Institutiones historiae ecclesiasticae N.T.

431쪽

CAP. VII. S. LII.

vendae pietati reliquerunt Elisabeth a Schon augiensis 597j, et Hildegardes, Benedictinarum praesi

Scriptores historici.

Praestitere caeteris saec. d. historicis Sige

bertus, Hugo, atque Otho Sigeberlum 599 Gem-bla censem monachum in Brabantia enricianae partes Romanis Pontificibus haud aequum dedere.

597 Elisabelliae visionum , soli revelationum libri res, et Epistolarum liber unus Coloniae typis 4628 editi sunt. 598 Hildegardis epistolae, quaestionum solutiones , Explicatio regulae S. Benedicii , Expli callo Symboli S. Athanasii habentur in Tom. XXIII. Biblioth. P. Lugdun. 627 pag. 555 585. 590 594.

Praeterea epistolae variae in Tom. ΙΙ. Collect Monument Martene pag. 40l4. Prophetia adversus Fratres Mendicantes, in Biblioth mediae latinitatis Fabricii Tom. III pag. 26 l. vita . Ruperti Ducis Bingae , et B. Berthae ejus matris Tom. III. Maii Bollandianorum p. 504. et vita S. Disi hodi Episcopi apud eumdem T. II Julii p. 588. 599 Sigeberi Chronographia legitur in Tom. I. Part. ΙΙ. Scriptor Rer Germanic Pistorii p. 689. hi pag. 45. adest et Chronico ab an. 444 ad 4 l56. An se in Gemblacensis qui scripsit quoque bellum de gestis Abbatum Gemblacensium, quem retulit 'Ache rius in Tom. II. Spici leg pag. 59. Praeterea appendicem ad Chroni con Sigeberti collegit ab heus in Tom. Ι pag. 590. Biblioth. SS. Opus autem quod idem Sig0berius lucubravit de scriptoribus Ecclesiasticis , non solum utraeus in Biblioth. Ecclesia si Par l. II p. 95. evulgavit, sed et Suffridus Petri de Scriptoribus Ecclesiast pag. 509. Insuper alia etiam edidit Sigeberius et ipsius sano est epistola codicensium rescripta Trevirensibus de disserentia quatuor temporum, quae reperitur in Tom. I. Colluci. necdot Marten p. 294. vita . Ma-clovi , quae apud Surium die XV. Novembris Vi in V. Olberli Ah-batis emblucensis quae apud abillon Tom. ΙΙΙ. Act. S. Bene-

432쪽

Caeterum famam adeptus est, duobus praesertim operibus, quorum alterum Do 'im illustribus una cum aliis qui de Ecclesiasticis Scriptoribus egerunt, edidit niuerp. n. 639. Aub Miraeus alterum autem Chronico ab an. 381 quo desinit Hieronymus ad D. IIII., deinde per Anselmum Ab monasterii ejusdem emblacensis, Usque ad an II 37. perductum est quam operis con Secutionem cum aliis etiam annum iu 25. attingentibus typis udendam curavit Antuerp. iraeus ipse an. 608. Hu

go 6oo mon. Floria censis ex ord Benedici qui

dici pag. 25. ubi in anteced pag. 292. Vila S. Guiberii Gemblacensis Monaclii, quae etiam in Tom. V. Maii Bollandianor. p. 266. apud quem om. I. Februarii pag. 227 et 256. Vila S. Sigiberti Regis Austrastae , et historia translationis, nec non om ΙΙΙ. Septem-hris pag. 595. Acta . Theodordi Trajectanensis Episcopi, et Mart. et Tom. V. ejusdem mensis pag. 589 altera vlla S. Lamberli , seu Landeberti pariter Trajectensis Episcopi , et martyris. 600 Hugonis Floraciensis excerpta chronica de gestis quorumdam Regum , et Imperatorum a in Assyriorum rege , usque ad Ludovicum Pium, sub Ivonis Carnotensis Domine habentur in corpore Francica emistoriae veteris reberi pag. 4 et seq. ubi pag. l. et ad calcem operum' vonis pag. 505. Tom. ΙΙ. sub dicti Ivonis nomine pariter legitur breve aliud ejusdem Hugonis chronico de re-hus Francorum a Phara mundo usque ad Philippum Regem insuper Fragmentum chronici a Carolo Simplici usque ad Hugonem Capetum collegit Du Chosne Tom. III. Script Franc pag. 547. , et aliud Fragmentum ab Anno Christi 87 usque ad annum 105l in sequenti Tom. IV pag. 42. , Epistola ad Mathi idem Imperatricem nunc u putori , libri de gestis modernorum Regum Franciae vulgati sunt in Tom. I. Thesaur Anecdot Marten pag. 527. , et de Regia potestate , et Sacerdotali dignitate apud altilium Tom. IV. Miscellan. p. 98. vita demum S. Sacerdotis Lenio vicensis apud Bollandianos ona. II. Maii pag. 4.

433쪽

viguit an prope Cori omni studio contexuit Chronicon a constitutione mundi typis evulgatum Μο-nasterii in Germania an . 1638. deditque libros de regia potestate et de Sacerdotali dignitate ad Henricum Anglorum regem, quos publica luce donavit Balutius tona. IV. Miscellan. Otho 60i regali progenie e Germania OrtUS,serat enim Henrici IV. Aug. nepos cum Cisterciensibus nomen dedisset, Abbas primum ori mundensis in Burgundia, ad Frisingenses deinde infulas elatus

est. Adiit loca sancta alaestinae una cum Conrado III. et abdicato pontificali munere in Onasterium Mori mundense reversus, vitam ibi sanctissimam cum caelesti beatitudine commutavit an II 58. Scripsit Chronico rerum gestarum a mundi exor

dio usque ad an ii 46. septem in libros tributum, quibus alterum adjecit de mundi interitu, de An

tichristi persecutione, et resurrectione mortUOrUm; quos omnes primus edidit Argentinae an. 5I5. Jo. Cuspinianus, quique deinde Basileae recusi, tandem

604 Ottonis Chronicon , sive rerum ab orbe condito ad sua usque tempora gestarum libri III. , ejusdem de gestis ridericies. Caesaris Aug. libri duo inadevicturinsingensis Canonici de ejusdem Friderici gestis libri duo muntheri Poetae Ligurini , sive de gestis Friderici libri . , Basileae apud Petrum Pernam 569 evulgata sunt. Praeterea Chronico ab origine mundi , usque ad tempora Fridorici Aenobardi Imperatoris extat in Bibliotheca Cistercensium Tissierit Tom. VIII pag. l. et seq. Chronicon, et de rebus gestis ridericies. Imperatoris non solum in Part. I. istor Germanic Urstigii pag. l. et 405 ubi pag. 495. xl appendix ltonis de S. Blasio , sed et in ΤOm VI. Ber Italic. Muratorii pag. 25.

434쪽

Cum peris consecutione per Othonem de Blasio adan. 2IO. deducta, studio Clir Urstitii Francosurti prodierunt anni 1585. et 167o Consecit et duos libros de gestis riderici I. Aug. Depolis sui, quibus duos alios addidit Rodericus Canon Fris ingensis.

Innumeri autem sunt, qui hoc saeculo chronicos libros, enarrationes Hierosolymitanae expeditionis, Ecclesiarum historias regnorum annales, et Caelitum vitas elucubrati sunt, quorum nomina cum non admodum pervagata fuerint, praetermittimus.

Scholastici.

Principem intur eos obtinet locum Petrus Lombardus 60 et , patria Novariensis, qui ex Bononiens Academia ad Parisiensem translatus, ob eximiam doctrinae famam , et celebritatem Parisiensis pi-

SCOPUS D n. II 59. renunciatus est, haud multos

post annos mortali vita defunctus Nomine Magistri Sententiarmn inclaruit, quippe qui Vulgatissimum Sententia mi opus quinque ributu in libris consecerit, innumeris Theologorum , qui scholastici audiunt, commentariis et adnotationibus illustratum.

602 Peiri ombardi opera pluries odita sunt, sed haec emendatiora vi doritur: uti tonitarum libri quatuor Parisiis excussi 565. x recognitione Joannis Oluauine Glossae sui Columentaria in saliurium Davidiciarii 54l ut Collectanea in linies Divi Panti ci,istolas ibident ab neio libus adii 555 su Diana arte prodiit.

435쪽

In quo illa fere omnia, quae theologicae institutioni in praesentia clari solent, breviter complexus est, idque potissimum ex Patrum essetis quibus opus contexuit, discrepante praeterea, ut Videntur, eorum sententia componens in quo plura etiam de Angellis, de opere sex dierum subtiliter magis ac veri similiter quam solide pertractata in-Venias, plura deinde, qua Catholicae Ecclesiae rationes, Romanos Pontifices, Concilia etc. respiciunt

desideres. salterium Davidicum, et Pauli Ap. pistolae omnes, additis illius Commentariis, prodierunt. Vir singulari in Deum pietate editisque praeclaris fidei testimoniis invidiam effugere non potuit, quae apud Alexandrum III , et Lateranense Concilium sub Innocenti III habitum haeresis crimen Ρetro nostro objecit, quod est amovendum, licet non omnia idem castigatiores theologi aeque as

Alii in eodem doctrinae genere, quam Vi non Odem tempore Versati, famam non mediocrem adepti sunt Pertinet ad saec. XI. Anselmus Archid Ecclesiae Laudunensis 6o3j, qui excerptis sententiis ex SS. Patrum libris Testamento utrique glossam inter- linearem addidit, et Matthaeum Apocalypsim aliaque ex S. Scripturis illustravit, cujus laudes, licet elici-

605 Anselmi Laudunensis glossa interlinearis in Vettis , et Ovum Testamentum extat cum Lyrano in Scripturam sacram Venetiis edit apud Magnam Societatem 4605 caetera quae eidem nonnulli tribuunt opera , an reVera sint , non certo OnStat.

436쪽

tale magis quam vi ingenii partas inclamet Abaelar

dus, non omnino tamen abjicimus. Algerus Leodiensis 6 οέ , qui Clunia censibus postea nomen dedit medium prope saec. XII. inter scholasticos effloruit, docte scripsit de gratia, de misericordia et justitia Dei, absolutissime autem, Ut adnotat Petrus Venerabilis, tribus libris de Sacramento Augusto quos Berengario opposuit. Longa in Dialecticis exercitatio ingentem famam,

at nimios attulit spiritus Petro Abaelardo 605 pa

tria Nannetensi, ab Heloisae amoribus notissimo, et monacho tandem Clunia censi, cui multae magnaeque contentiones fuere cum Catholicis doctoribus et Bernardo praesertim, ob ea quae scripserat de Trini

tate, et quae apologeticis libris insanae fidei crimi-

604 Algeri libellum de libero arbitrio refert Pegius in T. IV.

Part. II. Thesaur. necdo t. alterum de misericordia , et iustitia Marten in Tom. V. Thesaur. necdo t. p. 1049 in eumdem librum praelationem abillonius in Analectis pag. 450. De sacramento autem corporis, et sanguinis Domini libri tres leguntur in Tom. XXI. pag. 254. Biblioth. P. Lugdun. 627. 605 Abaelardi opera cum praefatione Francisci Amboesii , et nolis Andreae Quercetani Parisiis per Nicolaum uota 1616 in lucem prodiere ipsius Apologia seu consessio legitur etiam in T. II. Historiae Universitatis Parisiensis Bulae pag. 496. et inscripta Responsio contra calumnias objectorum in Biblioth. Cisterciensium issierit T. IV. pag. 259. , insuper epistola ad Gaulaedum Parisiensem Episcopum in Tom. XII. Concit. Labhe pag. 800. Ethica , seu liber inscriptus Scito te ipsum . in Anecdotis egit Tom. III. Part. II pag. 626. Theologia Chi istiana , o Expositio in Hexaemeron ad Heloisam in TOm. V. Anecdot Marten pag. 4459 et 156l et Rhythmus de SS. Trinitate in Tom. IX. Collect Monument Marten pag. 4092.

437쪽

ne liberare conatur Eclita sunt illius opera una simul cum scriptis Heloisae arisiis an . 1628. ibique istolae, solatione ad roblemata, Commentarius in Dist ad Rom. Sermones etc. quibus addes Expositionem in Psalterium, et in Epist. Pauli, Ommentariolum in Ezechielem, Commentaria in Genesim, et alia, ubi omnis fere notio dialecticis obstructa difficultatibus in cavillationes, et controVersia Sinnumeras adducta est.

Petrum 606 in maximo templo Parisiensi Cantorem saec. XII. unde ei cognomen adhaesiit multa atque egregia illustrium virorum praeconia

Ornarunt. Commendatur autem non minus a nobilitate virtutum, quam ab excellentia doctrinae, quae tanta in eo suit, ut praestantissimis illius aetatis Theologis adnumeraretur. Duas consecit Summas, et tertiam deinde magnam de Sacramentis, ubi pleraque ex S. Patribus excerpsit, necnon et librum, ut appellavit, de contrarietatibus Theologiae, aliaque demum quae etro Comestori interdum ob easdem initiales literas, adscripta sunt Plura de eo praebebunt rerum Cisterciensium Scriptores, qui

virum pientissimum, ab Episcopali fastigio abhor-

606 Petri Cantoris opera inedita videntur Praeter Summam quae dicitur . Verbn Abbreviatum n eo quod ab his verbis incipiat, impressam in Montibus Hannoviae 659. cum notis Georgii alopini apud Franciscum audreum alterius autem Petri sive Comestoris dicenda omnino est Historia Scholastica , Beneveni edita eclypographia Archiepiscopali l699 : de ceteris MSS. inedilis id supplement. Bellarm. p. 407.

438쪽

rentem, et huic ordini, in quo an . I97 obiit, sol lemniter obstrictum utique praedicant.

S. LIV.

Victorini Monasterii Sciptores.

Peculiarem locum suo jure efflagitat hoc saeculo celebre illud Cann. R. Monasterium S. Victoris arisiensis, e quo tamquam e sonte et seminario Scriptores nobilissimi profecti sunt. Inde cognomen tulit Hugo origine Saxo Victorinus ita appellatus et Canonicis B R. additus an . III 5. eorumque postea Abbas, qui cum Augustinum plane teneret, Augustini Lingua Augustinus alter vocabatur, dignus praeterea qui a sanctis Doctoribus er- nardo et Thoma aliisque permultis miros in modos extolleretur. Ejus opera qui anno i o. forentis Vero aetatis 4 imortalia exuit, edita sunt arisiis an . 526. tum Venetiis an . 158 3 cura et studio Th. Gargonii an Reg. Lat. et absolutissime in posterum a Cann. R. S. Victoris Parisiensis Bothomagi an. 1648. 607ὶ Versantur ea praesertim in Bi-

607 Utigonis de S. Vicloio Opera non solum simul collecta edita diligentissi in fuero CC RR. Parisiensium, curamollioning 4648. per Ioannem Berllielin, ut I auctor innuit, sed divisim quoque inveniuntur, illud de substantia dilectionis in Appond. ad T. VI. Oper. S. Augustini pag. 25. et bidum pag. 2IP. alterum in Canticum Iagnificat Proclere opusculi de studio legendi caput ultimuin de ingenio in Annioclis abillon pag. 452. Parisiis 4225. o de modo dicendi , ct cui landi cum Epistola thorti de obitu IIugonis Victorini in Om. V. licsaur Anec tot Marten Pag. 885. t 882.

439쪽

blioru in explanatione, in Theologicis disquisitioni. bus ac perutili Christianae pietatis institutione. Quae de Sacramentis egit peculiari laude digna videntur,

nam geographica nonnulla et historica eidem adscripta eruditi commemorant. Effloruit inter C. R. Victorinos opinione praeclarae virtutis, exquisitae

que sapientiae Guille Iinus de Campellis 6o8ὶ co

gnomento venerabilis, qui Parisiensis ante Ecclesiae Archidiaconus et dialecticae doctor, imo primus,

ut vocabatur, Scholasticae Theologiae orditiator Virorum per ea tempora illustrium praeconiis innumeris est cumulatus. Quae satis superque illius doctrinam nobis suadent, licet opera nonnulla ejus nomine diutius vulgata, eodem critice admota , indubitanter adeo gloriari posse minime videantur. Sane Dialogum Christiani et Iudaei Gilberto est- monasteriens omnino adjudicat Gabr. Cerberon inter Maurinos gallos eximie doctus, et Compendium Moralium S. Gregorii recentiores dant Carnero, qui et ipse Can Reg. S. Victoris an circit. II 78. Sapientiae fama ornabatur. At ex hisce ut diximus, Gui telmi nomen obscurari nequit. Richardum ara Vi-

608 Guillelmi do Campellis dialogum inter Chiistianum , et Judaeum de fide catholica qui sub ejus nomino in om XX Biblio

thec. P. Lugdun. 4677 pag. 4885. legitur, Gilberto est monasteriensi tribuendum esse docet Gerberon, D cl. auctor animadvertit, in edit quam dedimus in praecedent nolis ad opera ejusdem liberti alterum autem opus, compendium scilicet Moralium S. Gregorii a ris edidit 4640. Joannes Pichardus qui autem absque dubitatione nostro Guillelmo adjudicandus videtur Tractatus est de origine animae qui habetur apud Martene om. V. Thes Anecdot pag. 872.

Tov. III. 28

440쪽

ctore 609 Congregationis ejusdem sodalem, origi

ne Scotuni, doctissimi eorum temporum Viri praedicarunt, Bernardus inprimis, cum quo amicitiam utriusque scriptis testatam jura Xerat. Qui cum praefecturam illius monasterii gereret scientiarum disciplinis virtutumque omnium exercitationibus operam impendit quae eum in communem admirationem traduxit. Nobilem inter Scholasticos Doctores locum promeruit, et ingenio subtilis, ab Augustini argutia non alienus dicitur a Sixto Senensi, et disputator acutissimias a Mati. almierio. Neque ea iam acris judicii vis in ejus scriptis ostenditur, quae pietatis ignes reprimat uni eosdem potius mire e fundat. In commentariis Scripturarum crebris digressionibus sermoneque utitur inconcinno. Plura autem sunt quae de mysteriis Christianae fidei, aliisque theologicis doctrinis perspicue salis pertractavit plura item quae ad vitae sanctimoniam exci

tandam , allegoriis saepe adhibitis, tradidit. Illius

opera duobus voluminibus constare solent. Ipse anno II 73. e vivis cessisse Videtur.

Ecclesiasticae historiae Magister duobus atque amplius saeculis praedicari consuevit Petrus Comestor 6io patria recensi an Reg. S. Augustini

609 Richardi a S. Victor operum plures sunt ditiones, Veneta Deiripe apud Ioannem Baptistam Cioltum 592. Colonine Agi p-pinae 62l et ollio magi et i50. 640 Petri Comestoris cruditissimam historiam scholasticam iam commoti oravimus in notis ad Petrum Caniorem Sermones h