eo ego magna reinedia comi a didram perinde omnes res laudan iura' et ut

163쪽

do est . Ceterum avaritia bellua fera, immanis ieranda est quo incendit, oppida , agros , fana, i domos vastatri divina cum humanis permi neque exercitus , neque moenia obstant, quo-us vi sua penetret fama, pudicitia, liberis , ia, a que parenti', ictos mortales spoliat. una, si pecuniae de V emeris, magna illa vis ilia facile bonis moribus incetur. Atque haec sese habere tametsi omnes aequi , atque iniquinorent : tamen tibi cum factione nobilitatis mei oeriter certandum est ius si dolum i omnia in proclivi erit si

minuidi essent. Quia desima, M inertia. 8 stu- eo , ptque torpedo , in lit e ni , alienam famam suum lectacti e . t. i, quid ego plura, quasi de ignotis mem i. tali fortitudo atque animi vis, in consulatum e- it hebes lingua, magis malus, quam callidus inito. cui consul, tu maxumuini erit ori luit An L. Domitii*na vis est , cujus nullum membrum a flagitio vaeati lingua vana , manus ces quae honeste nominari t,onestii ima. Unius tamen M. Catonis ingenium sutum, loquax, callidum haud contemno Pa- disciplina Graecorum . Se x virtus, vigios, apud Graecos nulla sunt. si 'pe domi libertatem s iam per inertiam amiserinti ne eorum praeceptis in Sri posse Zlo fastione sunt iner. 3: in qui-lfatua , praeter nomen , nihil est ad-e Irii L. Postumius, M. Favonius, mihi tur quas magno navis supervacua onerae saei salvi pervenire visi sunt: si quid adcersi coor- n est , de ill h actura quia pretii

num sunt. N e, ut mihi video , derbe re Aovanda , corrigendaque disserui de sena, quae tibi agenda videntur, dicam. Postq iam illi reniumque adolevit , haud ferme aris, at . uti, corpus exercui, sed animum interis, quod natura firmus erat in laboribus, ha- i. Atque ego in ea vita multa legendi, atque au-

164쪽

diendo ita compc letates , natio,

tia , timor, volupta rupereri Posta in milvi es, de illae ademtum imperiunstremo abus impositae sit uidem ego si animum meum latu otii te in sua candi ita , i ustrii fiam lI. agria in citra inus et n ceteris , sal, δtaritum: nodo libertas ita est, qui pervi tilbi divitiis , de 3norem , peperet paullum inclinata re p. agitari mirit, ter an inviis c ris , atque laboribus fatiggloria i l lil ertatem , aut rem . . defetis at omnibus locis adest , festinat quanto i secundi re rentior fuit, tanto in iis a merius , n lite anxie agitat initur ulbes senatui, sicuti corpiis animo , obedit, ei consilia consequitur patres consilio valere pol ilo su et vacanea est calliditas itaque res no in bellis asperrimis premere equis, viris, pecunia amissa, nunquam de se si armati de imperio certare. Non inopia, non vis hostium , non adversa res , inges , . eorum animum subegit , quin, quae virtute ceperant, simul cum anima retinerent. Atque ea magis sortibiis consiliis , quam bonis proeliis patr't sunt. Quippe apud illos una res p. errit, ei conii factio contra hostes parabatur ei Seni in patris , non si quisque potantiae , exercitabat. At hoc tempore contra homines nobil)s, quorum animos socordia, itque ignavia, an valit, gnari laboris , hostium , militiae, ractione instructi , per superbiam cunctis ebus moderantur. Itaque patres , quorum Q antea dubia res p. stabiliebatur, oppressi, ex aliena libidine huc atque illite fluctuati Interdum alia , deinde alia, decernqui dominantur, simultas ac arrogantia fertinγ' uino malumque publicum existimant. si aut libertas aequa omnium , aut sententia D - curior es et majoribus opibus resp. x minus poteria nobilitas es. t. Sed quoniam coaequari gratiam

omni uin

165쪽

DE RE P. ORDl NANDA . a i

iiii dissicile est quippe cum illis majorum var- artam reliquerit gloriani itatem , laen- cetera multitudo pi ricta , illi ruin a metu libera culto sibi cas potentia carior erit Libertas iuxta bono Eis , strenuis, Mi gnavi sopi ast runa

uabus rebiis confirmari post e senatum puto i ero auctus per tabellam sententiam feret. Ta- obtentui erit, quo magis animo libero facere nultitudine, sdii plus, is sus iCI . . Nam sere, a Si aestatibus , alia u- is publicis , alii privatis suis atque amicorum otiis implicati, haud sane reip. consiliis diue-: ne iii eos magis occupatio , Quam superbaeria distinuere. Homines nobiles chim paucasi ibriis , quos additamenta factionis habent, quae que libuit probare , reprehendere, decerne- ea, uti libido tulit, fecere. Verum ubi nume senatorum aucto , per tabellam sententis die en- illi superbiam suam d: fit, ubi as obedien- nerit, quibus antea . lime aperitabant. stan imperator perlectis litteris decernes seni numerum senatorum fieri placeat quoque do in multum,ic varia si ei di iti ibuatur, quo-n judicia primm classis imittenda puten , Qua cle-

iptio, qui numerus in quo

eonsilii, idque tibi probandum verum esse. Si

e itinere uti is , cetera in promtu at Volo ego m meum prudens , a Xa-l que usui es e. Nam ubicumque tibi res prospe- cedet, ibi mihi bona fama veniet. Sed me illaris cupido exercet , ut quocumque modo , c ni primum res p. adjuvetur Libertatem gloria riorem habeo, atque ego te oro , hortorque cLiri Tumus imperator, Gallica gent subacta puli Rom. summum atque invictum imperium beseere vetustate , ac per summam discordiam

bi, Patiaris. Proiecto, si id accidat , neque

166쪽

lep. est: tuta , super omnis mort .a sta , tuaque unius mors vita clari vos interdum fortuna , t epe invidia iranima naturae cessit, dem trectati quam pauci numis potui, p.rserini

immortales obtestor, uti, quocum

167쪽

C. ALLUSTII CRISPI

DE CLAMATIO.

Raviter 8 iniquo animo, maledicta ita paterer, M. Tulli, i te scirem judicio

in is, Quam morbo animi, petulantia alta uti ded, quoniam in te neque mo- neque modestiam ullam animadu o respon- uti, si xi in maledicendo voluptatem uam male audiendo amitta . Ubi querar

- cuique esse perfidiae pan apud populum R. qui

anapi duos, P. C. Cuo auctoritas turpissumo cuique, di sceleratisi -

, ii libri est' ubi M. Tullius leges, judicia Po- ilico. defendit, atque in hoc ordine itiquasi unus reliquus ex familia Viri mi ionis Africani, ac non reptilius, accitus, ac alli facta, ac dicta tua obseura sunt a non hapueratra vixi ii, ut nihil flagitiosum corpori tuo ita res, quod altera collibuisset Selli istam amoderatam elo uentiam apud M. Pisonem non dicitiae Detur p.rdidicisti Z que minime mirane 'aiasti ferum ut opinor , splendor domesticus

uta inlinina lex, tibi ucundior, atque ob- uentio , qu relati par est. Domuni 's mam i,8 rapinas, fanestam tibi aestui, ebri', ut iis licet ut nos comi onefacias , quam eo esse si

x P. Crassi, iri consularis, fuit. Atque haec cum icero se dicit intonsilio deorum imie, inde ira: si in huic urbi, civi uta

ocul odem ab iue carnifiei nomine, qui ei Vi

tatis

168쪽

tali incommodiim in gloriam suam ponit vero non illius conjurationis aucta fuerit coelius tuus , scidcirco res i. disjecta eo temp, re te custodem habebat Sed, ut opinor, illgis extollunt quod post consulatum cum rei uxore de re p. consuluisti cum legi et Pinlutiaecia domi faciebas ex conjuratis aliope cumia cor tibi a ius inum, alius an aedificabat .

domum emel ii poterat, is erat calumnia proximus, is a ta domum tuam Oppηgna tum venerat, aut insidias senatui secerat, ede eo tibi compertum erat. D si tibi sticio redde rationem, quantum patrina iris , quid tibi litibus rit , qua domum paraxeris , Tu es DNum, infinito sum tu aedificaveris. Aut, si retices bium potet esse , quin opulentiam istam ex larine, de visceribris civium paraveris Verum, uor, homo novus Arpinas, ex C. Marii ejiis virtutem imitatur contemnit simul sat nainum nobilium populi R. curam

terrore, neque Tr alia commovetur. Icitiae tantum itis est animi Inant homo levi si nata , .l , lex inimicis, amicis coiri u meliosus, modo harum , modo illarum pallium, fidus nemini, levi illamus senator, mercenariusi a tronus, cu is nulla pars corporis a turpitudine Cat ' i, Z.i vana manus rapoicis famae gulai Mnsa , fugaces quae honeste nominari nos iant, inhonesti suma. Atque is, cum ejusmtamen audet dicere: O forri Romam l e consile ,rru vero infeliceni

ipti uetem civi uin a et L cum tu, pcr rei'. in tu r omnes bonos parere

crudelitati tuae in omnia judicia, omnes et es in tua ubi linc erant cum tu , lege i 3rcia, erepta libertate, omnium nostruit I lx, necisque potesta em ad te unκm revocaveras.

Atque parum eli l impune fecisti verum

169쪽

E P. t latis edio tuo is ins es ab

rem, prae en in erit, quid

inter tuerit. Sed quid ego plura de tua in

tandem locum in hac civitate obtines quar partes rei P. placet ira, habes 3 cui aris. Quo jure , cxsilio tuo Dyrrhachio isti eum sequeris quo tyrannos appenabas, nunc potentis faves Liui tibi ante i imadebantur, e sdem nunc clementes, ac furio-ocas atinii causiam agis de Sext o malestumas: Bilitatu in petui ta

equeris aliud edens, ei ep. sen- his maledicis, illos odisti levissume transsu neque in hac,

e praecedenti ratione sic itinctilianus. Lib. Cap. I.

ire 7 ad Ciceronem

principi quidem

v animo maledicta tua pate-

DECLAMATIO;

Otia Ciceroni falso tribuitur.

A demum magna voluptas eli, i ii Sallusti, Milualem, e parem verbis vitam agere neque duuam tam obscenui dicere, cui non abi tritio

170쪽

Pitcratiae omni genere facinoris aetas tua re omdeat, ut omnis oratio moribus consonet. enim , qui ita vivit, metuci aliter, ac tu, po est neque, qui tam illoto sermone utitur, v ta honestior est. Quo me vertam, P .pun vitium sumam n albis ei, ni mihi dicendi onus nitu , erque nostru n. aut de mea vita, atqtra actibus nostris, huic ei toti res ondero, invidia gloriam aut, si hi jus facta, mores, omnem a vero in idem vitium incidam procacita huic obscio. Id vos, si sorte nina, uitius huic iam mihi, succensere qui initium introduxit. Ego dabo operam, ut&pro me minimo elim fastidio respondeam in in hune mmcntitus Te videar Scio me, P. C. in re idendo non habere magnam expectationem, quod nullum osticiatis novum crimen in Sallustium ait dituros , sed omnia vetera recognituros , iii si meae, Sc vestrae jam Sc ipsius aure e lent. Ueri imeo magis odisse debetis hominen qu im peccare minimis re ultum sed ita ingressus est, ut d L .l .ibalio

possit, neque ipse se omnino reliqua aetate Drare. Itaque nihil aliud studet, nisi, ut lutulentus ius , cum quovis velitari. longe vero nil opinione. Non enim procacitate in auxi aedes eluuntur sed est uaedam alum amunia: i is tu nostrum testante an 'eo , qui falsum crimen bonis vita istius ni emoriam vice loratione ejus , sed ex Jam dabo operam , uve id sari

inutilis et i, Pleiunieres it inimicitiis ubi iam a , i potest latere. Prim in igitur , quo iam ontalium maiores Crispus Sallustius ad n im exen & regnum quaerit , velim mihi res , numquid i , quos protulit , Scipiones xl. ii ante fuerint aut opinionis, aut gloriae, quam eos res gesta suae , c vita innocentissum acta

commendavit Z quod si hoc fuit illis initium