장음표시 사용
141쪽
bernaculorum ii Sus, qui minime SumptuOSUS est,
sed utilis apparatus. Foditur enim intra libramentum triclinii altitudo circiter pedum binum, et solo fistucato inducitur aut rudus, aut testaceum pavimentum ita fastigitum , ut in canali habeat nares. Deinde congestis et spisse calcatis carbonibus inducitur ex sabulone et calce et si villa mixta materies crassitudine semipedali ad regulam et libellam, et summo libramento cote despumato redditur species nigri pavimenti. Ita
et solo fistucaso l Id est solo pavito
sistuca, aut vectibus, paviculave, ut lib. Ii . cap. 141. aut soliduisa friticari Ahias, et supra e. I. sis iaciationibus e magna cura solidetur. PBii .el sola Atticam induci in nivi rudiasatis tralucetim Ptio rerum Ubi imstuc tim pavimen tim pro materia ex qua sit pavimentum, est aeeipiendum. Sie
usus Columella lib. I. c. vn. pavimenta test ea, quae pro aqua receperuntiamurciam mixtum cures et arenae, superponi et magnia in parietilis ineviciari atque expoliri. Palladius item lib. i. docet solam stratis minorum Iutem cuilis, quos, sussus o res iaceo Pacrimento, in rimi debere. Porem.
Nam fastigio vox Latina non est. Ita que ubicumque inveneris, existimo men. dosum esse Codieem. Pu L. Deinde congestis et misso calentis
nius lib. xxxvi. eap. xxv. et Palladius lib. I. cap. ix. Putiamin δε congestis et spisse calciatiscas bonsitis Singularis est pavimenti eon-Αtruclio. Nain iandamento saeto ex strato rudi aut testae altitudinis duorum pedum carbonum stratum inducendum doeet, illudque spisse calcandum, ae in
unam massam cogendum mortarii specie seu compositione, quae constet ex saliuione . ealee. et favilla seu cinere , quod si ratum erassitudine semipedali sit. Summum huius strati libramentum eo. te sileandum ae despumandum est, Seu desquaminandum, scilicet exaequandum, unde nigrum pavimentum oblinetur .
cuius bina commoda Vitruvius indieas: alterum, quod si aliquid liquoris effuti. datur prompte siccescit, alterum ut ministrantes si nudis pedibus fuerint, frigore pauimenti non laedantur. Eius spe. eiei pavimenta Plinius tradii primum a Clois suisse iuventa, atque AsiarOtia vo eala suisse, eaque composita ex multipliei varietato lapillorum versicolorum. quibus repraesentabantur sordes quae eumque et reliquiae post convivium in pavimentum delapsae, ut si loeus Ipse mundatus non fuisset. Paximenta quoque eius speciei, quam describit Vitruvius ara ta appellari debuerunt, quia eum liquida omnia resorberent, spongia non indigebant ut mundarentur.
to in Id est levigato, absterso. Plinius memorato capite, dieit dos mare, et paulo post, cole de oli tim, interpretans illud despumare. Pii Ita
142쪽
conviviis eorum et quod poculis et sputismatis effunditur, simul atque cadit siccescit, quippe Versantur ibi ministrantes, et si nudis pedibus fuerint, non recipiunt frigus ab ejusmodi genere
ει quod metiris et spini vitis efIunditur j id est spulis et exereali nni.
minis dicuntur. Iuvenalis Satyra xx. posteriore pro levi aquae ore coneeptae aspergine usus est: nam ita ut legatur, placet magis. quam ut aliis ex Minuciano visum est paedemate. Qui Lacaerimonium, inquit, pis mora tabricato hem, ut Non pro annulo, sed Laeoni- eo orbem Deaedemonium intelligamus. Quidam piblismate pro genere exercitationis, quoil Iano Cornario non displi. euit. Est en in riare uti, Caleno l. . de bona valetudine tuenda teste, cum quis summis pedibus ingrediens lens sin sublime manus, harao antrorsum . illam retrorsum terr e movet. Alii poppysmate pro blanda attrectatione et sono legunt. Sed liberum esto per me le-
tiqua malo: quod poetitis et Umismatis offunderum simia cadit siccescitiae. Sie Quintilianus l. x. e. t. Quo mens simul risusqtie yerstringatur. PONT.
liquorem, in ore sumptum, vi expressum ei ieere. ut solent qui vinum probant Et degustant, de quo vide Terentium in Heautontimorumeno. Saraias.
143쪽
De mtione Pingendi in a.dificiis
3 . ETEstis conclavibus, id est Veruis, autumnalibus, aestivis, etiam atriis et peristyliis constitutae sunt ab antiquis ex certis rebus certae ra
tioneS Picturarum: namque pictura imago sit ejus, quod est seu potest esse, uti hominis, aedificii, navis reliquarumque rerum, e quarum so mis certisque corporum finibus figurata similitu-
34. a qua iam formis. Sehoeid. a quartim Anii
34. Celeris conelaoibus i Id est tri-eliniis, de quibus superioris libri e. vi.
susissime a ino traditum est. Prii L.
namque pistrara imago D ejus, quod est seu esse pol sit Vulgo laetari solet Horatianum illud ex Epistola ad Pisones, quae talio liber de arte poetica inseribitur: et sitis atque poeι is ivli aeniat semper fuit a
qua miratas. At non sine risu spectari posse initio elua libelli ait pictorem, qui humano capiti velit iungere equinam cer vicem, et varias inducere formas. Ea demum pingenda existimabat, quae a Natura non abhorrereni. Nee mihi objicias antiquorum eiusmodi opera etiamnunc Bomae et Puteolis ostendi. et quod picturae genus mox reprehendit italis dietas gre flescas, eredo quod in terra obrutis veterum aediseiorum sornicibus, quas groitas quasi e plas Vocant, prirnum invenerint. Non possunt verae diei picturae, quae sunt a veri- ale alienae, etiam si auctores nactae sintegregios. Sed de pietura se ibemus ali
us, quod eonsentit eum cod. Cottoti.
quando, et colorum compositione s pro. prio dicato ei rei opere quod nullus
tentavit, et pietoesbus ipsis iasu magis. quam ratione cognitum. Quod autem ad reliquorum colorum rationem spe
eiat s quandoquidem vitrariis , fgulis, insectoribus sua est et colorum ratio lid nos in liraturgia, plastiee, et baphbee, libris trademus. PAin. namque pictura imago D ejus, quod
est seti potest esse, tili iaminis, aed scii , naris reliquiarumqua rerum, aquarum formis coriisq- eomorum Anibus Auralia similitudina stim Grexempti l Ex veteribus libris multa restituuntur : Namques ... rerum e qui-btis fomus ceterisqtie corporibus umrata similitisine sumuntur exemta. Cur autem non omnia ex litidem libes. aeeepe im dieam: animadverto vetustatili homines, aedificia, 1 oes posse quidem pro mi hominis, a dysicii, navis convenire, sed eontinuola reliquarum qiae rerum tam in eodd. quam in editis libria retenta diserepare. PONT.
144쪽
dine sumuntur exempla. Ex eo antiqui, qui initia expolitionibus instituerunt, imitati sunt primum cruStarum marmorearum Varietates et collocationes; deinde coronarum et Silaceorum, miniaceorumque cuneorum inter se varias distribu
35. Postea ingressi sunt, ut citam aedificiorum figuras columnarumque et fastigiorum eminentes projecturas imitarentur: patentibus autem locis, uti exedris, propter amplitudinem parietum sce
narum frontes tragico more aut comico Seu Satyrico designarent : ambulationibus Vero Propter spatia longitudinis varietatibus topiorum or
es silae Ortim, minaceorumque cu
neorum i Silaeeos a sile , et pro pudipureia hoe loeo exponi potest, ex cap. xi. et xa v. hujus libri: etiam si fuisse,il lutei coloris generaliter dictum, ex tap. v a. eontieere liceat. Cum euim dixisset ochram Atticam non haberi subiungit: Bisque iantiqui egregia copia silis ad politionem vertim stine tisi. Ulsu litoriam, ultro ooles modo sitiaceos cuneos interme rari, Purpureos, aut latus. I erum et hic luteus color quadrare apte videbitur, et Plinius, ut dixi , explicans Vitruvii loeum proximi
eapitis, in quo dieit subigendos esse ex atramento et poliendos abacos cuneis silaeeis seu miniaeeis interpositis, ita tradit, Attico ad lumina uiuntur. Ad abacos non nἰsi marmoroso, quoniam marmor in eo resistit amaritudini eat.
eis. Nisi propter raritatem illud fuerit
35. vi etiam aedysiciorum si ras emlumnarumquμ et fastigiorum eminentes lEximendum est que, ut monent antiqui libri. PONT.
scenarum fronius tragico more titilcomico seu satyrrico i Ea sunt tria scenarum genera, de quibus seripsit i.
amhtilati uias uero propter spatia longittidinis Marietialibus topiorum Ornarent i quid ornarent γ Prosecto iam. hiatiliones ut in eodd. Bim. et Potae. liaque hoc pos to dematur iam latio.. s. PONT. Oarietatibus topiorum ornarenti Topia hie, et paulo post diela, ab aliis topiaria, arbusculis, fruticibus, eι hembis natura sequaeibus, et flexilibus, variarum rerum effigies repraesentant, at iis id est ianiculis nominata. Inde topiarii. artificesi formandarum arborum. aut herbarum in vaHas formas. Quo nomine utuntur Africanus Pandeci. Lxxxii. de legatis tertio, et Ulpianus non semel, de lando instrueto Pandeet. xxAm. Nonnullis placet elles ete, Erre , dictos esse topiarios, quod loeorum varietalem exprimendo imagines rerum omnium ex arbustis. Duileibus et herbis effingant. Quorum hie sententiam adiuuat Vitru-
145쪽
narent ab certis locorum proprietatibus imagines exprimentes: pinguntur enim portus, promontoria, litora, flumina, sontes, euripi, sana, luci, mon
tes, Pecora, pastores: nonnullis locis item signorum megalographiam habentem Deorum simulacra, seu fabularum dispositas explicationes, non minus Trojanas pugnas seu Ulyssis errationes per topia, ceteraque quae sunt eorum similibus rationibus ab rerum natura Procreata. 36. Sed haec, quae a veteribus eX veris rebus γXempla Sumebantur, nunc iniquis moribus improbantur. Nam pinguntur tectoriis monstra potiusquam ex rebus finitis imagines certae: pro columnis
enim Statuuntur calami, pro fastigiis, harpagi iactuli
35. signorum. SchneId. eorrigit signarent eum
ius, quando subiungit al eonis Io- cortim proprietatibus imogines exprimentes. Acanthum topiariam esse herbam tradit Plinius L xxv. c. xxv. et adian ton frutieem topiarium eiusdem libri e. xxa. Trahitur et in pieturas opere historiali eupressus, venatus, classesve, et imagines rerum tenui solio brevique et virente supervestiens, ut idem memorat lib. xv . cap. xxxii . ne innumeras alias dieam herbas et actores. Ps L.
ctore Cieerone lib. I. de legibus, sunt duetus aquarum, qui et nili eodem I eo dicuntur. ita tamen, ut existimemmilos esse, si majores sint. Utuntur euripi voeabulo in ea signiseatione quorum milii venit in mentem, Plinius i.
viii. eap xvI. lib. xxxvi. cap. xv. et a
liis loeta. Ovidius i. i. do ponto, Suetonina in Caesare dictatore, Seneca Dpistolarum lib. xiv. Lampridius in Heliogabalo, et Galenus methodi meden-
di libris nono, et decimo. PluL. nonnialis Iocis item signorum me. griographium hisbentem Deorum simia lucra In antiquis est megalographia, et in eunetis habent s. Itaque megilographias habentos. PONT. 36. 1mpaginestili striati j Ormamenti genus , quod quale fuerit, ne suspieari quidem potui. Nee me fugit harpagonea . sive harpagines adunca esse in trumenta, quibus res, quae in puteos cecide ivt. extrahuntur. Item quibus naves corripiuntur, Qtil αρπαγιν, id est a rapiendo. sed arduum est de iis, quae coniectura sequenda sunt, a
liquiia promittere. Consului, quic quid ad hane diem Romae. et Tybulli in Hadriani atque Manlii vopiset viilia,
quicquid Puteolis . vetustae picturae re ieelum est. quod ad Vitruviam harpaginetuli eognitionem saceret, non pro seei hilum. Piu
146쪽
striati cum crispis soliis et volutis. Item candelabra aedicularum sustinentia figuras, supra sustigia carum surgentes ex radicibus cum Volutis c
liculi teneri plures habentes in se sine ratione Sedentia sigilla, non minus etiam ex coliculis si res dimidiata habentes ex se exeuntia sigilla, alia humanis alia bestiarum capitibus similia. 37. Haec autem nec sunt nec fieri possunt
M. Mitis se ool iis. Selitie d. iv sua Ieetione eum Sulpie. addit teneris.
runt interpretes post Philandrum ut titi. ius vocabuli sensum explicarent. Coniecturas longe quoque petitas adduxerunt, et variantes lectiones non ex codicibus , sed ex ingenio proposuerunt. Is cus ossius in observationibus ad Catullum
,, non minu1 monstruosa, quam ipsum
M sil voeabulum. Cum et Turnebus in auia, et nos in nostris libris aeriptum , invenerimus amagine octili quomori do etiam habet e ex optimus erudi- , ii et nobilis Viri Joannis Coitoni, ,, non dubitamus veram reddere leelionem ; pro fastigiis a propagine m, , culi sιriati etim eri it foliis. No--, tum qui sint propaginum oeuli
Perraullius interpretatur mi emortillement de tiges, Nesulonus, ornamenti speciem quam diei mus lenoni, encaepos. OrsΣ ridiculas fastigiorum formas, quas pactores in aedificiorum repraesentationibus sngunt, quasque nonnumquam ipsi Architecti in aesidis operibus imitantiar. STRAT. Item candelabra ti dictitariam sustinentia figuras, supra justigia earum stir genus ex radicibus ciam Destitis co Detiti tonori plures j In antiquis est eo-
riam non eurtim, et refertur ad cam
delubra. Itaque supra adverbium est, ei coliciat teneri sunt Iastigia eorum, nam paulo ante dixit, pro fustigiis hi monestiti. Praeterea dum ista pietu
rae monstra repetit, memorat ea lamum pro columnis inservire tectum sustinentem, candelabrum sustinere aediculas,
tum ornamenta iustigii seu coliciatis, tum tenuis eι mollis sus mere sedens sigilum. Itaque colieulua est ornamenisium fastigii. et pro fastigio inservit. Igitur hiarimine titi sunt colieuli. Iiaque videndum an aeriptura fuerit: viainti coli Γ, id est reeentes, molles, linneri eolieuli. PONT. sigiliis tilia Linuinis titia hostiarum cuilibus similia Qui similia . quo privantur veteres librἱ, adiecit imtus bestia erat, nam auctor ait sigilla referre capita vel humana vel besti, rum. interpres statuit sigilla esse similia eapitibus humanis vel bestiarum . quod est sigilla esse eapita humana vel hestiarum. Igilue non erunt sigilla, sed sigillorum para. Apage nugas istas.
147쪽
nec fuerunt. Ergo ita novi mores coegerunt, uti inertia mali iudices conniveant artium virtutes. Quemadmodum enim potest calamus Vere sustinere tectum, aut candelabrum aediculas et ornamenta fastigii, seu coliculus tam tenuis et mol
lis sustinere sedens Sigillum, aut de radicibus, et coliculis ex parte flores dimidiataque sigilla procreari 3 At haec falsa videntes homines non reprehendunt, sed delectantur, neqUe animadve
tunt, si quid eorum fieri potest nec ne. Iudiciis
autem infirmis Obscuratae mentes non Valent probare quod potest esse cum auctoritate et ratione decoriS.
38. Neque enim picturae probari debent, quae
non sunt similes veritati: nec Si sactae sunt et
gantes ab arte, ideo de his statim debet repentc
a . uti inertia mali jud os e ni- omne artium tantius Quid istud eon. ni, ni γ Exime et eontere, apposito veteri eo incerent. Ceterum in antiis quis libria duohus modis haee tradun-lur primor uti inertiae miati judicis mincerent artium viritius. Itaque inertias verbum regit et moderatur. Αl eror tili inertia s nempe propter ineditiam l mali judices convincerent. Hane amplecterer, quamvis et pKmam non
est vitruvius hoe eapite in eo ut v xitatem in repraesentationibus picturarum requirat. Duplex autem veritas ad picturam pertinere potest, nimirum Bistoriea et Naturalis. Historica verilas posita est in ordinatione et eomplexu rerum, quae repraesentantur, eaque laeis dilue eum simul iunguntur quae aiis mul esse nequeunt, ut si Alexandrum cana barba quis pingere . Naturalis est, cum res repraesentantur iis similes, mira ipsa natura seeite Expressio, recessus, lumen, umbra, vis, mollities, circuma aeriptio, gratia, vividitas, gradatio, eon. iunetior ex iis enim aervatis res apparirent quales revera sunL Baee verit proprie ad picturam pertinet: altera veritas asellilia est ac extranea, quamque
facilius quis assequitur quam priorem. quae vim poseit ingenii raram e exatraordinariam. In vulgaribus tamen iudieiia magis quaeri solet veritas histori
148쪽
judicari, nisi argumentationis certas habuerint rutioncs sine offensionibus explicatas. Etenim etiam Trallibus cum Apaturius Alabandeus eleganti m nu sinxisset scenam in minusculo theatro, quod apud eos vocitatur, in eaque secisset pro
columnis Signa, centaurOSque suStinentes epist
lia, tholorum rotunda tecta, sustigiorum promi-
lioe remittendum Itieundo vel Ndo e
sine sonsion tis o licatris , Ea vero picturae ratio in omnibus antiquis deleelis observanda oecurrit. Ipsa quamquam impropria, et veritatem laedens, tamen plaeuit anto Vitruvium, quippe eam reprehendii, placuit eiusdem aevo, ei a Raphaelo sanctio Urbinate renova.
ta viget adhue et placet. Voluptatis autem quam eadem assert eausa repetenda est ex novitate . et vividitate inventionum, ac compositionum, et ex ipsarum varietate. Plinius lib. xxxv. e. IO. scripsit , , non fraudandum est Ludis et
, , dixi Augusti aetati, qui primus insti-
., luit amoenisεimam parietum picturam, , , villas et porticus ae topiaria opera, vi lueos, nemora, colles, piscinas, Euri- , , Pos, amne , litiora eic. V. Naee pingendi ratio primum a reeentioribus Observata fuit Romae in thermis Titi, a Baphaele Urbinale exeulta praesertim in porticiuus AEdis Vatseanae. Itali no. men apposuerunt Graiuschi sorte quod
primum in conclaviis coneameralis, et sub terrae supersete construelis easdem observarunt, quae sim te aut specus audiunt. Tum vero in Herculanensibus ei Pompeianis detectis aedisietis picturae illiusmodi passiin Observandae oecurrunt, ae in veteribus sepulebris odinatis. Ori r eontra hoe pietura a genua plura disserit : verum non omnia quae ad ornatum pertinent ad rigidae rationis normam in artibus scrutanda sunt, et concedendum est aliquid etiam imaginationi. Nam in ipsa Arehileelura
non pauca oeeurrunt ornatus exempla quae si ad rigidae rationis normam Exigantur absurda videri possunt, et lamen laudantur. Fastigia habentur in interiore Pantheo. Mutuli ab egregiis Arelii stetis sunt in quatuor quadrati aedisseii faciebus, quamquam exirema trabium ad duas tantum facies pertineant.
Trial1phi pariter et in omnibus saete-bus fiunt, et supra columnas ejusdem mensurae ac in intercolumniis, cum tamen supra eolumnas majores esse de-herent , ut firmitatis ratio servaretur. Leonina capita etiam supra columnas
disponuntur, quamquam stillieidia liti intercolumniis tantummodo statuere opportunum easel. STRAT. in minuscula theatro , qtiod e Iησια-
τηρtcu ... vocitat- l Nae illi mihi viden. tur Vitruvium non legisse, qui ad testimonium vocantes, pro, in minusctilaia tro, in m tisculo ueratrico legerunt, ut praeteream, quod Alabandenis tribuant, quod eodem auetore Trallibus erat tribuendum, et illi Cariae, hi sinis 3diae populi. Ecelesiasterion ergo vocabant, quod eo speetatum congregati convenirent. Minusculum autem theatrum a Craeoia λαπιδαυ dieitur, ut apud Varronem lib. Mi. de re rustica p. v. Pni L.
149쪽
nentes Versuras, Coronasque capitibus leoninis or
natas, quae Omnia stillicidiorum c icctis habent rationem; praeterea Supra eam nihilominus cpiscentum, in quo tholi, pronai, Semisastigia, Omnisque tecti varius picturis fuerat ornatus. 39. Itaque cum aspectus ejUS Scenae Propter asperitatem eblandiretur omnium visus, ct jam id opus probare fuissent parati, tum Licinius mathematicus prodiit et ait: Alabandeos satis acutos ad omnes res civiles haberi, Sed propter non magnum vitium indecentiae insipientes eos esse jus ra eam nihilominus episeonium lEpiseenium, sive episcenos, ut lib. v. cap. viii. invenitur seriptum, dieitur quod supra scenam extruitur, id est eo. lumnationum, sive contignationum ordines. Ρni supra eam l Potius cum antiquis ea, quod multa iam commemorata complectitur. PONT.
mus erectiores cameras templorum he
misphaeriis. id est cuppolis addi solitas. Itali tribunas et laternas vocant. Eae autem sunt multangulae. aut adereti di euntur ambitum. Ρva L. 30. Duqne cum avec tis ritis sce- tite Promor asPerilutem obtinuisemromutari Distis i Prosecto aspera neminem oblandiuntur, nisi fortasse ducun- euin. Demamus itaque ameritatem, re-depto a Poue. no lutem, quod optimum videtur. Ad noua enim imperitus vulgus facile rapitur. PONT.
n Licinitis mathematicus i in eodd. seribitur Lichistis, Lichimias, Lichinitis, Lichmos, Litinatis. Quare diligentius in
sed propter non ma tim Glitim M. deo tin insipiontes eos esse judicatos i Noti iure Alabandei insipientes vocabantur Oh exi uin vitium indecenitae r potius quia quae docebant, non noverant . ideo insipientes. Quare inepta et vere insipiens sententia, quae emendatur ex Douo. notis. Sed propter non mes tim jndictam indecentiae.
immi dos eos mse jtidiculos j A iurius scenam feeii, qualem describit Vitruvius, in qua obiecta varia reprRE.
sentabantur, quorum veritas consistere ac probari non pol erat, atque etiamsi propter asperitatem, seu ob recte sm- ratos obiectorum restessus, et expressi nes. eblandiretur omnium visus, tamen
quod naturalein veritatem laederet, a Lieinio mathematico fuit reprobata. Ille itaque enm Alabandeos excitare vellet. non illa vilia exprobravit. sed alia, quao ex indoeenii et extra loeum vitiosa posi
tione sortius ipsorum animos commove rent. Quare non scenae e res oppo
suit. sed alios qui facilius intelligi possent, cujusmodi sunt, statuae in omna- aio quae repraesentent eauras ageutes,
150쪽
i46 DE ARCHITECTURA dicatos, quod in gymnasio eorum quae sunt statuae omnes sunt causas agentes, in soro autem discos tenentes aut currentes seu pila ludentes: ita indecens inter locorum proprietates status signorum publice civitati vitium existimationis adjecit. o. Videamus item nunc ne Apaturii scena eLficiat et nos Alabandeos aut Abderitas. Quis enim vestriam domos supra tegularum tecta Potest habere aut columnas seu fastigiorum explicationes 3 Haec enim supra contignationes POnun tur, non supra tegularum tecta. Si ergo quae non possunt in veritate rationem habere facti, in pi-Cturis probaverimus, accedemus et nos his civitatibus, quae propter haec vitia insipientes sunt judicatae. Itaque Apaturius contra respondere non est a rasus, sed sustulit scenam, et ad rationem veritatis commutatam postea correctum approbavit. 1. Utinam dii immortales secissent, ut Licinius revivisceret, ct corrigeret hanc amentiam tectoriorumque errantia institutal Sed quare vincat veritatem ratio salsa, non erit alienum eXponere.
aut in foro eorum qui ludis variis e
xercerentur. Non oriat is locus; nimi-rram . ex eo itae reprehendendi erant . quod inde entiae vitium non animadvertereni. STRAT.
dieatos. Eapropter Licinitia ironioe videtur pronuntiasse Alabandeos salis ais euios ad omnes res civiles haberi, seu etiam artificiose, tit ea laude obsequentiores eosdem suo consilio redderet.
Otiis mim Destram domos i Non deelamat eoram auditorihus Vitruvius, sed doeet legentes; quare ex cod. Sag. quis enim nostrum domos. PONT.