장음표시 사용
291쪽
Mediocri S. Figura mediocris uέσος αρριγκτὴρ, η μεσοτης Auctori Herenn q, s. est illud genus elocutionis, quod constat sex humiliore, neque tamen ex infima et pervulgatissima verborum dignitate Modicum genus rationis appellat Cic. r. i. quoniam inter subiit statem
et vehementiam Oratoriam, mediam quandam viam tenet, maximeque in detestando inest. Talis modiocriatatis imaginem describit Cap. 27. in cuius in haec
addit hoc totum e Sophylarain fontibus desumit in D. Him, sed spretum subtilibus, mulsum a grauibus iuea de qua loquor, mediocritate consedit. Eius generis descriptio uniuersa illo in loco haec est: Vberius est aliud aliquantoque robustius, quam hoc humile, de quo dictum est summisitusque autem, quam illud aniplissimum. Hoc in genere, neruorum vel minimum, suauitatis autem est quam plurimum. Est enim plenius, quam hoc enucleatum quam autem illud ornatum copiosumque, summissitus. Huic omnia dicendi ornamenta conueniunt, plurimumque est, in hac orationis sorma, suauitatis. Itaque etiam temperatum hoc genus
dicendi aliis in locis Rhetores dicere solent et Cicero
quidem . . Cap. 27. cf. Cur Fortunat. Rhet. p. 3. ubi huic medio generi contrarium facit tepidum ac is- solutum, hoc est, veluti enerue. Haud dubium videtur, in tepido eandem metaphorae vim esse, quam nos eis
quimur, cum de uirilis vitii rebus aut hominibus dicimus se in mede hau noch arm. Itaque eandem metapliora secutus Auctor Dial de corr. Eloq. Cap. ar Bruti libris quibusdam lentitudinem et teporem tribuit ubi Schulgius recte teporem ita explicat, ut nulla vis, nullus calor assedi us orationi inesse, oratio raro incalescere, signi 1icetur. Sic Quintil. 6 I. q. de lacrymis mouendis, ut est longe valentissimus, inquit, hic, cum inualuit, affectus, ita, si nihil essicit, tepet. Gellius N. A. 7, 4. sine metaphora iis, qui mediocri
dicendi genere tantur, contrario viti peccantes, incertOS, et ambigvsS, opponit.
Meditatio. Quam Graeci μελέτη dixere, declamandi rationem, quae exercitationis causa in scholis Rhetorum inastitui solebat, Quintilianus meditatio rem die di appellat
292쪽
ia Lib. 2, IO. Pauca mihi, inquit, de ipsa declamandi ratione dicenda sunt quae quidem, ut ex omnibus nouissime inuenta, ita multo est utilissima. Nam et cuncta illa, de quibus diximus, in se fere continet, et veritati proximam imaginsem reddit ideoque ita est celebrata, ut plerisque videretur ad formandam eloquentiam vel sola sussicere. Nequ enim virtus vlla perpetuae duntaxat orationis reperiri potest, quae nonii cum hac tacendi meditatione communis. V m b, et m. Auctori Herenn. 4, 39. meinbrxm rationis appellatur res breuiter absoluta sine totius sententiae demonstratione quae denuo alio membro orationis excipi ur. Quintilianus autem Lib. . . 98. contra uno auectorem, menibrum schema esse omnino negat. f. LEX Gr techn. in κωλον Cic. Brut. q. et orat. 62.
v bi, cum docuisset, quibus in locis ambitu orborum numeroso et periodica dictione utendum sit, im is ais locis usus , inquit, quibris ostendi licere , transferenda tota dictio es ad illa, quae nescio cur cum Graeci
χομφιατα et κωλα nominent, O nou recte incisa et membra dicamus. Exemplum membratim alicuius dicti attulit Cap. 67. incurris amen in columnas in alienos
insanos in lanisi. Ab his en ini ibidem distinguuntur, quae inci la dici solent, de quibus alio loco diximus.
Quintiliano , 4. 23. membrum est sensus numeris conclusus, sed a toto corpore abruptus, et per se nihil efiiciens. Aquilae Rom. de Figg. p. 7. Pars orationis ex pluribus verbis absolute aliquid significans. M e a. In virtutibus oratoris ut a Graecis sev sar, ita photoribus Latinis memoria ponitur, hoc est, firma animi rerum et verborum et dispositionis perceptio. Sic definit Audi Herenn. I, 2. et 3. 6. hi borius de memoria oratoris exponitur. Hinc memores ibidem simpliciter dicuntur, illa memoria raoditi a natura Oratores. Eadem definitio est apud Cic de Inu. . . et de Orat. 2 86. cf. Quintil. l, a. Artem quandam memoriae mature inuentam fuisse apud Graecos, inde etiam intelligi potest, quod Cic. Acad. , I narrat aliquem Themistocli pollicitum, se artem ei, moriae traditurum vid. quae diximus ad OQ. imago.
293쪽
Metaphora. vid. TranSIatio. Metonymia. Nominis pro nomine positio est, auctore Quintil. 8 6 23. Eius is est, pro eo, quod dicitur causam,
propter quam dicitur, ponere. Quam μετωνυμL Grammatici dixerint, eam παλαγῆν Rhetores vocare, innuit Cicero Or. 7. Vbi Africam Ennius pro Afris. vid. Cic. r. 3, 42. Vbi traductionem et immutationem dicit. Et tropo, iudice Quintiliano, etiam cum synecdoche, quaedam vicinia est vid. Voc disiunctio. Minici eis S, Iocus mimicus est nimia ex imitat1one subobscoenus, in quo licentia iocandi ita euagatur, ut elegantia pereat, et relinquantur ea, quae et frigore et dedecore suo animos offendant ideoque iste iocus in vitio ponitur, ubi de sacρtiis et ridiculo, quo uti rator possit, sermo est vid. Cic. r. 26 inprimis autem
de Orat. Lib. , 59. ubi et haec addit Mimorum est ethologorum s nimia est imitatio, cui obscoenitas. Orator surripiat oportet imitationem, ut is, qui audiat, cogitet plura, quam videat. f. Cap. T. et 68.
M i mitis S. Cum grauitas et vis oratoris, proprie sic dicti, ex veterum sententia hoc maxime flagitet, ut quaecunque dicat, et rebus et verbis et sententiis, ampla, plena, copiosa, et quodammodo magna sint, hinc laetum est, ut in generibus dicendi et scribendi minuta Rhetores dicerent, quae haberent tenuitatem, subtilitatem, vel exilitatem magis elegantiae et concinnitati Sophistarum et Philosophorum quam grauitati et amplitudini oratoriae aptam. Huc pertinent loca Ciceronis in Bruto Cap. 83 ubi fracta et minuta, et in ipsa concinnitate puerilia iunguntur et Cap. q. ubi muta siιbtilitas commemoratur eodem sensu. Quare et in Or. 44. minuta conserti Pri verborum dicitur, qua quis tam diligenter et perose utatur, ut plane nihil in verbis hiulcum aut durum reperiatur, et veluti, ut in Albucio
Scaevola Xagitabat, lepide exeis composae snt, ut efferasiae omne arte avimento atque emblemate vermiculato qui cum in sinitus, tum puerilis labor iudicatur. Deinde
294쪽
Deinde r. 23 nuauta periodis Opponuntur; et de Orat a 38. Diogenis Stoici eloquentiam ita doscribit: ,, genus sermoni asser non liquidum, non susum ac profluens hoc scit oratoris copia et amplitudo postulabat sed exile, aridum, concisum et minutum quod si quis probabit, ita probabit, ut oratori tamen aptum
non esse fateatur. εMi, Dum a. Quintilianus , . q. mixti ram appellat perturbatam illam verborum collocationem, quam Graeci συγχυσιν, confusionem lietores Latini alii dixerunt. Itaque, quoniam est species λυπερβατου, contraria est perspicuitati, magis tamen apud poetas, quam prosaicos scriptores locum habet.
Modi fleatus. Modiscata membra orationis vel periodi dicuntur, quae numerosa quadam in proportione et apta relatione collocantur, ita v. c. v vel paria sint extrema primis, vel etiam extrema longiora. Nam si extrema breuiora sunt, caret periodus apto numero, quoniam
iniucunda auribus est haec in fine repentina abruptio. Hoc quod ultimum dixi. Cicero Or. 3, 48. ita e
pressit infringitii ille quas verborum ambitus, das Ende des Perioden chuant, aufein die Ohren eleidigende
ps modius simpliciter apud Ciceronem dicitur, de numero et concinnitate quadam quae in nonnullis formis orationis vel χ αασι, cernitur, ut, si Paria Paribus referuntur, et similibus. Locus de ea re classicus est in Bruto Cap. o. ubi cum do Crastis his sen-tontiis usus esset Crassus erat elegantiarum cxcissimus.&aεuola parcorum elegantissimus Crasus in summa comitate habebat etiam eueritatis satis e Scaeuolae multa iusveritate non deerat tamen comitas in quybus sententiis utique ex pari membrorum relatione concinnitas quaedam et numerus siet, statim ita pergit licet omnia hoc modo , h. e. possem pluribus sententiis ita concinnatis ot veluti modificatis Cratisim laudare sed vereor. ne sngi videantur haec, ut dicantur a me quodam s-
. h. e. vereor, ne videar laudes Crasti ingere propterea, ut eas possim tam concinne et umeros enuntiareν
295쪽
tiare, veluti horum pigmentorum occasionem hanc captans Saepe etiam modum et numerum synonymico iungit, ut Brut 8 cf. Orat. 3, 44 et 8. - Oetae, ubi versus suos vel carmina significare volebant, modos et numero nominabant, unde ad Rhetores loquendi consuetudo traducta esse videtur vid. Ouid Fast. 6.aa. et 4. Trist. Lib. 4, O. 24 seqq. et alibi saepe. Modificatio autem verborum, quam Gellius Io, 3 in Ciceronis aliquo loco vehementiae et affectus lono praedicat, in artificiosa rationis forma et copiosa se tentiarum verborumque varietate cernitur: nam illi incomta et breuis et non operosa oratio Opponitur. Μo duo.
vid. Immutationes, et Modificatus. M o es iaci a. Moesiti in elocution Ciceroni Or. 6. dicitur
severitas illa et duritas verborum, quae rationem asperam, grauem, auribusque iniucundam reddit, contraria illi lenitati et aequabilitati, quae respuit, quicquid
in verbis insolens, impurum, asperum, hiulcum et absonum est. Similis fere metaphora est, quamuis alium sontem habens, qua Gellius N. A. I 3, a. zιriora et acerbiora in oratione dicit iisque mitia iucunda, mollia opponit vid. Aeerbrιs. Trisis Horri S.
Peculiaris uel ori Herenn. 3, II. loquendi co suetudo est, qua mollitudinem vocis, eam pronuntiationis virtutem appellat, quae efficiat, ut Ocem torquere
in dicendo, pro Ur commodo possimus Geshmeid heit. Geman ei de Minime. Itaqu eam diuidit in
sermonem, contentionem, ampli ationem. Luculenter autem, quam sibi molii tudinis illius notionem insormaverit, Cap. q. his declarat: cum sermo in narratione est, tum vocum varietate opus est, ut, quo quidque pacto gestum sit, ita narrari videatur Strenue quod volumus ostendere laetum, celeriuscule dicemus, at quod otiose, retardabimus. Deinde modo acriter, tum clementer, moeste, hilariter, in omnes partes commutabimus, ut verba, ita pronuntiationem. Idem haud dubie cogitauit Cicero, cum de Orat. I, 5. actionem, R. vocis
296쪽
votis conformatione ac varietate moderandam dixit. Ubi vero de vitio vocis sermo it molli voce, fracta. Obilis, effeminata, et gratulati contraria, declaratur vid. Cic. r. 3, iri et Quintil. I, 3. 32. Mollis inaestu, qui sit, exposuimus in voc. Solutus et altare. Ipsi autem elocutioni cum mollitudinem vel molit-tiem tribuerunt Rhetores, genus illud dicendi significarunt, quod in verbis venustam lenitatem in sententiis vero et omni habitu et colore suo quandam tranquillitatem ex affectus vehementiaeque inopia prae sesserret, essetque seueritati et acri grauitati elocutionis oratoriae vel forensis oppositum. Hoc sensu Cicero in Bruto s. molle et Xenophonteum sermonis e nus, hoc est, lene, tranquilla quadam Venustate et elo gantia profluentis rationis, Commemorat et Cap. 78. mollem et pellueenteni rationem Calidii laudat, quae
ita pura uiset, ut nihil liquidiris ita libere sueret, en squam adhaeresceret. Hinc philosophorum oratio mollis dicitur in Orat. 9. hoc est, sedatior, et omnis vehementia illius, quam assectus et consilium oratoris forensis postulat expers. Hic est λογος αφελῆς, quem Aristides appellat, et a πολ τια luculento discrimino distinguit vid. Lex. gr. techn. in αβ ελης. et infra voc. Sermo, ubi totum Ciceronis locum adscripsimus Geor gius etiam TrapeZunt. Lib. s. het. l. b. Ciceronem, ut ait, secutus, victum genus dicendi a forensi
ita separat, ut illud ad philosophiam et historiam, hoc
ad iudicia, deliberationes et conciones pertineat. Ceterum Latinos arolle et mollitiem dixisse, ubi tranquilliatatem et sedatiore in motu in significare vellent, ita vi molles undas, mollitiem maris , et similia, quae concitatis ustibus et tempestati opposita essent, adhiberent, et exposuit Bergerus de nat puler. r. p. 3Tq. sqq.
Hau voce Quintilianus , 3. 2. interpretatur, quam Rutilius . . Pith. λοίωσn vocat figuram elocutionis, qua dissimilitudo hominum, rerum, factorumque ostendatur eamque, si latius sat figuram non Dis, si angulLius, in αντιθετο cadere, iudicat.
297쪽
Narratio. Apud Auctorem erenn. I, 3. narrationis haee definitio est narratio est rerum gestarum, aut perinde ut gesarum expoliis. adem extat alio loco Lib. g. Ig. ubi tamen de pronuntiatione sermo est, et de vocis modo, quem in narrando adhibere Orator debeat: de Erasthlangston, de Geuehithiston. De his Iodoc. Vuillichius de pronunt. Rhetor. p. q. haec adnotatris Narratio altera rationis pars, vocem quoque sermoni proximam habet attamen apertiorem, quam in X-ordio. Eadem vero est varia, iuxta qualitatem Deli vel affectuum, veluti si strenue quid factum fuerit celeriuscule in hypate με των si ignaue tardiuscule inparhypate hypatῶν si acriter, acriter in hypate με τω ,
aut paulo altius si clementer, clementer bona e pariste pronuntiandum est in lichano. Cicerone Inu.
I, 9. tria narrationi genera commemorantur, num,
in quo ipsa causa, et omnis ratio controuersiae continetur, h. e. status causae, quem vulgo dicunt, expositio alterum, in quo digressio aliqua extra causam, aut criminationis, aut similitudinis, aut delectationi non alienae ab eo negotio, de quo agitur, aut amplificationis causa, interponitur. Tertium genus est remo tum a ciuilibus causis, quod delectoationis causa, non inutili cum exercitatione dicitur aut scribitur. Cum his conferenda sunt, quae in Lex. gr. techn ad Occ. καταστασις et διήγησις diXimus. Quintiliani , 2 37.
haec definitio est narratio est rei fame aut ut fame utilis ad perjuadendum exposlatio. Et cum in nonnullis
causis ita necessaria sit narratio, ut ab ea redite instituta, vis probationis sequentis et argumentorum quam maXime pendeat, hanc utriusque coniunctionem Quintilianus mox g. 9. ita declarat Quid inter probationem et narrationem interest . nisi quod narratio est probationis continua propo litio, rursus probatio narrationi congruens con firmatio . Repetita narratis, quam Graeci ἐπιθι γησιν dixerunt, commemoratur Quintiliano l. c. f. Ia8. ideo reperta, ut, quia narratio breuis ense debet, fusius et ornatius res posset exponi, quod sit vel inuidiae gratia, vel miserationis. Ceterum, qui uti πι 'γyσει volet, i narrationis loco rem stringat, et
298쪽
plenius suo loco expositurum se promittat. Curius Fortunat. Rhet. p. 63. ex Graecis Rhetoribus quinque
narrationum genera adsert directum, conuersum, convincens, solutum, comparatixum Georg. TrapeZunt.
Lib. I. Rhet. p. s. d. Ald tria ciuile, digressorium, remotum. Civile est, quo exponimus rem gestam, et unumquodque trahimus ad utilitatem nostram degressorium, quod habet degressionem aut criminationis aut dolectationis, aut fidei, aut apparitionis causa. Rem9-- tum, quod a ciuili causa seiunctum est, et delectationis causa, non sine utili exercitatione, dicitur aut scribitur. Haec omnis distributio hausta est ex Ciceronis Inuent. I, 9. quam tamen TrapeZuntius ille suo modo, hoc est, aliis verbis expressit.
uu . Uerba natiua Cicero Partit. r. s. appellat, quaesiit ligniscata sensu, h. e. v bene explicauit emerus ad Quintil. 8, 3. 36 quae sensus communis hominibus indicauit, et quae paene una cum ipsis rebus natabunt, ut loquitur Cic. r. , T. His opponit ibidem reperta, quae ex illis facta sunt et nouata aut similitudine, aut imitatione, aut inflexione et adiunetione verborum. eis effa Hi S. Rhetores Latini in ratione dicendi necessaria p, pellant, quae ad praecipuum dicendi consilium pertinent, et sine ilibus orator munus suum explere non potest. Tale est, ut orator sciat, quid dicat, et quo quidque loco dicat, ut argumentorum et rationum locos habeat, quemadmodum praecipit Cic. orat. 4. Haec etiam a Graecis τά ναγκοῖα dicti sunt, de quibus copiose exposuimus in Lex. gr. techn. Cetera autem, quae ad elocutionis formam ei ornatum pertinent. quamuis sunt valde utilia, tamen velut accetariae virtutes habentur, Graecis etiam ἐπι θετοι αρετα dictae. Sic Cicero l. c. Cap. I. ubi tria ratoris ciuilis munera commemorat ut prober, delectet, flectat, probare, inquit nece sitatis est. Itaque necesariis opposita
sunt sumta ad ornandum. In narratione, ut dilucide probabiliterque narremus, necesarium est; sed assuminitis etiam suauitatem inquit Cic. Partit. r. . Adscribamus locum insignem idontani Votieni Rhetoris,
299쪽
quom adser Seneca Controu. Lib. . praef. Ibi rationem, cur ne exercitatus quidem declamet, his verbis reddit is Qui declamationem parat, scribit, non ut vincat, sed ut placeat. Omnia itaque lenocinia conquirit argumentationes, quia molesta sunt, et minimum habent floris, relinquit sententiis, explicationibusque audientes delinire contentus est. Cupit enim se approbari, non causam. Sequitur autem hoc usque
in sorum declamatores vitium, Vt necessisi i deserant, dum speciosa sectantur.' L. Quintil. , a. it. Negotialis. Constitutionis generalis, quae vocatur, duae partes sunt, negotialis et iuridicialis πραγματικὴ et δικαιολογικγ0. Negotialis est, quae in ipso n0gotio iuris ciuilis implicatam habet controuersiam. Sic Cic. de
Hoc vocabulo hestores Latini Graecorum περι- στασιν interpretati sunt. Itaque algius Rhetor, tradente Ouintil. 3. . T. negotium ita definiebat: -
gotium est congrcgatio personarum, locorum, temporum, Causarum, modorum, casuum, factorum, instru-
mentorum, sermonum, scriptorum et non scriptorum.
Neriti in dicendo hanc vim omnino habent, ut
maiorem quandum vim et grauitatem dicentis 1gnifi-Cent, maximeque oratoris ciuilis et orensis proprii dicuntur. Simile quid cogitarunt Graeci, ubi τονον, ω- χην . σχῖν , πνεύ.α oratoribus tribuunt, de quibus vid. Lex. gr. techn ita Cicero Or. 2, 2. cum Fimbriao neruos iu dicendo tribuit, Cap. 3. contraria istis genera dicendi molliora et en siora appellat, qualia D sent eorum oratorum, qui as imitatione veterum paulatim deflecterent oratoris autem hanc praecipuam virtutem esse ut neruos addat orationi, duobus elocis Ciceronis inprimis luculenter patet. Primum Lib. . de r. i. haec disputat, ut philosophicam disserendi consuetudinem a rhetorico dicendi more seiungat isSin aliquis extiterit aliquando, qui Aristotelio a more
300쪽
more de omnibus rebus in utramque sententiam possit dicere, o in omni causa duas contrarias rationes, praeceptis illius cognitis, explicare, aut hoc Arcesilae modo, et Carneadis, contra omne, quod propositum sit, disserat; quique ad eam rationem adiungat hune rhetoricum fum, moremque exercitationemque dicendi, is sit verus, is perfectus, is solus orator. Nam neque sine forensbus neruis satis vehernen et gratιis, nec sine varietate doctrinae satis politus et sapiens esse orator potest.' Altero in loco orat. Cap. 9. Quanquam et philosophi quidam, inquit, Ornate locuti sunt,
tamen horum oratio neque verrio neqEe a clueo Orato-xios ae forenses habet. Loquuntur cum doctis, quorum sedare animos malunt, quam incitare sic de rebus placatis, ac minime turbulentis, docendi causa , non capiendi, loquuntur. Ex his locis intelligitur nervos maxime inesse in illis dicendi sormis, quae hanc vim
habeant, ut animos grauius moueant, impellant, incitent, quales sunt, quas Graeci ἐναγωνιους, μrαθος, vel παθητικὰς dixerunt. Itaque aliter philosophus, aliter Orator probationes et argumenta proponit ille simpli- Cius et Xilius et romisitus, ut doceat hic, acrius, et incitatius, quas e philosophia hasas amentata acceperit, ipse eas oratoris Iacerti et viribus torquebit, ut ait Cicero Lib. i. de r. Cap. T. Nemo autem veterum foecundior est in cumulandis metaphoris, quae illam eloqu sentiae grauioris vim et incaciam eXprimant, Quintiliano, ubi se ad hanc disputationem oratio eius demittit. Locus fere classicus in eo genere est Lib. , 33. T. sqq. in quo aetatis suae consuetudinem declamandi mollem, inertem, et Voluptuosam, cum elo quentiae validioris robore, neruis, Virilitate comparat.
Hinc intelligenda quoque sunt metaphorae, quibus euertieS, elumbes, si adti, et soluti oratores dicuntur. vid. Dial de corr. Eloq. CaP. I 8. Nit id S. Nitidum o laetum dicendi genus, Antonius apud Ciceronem de Orat. I, 8 philos pilorum proprium osse iudicat, qui de rebus et artibus sui ornate et graviter dicere postini, disserreque ab eo genere quod ciuili turbae o soro accommodatum sit. Eidem illi generi nitido etiare polo stra=n et oleum tribuit, cum