Pomp. Gaurici Neapolitani De sculptura liber. Ludo. Demontiosii De veterum sculptura, caelatura, gemmarum scalptura, & pictura libri duo. Abrahami Gorlaei Antverpiani Dactyliotheca

11쪽

ELENCHus CAPI ΤVM. Ap v 1 Artis statuariae commendatio. Statuarii descriptio. De statuarum materia. De statuariae

speciebuS. 11. , De Symmetria seu commensuratione De totius hominis , per singula membra, mensura proportione De quatuor statuarum ordinibus. De statuarudiversitate. Ii I. Me lineamentis.

v. De Physiognomia, seu de singulorum humani

corporis membrorum figuris. v. De Perspectiva. De concisione sive decurtatione. v 1. De statuarum statu motu,&icio. vii me chimice seu fusoria. V113. De statuarum formis. De Varia aeris temperatura. De commissiuris. IX. De ectyposi seu efformatoria. De statuariae perfectione Demetallorum levatura coloratione. X. De caelatura, ejus speciebus.

xi. me plastice. XII. De propiastice.

XIII. De tomice.

xi v me paradigmatice. xv De colaptice. avs. Se claris sculptoribus,qui ligno,qui ebore,&gypso, qui marmore,qui aere,qui minoribus & minimis signis sculpendis, qui caelatura illustres exstite.

rint,ac aliis plerisque scitu dignissimis.

13쪽

POMPONII

GAURICI NEAPOLITANI

De Sculpturasiue Statuam, dHerculem Ferrariae Priscissem, libellus.

VUM Lepe mecum, Princeps Invictissime, peregregias laudes tuas animo considerarem, atque ad Clarissimum rerum tuarum splendorem , nominis quoque rationem accommodatam

esse intelligerem & Platonis nostri Cratylum

deamaui, te unum ex Omnibus cognoui, quem vere nostris temporibus Heroa vocare possimus,4 in quem divinos conferre honores Vna certatim omnes debeamus. Etenim ii cum comparatione causam expenderimus, multo id quidem rationabilius nos, quam veteres Olim fecisse dijudicabimur : Nam quis erit usque adeo rerum omnium imprudens ac stolidus , qui fateri audeat, non hunc Hercule Hercule tanto

14쪽

maiorem, quanto animam corpore excellemioren nisi forte vipereos angueis elidere,feras quas ipsi nos interdum venatu prosequimur, apros, cervos leone Vinceve, equos edomare, 'b1cc

ni subinde libidinibus emancipari , tantum non quinquaginta ut festiue Graecus ait nihi-lierculis admisceli, ac postremo etiam in furorem adigi, praestabilius cuiquam ederi poterit,

quam civitates constituere , urbes amplificare, populo regere, Virtutes complexari, libidinem, iracundiam, superbiam, avaritiam frenare, ac nullis omnino denique viiij obnoxium esse. Hoc erat Herculem agere, Hoc erat Iove nasci, iam tandem caesum mereri. Quocirca faeciam est diue Hercules, ut non minori ego te en uratione semper habuerim, quam prisci illi Iouis filium: Qu'd ipsi im tibi significare quum vo luissem, nihil mihi quidem venire in mentem

potuit, quod dignius putarem, ut ad te mitteretur, quam hic de Sculptura libellus, tum quod nulli ante hoc tempus inuenti sunt, uel de ea re perscribere potuerint, tum etiam, quod nihil ea arte visum nobilius atque ad hanc immortalitatem tuam accommodatius. Cogitabam

igitur

15쪽

DE CUI P. SIVE ITA TUA.

igitur perpetua dictione Sculptoriam tibi omnem Irtem explicare, sed quominus id ita fecerim, casus quidam ipse impedimento fuit: Nam quum stiperioribus diebus proxima aestate Patavi essem, diuertissietque api vi me Raphael Regius, Graece Latine rheto exercit, tissimus, post multorum falutationes, ubi in varios quod interfamiliares asolei sermones exiuimus,libuit Ciceronianum illud declamandi genus multis iam seculis intermissiim, paulisper retractare, certis quibusdam horis, quibus ille ab negochs, ego a Philosephiae studijs vacare soliti eramus. Quoda vero die quum in λ γυωρ, id enim domesticae officinae nomen me conuenisset,ibique nescio quas expressas aere ac marmore effigies contemplatus est et deSculptura mox loqui occepimus Qui sermo quo niam varius ac multiplex fuit, speraui operae procium sore, si a me tibi recenseretur. Ille igitur, nihil te inquit uno mirius Ast ego putabam

tantummodo literis te operam dare,nunc minimum video tempus id esse, quod studijs impe

titur: Equidem siquid erit alibi impendendum, M. v laudo: heic potius constimas nimirum ars est, μ'f'

16쪽

S. inter caeteras nobilis, libero,mihi ut videtur. homine digna. Ego vero tum inquam)usque adeo, nobilissimam dignissimamque Regi sena per hanc artem existimavi, ut ne ab liberalibus ipsis disciplinis separari posse crediderim. Quid

ergo' inquit ille, ογά, νσοφον ZAn non satis vis, tibi sunt rores septem, nisi octauam adoptaueris. Non ita, tum ego inquam Verum si, postquam in hunc sermonem deuenimus quanta sit huius dignitas artis, considerare paululum libue- erit, ingentissima certe vel ex hoc ipsis patebit, quod apud omneis omnium gentium ac seculoria populos tali semper habita suerit ut nihilo plus maiore apud eos admiratione,quesuis optimiscri plores fuisse inveniantur qua optimi sculptores:

Nam quid rogo Praxitelia illa quam nidi s secit Venere decantatius Quod Phidiaca illa,quam Athenis in arce locauit Minerua, Olympio lo-ue dignatius Quid Lyndijs,Sicyonnijsque colossis, Appelleisque tabulis, in toto iam tetrarum orbe, Vt nunc loquuntur,famigeratiust illi quide agunt verbis, at vero hi rebus Dilli narrani,hi vero eXprimunt, explicant Illi fastidiossiimos almnum sensus non semper trahunt At uero hi &ocula

17쪽

DE SCULP. IVE TATUA. oculis satisfaciunt , ac tanquam pulcherrimo spectaculo captos omnes homineis tenent. Equidem ipse sic existimo,tanta inter sese similitudines propinquitate coniunctos,ut seiungit, nullo modo patiantur. Et quid nos praeterea staparabimus eos scilicetque nec ips,nomine d scerni possunt Redeant, age, paululia prisca D mosthenis secula. Qu0 ille j-όα diceret quOSt

Scriptores ne,an pictores potiuS,Sculptoresve intelligemus rQu'm rursus ἀμάρχου φω nun

quid Agatharchi scripturam potius, qua pictura Agatharchi γράφειν quidem verbum, commune hisce omnibus esse, antiquissima AEgyptiorum ratio docet Pingere ac sculpere eos oportebat, quum quid vel significare,vel monumentis demandare volebant: Et apud nos Poeta ipse noster comprobat, qui Daedali cactaturam perlegisse Eneam facit. Ali aliter ego vero ita sentio eam esse adiectam utreisque necessitudinem, ut vix sine alteris alteri constare satis possint. Quam rem si paulo diligentius perscrutari libuerit,uel imprimis ipsa nobis natura significare uidetur, quae nos semper , quum quid ηο κω - volumus, impellit cogitque

18쪽

ad eam ipsam rem describendam . Tale quiderit e Trojano bello revertentis, Hac ibat Simois haec est Soneia tellus , Hei steterat Pr rami regia celsasenis. Ac rursus apud eundem eloquens vir ille:

Hic inquit Troja es, muros in littorefecit

Helo ibisit Simois , haec mea castra puta. Nam quorsum haec' nisi ut intelligatur parum recte humanaeos ratione disiungi, quos natura tantopere coniunctos esse voluerit, ac quodam ut diximus necessitudinis vinculo fecerit esse coonatos. Quin etiam viros esse nunquam eos censuerim , quos sculptoria haec ars no oblectarit.Nam quit ex animo corpore constemus i-mnes, si qua modo spes est immortalitatis,ac nopartim Viuere, partim dc emori optamus, quid rogo ad utriusque memoriam conseruandam hac arte conuenientius Quid, in hominum

vita praestabilius, postquam ad aliquid peragendum nati omnes lumus, quam disciplinis nimum&corpus huiuscemodi praeclaris artibus exercere, quando toga nos, Gaurea nos

iam pridem deseruerunt Z quidem sic egovitam a puero institat meam, ut nulla, quantum in

19쪽

in me erit, etias Vnquarti pars sit otio deperitura:

Atque id temporis quod vel temellis ludendo,

vel urbem locam peruagando conteritur ab aliis adolescentibus , decreui ad haec sculpedi mii nera tranSferre, quae mihi caeteris alijs artibus honestiora videntur, lis nostris nisi fallor)studiis accommodatiora. Nam quid roseo artem attracturo mihi aliquam poterit honestius esse, ea illa quam Socrates. ipsi etiani

cum Socrate nostri Imperatores, non approbarunt modo, verum etiam diligentissime pere ercuerunta Nec vero censenda haec Regi, qua

caeterae istae sellulariolae ut sic loquar artula sed qua potius deorumque hominumque, ac totius naturae sapientissima imitatrix quam quei non amat, quam qui non non complectitur ut Philostrati verbis utar veritatem non amat:sapientiam, quantamcumque in Poetas

cadere solet omnem propulsat ipsamque abserehcit symmetriam, sine qua nullum quidem dictum aut factum constare unquam potest. Haec ego quia dixinem, Valde inquit REGI vs institutum hoc tuum probo tibique gratulori Nimirum ad sexcentos annos dicere primus Sculptu

20쪽

Sculpturam cum literis coniunxisse. Sed perge. Valde quidem is c me tua delectant, ciamdudum artem ipsam vehementius admiror: Quod si mea hoc aetas pateretur, prosedio ei me totum dederem, longe enim inde mihi melius sperarem sore, qua ex Cicerone ac Quintiliano. Age igitur statuariam mihi amabo omnem

postridie rediero 'abeam quae Pyrgoteli respondere possim promptius. Hlic quum subridere me animaduertisset Regius , quid inquit rides ' ideo inquam ιαμ λαυχών ποπον tistis uidetur,ae Venetias pronunciasse: Ast caue nedum Graecitatem in omnibus sectandam putes, parum etiam Latinus videare nostris Epirotis. Tum ille,Antiquum est,inquit T litera suo ip- sius sono proserri . Sed perge, satis quidem

sonopro de hac re disputatum heri a nobis tuli. xx harus dixeramus, Ecce tibi nilsat concrepuerunt f res nunciatum, venisse Nicolaum Leonicum virum sine cotrouersia doctissimum, simul etiam statuariata juxtaque nostri amanti lSimum. Peripateticaras scholae magister,nec tame abAcademia nostra dissentiens, Graece philosephiandi