Commentarius in titulum iuris canonici de iniuriis, et damno dato, accommodatus vsui studiosorum tam theologiae, quam vtriusque iuris. Auctore Petro Binsfeldio, suffraganeo Treuirensi doctore theologo. ..

41쪽

IN RUBRI C. DE INIVR ET Haud dissimile est, si iniuria fiatalicuius cad

ueri, aut defuncto, censetur facta haeredi, da ipse accusare suoq; nomine agere potest. l. i. s. Quotiens. ff. de iniur. Gloss. ora. Bartol. ecalij ibidem. Angel. in Verb. Iniuria. num. 3.

Sylvest. in eo a. verb. num. 8. Idem est iuridicium , si fama desuncti sit lacessita d. l. I. Sed si forte cadaueri

Decimumsextum Notrab Actio iii iuriarum etiaquandoq; tbllitur,ut amplius et locus non sit, ut comuniter notant DD. in M.fin. Instit: de iniur. DD. in practicis criminalibus in tit. de iniur. Dam haud.in cap is Q nu.18. Iulius Clar' a ib. G.Iniuria. Gomez.loco cit. nti. Is Angei Sylvest. & alii Summistae in verb. Iniuria. Pr o iniuria tollitur remissione expressa, veIracita: expressa quando ob prece aut supplicatiqnem, seu intercessionem ab iniuitiante, aut esus nomine interpositas, iniuriatus e presse condonat, & remittit iniuriam. 23. q. q. Vap. Si illic. Glosa ibidem in verb.Recidivo. DD. communiter locis cit. Remissione tacita quado iniuria affectus sue offenses familiariter cum iniuriate&offendenteco uersatus est, α vi beneuolξcsi eo locutus , humane salutauit, ioco&risu familiare habuit sermisti e conui uando ultro se illi adiunxit,ac similia singula-xia amicitis signa exhibuit: per haec tacite censetur remittere iniuriam,L. Non solum. 3. I. E. eod. tit. GlossFabes. Ioan. de Plat i&alij c

42쪽

io quem.T deliber.& posthum.Ias in Dotiti. s.ff. de pactis.&alii loc. cit.De ma eria remisionis iniuriarii plene & late tractabitur infra. ap.I. q. Io. Secundo disimulatione actio inii iam interit ita vi iniuriatus cotra iniuriantemplius neq; ciuiliter,neq; C iminaliter valeata tentare, quando videlicet Vltra annum o iaensus distulit offendentem coram iudice c*benire. textin d. s. sin. & DD. ibid. &in L. Siton couitij,in sin. ibi: Cum iniuriarum amonnuo tepore praescripta sit. C. eod .lit. &cOmmis ibidem , nec est dubium de hac re apud D. Verum non conueniunt, an annus illentelligatur continuus, an Vero Vtilis: Velut larius proponatur in gratiam discentium annnus incipiat cur rere a tempore illatae inlin. iae, vel a die scientiae,quando primum ad itiam venit, iniuriam sibi illata ab iniuria ter ζam ut alibi etiam admonuimus, certum estniuriam verbalem etiam absenti posse fieri L nnum illum cotinuum esse& a tepore illat' niariae initium sumere existimant Accursiusia d.L.Sinon conuitij.Cynus & Albertc.ibid.

is. Faber ini. Sed & lex Cornelia. Instit. hoc

t. & haec est .communis opinio, ut attestatur Urnan. in cons. 7 .num . . di post eum Iulius larus loco cit. num. 9. Fundamenta pro hac:ntentia talia sint. Primum. d. L. Si non con-

iiij,simpliciter anni meminit; Sed quoties inire silmpliciter fit mςntio ani, sinea ditione

43쪽

utilis, intelligitur de continuo, pertext. ini. Genero T. De his qui notant. infam. te t. ini. siti. Is de diuers. &temp. praescrip t. & in L. siue pars C. de dilat. Secundum. Actio iniuria arum est odiosa, ideoq; restringenda potius, quam extendenda. L. Interpretatione. q. dis poenis. cap. Odia de regu l. iuris in6. In contrarium hunc annum esse utilem,&currere a . inescientiae opinantur Bartol. Institi de iniuris. I. num. 2. in sine. Bald. in d. L. Si non conuitii num. a. & post alios Maranta in mpari. d. I.num. 99. quorum sententiam apprj-nenderunt. Hieronymus Schurmus in concia. incip. Licet in praesenti, qui & soluit sundamenta contraria, centur. I. Andreas Galli. practic. obseruat. lib. a. obseruat. Ios. &ati statur ita in camera imperiali coclusum, o senbec in anno t. adJoannem Schnedeuuin i in d. M. Sed & lex Cornelia. adducit etiam constitutionem Saxon. 46. pari. q. sic declarantem : Quare in tribunalibus Germaniae ab Hc posteriori sententia non putarem esse recedendum, quae etiam suis non caret argumetis. Primum in omnibus actionibus praetorijs teporalibus tempus intelligitur utile. Praetores enim solent loqui in edictis suis de anno utili texti in M. t. Instit. de perpet, &tempor. action. Secundum. Quod modo praedicto iis

iuriarum actio tollatur est quaedam praescriptio per texi prehctum in d. L. Si non conuit ij. in linei quando ait': Cu iniuriarum actio an

44쪽

tro tepore praescriptast. Praescriptiones au-

contra actiones poenales praetorias te orales currunt tantum ob moram negligenamque non agentium, &ideo necesi est in altio ponere ea quae negligentiam inducunt. I. M.fin. C. de ann. except.& Barint. L. Ge- ero. 1L de his qui notant. infamia. Ignoranis atem nulla negligentia imputanda in eouod ignorat, & sic per consequens non cu i contra eum praescriptio.Vnde cum ibi noni pegligentia ex defectu scientiae, praescri oni initives e nequit. &c, Pluribus Schur1f Galli. haec extendunt. Vt autem talis actio ost annumlocum habere possit, & actor e ni rosequi valeat,& perpetuetur,susscit ipsam stionem infra spacium anni institutam, mi

in esse contestatam per notata a DD. in d. L non conuitii. Marant loc. cit. I tota decis r a iniur. in nouis nec in hac re est dubium. ndreas Galli. tamen practic. obseruat.lib. r. bseruat. 6q, num. 6. fatetur in Camera Ιmeriali Sitifeni sola citatione & eiusde repro actione absq; litis comestatione perpetuara Iuriarum actionem ob multitudinem cati rum, &certam ex ordinatione procedenda rmam,quibus litigantes plerunq; impedi-itur, ut ad litis contestationem infra annum: uenire non valeant. & ita non voluntate,

1 tempore & ordinatione iudicij exclum tura litis contestatione: & ita temporis

xsus agenti non praeiudicat. aliud dubium hoc

45쪽

ioco accurrit: an actio iniuriarum qua de iurec si descendit ex Leg. Cornelia sit temporalis ita, ut expiret post annum, ulsit perpetua Aetio iniuriaru ex L.

Cornel .in tribus casibus oritur.L.Lex Cornelia. hoc tit.quado scilicet quis pulsat', vel ve beratus elab alio, vel domus eius per vim introita. Hac actione esse perpetua tradiit Glossian d. L. Lex Cornelia. Bald. Aneel. Salyc. Petrus & Cyn. in d.L. Si non conuitii: Hostien. in suma tit.de inivr.f. sin. Capella Tholossana, in decisci o. incip. item fuit quaesitum. Ana ctio iniuriaru deicendes ex L. Cornelia. Bald. de praescrip t. q. par. q. partis principalis. q. r. Plauanta loco cit. Iul. Clar. in d. g. Iniuria .nu. 9. Faber.& alij. in M. Sed & lex Cornelia.Instit. eod. & haec est comunior opinio, &huic innia titur fundamento, quia omnis actio ciuilis de iure ciuili est perpetua. f. i. Instit.de perpet. Sctempor. action. &L. Sicut in rem. C. de praescript. .Vel qo. anor. In cotrariu quod haec a ictio etia sit analis&non spetua volunt.Gloss. ii d.L. Si non coviiij.& alibi.Iacob.de Butrio&quida alij ibid.Azo insuma. C. dein har.col. sin. quoru sententia etiam amplectitur. Ant.

Isti DD.fundant sua sententiam in d.L.Si non couitii. quae L.certὸ in nullo eorum sententia. iuuat. Nam loquitur de iniuria verbali,ut cla-- rc ex text. liquet, & recte obseruauit Ioannes . Schnede vulnus in d. M. Sed & Lex Cornelia. num. r. Igitur non habet locum in reali dest

46쪽

denti ex L. Cornel. Prima itaq; opinio communior & verior est de iure. Tertio, iniuri

rum actio remouetur,pacto vel transactione.

text. in L. Si tibi decem . primo. ff. de pactis, Vbi sic dicitur: Quaedam actiones per pactum

ipso iure tolluntur, ut iniuriarum,item surti,uc. Bartol.& alii ibidem. &L. Non solum. . versic. proinde,in haec verba. Proinde, deli pactum de iniuria intercessit, etsi transactum sit , & si iusiurandum exactum erit,

actio iniuriarum non tenebit. initiis riarum actio etiam tollitur per mortem iniuriantis & iniuriati ante litem contestatam, tunc enim iniuriarum actio non transit adhaeredes. L. Iniuriarum I. & L. Item apud iniuriaru m actio. U. eod. De his latius. PI IP ea in o. sin. Instit. eod. tit.His praenotatis obis

seruandum, quod etsi his modis censeatur iublata actio iniuriarum, non tamen per hoc 'erit actio ad damna, expensas, & interesse, ut DD. in mentoriam reuocant, & nos in- Palatius ostendemus, sed hic occasione ho- um breuiter hoc dubium resolcendum. Qua actio competat pro damnv ct interesse in buasu ' Antoni. Gom eZ. in d. capit. 6. numo. hoc mouet & soluit. Primo videtur luod competat officium iudicis incidenter. rgum. text. in L. Interdum. a. F. Qui suem. ff. desuri. Vbi determinatur quod pro rimine furti potest agi criminaliter, princia aliter adpoena, &iacidepta ex ossicio ad rei

consecuti

47쪽

LA IN RUBRI C. DE INIVR. Erconsecutionem , & per hunc text. ad propotatum respondet Angelus Perusin. in d. L. Ite apud Labeonem. F. Si quis seruo Verberato Bald in L. dominum. C, eod. & ita practic tur, ut ait Gomeg. & ista sententia est vera secundu eundem tamen etiam suppetit aliud remedium, ilicet actio utilis L. Aquil argii text. in L. liber humo. ff. ad L. Aquil. ibi: Liber homo suo nomine utilem Aquiliae actionem habet. Gloss&alij ibidem. Bartol. cum

Glossi & alijs in L. Qua actione. M. Si quis iii

colluctatione. U.ad L.Aquil Panormit. & alia insta cap. I. Ex his aliud dubium ad propositum huius loci exurgit. Quonto tempore duret ista actis au damna ct interesse : Gomeg. etiam monet, & dicit se in hoc casu consuluisse. Non durat haec actio tanxiam anpo , cum non sit actio iniuriarum sed distincta ab eadem scilicet L. Aquil. unde videtur quod duret triginta annis, sicut alia actio de iure ciuili. Gome tamen tenet quod duret per viginti annos,a sum. text. in L. Querelam. C. ae sal* ubi d ciditur,quod om n isactio, Mi accusatio descGdens de delict' etiam de iure ciuili durat tantum per viginti annos. Ergo ista actio L. Mquit. pro damnis & interesse licet sit de iure Qui tantum durat per viginti annos, cum

escendat de delicto, & ita praescripta, & sublata amone iniuriaru per lapsum anni, rem et et aε γα annos actio ad damna & interesse

ultimum notabilesuper pruna

parta

48쪽

DIMNO DATO. arte Rubric. Iudex timens Deum , amanschaia itatis, & pacis publicae studiosus in actionis niuriarum semper laborare debet, Ut partes ediganturad concordiam, & iniuriae sepian- uti Vt admonet post Speeulatotem Mathsus

de Astaiet. in M. Iniuria. de pace iurament. si Dand. Schnedev v. in M. fin. num. 3. Instit.hoc tit. Dam hauder. in rerum criminaltu praxi, rip. 136. hum. 18. pro quibus est texti in cap.

ytudendum. 9o. aist. & in L. AEquissimis. n princ. ff. de usust. Huiusmodi enim acti aes iniurianam plerumq; ex ira& odio origianem trahunt, & sic generant discordiam,odiam & indignationem &scandala, si multum igitentur, & in foro deducantur: Si autem s 'iantur, animi litigantium redeunt ad pacti& quiescunt,ac iniuriarum memoria obliui ae facilius deletur.

Nunc deueniendum est ad secundam para

em Rubr. de damno dato.

Primum Nitabile. Damnum & damnificatio in ademptione & quasi diminutione patria monij dicta sunt. l. 3. ff. de damo infecto,&haec acceptio generalis est, comprehenditque ub se furtum, rapinam, & alias iniustitiae sp ries, quibus proximo suum iniquε ausertur. aut enim clam, aut violenter aliena rapiunt, licuntur sic damnum inferre, quia alterius ontra iustitiam substantiam diminuunt.υυis specialius damnum accipitur pro corrupione, laesione & deterioratione rei. Glos . r

49쪽

recepta in L. Qui occiderit. M. in hac verb. se cisse. ff. adleg. Aquit. & sic damnum distin- guttur contrλ furtum & rapinam. & diuersi sunt tituli in iure de surtis, raptoribus&diano dato. Hinc DD. Instit. deleg. Aquilia,sundantes se in Gloss. i. ibidem,distinguunt inter actionem sarti, & vi bonorum raptorum, ML. Aquil. quod illa datar, quando rem meam

xecum aufers: haec aute quando eam destruis, laedis, corrumpis, aut occidis.

Secundum Notab. Damnii duplex est. Quod dam dicitur infectum,quod nec dum fictum

sed futuru veremur.l. 2. ff. de dano insecto, Mde hoc agitur eod. tit. Exempli gratia, ut res clarius intelligatur, vicinusmeus habet se Osi-ψum,quod ruinam minatur, nisi restauretur;& si ceciderit, meas vicinas aedes, damno afficiet: Si restaurare nolit, possum ipsum conuenire pro cautione de damno insecto. Aliud exemplum. Molitor habet aquae ductu, & a gere,quem coseruare tenetur, ex negligetia, ciincuria ruere permitti qua occasione iudicio G arbitrio viroru prudentumaximu mihi im

minet damnu in agris vicinis,agere possit m ad cautione dant nec dum nati,siue insecti argu text.l. .& L.Si finita.ff. de dano insecto. Aliua est danum iam datu siue illam,& de hoc agiti in Rubr. & tit. nostro, & in lege ciuili, eiusq; peritis in institui.& Tadleg.Aquit. Quae dici tur lex Aquil. ab Aquilio Tribuno,cuius auctoritate populo arprobante introducta est .

50쪽

inmenq; obtinuit. l.I.in d.tit. qua lege agitur ad recopensatione damnorii iniuste illatorii. Tertia Not.Ex Speculatore super a. parte hui'tit. Host. in suma ibid.Rose. in tra a. libelloruipari. q. de action. L. Aquit. directa. DD.cum text.Instit.de lcg. Aquil. .penulti& sin. Danualiquando de corpore in corpus datu dicitur,

quado ex Vtraq; parte corp' inaediate interus nisi ut si manu mea occida seruuluuii quan

do danum datur de no corpore in corpus, ut siquis im pellat animal alteri',ut se prscipitet &moriatur. Vel poli' det causa praecipitationi no manibus attingendo,sed alio modo incit do, sugadoq; adcursu,quo media e prscipit tur,& collu frangit: aut aliquis includit vicinistri pecora,nec cura eoru gerit,&sic ob inclusione sanae moriuntur.Aliquando autε dammie contra datur de corpore in no corpus,Vt ex pli gratia, ut si quis manu alterius excutiat annulu, qui cadit in aqua Ppinqua & perdituri

Quandoq; aute damnu datur de non corpora in no corpus, ut si quis misericordia motus luberat alienu seruu in lusum a domino obiusta causam, qui seruus solutus copedibus,& i nua reserata,aufugit. In omnib' his casibus de

iure resarciendu est danum, sed est differentia quantu ad actione instituenda. In primo casta actio leg. Aquilis directa locu habet. In sic

do utilis,sicut etiam in tertio , neς non etia intfactum subsidiaria. In quarto actio in fictum: subsidiaria sortitur effectum. mrtura