장음표시 사용
101쪽
emltiraliteret' ' di vacce. quod Hieronymus traduxit bubali. Amos. vi. Aut arari potest in bubalis.1nde armentarius ut
Amos septimo. Sed armentarius ego sum. et para iesiuit.ut Canticorum quinto. Qtissim et non inueni illis. Mundus.purus. ut IS. XXiq.banocenS manibus et inudo corde. inde puritas,ps.XUtiq.Et secundu puritatem manuuineam,allias mundicitasgnificat etiam electusAit eodens.Et cum electo cleγι is eris.Item significat foris .ut Iob.xxxix sectindu hebrsos, ubi nos legimus. 8 pergunt ad pastu.ibi Iudsoim magistri interpretant sic. 8c Pergunt foras,uel cornupetunt foris.Item filius.ut Prouerbio. xxxi. i nos legimus .Quid se flemi quid eleete uteri mei, quid lese uotoru meorum.ibi hebrgi leguntiquid fili mi quid fili uteri mei. quid fili uotorum meoM.Item significat triticu.ut Gen xlv. Et totideasnas triticum in itinere,panesci portates.cuius instar sic exponetur versus psalmi lxxi ubi paeo quod legimus.erit firmamentu in terra. legunt hebrs fi umentu nam teste Burgense,translatio secundum hebraica ueritate talis est.Erit placentas umenti in terra ergo conclusionem huius uocabuli cum sententia S. Hieronymi faciamus qui in apologetico contra Rufinia pammachio sic scribit Bar apud hebreos diuersa significat.dicit en et filius .ut est istud Baesiona filius colubg. 8, Bartolomeus filius Ptolomei.et Barchineus.et Barchiseus et Ba rabas.Triticu quo et spinarufisciculus .et eleetiis.ac purus.Hscide
' a Secreuit elegit clarificavit inde dicit id quod scribit primo Paralippo.xvi.Et post eum heman et Idithun et reliquos eleeios .hoe estprsclaros.&uidetur multis uerbum primitivum es Ie precedetis. ς' a Finxit.creauit.Geta l.In principio creauit deus celsi et terram. Succidit uel excidit.eruit,ut Iosue xvii. Ascende in sylvam 5c succide tibi spatia.&paulo inserius.Succides tibi is purgabis ad habitandum spadia.d ς' a Res nouaqus prius non tat,quam nos creaturam uoca
102쪽
CEM: Mimeri r vi Sin autem nouam rem secerit dominust Firimus. anus.pinguis.crassius iit Iudicuati. Erat aut Eri crassus nimis.deriuata legedo inuenies.S Oe per desectili aleoli in fine heinuenies ut Ezechielis. xiii J.Ecce ego ipse inter pecus pingue et macilentum. Gallinaceus. uel ui altilis tit.iij.Reglia in
rione cervoru altilium ubi ponituret'. at idest altilium saginatorum instabulis,hoc est stabulantium. a Grando. ut Exodulae Ecce pluam cras hac ipsa hora grandine multam nimis.inde uerbum ' a prima camezsecunda patha.d,' 3 Resipers punctiisseu maculis.ut Genesis.xxxi. Varios ma/culosoSat prespersis. v a legit ut primo Regum.xvii.Eligite ex uobis uirum. 3 Pransius est comedit. q.Re .mii Comedam de manu eius.
Inde derivata nominatis ballapsaxix.Et dederunt mez.η.RcgU.Xsq.Insercibu in conclaui tuehoc intelligi uersiculti Gen. xlviii.Erat uernu tempus.ubi secunduhebraicam ueritatem legedum est cum iam esset quasi pascuus aeter)quam certe parenthesim circumloquendo aliis uerbis expressit interpres dicens. Erat enim Vernum tempuso
Ferrum.psalmo. cv.Ferrumpertransit animam eius. Fugit.ut secundo Regum.xiii.Porro Absolom se es abiit.
Item contignauit. clausit.ut infra. 'epagulum hastile tignu.Vectis.ut Exodi. Vi Pro eo nos legimus.S eiusdem numeri ad occidentalem plaxa.et seciuit Qui mittent per medias tabulas,hebraicaueritas schabet Eltionus tr liens in medio tabulatu contignans a termino ad terminii significat et feramus repagulu.ut Iob.xxxviij Et posui uecte.i.repagul et ostia.
103쪽
nediximus itobis de domo diaintem salutauit ut Genesis xlvr . Qui benedices illi. pro quo hebraicaueritas habet.Et salutauit Iacob Pharaonem. Item flexit genua.ut sis.XcU. secundu hebraicam ueritatem. venite adoremus .curuemur. flectamus genua. Gen. iiij. Cumq3 camelos fecisset accumbere.
I aBlasi hemauit. increpavit.reprehendit. maledixit.utati. Reguxxi pro eo quod nos legimus.Benedixit Naboth deii et rege, quam/obrem eduxeriit eum extra ciuitate,et lapidibus interfecerut hebrei trasseruisitablasphemavit.&chaldaica trastatio Ionathe heta '' idest contempsit.vnde Lyra exponit benedixit i. maledixit sc Iob.rj. Benedic deo,et morere.hebrei exponunt increpa et reprehede deis. Munus .donum.Genesis. xii j Et suscipe benedictionem
quam attuli tib1.idest sistipe munus quod allatum est tibi. t 'dina uel di a Genua .ut Deuteronomii. Ulii .Percutiat te dominus ulcere pessimo in genibus et in stiris. 'Id a Fons vivaxium stagnum piscina .ut Canticorum septimo Oculi tui sicut piscine in hesebon.
una estis cuiusdaprsciosis sinas genus .alin putat esse scriniolum
precio Iulocaliu.Hiero.traduxit gaza preciosam. Ezech.xxvii. si negociatores tui multiphariam inuolucris hiacynthi et polymitorugazaruinyrsciosaN Ubi septuagita interptati sunt thesauros electos. Resplendentia .fulgur.coruscatio. tantillatio ii. Regum. q. misit sagittas sitas et dis ipauit eos, fulgur et consiimpsit eos Signifi secat et lapidem eius emodi.
d 2P a Spinarumqusda species,quas trastatio nosma tribulos
vocavit.Iudicum vi j Et cum reuersus Bero uictor in pace conteram carnes uestras cum spinis tribulis: deserti. Arbor'usdam ex qua fiunt iacula Hieronymus traduxit. abietem,alii cedru.Isaie.lv pro saliuncula ascendet abics eius scin IX. abies S buxus, pinus simul.
104쪽
'I missisi a. lancee tela iacula sagitis quoniam es haste re
arbore prius nominata,propter ipsius proceritate fiunt.Hiero auteagitatore traduxit.et translatio.lXX.e Osilit equites.Nahu.η Etaoitatores consepitii t.lxx.sic.et equite timuerunt in exercitibus .voy
luerunt enim pro uirili sua imitari chaldaica transsatione Ionaths qui excelses et magnates exponit,et exercituumagistros .et Ioseph himhi putauit ita eos appellari. Oceritate arboris siue cedri seu abietis teste filios tot cometariis stipduodeci.ego iaceatos seu balistarios dicere. Cyprelisis Canti.i.Tigna domorum nostrarum cedrina laγquearia nostra cupressina. γ' a Foedus pactum.ut Ieremis. xxxi.Ecce dies uenient dicit dias Et seriam domui Israel et domui Iudaicodus nouum. non secundum paetum. ecce idem uocabulum dupliciter traduxit. Maturauit.ut Ioelis.iq. ittite falcesqnia maturauit messis. V a Coxit ut Exodi.xii Non comedetis ex eo crudu quid nec co in aqua et Ezechierxxiiij et discocta simi ossa illius in medio eius. t et a Suavis odor aroma ut Vale.iij.Et erit prositaui odore setor. et cum sex puctis aromaticu.ut Exodi.xxx.Sume tibi aromata primae
myrrhe et cinamomi aromatici.ite et calami aromatici.itaenpleoeduest.8 Canticorum.U. essui myrrham meam cum aromate meo.
22 δ Onerauit oppressit grauauit.Hieronymus terpretatus est diripuit Amos.v.Iccirco pro eo quod diripiebatis pauperem ubi po
nitur de PT a quod exponunt hebrei: τα idest oneγ
rauit intelligentes de principibus et iudicibus,authoritate allegatam. Rab Ioseph inali putat sin literam pro famech positam, ut alias sie
105쪽
montes pedes annineiantis et predicantis pacem, annuntiatis bonu.
ubi ponitur nomen eius et ara euangelis a. nucius. qui barbari/ce ambassator diciturande Prsinium uel merces pro nucio relato ut ii .Regii iiij.Cui oportebat me mercede darei nuncio in Ida Inanis deserta vastata.ut Isaie. U.Et ponam eam desertam. Est mensura liquidom. quam Hieronymus alludens uocabulobathum traduxit Ezechielis. xlv.Statera iusta.et ephi iustu, et bathus iustus erit uobis.
d pluraliter a ut Amos.vith. Ita die illa deficient uirgines Pulchrs. nam pluralia masculini generis, et si
gnificant integritates seu signa uirgim talis ut Deuter, xxii. dicens. no inueni filiam tuam uirginem.pro eo quod legere deberemus.NO inueni in filia tua incorruptiones siue integritates et lisc sunt signa viroinitatis filiae meae.
pr a Perseditanterfecit. trucidauit. Ezechier xvi Et trucidabunt
te gladiis suiS. Seperauit partitus est.diuisit. ut Gen. xv.aues aut no diuisita et a Pars diuisio separatio portio sue partitio. ut Gen.XU. ubi supra. et utras p partes contra se altrinsecu positit.&Canticoru.rj. Similis est dilehe mi capres hinnulos ceruomsiperisOte bether. ubi quidam ignari scriptores posuerunt pro r. bethel sed hebrei legunt super monte partitionis seu separationis.'
106쪽
E 'um.ut sis.cii .Et seditissum sicut passer solitarit in tectu. S declinat heteroclite secundum genus emininum p.raliter et ' Q ut Sophonis primo &eos qui adorat super
Elatus es .eleuatus est et exaltatus.dominatus est. et gloriose magnificatus est.neutraliter ut Exodi xv.Catemus domino,gloesose enim magnificatus est.quod uerbum e uerbo legitur. Superbiendo superbivit seu dominando dominatus est.S I ais.xvi.significat arroγgantiam et superbiam .ut Audiuimus superbiam Moab superbus est valde. tiperbia eius et arrogantia eiusEcc inde ret
N , Eouocabulo Hieronynnis in comentariis super duodecim
dicit significaris emitu et sonitu aque dealrrentis.Zacharis. Vbi translatio .lxx.dicit.Vox rugientium leonum quia amidius Demitus
Iordanis. ed rectius nostra sic legitur.vox rugitus leonum quia uastata est stuperbia Iordanis quod etiam testatur chaldaica translatio Ionathe. lui exponit altitudo Iordanis.
LΠtici.XXU.Ltiitionem et redemptionem et liberationem significati a. Item significat foedare.inquinare.deturpare.obscurare.ut Iob.ih.Obscurent eum tenebre umbra mortis.Item etia polluere.ut Danielis primo .Proposuit autem Daniel in corde suo ne pollueretur. 2 Cacume.dorsium.altitudo.siummitas .utns. XIX.Supra dorsum meu fabricauersit peccatores.Ite significat supcilium.Leuthram .et die via radet capillos capitis,barba et sitia cilia .et liac addit nuntra .ut lis.lxvir . Ubi nos legimus mos coagulatus.ibi Hiero .in psalterio de hebraica ueritate reditius traduxit mos excelsius. tiida contrario exponii huilis mos et collictilositis .i.gibberosius .et sic derivata seqtieti.
a Gibbus seu gibberosus traca fortassis a dorsi altitudine.sic ni Hiero traduxit Le.xxi .si fracto pede,si mau.stoibbus .si lippus.quaothargu Hierosolymitanditelligat hoc uocabula deis bus in utro oculoru sinu supcilioue pili excrescut.qanucioic sequunt Iudei expoγ
107쪽
nentes eandem dictione de homine citius ocul os supercilia obnubulat condensant,quem ego dicerem superciliosum.
Fouea.disterna. palus.et omnis aquarum conseruatio .ut sese
xxx. Aut hauriatur parum aque de fouea.hoc est de cisterna sic enim Onhelus chaldeus msua translatione pro ' a hebraico uocabulo ponit sa nomen chaldaicum,Genesis tricesimoseptimo. et a , Superbruit exaltatus est tumuit.ps.cxxxi.Domine non est exaltatum cor meum nec elati sunt oculi mei.vbi quado se aspiratio mutatur in aleph .inde superbus Ps.ci.Superbo oculo et insatiabili in alia etiam coniugationis forma inuenies hoc uerbum in Abdia.Si κγaltatus fueris ut aquila quod exponunt quidam magistri itideorum transitive.si exaltaueris septenidum tuum alii neutraliter seu intrari γsitive,ut hic.et in alia in forma ps.cxiq. Qui in altis habitat ubi iod finale superfluum est.uisspe aliasna x Altitudo ps cin Quoniam secundum altitudine cflia terra. a Valuus .depilatus ut Levitici.xin Vir de cuius capite capilli fluunt,caluus et mundus est. Indem ax dest caluicies seu alope/
a , Limes terminus.finis .regio.Deuterono rix. Non assumes seu transseras terminos proximi tui.et sequitur uerbuinde derivatu. ad Limitauit terminauit. diffiniuit regionem agrorum .ut Od loco supra citato.Quos fixerunt prioreS. Caseus.ut Iob.x. Nonesciit lac mulsisti me, et sicut caseum me coagulata i 7 21 Collis. ut Zacharis. xiiii.De colle Remmon ad austi um Ieru salem. S quado cataparagogenasiimit in sine he aspirationem ut Ieremis l. De monte in collem transierunt. Pra Pilius.galerus. tiara.Exodi. vin. Et baltheos ac tiaras in illorianas decorem.
108쪽
.ix.Et linu ain ossiculos germinaret.
Calla.poculum.scyphus.ut Gen.xlvij.Scyphum autem meustyphum argenteum pone in ore sicci iunioris.nam veruidest obeliselao debet confodi.quod nos legimus .et precium quod dedit tri lici.S Exodi xxv.Tres scyphi quasi in nucis modum per calamos singulos. Prsualuit.viguit.robustus seit.vires coepit.nos legimus cor Fborauit.psalmo. citi.Corroborauit misericordia sua super timere 1ed Hieronymus in psalterio de hebraica uentate melliis transtulit Consortata est misericordia eius super timentes eum idest Oualuit. ita enim traduxit Gen.4x.Benedic hones patris tui consortat sunt Item Gen. j.Etaque prsualuerunt nimis super terram .inde nometi 1ubstantivum 'myc. quod robur.sortitudinem.UIrtutem .uires.
Potentiam interpretant. t.ii Paralip. .la manu tua est sortitudo et potentia. S us.lxxxi X. Si autem potentatibus.b alia coiuoationis sorma repeximus 'a , is xij. inguam nostram magii tabimus.
quod Hieronymus traduxit in psalterio de hebraica ueritate. linoua nostram roboremus. ' a , Potens .fortis .robus iis .ut Gen.κ. Ipse coepit esse potens in terra. equitur .S erat robustus uenato ubi unum elidem uocabulum mox aliter traduxit interpres .8 Canticorum iri En lectulum Salomonis sexaginta sortes ambiunt ex sortissimis Israel.
'ali Dominus caput superior ut Geness. vii En dominum tuum illum constitui. emininum eius 'a , Imperatrix domi na.regina.ut Hieremis.xiij Dic regi & dominatrici. Vir.a mascula uirtute et potestate supra mulierem.ut Prouerbiorum tricesimo.Viam uiri in adulescentula. in alia serma ponitur psalmo decimoo flavo a' Et cum uiro innocente innocenseris. Cum tamen in eodem cantico quod scribitur secivado Rey
109쪽
gum. ii ponatur 'ra , et cum robusto perseetus. a Gallus gallinaceus Isaie. q.Sicut asportatur gallus gallina/ceus,ita enim se didicisse affirmat a suo prsceptore Iudso Hieronyγ
Lapis preciosus Iob. xxvii j ubi translatio nostra habet. Excella et eminentia non comemorabuntur .ibi hebraica ueritas hos duos lapide prsciosissimos notat,qui in raro si infusis,dices Ramoth&gabis non comemorabuntur. nam comparatione eius hoc totum obelisco auferendum est.Error autem interpreti accidit hic, propter incuriam et negligentiam orthographie, qus multos sispe decepit.ut patet in uariis locis. Coriandrum.ut Numeri xi.Erat aut man quasi seme coriadri. Fortuna dea.ut Isaie.lxv. Qui disponitis fortune mensam. Rabi
Moyses cohen dicit,quod sit stella Iouis,et quod Iupiter in lingua Cedaridest arabica sic uocet.et Rabi David Κimhi in comentariis Isaiae exponit pro sydere,
Collegit exercitu,accinxit se ad protum.expedivit se. ut Gen. xlix.Gad accineius prcliabitur ante eum,et ipse cesgetur retrorsem. quem uersiculum Hieronymus in libro hebraicarum questionum sic transfert. adlatrunculus latrocinabitur eum, et ipse latrocinabitur plantam, et tamen ibi Gedusexponit accineius et expeditus ego stipplerem cohorte ut.q.Regum.Xrisba te enim curram acciduis quod
similii Rabi Salomon gallus,insuperiori loco exponit idest
expeditus.nos legimus eiuscemodi milites latruncillos ut quarto Regum uicesimoquarto Immisito ei dominus latriiculos chaldeoru 8clatrunculos stris. et latrunculos moab,et latruculos filios; Ammon.
ubi semper ponitur et Ionathas chaldfusi' 'v'aeis
ponit,tanquam expeditionem bellicam.
Dilaniauit dilacerauit excoriavit scalpsi Ieremis . xlvij. Vs quo concideris.
110쪽
' Medus ut Gen.xxxviij Νbsit autem IudaShedum caprar per pastorem suum.&Judicu.w.Et attulit ei hedum de capris &pluresie
declinat utro genere.in masculino,ut Gen XXVi3. Affer mihi duos hedoSoptimos .m eminino,ut Cantico primo .Et pasce hedos tuos iuxta tabernacula pastorum. P itora ripe ut Iosius textio .Iordanis autem ripas aluei sui tempore messiis impleuerat. Magnificauit.magnus filii.magnificatus est.utns. iiii Domine detis incus magnificatis es uehementer.&.i .Paraisp.Xxix.Maoni ficauit ergo donamus Salomonem.&Gen .Xli pro eo quod legimus uno tantum regni solio precedam te.verbum uerbo sic legitur tan/tummodo sedem magnificabo supra tuam uel supra te.sed potiusquga facio latine componuntur,ea ueniunt hebraice a conuigatitane graui, dporiit Ester.iri Posthscrex Asuerus exaltavit Aman. pro magnificauit. Genesis .XXV.pro eo quod nota transsatio legit, quibus adultis hebraicaueritas habet.&magnificati sunt pueri idest
creverunt.in eod similibus semiseruat puctu dagges inde
magnus .Exodi.xi .Fuit Moyses uir magnus ualde.oia eiuscemodi significant magnificentia .honore.pulchritudinem .staturam. sortitu dinem et robur.Ezechielis.xvi Et sornicata est cum filiis Aegypti ui/cinis tuis magnarum carnium ubi ponitur magnitudo uel magnum .siubstantiuia nomen .ut Deutero .v. Ecce ostendit nobis dns deus noster maiestatem et magnitudine sui. S quandos scribitur prima cu punctio furek.ut ps .ultimo Laudate eum secundum multim linem magnitudinis eius. ωquadoc accipithein fine cusiurehin penultima .utps.cxlv.Et magnitudinis eius non est finis. Inuenies omnia inde derivata stupereminentiam significare qualitatis aut quantitatiS.