Aphorismi de cognoscendis, et curandis morbis, et materies medica ejusdem suis locis interposita ...

581쪽

DE CoΜΜENDANDO STUDIO , &Q. s Aneo locum vindicare , eumqUe digne eXOrnare poterit. Neque vero aliis habet opus,

qUo aegrorum Votis , suoqUe animo Satisfaciat. Pauca . quidem haec atque pUlchra, quae medicinam consummant, etiam ignariS apparent , sed rertam peritis ardua comperta Sunt. Enimvero, sanitati; natu ra et morborum in obscuro latet , illorum CZUS32 SUnt imperscrutabiles, Temedia haud satis habentur eXplorata. Haee tamen PerSpecta tenenda illi , qui ad arvis adspirat

perfectionem, res ipsa clamat, conSentiunt Omnes. Sed magnum semper inter Auc tores , Scriptoresque rerum medi Cariam, certamen fuit , vi ne rationis, an experientiae usu MEDICINA magis procedcret

Neque defuerunt unquam praeclaro inge'nio Viri, qui utrumque horum per Se indigens, alterum alterius auxilio perficere, cum laude laboraverunt. JEgri enim , ante nata Medicinae primordia , morborum CPU-ciatibus impulsi ad certos dolores incerta

tentaverunt remedia , quorum ubi nonnulla fortuna magis , quam arte , Saliata ria ComperiSSent, eorum annotatione prima Jeceriant artis fundamenra. Postea Uero aegrotos in forum et Compiata eXponentesian UmqUemqtie praetereuntium similia forte passum lege lata compulere , Ut laboranti esset solatio, ut manifestaret reme tam , CUJUS auxilio ipse ejusdem mali pericula effugerat. Cernitis A. alterum Me-

582쪽

s 4 H. BoERHAAVE ORATIO. dicinae statum , qUem sapientiae humanae antiquissimi auctores Babylonii, et Chaldaei inchoaverunt: a quibus , ut artium reli quae ; derivatus in AEgyptiam , pro Sub tilitate atque industria Gentis , sensim magis magisque fuit promotus. Quid enim ἰmorborUm speCies , et auxilia Votivis insculpta tabulis ad delubra Deorum Suspendendo , atque Unicuique malorum singulos praeficiundo Medicos , indigestam eXPerimentorum molem bene et composite digesserunt in formam artis, USUi accommodatam. P tremo , progreSSO Cum tem Pore SI, Sola remedia non sufficere experti mortales, judicium rationis implorabant , cujus sibi luce in primiS Opus eme, ad dignoscenda , et curanda mala , in plurimis et solius ratiocinii lumine dis tinguendis circumstantiis, dudUm Obser a Verant. Tumque Statim, ut in talibus fieri notum est , subtilitati ingenii magis, quam experiundi taedio , dediti, ea , quae

sapienter , et ex rei necessitate , a Maj ribus conjuncta acceperant, SeparaVertant. Tiam , ne consulta quidem experientia, excogitatam speculatione rationis disciplinam nobis obtulerunt. Verum , licet ad eloquentiam composita , et Philosophantibus acCepta brevi adolesceret, aegra S tamen perniciosa comperta mit, et fatalis.

Neque mirum id videbitur et , qui in rem ipsam introspicere propius non dedigna

583쪽

DE CoΜMENDANDO STUDIO,&c. s stur. Est nempe tam Sanitas , qUZm morborum quilibet, definitus omnino effectus , OriundUS ab determinato et singulari concursu omnium illorum , quae juncta , in illo effectu producendo , CRUSae OG ficio funguntur. Hunc ergo ut lege rati nis investigatam Cacisam evidentia demonstres mathematica , Oportebit pilus exactissime Cognitas habere sing talas ejus proprietateS et Vires SeorSim SpectataS , Rique deinde ex iis, ad Se mutuo Compa rationis Ope relatis novas, quae hinc deteguntur , inVenire. Quum vero mentis nostrae intellectum non illustrent illae proprietates , nisi per effecta sua , quae sensibus se cognOScenda praebent ; palam est omnia illa , quae causae, accidentium, Vel effectorum ratione in sano Vel morboso statu adsunt , indaganda et describenda esse , anteqUam de prospera Vel adversa valetudine , atque Utriusque mediis , Statui quidquam possit. Agitur hic enim de

rebus ipsis, prout ab suis causis in rerum

larissimae, et a peculiaribus circumstantiis undique dependentes sunt , in quas proin ide vis demonstrationis abstractae , Univer- alis , et indefinitae non eam lucem infundit, quae rebus gerendis requiritur. Si au-ltem tanta aegritudinum varietas si in Unaquaque illarum tam mUlta observara cia , Ut ratiocinii tantummodo colligan-

584쪽

tur fundamenta ; quis erit, qui vitae flu-Xam fragilitatem non deploret stupidi talem attentionis quis non doleat inprimis, quum tot impedimenta nulla arte evitanda , occupatum in his animum quavis hora avocent , atque in aversa abripiant. Tanta haec , tamque dissicilia sunt, ut nulli mortalium aetas , OportUnitaS , Corporis , vel animi vires sussciant, ut ab se Uno haec absolvenda speret. Quorsum

igitur haec disputo I Ut intelligatis quam

TeCeSSarium sit, ut ex aliorum laboribus eligamus, nobis quod ex USU Sit; Ut Videatis , consulendos eSSe a nobiS mort UOS, si vivos imperitiae primo discentium , si eos primorum experimentorum periculis, eripere Studemus. Ita se res habet , vel de integro semper est ineunda ratio , adeoque unius ubique industria stabit vel cadet Medicorum scientia , quod qUam ab-SUrdum Sit, patet, vel inevitabilis incumbit necessitas legendi scripta eOrtim , qui ante nos de hac arte commentati Sunt. De hoc quum liquido constet; quod Superest , inter illos praeter Omnes nOStra attentione dignissimum esse Coorum Principem , haud equidem dissiculter demonstrabo. Quodcunque in adversaria medica Ieserri meretur , ut scribendar historiae et dirigendo ratiocinio inserviat, tam eVI'dens sit Oportet , ut de eo sanae mentis dubitet nemo, vel cum ratione disputet

585쪽

Neque minus necesse est eadem illud nar rari simplicitate , qua Sensibus ab ipsa natura revelatur ; Huic Omnis nocet facto rum immutatio , obeSt additamentum aut detrimentum rei vel minimae. Talia quae Sunt, clara , Vera , atque aeterna erunt, et relata ad causas indagandas eam habebunt rationem , quam in Geometricis Data habent ad Quaesita. Quisnam vero aptus erit in factolum historia, solam naturam ducem sequi Quis non diva gabiturἶ Quis dubitandi occasionem evitabit Solus ille mea quidem sententia , qui omni partium studio liber , nulli opinionj serviens a Omni

denique praejudiciorum amore VaCUUS ea discit, ea recipit, ea narrat, quae videt. Hic autem provocare juvat ad Unumqtiemque Vestrum , cui Veterum placita , Vel Recentiorum super hac re Scripta eXCUSsisSe, UOlU-pe fuit. Recolatur memoria , atque inter tot Scriptorum millia , unus modo nominetur , qui et SVa tractet, et ad liberae veritatis sanctitatem castigatus sit. Solus ille nostrae scientiae Conditor , mira hic puritate nitet, Solus liber eSt. Nusquam Πα- cario quatuor elementorum figmento, vel editis inde supposita natiVitate quatuor primariis qualitatibus, morborum lata obscurat, Vel nati VOS Sanitatis inquinat co-ores. Nunquam inanis de prima temperie Simplicium vitae Staminum discentaticiebus animo offecit, quo minus

586쪽

dentissimo Viro acria illa de calido innato , de radicati humido certamina quaesiveris. Non ullibi tot Subtiles, atque adauctis evanidas distinctionibus , morborum atque causarum differentias apud magnum Medicinae Parentem inVenire est. At joco quidem ille , refutatione non dignus seria , qui lud rica opera abutens , Chemicis deceptum fabellis Praeclarum Senem , Orbi imponit, quasi schicet suavia illa de acido, et sale

ex cineribus resuscitato Somnia , tantum optimae menti VeternUm incuSSisSent, ut

in describendis natura et remediis mal rum haud deliravisset aliud. Non ita est. Meruit hanc laudem , et mezuit fere Solus, quod non visa nullibi effinxerit, quod videnda nunquam neglexerit , quod opera

Datiarae narraverit, non a Utem detorSerit,

Vel mutaverit, quo labili aliter Hypothesi honos permaneret et perennitas. Qui, quum talem se gesserit omni vita , dignissimus certe fuit , qui duraturam per

tot secula observatorum delineationem posteris consecraret: atque Vel hoc nomine omnem Bonorum diligentiam , omnia studia ad se trahere meretur. Illi tamen jure adjungas paticos quidem , sed ejusdem castitatis Observatores religi OSOS , ex ejus doctrina sapientes Aretarum ex Cappadocia , atque Rufum Ephesium, Iel alios, sed paucos admodum ante Galeni

587쪽

DE COMMENDANDO STUDIO,&e. s 9 tempora, Graecos. Componantur Vero Cooriam OraculiS caeterorum , qui de medicina ScripSerunt, inventa. Vah quot Commenta opinionum i ibus decepti , pars rer Um apparentias eo narrant Ordine, quem suasit, cui serviunt, Philosophorum secta ; alii rerum faciem ementitis coloribus deturpant, reliqui vero parum solliciti de factis , indagini causae physicae Omne applicant ingentiam. Alterum, quod in historia medica requirit ratio , est dictionis simplicitas res ipsas brevi et perspicuo sermone e XplananS.

Quo sales quo joci quo fabulari ubi resagittar maxime seria , atque prae aliis gravissima Absit studio conquisita vocumGbsoletarum obscuritast absint Rhetorum HoreS , et VerborUm lenociniat absit vana et 1n hoc negotio intempestiva Historiae antiquae ostentatio i Neque subacti Vir judicii pomposam variarum de quaesita Veritnte Sententiarum enumerationem desiderat , neque Subtilem et praematuram CRusae Ultimae inquisitionem. Literatorum enUIS Suavissima haec condimenta stomachum movent illi, qui huic uni sedulo operam dat, ut certa et clara signa atqUe remedia utriusque Valetudinis addiscat, qui id

Sibi in primis credit negotii datum , Cristit placeat, non eloquentia , Sed sanatio-- ij i qVmbWβ nihil transi est scire quidnaestita lingua , quid acre ingenium de

588쪽

Medicina dictet, Hippocratica folia, Sibyllinis veriora , revolvamus ; in quibUS gravia Naturae oracula sonant. Illis intento, non obtunditur j 'dicii acies verborum obscuritate , ambagibus resol Vendis , conciliandis adversis bonum non conteretur Otium , sed sensu turgens Laconum bre-Vitas , Attica perspicuitate facilis , gravissima rerum pondera legentibus revelabit.

Si ab uno discesseris Hippocrate , quis illi par bi usquam , hic vero locum habet vetus illud , RARI BONI. Qui enim animi

instruendi ergo ad reliquos adit AuctoreS, vel recocta reficietur crambe, aUt meram offendet barbariem , aut postrem O aiseo latam , Sed inopportunam ostentationem

LingUartim , Antiquitatum , Hieroglyphi-

Corum et Fabularum. Adeo pauci Splendorem reserunt artium praeclarissimae d bitum. Dum enim inter Arabas , atque barbaros Galeni interpretes spurcitiem Sermonis detestamini , apud eruditos , qui in Hippocratica commentantur , plura inVe'nietis , quibus disertum Oratorem , qtiam quibus utilem aegris perficiatis Medicum. Sed ego haec omitto , restant enim alia, et majori pondere argumenta , qUOrum vi , omnibus aliis praeserendus demonstratur Hippocrates. Verum ad quid me Convertam Quid dicam priusi Larga est et diabia rerum memorabilium copia. Quid itaque memorabo An vividam illam , at-

589쪽

DE CoΜΜENDANDO STUDIO, &e. 55 Ique nullo fractam labore attentionem animi, qua ad omnia circumspexit ἰ An admirabilem , neque unqUam torpentem diligentiam , qua quidquid ad rem facit, indagavit ἰ An incomparabilem et plusquam Humanam, qua Suo parta labore orbi communicavit , benevolentiam atque fidem Quodcunque horum Speculatur Znim US, agnoscit ubique supra invidiam clarum, ubique supra humanam sortem felicem, ubique Verum, Apollinis aemulum , Coorum Esculapium t Quae sint, quae fuerint,

quae Ventura eXamussim Omnia in qualibet aegritudine referre, soli datum fuit oculatissimo illi NATURAE contemplatori. Si quis advertit animum ad miram illam, qua Prudentia distinguit natos per Medicum , Ministros , Medicamenta , atque aegrum , in morbis errores, ab iis malis, quae ipsa morbi indoles produxit, Lynceum sibi , Phosphorum aliis fuisse pron unciabit. Ego equidem , qUod res cogit,

ita sentio Aud. OmneS, RUOrtam memoria exstat, omni iam Saeculorum viros Medicos tot in morbis phoenomena , ne junctis quidem operis descripsiSSe, quot nobis relinquenda curavit Solus ille arcanorum vitae scrutator. Quis anniVerSarias Coeli tempestates , Ut Solemnium morborum causas

evulgavit Hippocrates. Quis peculiares

aeris VicissitudineS , aestus, frigora , imbres , Squaliores, Ventorum furores , ho-

590쪽

rumve silentia, hos illosve morbos generare , aperuit Hippocrates. Quis ex regi num Sitia, natiara Soli , aqVarum copia, motu , Vel Stagnis , qUiS ex telluris exhalationibus , ex montium pOSitura, CataSaSpopularis necis detexit , quis integras hae sapientia gentes servavit ἰ Hippocrates. Osalutarem generi humano, neqUe unquam

satis laudandum Virum i Nam quid Ego de industria illius dicam Qua vitam , Victum , potum , laboreS , atqUe moreS Gentium examinans in ortum vernaculi ipsius

mali penetravit. Quid memorem relatas

ab ipso eas rerum minutias, qUITU ID RdSpectum refugerent ignari , quas tamen illius monitis prudentes satis graUeS eXperiuntur Vos , quibus in adyta veritatis penetrare amor est, intrate firmo pectore in penetralia Salutis, quorum atria tabulis Hippocraticis superbiunt , quibus ille

Naturae oracula de Aere , Locis atque Aquis inscripsit. Verum si major menti Vestrae cupido, neque vestibuli ornamento contenti ipsum musarum ingredi lubet; ite audaces , Ut contemplemini Uenerandum Senem des cribendis epidemicis occupatiSsimum : ne- qtae mora erit, quin audituri sitis gravem Sapientis vocem , qua dictat suis , non Observanda tantum sexus , aetatis, atque indolis discrimina , non modo notanda eXercitia , mores, Victum aegrorum, neque ae