장음표시 사용
31쪽
non ex suo solius ingenio temere haustum aut casu videtur monuisse, sed quod veteri fama constabat unumquemque Omdinem peculiari ratione a censoribus castigari consuevisse eam samam quum cognovisset nec tamen accuratidrem et certiorem rei rationem sciret, suo Marte tripartitam istam animadvertendi rationem eo quo secit modo comminiscebatur. Aliter enim non video quomodo gravissimum illum excusem errorem quem incensori munere enarrando Asconius coinmisit. Quid enim 'eSiue error omnium summus, quod Iebejos tantum inter aerarios resere solitos suisse dicit, quum sat multis testimoniis constet, et senatores et equites, patricios denique omnes, ne- rarios, si res serebat, factos esse 49), eamque poenam, ut gravissimam ignominiam, ad omnem omnino populum Romanum pertinuisse 50 8 Verum tamen etsi istum Asconii eiTO-
rem statim rejicimus, non est tamen, pinor, simul id quoque temere abjiciendum, quod isti error ansam dedit, vetus de propria uniuscujusque Ordinis castigatione ama, praesertim quum eam ipsa rerum ratio aperte confirmet; quis Dii Dcile sibi persuadebit, homines de plebe si quid admisissent, a censoribus summa statim ignominia, subtracto vel deminuto sus-
fragii jure impositoque pro capite tributo, castigatos fuisse,
quum qui Senatores essent vel equites leviore primum ignominia assicerentur acinorum manifesti, o gravioribus cmuin commissis facinoribus summam paterentur ignominiam quis, inquam, credet in Senatorum equitumve delictis castigandis gradus quosdam poenarum uisso, in plebejorum non uisscyimm Suadet ac propcmodum flagitat summa aequabilitatis lex qua totam civitatem Servius ullius temporavit, quamque post reges expulsos o civitate remotam, quum censoria aucto 49 cf. Liv. 4, 24 24, 8 24 43 29, 37 42 10 44, 6 45,
50 cf. imprimis Liv. 29, 3T: Μ. Livius Censor, practer ΜReciam tribum populum Romanum Omnem, tinnior et triginta tribus, uerarios reliquit. ico igitur miruri Iliisclivium qiii l. I. p. 495 ipse quoquc eo inclinat, ut plebrios tantum inter aerarios rescui solitos putet.
32쪽
ritas crescere coepisset dudum restituerant plebejorum hominum conamina, ut quemadmodum senatores et equites in Imrioribus delictis leviore in gravioribus graviore ignominia Lfecti sint, ita idem plebejos quoque attigisse credamus. Quodsi quaeritur qualis haec uerit plebejis propria inferioris gradus Poena, haud temere justo responso consulet qui analogia ducis patitur. Atqui equites vidimus censores ita notasse ut eos juberent quum publicum vendere, cui quidem ignominiae hoc quoque junctum esse potuit, ut qui modo equites fuissent jam inter pedites stipendia mererent SI); nec videtur dubitari posse quin hanc poenam Festus significari ubi scripsit quae apud Paulum extant p. 54 illi. si censionem acoro dicebatur Consor quum multam equiti irrogabat; ' nam ne quis
Placidi glossam objiciat, quam Majus protulit in class. auci. Vatic. Od. edit. om. III p. 449, eam huc non pertinere vel omissa equitum memoria indicat 52 nec constat de alia aliqua Poena qua equites proprie affecti sint 53). Id si verum est, ipsum illud consionis hastariae nomen eo nos rapit ut quam quaerebamus propriam aliquam hominibus de plebe poc- nam equitum illi similem, hoc ipso aut loco indicari statua-
52 Potest ainen in neutram partem certi quidpiam de ista glossa Statui, turni et upud Mum perto corrupta sit secensi inuita qui citatos si non ponderum afficiehat censor nec lucem accipiat alia quadam Iectione qua denuo eum edidit Dubnerus inmus Rhen. T. III p. 475 escensio multa quam citatus non puderum censor aniciebat ). 53 Μirum tamen in hoc fuisset, si ista equitibus illata ignominia simpliciter vocata suisset censio, praesertim quum quae ad pedites spectabat censio, censio hastaria vocaretur. Itaque videtur ita statuendum e8se, ex integriore est articulo, in quo primum de censione in univer- Eum ac dein de singulis ejus generibus gehatur, Paulum partem innitim sumsisse, eamque discerptam atqtie, ut tum sero fieri με Ic - corruptam inter res Iocos divisisse, itorii in ultimiim iissignavit cenSioni unl-
verse dictae p. 49 Lind. , secundum censioni hastarino p. 42 Lind.), tertium censioni quae ad equitos spectabat p. 4 Lind. iocunque tandem nomino accuratius definiebatur nihil enim nunc ibet hariolari , quod ipsum tamen cognomen temere Paulus miserit.
33쪽
mus. Quantum igitur ad rem ipsam, jam concedes Vir Reverendissim , Opinor, non abusum me Pauli testimonio esse nee quicquam reprobant Verba quibus aulus usus est primum enim multam qui pertinaciter vellet de pecuniaria multa imtelligere, is et Originem vocabuli oblivisceretur 54), et minus curaret usum namque ne alia asseram, Livius 24, 16 ita Io-quentem Gracchum coram militibus fecit: citatos jurejurando adigam nisi queis morbus causa erit non aliter quam stante cibum potionemque, quoad stipendium facient, capturos esse hanc multam ita aequo animo feretis si reputabitis nulla ignaviae nota leviore vos designari potuisse; μ unde si nihil aliud, id saltem consequitur, in militari certe sermone multam etiam
de ignominiosa poena dictam esse id quod nobis quidem, qui in militari maxime instituto illustrando versamur, hic sufficit; nihil igitur impedit quin muIta nomine' signiscare pulmmus ignominiae causa'. Deinde qui ad vulgares grammaticorum canones Omnia exigit examussim, eum necesse est
magnopere ostendant quae Subsequuntur: in dicebatur quod hastas daret, ' quod ex nostra sententia voluimus esse Mim
dicebatur ut hastas daret, in tempore memores velividium ita loquutum esse, Trist. 5, I, IS: delicias si quis ascivaque carmina quaerit, Praemone nunquam scripta quod ista legat, ubi sat scio, non jam aliam probabit interpretationem novissimus editor Rudolphus Merkelius, vir amicissimus, qui de hoc quoque interpretandi modo consulendus 55 Quod autem ma-
54 Fest. p. I42 uli. ,,multam sce dici putant poenam quidam. Paulus p. 143 .: multam Ace dici putant poenam. SSὶ ovum ipse modum excogitaveram, quem litteris consignatum fortasse facilius amicissimo vir probabo quam quum re truderem. Onstruendum autem putabam in hunc modum praemoneo, nunquam haec script Iogat, quod ista l. e. quoniam ita comparata sunt ut dixi v. seqq. . De isto Reifigium comparasse juvabit in oriesunx uber die lat. Sprachwisa. p. 362 init. Diyitia i Corale
34쪽
jus est, sub jusdem Pauli Diaconi nomine extat historia Longobardica, unde boni hominis deliciae accurate cognosci possunt. Ubi quum praecepit tubas insonare dicat 5 IM, Vmnire praecepit' 5, 37 , intercedere rogans' 6, 31 , sacere mandavit' 6, 9 , infinitivo autem saepissime substituere soleat particulam quod' vel quia ' ut audivi quod I, 6 4,
6 5 6 6 , nuntiavit quod' 4, 2 5, 2 ter 5, 3bis 5, 8;6 6 ter, , 58 respondit, asserit, suggerit, Iamat quod 4, 52 4 53 5, 33 5, 36 , cognovit, sensit, scit quod b, 23;6 6 6, 35 6 58), reser sabulam quod I, 8, voverat quod' 2, 27 , votum facio quod 5 40), promittens quod' 4, 8;5, 3 - ita igitur quum loqui soleat Paulus, quis magnopere ab eodem homine mirabitur institere quod dictum esse pro indicere ut 56). - Tum probe quidem novi, equites quoque gestasse hastas cf. Obb. 6, 23, Vare de ling. lat. p. 92 ip serentarii equites etc.), nec tamen eo impediri mopassus sum quin quae de milite Paulus scripsit de solis intelligerem peditibus, non quo multum hic quidem tribuerem eorum observationi, qui pedites saepissime simpliciter vocari milites monuerunt ST); sed putabam ut equitibus equum ita peditibus hastam ita propriam fuisse, ut licuerit aulo in ea narrationis forma sine ulla ambiguitate militem dicere pro pedite. His excussis restat unum, in quo firmando ne ipsi quidem mihi plane satisfacio concedendum enim dare esse nimis ambigue dictum, et ponere vel simile quid futurum fuisse
56 Νe quid omittam ex hac spurcitio, hoc quoque addere libet, dixisse Paulum in eodem de gestis Longobardorum libro 4 40 ,promi tere ut 5, 2 dixit ut 3 5 39 repromittere ut . Tanta igitur tibi
dine quum firmissima grammaticorum praecepta evertat, ecquis etiamnunc carpet, si liberiorem in talibus ejus Iocis interpretationem admittimus, quam qualem admitteremus in bonis et comptis scriptoribus c
17 es. Gronov. ad Liv. 26, 9 I0 et 28, I, 5; Oudendo . R Fron- tin. 2, 3 Id. Sed quos hi et ab his citati Iocos asserunt, ii ita sunt comparati, ut in vicino positum vocabulum eques veram inteIlectum atatim suppeditet. Diyitia i Corale
35쪽
aliquanto clarius et melius; at primum etsi nimis vagum est dare, non est tamen continuo etiam falsum tum hic impruinis teneri velim, cum Paulo nobis rem esse, i. c. tu stupido parumque diligenti homine, quem non intellexisse omnia quaco est libro deprompsit ideoque ne potuisse quidem in ve borum delectu vel mediocriter severo satisfacere judici tam est certum quam quod certissimum. Alterum quod supra dixi pauca me additurum osso ad profliganda spectat. ea quae meae possint conjecturae opponi. Quorum illud non multum lacesset negotium quod ita putamus objici posse ut non perspicere sese quispiam dicat qui istud militum puniendorum officium ad censores pertinuerit; militum enim puniendorum vel tribunos vel, si quid gravius commissum fuerit, imperatores fuisse judices, eosque ubi ignominiosas poenas irrogatas suisse militibus narretur, nominari fere solos qui irrogaverint. Id ut facile concesserim verum esse, ita non magnopere extimesco, qui sciam cum in universum mores disciplinamque populi Romani censores correxisse 5M, tum equites qui turpiter in bello se gesserant ea ignominia castigasse ut eos vendere equos jusserint aut in aerariorum numerum retulerint 59), item senatores, si qua suerint in bello macula aspersi, Senatu movisse 60); postremo eosdem gregarios quoque milites castigasse, si recto satis interpretor I I3
4 Digest de re milit. 49, 16): cum qui tribuno castigare
se volenti restiterit, veteres notaverunt. Sed si e tendit quod objectum est, ut parum credibilem demonstret remeSSe quae, quamvis natura Sua oporteat trita et vulgaris suerit, a nullo tamen veterum scriptore diserte memoretur, in ta-
58 Liv. 4, 8 is censura tant increment aucta est ut morum disciplinaeque Romanae penes eam regimen, - decoris dedecorisque discrimen sub ditione ejus magistratus essent.
60 cs. Frontin. 4, I, 32 Fulvius Flaccus censor Fulvium ratrem suum, quia Iegionem in qua tribunus militum erat injussu Consulis dimiserat, Senatu movit.
36쪽
Iibus praesertii locis quibus totum censorium munus exposi
tum sit 61 id igitur tali ratione objectum facilius plures
posset commovere, ut nostrae dissiderent conjecturae. V rui hic quoque habeo quod respondeam. Etenim quum censio hastaria non nisi ultimum civium Romanorum ordinem, plebejos attingeret, nec tam perspicua esset poena inque omnium Saepe oculos incurreret, quam senatorum equitumve poena ignominiosa, quippe quae foris tantum et militiae facile posset cognosci, quum Senatoribus senatu motis privatisque lato clavo nigroque calceo et honorifica, ex quo isto honore ornati erant, in theatro sede, item equitibus, carentibus in solemni transv ctione si quem antea habuerant 62 equo publico, quum igitur his ante omnium saepe oculos serenda esset ignominia Censoribus illata non potuit non evenire ut senatorum equi-
uno consilio Iegatis senatum, equites recensentis, gatis censum, Iustrum condatis Alios Ioeos additiuschylus de Serv. Tuli p. 522 not. IS. 62 Fuerunt enim postea inter equites, qui suis equis merebant, id quod Livio S, T extr. teste factum est an. 353 U. C. Neque enim Livi verba istum primum quis suis merere equites coeperunt omnibus omnino equitibus intelligi possunt, quod passim factum Iegi, sed de iis tantummodo, quibus census quidem equester erat, at equi publici non potuerant assignari vide ipsum Livium eod. cap. pauIo super. - Sed similo quid antea itoque interdum esse factum, e Livii de L. Tarquitio narratione colligi licet, 3, 27, quem patriciae quidem gentis fuisse dicit, ut propter paupertatem stipendi pedibus fecisso narrat. Quodsi opibus Tarquitius abundasset, videtur quod ordini suo consentaneum fuisset facturus fuisse, nempe ut suo equo mereret donec equus publicus ei assignari potuisset cf. Liv. 27 II . - Quamquam de Tarquitio quidem etiam aliter statui potest factum enim esse potuit, ut publicus quidem equus olim ei assignatus fuisset, is nutem hello periisset hoc quibus accidisset eos verisimile est non denuo nccepisse ne eqilestre, comparandum equum, sed auo hunc Aumptu restituere debuisse, aut, si non possent, inter pedites merere. Quum igitur duae certe expIicandi Ioci Liviani rationes cogitari possint, mirum est Gottiingium Gesch. d. r. t. p. 244not. 2 inde contra iebulirium coIIegisse, patricios quoque secundum Servi Tullii ordinationem enturiis peditum scriptos, nec eas plebejis proprias fuisse. Haec dum scribo nondum vidi Peteri Epoch de Versa ungsgeschichte de rom. Rep.
37쪽
τῶν. aucis digna videretur quae Sedulo enarraretur. Atque haec cuidem maximam partem eos attingunt quorum e libris vel Ore historia extant qui quidem scriptores in antiquiorum libris vel raram vel nullam de censione hast ri mentionem invenirent, ipsi Si voluissent, non potuissent i
me eam memorare nimim non potuit in ea usque
perdurare censio hastaria, quum olubi jam aetate tum sus in militibus scribendis et ordinandis vix ulla amplius ratio haheretur 63 , tum omnes quicunque nomen militiae dedissent, hastis armari solerent 64), ut censio hastaria antiqua illa ratione irrogari non jam posset quo oportebat eventirent cum antiqua rei ratione Polybi jam aetate ipsum rei, men, quod ista sola ratione nitebatur, paulatim ex memoria hominum recessisset, licet certum Sit etiamtunc postque ea tempora milites reos interdum ita castigatos esse, ut qui inter triarios principesve vel hastatos, honoratius prosecto militum g nus, aut in prima cohorte, quae item majore gaudebat honore, stipendia meruissent, tute velites aut inferiores cohortes deji
His ita expositis quod postremo facturum me Promiseram ut meam de censione hastaria conjecturam explanatius trade-
63 Id inde apparet, quod Polyhius triario seniore exercitati resque milites appeIIat 6, 22 Gron. . principes forentis aetatis milites 6 Is , veIites maxime juvenes 6, 9 . hastatos passio provectiores quam velites fuerint ae lale 6, 2Iὶ item eo quod non jam distingu
hant Romani inter retarios, principes, hastatos, rorarios, nece os, ut in antecedenti aetate, ae tantummodo, mixta ultima Iasse cum accensis, quo unum evaderet militum genus i. e. veIitum, inter triari , principes, hastatos, velit . - Sed aliquam tamen exiguam census rationem etiamtunc habitam fuisse, ipse innuit Polybius, de hastatorum catapliractis disputana 6, 2I cf. Oecis visquisit metro . p. 430 , item de velitibus,
38쪽
rem faciliori non assequar ratione quam si quae sparsim modo memoravi in unum cogam inque brevem summam paucis additis novis contraham. Censores igitur Romani quo veterem disciplinam morumque severitatem, efficacissimum imperii Romani nutrimentum, inter cives servarent neve paterentur Ob-Ianguescere, variis ignominiis assicere solebant eos qui parum se dignos Romano nomine praestitissent. Quarum quae gravissime reos ulciscebatur ad Omnes pariter cives pertinebat L sciebatque ut qui ei fuissent obnoxii, aut suffragii jus demin tum haberent quos tribu motos dicebant aut totum sus- fragii jus perderent, nec jam justum pro censu sed arbitrarium pro capit tributum penderent hos item tribu motos vel aer rios appellabant. Aliquanto autem mitius alterum erat ignominiae genus, quod ubi illatum erat, non jura quidem civium minuebat, at tamam et existimationem graviter affligere solebat. Et senatores quidem hac ignominia ita assicere censores solebant ut senatu eos moverent equites ita ut equos pubILeos tradi juberent 'id autem dicebant censionem sacere, addita voce qua equites eam attingere indicabant, quam tamen hodie nescimus , plebeii denique generis homines ita ut ejectos e classium militibus inter accensos stipendia sacere nec nisi landis lapidibusque missilibus, hasta deposita, proeliari cogerent idque censionem hastariam nuncupabant. Orum priora quam attulerint ignominiam non opus est ut repetam; sed ensionem hastariam quoque haud parum fuisse ignominiosam brevi exponam. Atque illud quidem statim in oculos incurrit quam acerbum fuerit ignominiaque plenum, homines ditiores magnaeque domi inque comitiis auctoritatis dignitatisque militiae cogere inter eos semper versari quos fere despicatui habere solebant ob tenuem rei familiaris copiam et exiguam in suffragio serendo auctoritatem. Accedebat etiam, prioribus certe temporibus, quo apertior fiebat ignominia, ut si quando dictatorem creassent Romani, qui inter accensos relati essent una cum ipsis accensis non haberent duces genero et ordine sibi
39쪽
conjunctos, sed magistrum equitum 65 , ali Oriundum isto quidem tempore ordine, plebeiis plerumque infesto. Sed id
quod omnium erat gravissiimam, Videntur qui inter accensos stipendia fecerunt milites classibus antea scripti aequo atque accensi electi esse, qui decurionibus vel centurionibus rerum privatarum essent ministri, quo acilius hi publica mei obirent. Quemadmodum enim domi magistratibus ministri erantae censi 66), ita militia quoquo ex accensis sumebantur qui ducibus ministrarent 67 optionum Domine, etsi eandem VO-
65 Id colligendiam ex Varronis verbis, de ing. at p. 24 Bis. ζ magister equitum appellatur , quod summa potestas hujus in equites
et accensos, de quibus aliter judicat Ditling. Geschichio de rom. Stanisvers. p. 25 not 2 accensos ratus et ipsos equites suisse eosque e prima lasso centuriis equitum scriptos. At ita nunt Varronis verba comparata, ut ad diversium militum genus trahi necessario debeant; alioquin enim et ipse dixisset, opinor, in equites et equites ccensos, ut fecit Goeit lingius. - Quod autem ego magistri equitum in accensos l. e. in eos omnes, qui αὐτα&ως erant, potestntem fuisse dixi, eo comprobatur, quod equites quoquo non interpositi continuo illi ordini, quem Iegionum milites servabant, sed in cornibus legioni nuditi erant. 66 cf. Varr. de ling. Iat. p. 92 Bip. onccenso ministratores Cato scribit esse; haec quid sibi velint ex eodem Varrone p. 75 et e Sueton. Caes. 20 explanari licet. 67 Ex accensis tum hos, tum IIIos quos noti si nominavi sumtos esse etsi nemo veterum diserte tradidit, nomen tamen fidem incit. - Ceterum quod Varro apud onium a. accensi cs Varron frag. p. 210 Bip. consulibus tantum et praetoribus accensos ministrasse memorare videtur is ut consules ac praetores qui sequuntur in castra nccensi dicti, quod ad res necessarias saepe acciantur id non ita esse premendum tum ipse doce apud Onium s. egio p. 24 Bip. 3, tum Vegetius, 2, 19: ad obsequia tribunorum nec non etiam principaliuin militum deputabantur milites qui vocantur accensi, tum Paulus s. optior optio appellatur is quem decuri aut centurio sibi optat rerum privatarum ministrum, quo incilius obeat publica officia; ratem est ibid. . Dptio qui nunc dicitur antea appellabatur accensus is adjutor dabatur centurioni a tribuno militum etc.; nisi est quidem memoria n alios potius optiones spectat, de quibus statim monebo. - Ceterum mutata antiqi in relmilitaris ratione quum non jam essent in exercitu rorarii, necenAi, velati, mRnSit tamen nccensorum nomen eosque significabat qui nondum inter milites ordinarios rite recepti, tamquam supernumerarii exercitum seque bnntur, mox ut deminuto exercitu paululum jam exercitati in legionem
40쪽
cem honoratiore quoque significatione usurpabant 68 . Pram terea olim de alio quopiam cogitabam damno cum ista poena
conjuncto, quod item suisset gravissimum. Si quis enim, iiii norit, Ordines proprie pertinere ad legionem, quum qui additi essent accensi sine justo ordine et in agmine processisse videantur et in acie evagati sint is si Varronis verba legerit a Nonio s. v. meret servata Varron fragm. pag. 2I0Bip.): qui in ordine erat is aes militare merebat, - is igitur facile in eam sententiam delabi possit ut solos legionarios milites suisse putet aerarios milites ita enim eos vocasse videntur veteres, qui stipendium accipiebant, secundum Varronem de ing. lat. p. 49 ip. , accensos autem quique inter eos ignominia causa relati fuerint, non accepisse stipendium. Sed id nunc video paulo calidius esse conjectatum, sicque statuo, stipendium non accepisse qui in imperatoris gratiam aut alia quaecumque sui causa volones exercitum sequebantur, quod saepe esse laetum vel id docet quod proprius talibus in castris Iocus constitutus erat, teste Polybi 6, 2 Gronou. Et hanc quidem interpretationem egregie sirmat Frontini locus, Strategem. I, II: Q. Metellus consul quamvis nulla lege impediretur quin silium suum contubernalem perpetuum haberet, maluit tamen eum in ordine merere. Iam habes omnia, Vir reverendissime, quae de censione hastari arbitrabar monenda esse, ac satis quod volui me puto comprobasse, ut nec addere quicquam opus esse nec demere videatur. Verumenimvero tametsi vel sic nimis loqua
reciperentur; cs Walch ad Tacit AgricoI p. 26 seq. Ex his tum sumebantur optiones isti, quos antea ex eis sumptos esse qui antiquo Io- quendi usu et secundum Iassium ordinationem accensi fuerint appeIIati, non videtur dubitari posse. 68 es. Veget. 2, 7: optio appellatur qui antecedente aegritudinis praepedit tamquam adoptatus et vicarius universa rina curat. - Αdde Varron de ling. Iat p. 27 Bip. OII. est. a. optio et a optionatus Cetorum recte monuisse videntvr viri docti, hoc optionum genus a Polybi.