장음표시 사용
161쪽
Kgumentum hoc ex eo potissmtim eapite elegi;
quod inter personas hujus Tragoediae sit arctissiamus nexus sanguinis, quem Aristoteles commeria dat tanquam aptismum ad commiserationem excitaris iamr ne ilius quippe, & vehementitis commovemurietini spectamus amicum ab amico premi,quam inimieum ab ini- mico, aut indifferentem ab indifferente ; praesertim si . amicus patitur ab amico pariter summὲ invito, & relis elante. Sic in praesenti Tragoedia Stilico in Hotiorium. Caesarem, clientem, δt generum suum, sibi hucusque dialectissimum Lirime invitus, 3c pene coactus insurgit. Honorius Eucherium, conjugis suae fratrem, & sibi ipsi semper fratris loco habitum premere,& denique Stiliconeri ipsum, quem ut parentem dilexerat, cogitur ad mortent damnare. Eucherius eriam eo adigitur, ut vel suamnet patris , vel amantissimi Caesaris necem exspectare debeat. . denique dc Thermantia in extremas angustias conjecti. quid, & an patri, an fratri an coniugi potissinitim timera debeat, ignorat. Atque hanc Tragoediae speciem Philosophus patheticam appellat, eum quis proponitur vehementibus, & contrariis affectibus agitatus, qui in eausa sunt, ut talis atrocia agat, & patiatur. Scoptas vero Tragoediae huius est docere, quam noxius sit nimius pareneum in filios suos amor , &per Gaia tinro1em 3c commiserationetis erga infelicem patrem Stiliconem spectatorum animos a simili . affecti ne purgare. Dico a fimili, noli aequali. Etsi enim non sint inter Spectatores, qui filiorum amore e dem, quae Stilico, atrocia moliri audeant, non tamand sunt, qui saltem tentari possinit, ut pro liberorum, vel f miliae *lendore dc commodo iugendo, vel eonservanis. do.
162쪽
aebita Dominis suis fide se nonnihil abstrahiliantur. Non desunt sorte qui aliqua in suis muniis ad . mittant. vel omittant, unde suorum emolumenta etiam diliti Principis, aut reipublicae, vel patriae damno quam tere arguantur. Atque hi omnes, etii non aequalia. de
tanta, quae Stilico passus est, gravia tamen tisa sibi, silique filiis nimii im amatis timenda agnoscent, discentis hue salubri timore nimium in liberos amorem mode-tari. St;lieonfiti propono, qualem Historia describit, via darem belli, & pacis artibus, & magnis in Romanum Im-racter perium . 3e Caesarem mefitis illustrem ; sed Vandalumr smul . nec omnibus Patriae suae, tum adhuc barbarae, vi- conit,liis carentem: vafrum nempe, & subla ferocem, ae - praecipitem, &de bono publico tamdiu duntaxat seruiicitum, quamdiu per hoc & Domes suae potentiam firmandam credebat , ad id semper potissimum inten ius. ut Caesari & imperio se necessarium redderet. Honorium , cui pupillo tutor a Theodosio datus fuerat. contra hostes, & proditores alios egregia fide diu de .l semiit, de ab hoc non ut tutor modo, aut soceri se ii iit parens amatus eundem vicissim plurimum diligebat.' Ad magis, & nimis Eucherium. Atque hic praecipue i vitiosus amor in alia demum , eaque gravissima steal lera infelicem , & improvidum patrem serissim detraxit. Dieo sensim i non enim subita & spontanea improbitate , sed pene coactus ad tam atrocia consilia desce die. Sollicitavit quidem Gothos ad invadendam livitam; nondum tamen eo animo , ut vel Romam vel Honorii thronum everteret, sed utipse exponit hi Actuat primi scena quinta - , pro alii Meliore sorte bella credebam miser Aptissima; hine ad arma pellexi Gothos oeunque pacto. Caesisem, & Romam mete concutere volui , ut tutior staret Domus stiliconis i at tebellio, armique publica
163쪽
In Caesarem stringenda nunquam serio . ' . Hacuere: semper horrui tantum scelus&α ltaque hoc ipsum foedus improvidum damnat,&quan illim potest,retractat, sed sero. Ad necem vero Honorici inferendam adduci nullo modo potest, nisi dum consilia . um aliud superesse nullum videt, quo vel propriam, vel Eucherii necem,& infamiam valeat evitarer in quo qui- idem adhuc est improbus; sed ita, ut non omnem in spe- uetantium animis commiserationem haec probitas extinguaticha - Parente probus magὶs est filius, & paternae prodi racter tionis ignarus. Quin videbitur fortalle aliquibus ni- -i che- mium probus a me in scenam inductus Eucherius, quem ru. liistorici impium, Ethnicae superstitioni addictissimum. ρ& Christiani nominis juratum hostem describunt: vertim diu hae Tragoedia de Religione non agitur: itaque neci
tempus, nec Occasio, minus necessitas erat, ut haec via .ltia in scena se proderent. Fides vero in Caesarem, & ia amor in parentem virtutes sunt, quω dc in Ethnicis, iacaetera improbis invenimus. Novit tamen Caelum Eu- veherii vitia. & per ejusdem mortem cruentam non P
tris modis crimina in filio, sed & Ecclesiam spretam iα eodem Eucherio iustissime vindicavit. hchaia Honorium diversis omnino coloribus diversi illiu, vjactὸν aevi scriptores depingunt. Ethnici illum ut ignavum, de .lΗonoia stupidum denigrant, nempe odio in Religiosum Imper irii. torem agitati; Christiani ut Optimum principem pro- α
pugnant, a religione tamen magis qu.am ab armis. quar nunquam induerat audandum. Hinc & ogo sonorium, ut lPitim potius,&mansuetum, quam acrem aut admodum lperspicacem Principem propono. Certe Stiliconi nimitim lsidit, dum nec suspicionem ullam de ejusdem proditionb iin tam periculosis circumstantiis admittit,cuius tamen iis lduciae rationem dat in Actus tertii scena tertiaria Ν - Anne Honorium putasMale suspicari posse de Socero sito, Imo Parente i semper invicta fide Pea
164쪽
per tot pericla, mille per tela li ostium Tutor Clienti sceptra servasti pius , Et suspicari potero quid de te mali,
Dum regno Caesar dextera factus tua ΤAttalus legati nomen gerit, exploratoris ossicium agit, quod apud barbaros non itis litum. Sic legatus a racter Mithridate ad Pompejum missus Cicerone teste ab aliis Attali. quidem legatus, ab aliis explorator est judicatus. Λsia Attalus cum Caesare, alia cum Caeseris ministro tractat. ut utrumque turbet, in turbido pistaturus. Digna, an indigna persuadeat, modo in Principis sui bonum ce-i ' dant, parum curat vafer, & ferox Gothus, ct ad Alarici sui genium compostus. Quaeret tamen fors quispiam, eue in scena ultima, ubi reliquae personae omnes conve- . niunt, solum patiar Attalum de else Θ Respondeo: noni habuit, cur ibi se ostenderet, sed si sapuit', latere quae- . sit, Zc clam Roma ad Alaricum rediit: quod cum nituiti esse spectator ipse divinare facile possit, necesse non fuit' i in scena eXponere. -
Unitatem actionis Petrus Cornelius ex AristoteleDeil satuit in unitate periculi, quod IIeros Tragoediae subit,sivetinuati
eidem suceumbat, sive evadat. Haec tamen periculi unii tas,ut idem eXplicat, non excludit plura pericula, modo id-nis. . ter se ita sint connexa, ut heros ex uno non plene eva-
dat quin ex hoc ipso in aliud ne et effario incidat. Sic Stilicol in Actii primo periclitatur de perdenda Placidia,&spe Im-. Perii, quod per haec sponsalia, A bellum cum Gothis filio's quaerebat : dum Attalus Honorio foediis offert, Sc Placiis a diam pro Alarico petit. In Actu secundo videtur sibi ex hoc perieulo emersisse, dium Caesar non Alarico sed Euia .i cherio destinatam Placidiam,& bellum contra Gothos su-l scipiendum declarat: sed ex hoc ipsb iis gravius etiam via '
ae propriae periculum conjicitur, dum Attalus arcana Omin il nia se proditurum Caesari minatur, ni arma publica in Ro- mam Stilico exserat. In Actu tertio crescit hoc periculum, dum inita proditionis consilia .etsi occultato a)huc Stilichia i rus nomiae ad Honorium deferuntur. Amplius adhuc in
165쪽
Actu quarto per Eucherium in vincula datum,dum tandem in Actu quinto uterque, Stilico nempe, &Eucherius peris 'aulo succumbunt. a Unitatem temporis quod attinet, omnia, quae in hae iTragoedia repraesentantur, etsi non una eademque die Jcontigerint, una tamen,eademque die contingere potii runt. Imo si nexum Tragoediae species, una die contingere dreuerunt. Attalus nempe diu Romae iam praesens cum
callide omnia explorasset,ea ipsa die, qua Stilico bellum lab eodem Attalo indieendum Caesari credebat, pacis & ἱ conjugii foedera offert: haec, ut videbatur, & Attalus subdolis spargebat ab Honorio acceptanda necessario
gravem indignationem,& tumultum in Romano exerciti, concitarunt,occasione hac ue Stilico sine mora utereturi lΛttalus urget, extrema in crastinum minitatus,nisi hac nocte se fidelem Gothis probaret Stilico. Quae vero ulteriusi a ab eodem Attalo intricantur, indicia nempe. etsi obscura, de proditione, ad Caesarem delata,Euchesii captivitas, MCaesaris ex urbe Romana discessus Stiliconem ne noctein quidem exspectare patiuntur ad caedem Honorii tentari . dam,cujus loco dum Euche ius feritur,mox itido Stilicoanis desperatis,sui ipsius accusatio. & damnatio necessariti Isequuntur. Observa hic, Stiliconem brevissimis verbis . proditionem suam fateri, proditionis veris seriem explia Icandam ad captum Hudinum rejicere : non enim potui in itheatro coram Caesare omnia retexero , nihil quippe speis ictatorem adeo fatigat, quani repetita eorum,quae jam auadivit,aut vidit,narratio,& Oratoria anacephaleosis. De Eadem est unitas scenae, quae tota ponitur Romae in ianitate Palatio Caesareo. Narrat equidem Historia clum Eucheia
Semae. rium Romae, Stiliconem vero Ravennae occisum ; vertimetim non liceat Romam & Ravennam in eodem theatrci exponere, locum unicum eligere debui, in quo persena huic Tragoediae tam necessariae potuerint convenire. Romam igitur elegi non mod4 quia illustriorem,sed quia ibidem dc Eucherius periit, & Honorius ibidem fuisse, atquae ad eundem Stilico accessisse legitur, clim primum de o cultis
166쪽
sulto Stiliconis eum Alarico foedere indietum ab Olympio delatum est. Atque haec loci mutatio non mutatJubstantiam Historia, quae in eo sita est: quod Stisico per proditionem,quam in filii gratiam molitus fuerat, suam, &filii vitam perdiderit; sed aliquam tanthm resoriae ei cumstantiam, quam facultatem Tragico Poetae ipse Aristoteles concedit, dum ait, poetam tragicum res gestas
tractare, non prout gestae sunt, quod est historici, sia prora
geri potuerunt,aut secundum meri ile, vel nexessarium imb c. r. ait: ridiculam esset quaererς, ut vulgatae fabiaia, in quibus tragoe/ia sunt, ad unguem retineantur, & Horatius addit r qui famam sequere, aut convenientia frae. Neque ideo,quod ex historia ostendi possit,rem aliquam non in eodem loco,aut tempore tontusse, semper inferri
potest, non ita confingere potuisse, adeoque non convenientem, aut verisimilem esse. JUt enim juxta Philosophum, multa non sunt verisimilia, nec tamen ideo ces sent esse vera; ita & Multa non sunt vera,nec tamen ideo cessant psse verisimilia. Et sane, quod bene observae Petrus Corsielius, quam multa, si non pleraque illustrium Tragoediarum argumenta theatro excluderentur, si nihil in circumstgntiis Ioci, aut temporis mutare liceret. Tragoedia enim peripetiam, sive tr/nsitum ex selicitate in miseriam graves rerum perturbati unes, reg0orum eversiones&c. involvit. an vero tam gravia semper aut sae- , pius intra unius alis ambitum, eodemque loco contigere, intra quod spatium tamen Poeta tragicus ea debet includere ξ non itaque attendere potest , an vere intra tale temporis, aut loci spatium contigerint, modo ita
contingere potuissent,& in ipso Trag diae nexu nihil. quod sibi non cohaereat, ponatur. Si cui hoc non si ficiant, Petrum Cornelium legat, qui in sua dissertati ne de Tragoedia, & praesertiin de modo illam tractandi secundlim verisimile, aut necessarium, hanc facultatem circumstantias etiam ab Historia expressas mutandi Poetae tragico concessam solide, & erudith defendit, ea-L 3 demque
167쪽
demque se non semel, nee infeliciter usum fatetur,prae. sertim in suo Nicomede, Heraclio, & Pompeio. Denique, dc Thomas Cornelius, qui non quidem par Petro
illustre tamen inter tragicos nomen promeruit, dum olim idem, quod ego minc, argumentum in theatro proposuit, scenam Romae fixit, & ibidem praesente Ηο- norio stiliconem,&Eucherium pereuntem induxit. Tan'tos Authores secutum me hactenus nec pudere, nec pin nitere debuit. Quin lubens fateor,me non modo hane temporis & loci electionem , sed & alia nonnulla ex Cornelii Stilicone in meum transtulisse. In ipso tamen totius Tragoediae nodo, & solutione ab eodem Autho- re plurinatim studui recedere, non ut melius, sed ut aliter idem argumentum tractarςm, neque tantlim interepres viderer. An vero & Authoris nomen in hac Trajgoedia merear, iis judicandum relinquo , qui postquam Cornelii Stiliconem legerint, etiam meum leger*non fuerint dedignati.
168쪽
169쪽
THemistocles cum patriam incolin
mem, claram, opulentam , Princi- ipem Graeciae reddidisset, ςousque sensit 1 inimicam, ut ad Persici regis, quem paulo iante destruxerat, non debitam sibi mist ricordiam Perfugere necesse haberet. Ab
exceptus, di fiammo in honore habitus, iac denique Persici exercitus Imperatoo ideclaratus, ne patriam oppugnare cogeis xetiis, instituto sacrificio. exeςptum p . ter inuri sanguinom hausit, & antet ipsam grana pietatis in Patri m victima cecidit. Quo quidem tam memorabili ςjus excessu, ne Graeciae altero Themi, istocle opus esset, esseetiam est, Vala. xiv. maximus Libro Jpo,
170쪽
Artaxerxes Rex Persia Themistocleg. Cleophantus rhemistoclis Asielia Themistollis fissa Olynthus Themistoclis armiger, Lysistratus Legatus Athenarum. Agathocles I garus Spartae. Megabasus J ri ri