[Gr]ammatic[a] rationis; sive, Institutiones logicae

1쪽

RATIONIS,

Ovamve

Hippoc Epid. l. 6.

3쪽

M o hic in limisi profiten

oportebit, non me erulamianum organon, assendeam amnisam. aut Cartesianam Methodum, novam v

qualemcunque Dialecticae Distitutionem comminisci Artis istius lege aeterniis auspiciis sanxivit olim magnu Nomollietes Aristoteles, tantisper duraturas, quamdiu rationi fides, veritati robur, aut literis honos constiterit. Vetera hicin nota pridem omnibus propono; neque enim Authorem me, sed Editorem vendito. alii plaiticae artis. lauden rclicturus ; abunde enim inihi λsuffecerit si obstetriciam, quam & Sue res sibi vindicasse dicitur, non inutilite

Hic loci id unum agitur , ut quae iid Systematis Compendiisque vulgatis mi

nus eXpedita videbantur , perspicua fierent, discentium captu accommodatiora: eademque opera Logica ipsa a prae.

iudiciis quibus passim laborat aliquatenus

5쪽

aum,formalitatum, praecisionum, concestatuum, intentionum qua primaru .a , qua', iecundarum terriculamentis, ingentia

subes ipso quasi scientiarum limine ab erreatur uic malo medicinam aliquam tacere luduimus is, quoniam scientia

omnis X praecedente cognitione deduci-ur, neque aliter ad ignota quam per Prius nota acceditur, atque adeo Graeci Qui iuvenes numerandi arte primum in-tormabant, Analytica interveniente Loiari Sicam subinde docuerea e re futurum , muXi, siquidem nos a Grammatica lite- Ri uineXOrdia desumimus, eXperimen

li Vintlacete, an non inde ad Dialecti- cam gradus praestrui possit. Et sane FRx Ru Comparuit nihil magis expedis iem, quam si a notionibus, quas in pri

nis Grammaticae elementis pueri super averant, ad Dialecticas omne pertransiretur. Unde pudeat illos deinceps qui in Iudo iterario, appellativorum, generum, declinationum, conjugationum, G proinde omnem entium rationis dissi. cultatem Xantiaveranis cum virilem in '

Academia togam induerint, in praedicabilis, praedicamenti, generis aut specie

nomenclatura deficere.

Porro cum jejuna sterilisque res olim habita fuerit Logica, quod substantia,

corpUS, Viven S, anima, homo, Plato, Categoriam substantiae occuparent, taresset ceterarum conditio ; opportunum videbatur diffusas praedicamentorum O pes eXpromere, & ceu pompa quadam licite ostentare nec non, praeeunte

Antistitis eruditi opera, manifestum reddere, rerum atque notionum censum, non adeo aut diffusum, aut varium, ut

non de iisdem lustrum aliquod satis commode institui possit. Quanti autem hae 'rit, animi conceptus per manipulosin contubernia disponi, 'uasi sub vexit .lis procedere, is facile aestimabit, qui apud te perpenderit e Lercitus validisia PS, non copiarum numero, aut belulico apparat , sed ordine & disciplina consistere, disjectam aciem pariterfusam esse fuga am. Demum quidem in illa Dialecticae parte, quae in conceptibus permiscendiss

6쪽

et 'lis, argumentatione versatur, id po-s tissimum satagebant scriptores, ut recepto Syllogisinorum modosti figuras

ena Academiam, alumnorum suorum enarrneom se Iis libus tandem aliquando hac e parte

enarrarent, de illorum genesi, & fun-T6s iactu an publicisque modixi ,

damentis non multum soliciti id egi astur is non ad Dialacticam i R

mus ut aliquanto diligentius res tota Thi ' Lud Artes alias mani ductu eXcuteretur, unde constare Suilogi sint ijhi ' parum certe commodis publici inges, ta proinde illationis vim ter hondueit pubem Anglicanam rudimςnx minorumque perpetuum neXum , Ont ei politicae idemocraticis Belgis, Theo remere aut pro imperio a b tagirita'. ostiae institutiones ab anti-hierarchicis Potita sed ratione ipsa , culti fi GI.f., si j, reliquaque artium docu civi mus ille interpres, omnino fui ite menta a scholarum illustrium obscurus' μ μ μ i. mis ubique Paedagogis desumsisse. Nec Quid in reliquo hoc opere aut prae sta ici rem nostram cedit, quod totitiivina me fuerit, aut designatum, Ino 'iser sint ad eruditionem duces, qu0 ra erit referre ; de iis omnibu penes siusdem candidatici quod infinita fere

eriti Fr Corre Uni Compendia longisssimos errores faciUt nullus strepitomarum, revissimaera: alios judicium steterit. Et certe qualia- Nunque demum fuerint, de iisdem mi time sum solicitus, cum potiora longeri in Palaestra meditetur ir optitnu Sjuxta & eruditissimus , qui raro hoc in seculo exemplo, honas iteras malit quam seipsum promovet cuju lucubrationes, ad Nominam mentem adorcet suerint, finis in SIntaginatum mula titudine, tanquam aggestis in cumulum . quisquiliis, penitus elida tur. Veniam dabit alma Mater Academiarii paulo importunius haec ingeram, illiusque hac in re cur non sine convitio

natas, propediem faventem uatine typic quodam effagitem nostris prelo donabimus. 1 Ut autem, dum Palatia&Basilicae eXQuin tru

7쪽

triὶuntur,pergula vicinia erigi solent intain expediveriti Certe egregii isti

tantisper permansurae dum sperata silare u literis Dictatores eadem opera per-xerit moles, quae sola aeternitati conse Maserint, ut lacertis confisus ivro nu- Cranda est tuguriolum, extempoisis cetera cinermis, militari disci-raneum illud' itidem, male contigna na, armorum usu totaque arte Tatum, lustiori operi protinus cessurum, sca insuper habita, in aciem procedat. eXcitandunt duXi sibique hoc nomine victoriami trium- Oum mihi serio gratulabor, si vitiuniplos spondeat, quod omnino pugnareudique acienS, in ultro ad rumam pro- sciat. Si autem mentis solertia corpus Perans, diuturniora fabrica locum secep otegat, ipsumque ope quavis destixit L fyθtagna luna quae praecesserant ilitum, ornet in fruatque minime pu- turbae additum, novo hoc documento t. dum divinam illam indolem ad sua comprobet, quam necessierat Instibat caectit ire commoda, propria in tutela unas solenni in publicum emissa, alias d licere Ratio crede mihi armis&eXer- omnes e medio tollere, aut iisdem dein enatione indiget suam habet illa Pa-ii ceps modum latuere is stram ubi luctetur stadium quod do.

Interea temporis admonendi sunt stuc,rrat campum etiam Martium, in ins Juvenes, ut non facilem iis auremina pugnet digladietur bellique hii, imbeant, qui Dialecticam ceu rem bar-Φiis vacet. Non sortunae modo unus haram supervacuam convitiis prose uisque sed mentis etiam suae faber est. quuntur. Criminantur scit . quod togato tegundo pascitur animus, meditandorum jurgiis unice inserviat, ingenium ob digerit, disceptando nervos robora tundat, frangat mentis aciem, istylide a sciscit intermissas vero studiis, tanomum puritatem turbet corrumpat quam cibis substractis, languet in cum recta ratio, servilibus istis impedi-gia conficitur Penes unumquemque nomentis libera, felicius longe perspexeritarum est ut sapiamus,4 ut ait Fabius, Omni cui aves ad volatum, qui ad cursis ad -

8쪽

aedi,

ad favillam fera ignuntur, a a nobis propria est mentis agitatio. Indociles a magis secundum naturam homines eduntur, quam prodigiosa corpora: monstris insignia 6 quanquam praestat ingenio alius aliam, nemo reperitar qui sit studio nihil consecutus Iss

Bene itaque de nobismetipsis mereri a. tagamus & singulari illo, quo a sum

ni Numine aucti sumus munere, scutamur, ut cum profectuin usura Lar. gitori offeramus. audeat Orchestramisphaeristerium, ludum gladiatori ulr . scholis praetulisse pluris Lenonem, Mi mum, an Lanistam aestimasse, quam Praeceptorem aut Philosophum ; illas, 'gros, viridaria diligenter excoluisse, m mens interim deserta jaceat le Iorisque venationi intentos scientiaruis indaginem praeteriisse. Res ista solum P ominis digna est curis, quae una hOmines facit. Quae pia mens est, & cara

Deo, suae originis memor cognato re' druirit coelox speculando visionem meitatur; virtutis, sapientiae, pietati it ique studiis, tanquam minoribus Mysteriis ad diu amim lom imbui se cupit, & initiari. GRAM

GRAMMATICA RATIONIS,

Linoiae A quae etiam a parte potiori Diale

Elι ea vocatur est Ars congrue sentiendi. Congrue sent vinuS, cui res intelligi inus sicut sunt, oceo Ordine quo siunt. Hoc potissim uita fit ope estnitionis Ῥιυisionis. Definitι docet filiae res sit, explicando natu

ram.

Diuisis docer quorisplex sit, recensendo partes. Vulgo definitur Logica ut sit, Ars inigias

mentem in cognitionem rerum.

Derivatur 'γου, quae vox rationem si in ut irationein signincar. Ars dicitur non manitatis, sed mentatis quae conficit instruinenta, 'erha scilicet seu voces, quae sunt naentis quasi instrumenta, per quae res apprehendit. VOces, quae Z Termini dicuntur, in triplici statu considerantur: sun rque, II. Simplιces, quae discerptae in parteces a

significant ut nomen, casus, victi bi te 2. Complexae, quae plura atque diversia de notant ut nomenes declinabile ι quod habet casus. Ideclinabile. 3. Ex complexis conflatae, quae rem propo sitam ratione addira evincunt odhabet casines Helinabile; At vero omen habet easus, proinde Nomen essetinabile.

Dirigem dicitur, quia disponit aptat idonea verba

9쪽

a Grammatica Ratienis, PAR Iverba, per quae res melaucinnotescant Inenti. I res autem sunt actinnientu. I. Implex Ap.

prehensio. 2. yudicium. 3. Discursus. I. S: plex pprehensio est actus mentis per quemco iaci pinii S rem una In per se, v. g. Ar

borem.

2. yi dicitia est actus mentis de pluribus p. prehensis sentetitiam ferens; estque βιrmati.etum, Ne compositio, per quam duas res inter se convenire conCipi mi Si vi P. Arbolem ebs nomea subsantietum vel negativum,sive iuvisio, Der qua in duas res ab ipsis invicem separassus, iii len-rire concipimus v. g. Arborem non se tamen My Ilitum. 3. Discursus qui do Dirxentatio dici rur) est actus menti per quem ab una re cognita in ali. ain cognoscendam deduc linur, inam rena ex alia inserimus v g arbor es subsantietum, ergo declinabile. Ex histribus mentis actibus vocumque classi. hua oriuntur treSLGgi Cae partes. Ii agit de Ocrbus simplicibus.' et agit de voce compleXa, i e Proposition . s.; agit de propositione complexa, vel rationem reddente, i. e Di gismo. Vox est sonus ex animant Sore editus, certis

quibusdam instrumentis formatus; Sest signum

rei vel concepim1m.

Nimirum et oces declarant conceptus lam adhibentur, sive suppommi pro rebus; siquidem res ipsiae inter diuerendum, in medium afferri non possunt hoc est, ces sunt signa manifestari conceptu uta, si postipa rerum. Soni AH I. si e Institutio L pira gili onus est quod ex codisione corporum soli- lorum auditur. Instrumenta loquelae sunr,guttur, lingua, pam arum, dentes, duo labra Sismim est quod aliud sensuri aliud in te de elui

repraesie tua D ut vox mo dum prosertur, Genluistitim ingerit, intellectui animul rationast. S gnum est vel naturale, quod e natura rem ires raesentat, ut fumita Igηem . ., et ex institi to, quod e arbitrio rem Gi

Vox aurem in genere est duplex.

2. Significatieta estque vel naturalis, quae idem ubique socii ficat, ut gemitus se lex in Τι timi,quae ad imponentis arbitrium significat,ac

Est vero

Categoremattea, quae per se aliquid significat , ut Arbor.

ratim utumnis.

In tu per vox est vel primae intentionis seu notionis, Quae primum imponitur rei ut Homo, signum luimana naturae. Ejusinodi vox in com- in uni

10쪽

Grammati Ratiηnh, PARS. I. muni usu postra est ν&l imo a nobiS cognosci. tu vel Seminae. intentionis, sive notionis, qua de riuo rei inponi rur, sub novo concepru habi-rae, 8 notae ur, siιbstantiet 31m, signum naturae persectantis, cua quide in homini rebusque aliis ii est: aec dicitur vox artis, utpote quae scientiis servir. Vox Icgica, O artis est signum rei, non ut

est, sed ut concipitur elseri idque non nude sed sub habitudine secundario ab intelleti for.'Vox Losica semper nomen es. Verbum nullum Logicum est praeter Sum; quod etiam Cia ei signum rei, sed copula plurium vocum, idque solum in praetenti rena pore reliquae tum tempora reduci debent ad

praesens. Quodvis allud vel bum, e cep OSιιm, Gicitur verbum adjectivum, quia in Sum cya .jectιet iresolvitur, ut Ambulo, ic est, sum minbutam. Pictiones hujusinodi, omnis, nullire, aliquis, his, magnΜ, α. - alio, cc. Topicae vocesn sunt, neque enim sunt signa recita, id est,inam πρόματα, sed signa quantitatis, qualitatis, loci, numeri, c. id est Dρ ---.

Quicquid aliquo modo est, dicitur a Logicis

Ens; quod realiter est dicitur Ens reale ut ar&r, caehim i quod ab intellectu fingitur, dicitur Ens rationis ut chim ra, nomen substantietum, parιι risum, deciensio.

t Prima pars Logicae.

In duum est quod Olim quiddam signincat , estque quadruple X,

Demon aitυism, quod et vox unizerialisi νύ nomine demonstrativo restricta ad certam rein exprimendam ut IIc Homo. . potheticum, quod est Ax univerialis quaerem singularem significat ex facta silpositione, us hilin nititus, pro Alexandrori Foeta pro Homero. Septem vero sunt Conditiones Individuantes quae unumquodque Individuum constituunt acciden taliter, clistinguuns et ι Fprma, si a lacus spir81,u men patrιa, te M