In Titum Liuium annotationes per Beatum Rhenanum, & Sigismundum Gelenium

1쪽

GENEROSO E VU

S. D.

M cOMMVNI opera circa emetationem Liuianae historia, decebat quide eum praestri,cuiu3 partes in hac Anctiorine tanto potiores fuissent, quanto ipse omnibus ingenii dotibus antecellit: quanquam uererer ne uel hoc arrogatiae stoclem habeat, mBEATO RHENANO homine iuuandis Ilieris nato,

quocunq; modo confini aut colungi, ni parata esset exiscusatio, quod is ipse in consortium huius prouinciae monstro asciuerit: sed quandoquidem is,conscietia nimirum incritae quum in castigando pro parte sua,tu in annonanis do Iaudis securior, nihil amplius patrocinandil huic ii gotio obstinate animum induxit, mihi tamen si uellem id permittes equide meam certe unius vis solicitus,aliud patrocinimn i Brato destitutus circuilectare coepi. Eequamuis bonum causim me habere consitirem, malui tamen non soluem iudicandi perstris etiam beneuola essamico alicui eam crescre Qua in reputatione nemo te prior occurrebat doctifime Di be. Nam Cr pro mutua beneuoletia non detrectaturum patrocinium sterabam: CT quatenus patrocinari oporteat, facile di ectur pro infigni erudition qua non apud exteras solium, sed . etiam longinquas gentes praeclaram exillimationem a

, quisisti: αmetsi tu non hac Ana laude ceribendus es, scd ' multis

2쪽

inciis nimitias

3 multis praeterea magnisq; dotibus: imaginum claritate, corporisfl ccis ligeriij uigore, multarum gentium linae guarum ac moriam cognitione,quae non exigua prudenratiae pars est principum amicitia, in negoths dexteritate, comitate in colloquiis,in conuictu ciuilitate, humanitate in offici s. Sed desino plura de te,praesertim apud te.Praestit frosse indicare paucis, quibus praesidijs hoc negoαtium ab olutum sit. Primum uir acerrimi iudicij meaenores, diligenti habiis pcr colilegia simule coenobia quisitione,geminum exemplar omnium qui extant Lia vis librorum,excepta dimidia Decade tertia, sibi comparauit eo consilio,ut presucente antiqua lectione acilius mendartim tenebras discuteret. quis enimnon uideat; ibi uetera archeopa tam inter se consentiu quam a uulgotis editionibus dissonant,multo quu expeditius,tum ceratius siliceram lactionem restitui posscsatq; ita bonae par tis Liuiani operis collationem ac castigatione quam acra curatisime peregit.Reliquum pari cura re dica religiori tiriat, eorundem exemplaria ope, se coiinci actumsoperaepretium haudquaquam poenitendum, abunde dericlarabunt Annotationes subiunctae. Victum 6ὶ enim ruationem singularum reddcre, nisi sicubi euidentior ea est, suam ut probatione opus sit. Ne quis igitur nubi hieprotinus reclamo tolli receptam lactionem: ed prius co iideret,quid sublatum,quidue repositum. E quidem eant Iectionem iustius pro recepta habendam censeo,quae an te annos plus mi ille recepta est, quam quae proximis anαnis per opographora oscitantium primum irrepsit,moxnum crosa uolumunm propagine latius in dies inualuit, doctiis interim uel disiundantibus uol aliud agentibm. Neiri limaucrim quosdam er ante nos quando s vetera a d A inste

3쪽

inlexige exemplaria:uerum plurimum inter est, O pr icto quis illis utitur. Id si cui dubiuru οἷ, unum teretur lexemplam non quod libeat alienae industriae obtrectare, lsed quia animaduerto 4s qui non ita magni negotij pura ltent antiqua uolumina legere.Aetate nostra adiectus csξ lreliquo operi tertius suartae Decadis liberitu recens rora lpertim in exemplar quod nos quos in hac editiones ouuti sumus. E t tamen no pauca loca in eo castigator assilerunt,ob imperitiam legendi Crscripturae disticulutatem: quemadmodu ex Annotationibus euidenter apparebit.Hanc igitur no tram opellam si tuo calculo coprobaueris,stes est caeteros doctos libenter tuo iudicio accessuros:quaesi non asse Pliiiij quos Naturalis Historiaca ligationem,aeque ex gemini exemplaris utrius emendatisimi collatione iam pararim,in gratiam studiosorum breui emissuri suo

tuos habere perge.

4쪽

AN NOTAT D

ONES: BEATI RHENANI

XEMPLAR primae Decidis manu scripum sane quam eleganter, quod nobis communicauit no gente solum, sed et literis clarus ille Vormaciensis occlasia decanus, dominus Reinbardus i Riemur, desimptu illic ex bibliotheca pura blica, primis duobus ternionibuS carebat, quos nebulo

quispia desecuerat,dum liber alicubi incustoditus iacet. idem scelus er in fine voli inis commissim. Quare cogo seu rem hic aliquot paginas transilire. Insignis eum uestae.J sic exemplaria quaedam excusa habent: u sitscroedum,veste, absq; diphthongo,

non enim de dea Vesti,sed de uestimento loquitur. caetera quaeque omnia pμb. J Vetin lenio: cetera vos omnia Cysic Iegi debet. Pro Ilio legum ac poenarum metu. J Arctetopa Vormaciense habe Proximo legum ac poena metu. Is ducit exercitum, quam proxime.J No dabito quin Liuius scripserit quemadmodum est in uolmine Vorma elongEa res ab stitiuis excivit M assi,ducit quam pro xime ad hostem potest Absolute enim uerbu duco, subin

de Liuius usurpat,ta autores cstcri.

5쪽

ου ANNO T. IN I. LIB. Scribedum,Pop.Romani Quiritiu:d p particilla, Putrem patratim Sp. Fufium. J Adqce pronomen, is Is patrem patratum Sp. Fufium scit. Sic enim in manu scripto libro legitur. Vt illa palam prima postremas.J Habet exeriar uomtus,Vtilla palam prima postrema ex illis lib. Nihil auteambigo particulum QR postea additam. - Si prior defecerit.J Legendum, Si prior des xit. nant' continet scriptura vetus.Dixerunt aute antiqui Dcj xi pro Defecerit. Tu illo die Iupiter P. R. J Hic multu Moris mihi exohibuit ex diu me distraxi quu deprauata tum uariata lactio libri munuscripti:in quo legitur,Tum illle dies Iupi ter.er quidia supra adiecerat, uri Diestiter. I ii margine notata erat,Dic supiter. Deprehendi uero tandescribendum esse,Tu die Iupiter Nam prilic diuam, Du dixerui, ut diuru Fidiu tem diu: .scriba ueterem decepit, Die,

ientis scribis,dum nihil omittore uolunt,in contextu recipitur. Et Die, quod ipse esse putabat i uocaebulo Dies diei, nutatu est in Diesriit quadraret oratio, I de dies .Habebut mihi docti,sat scio,magna gratia pro hoc loco rem stituto.Porro Tum adverbium satis signiscutiae tempoα resis in se habet,ut nihil addere lucrit opus,Illo die.

Animo intenduntur. J Vctus lectio, Animo incendunαtur.Et mox Publicum impcrium seruiti s o crsatur animo ne coniunctione Sed, qui sermo nurium elegararitiam habet Item inferius paulo: Ad quorum cas qui conclamasset gaxdio Albanus ex.

Ex insterato praenum sola J M anum hic menda

6쪽

exemplaria Liuianu occrepavit. Nam pro Pallentia, scribendum est Faventium. Vchemes autem de prostero rei prope desperatae s ccessi,gaudium. Et ut pugnatu est. J Non crat opus bis particulas imutra sonere. Recte enim exemplar scriptum habet, sed distintia locis,ut Cr pugnatu est.IDm habet paulopisti Quae diston a uni non destonsari.E t ibidem:Obvia ancite portam Capenam fuit.non obuiam. cum immaturato amorect Tu scribe, Cis immaturo ore AEt mox Quaecutis Romana lugebit ho m. Sie enim in archeopo Vomaciensi legitur.

Aut secundum iudiciu supplic G βntiqua lactis, paseeundum iudicium sup . Scribendom, Ac secundu iudio clara supplicij autor esset.

I, caput obnube liberatoris bulas urbis J ImperativuI, Gentior manus ascripsierat in codice Vormaciensi:in quo non caret elegantia,quod scriptum es Urbis huius. Q nemadmodu et quod sequitur: Admiratione magis uirtutis quim iure causae. Item rursum quod paulopost Ierigitur: ld hodie quoque publice semper restctum manet. Hic miror quid libucrit quibusdam dictiones transton re contra idem exemplaris scripti. Suo i Ju circunduci Albanorum exercitum, ut Fidem nullam nuda terga inuadat idem imperat,ut ba tis equites erigere iubeatA In uolmine Vormaciensii Iegitur, Albanum exercitu. Quae sequuntur concordant cu vitrugatis editionibus. At ego sic arbitror scripsisse Liuium hoc modo distinguenda oratione: suo iussu circunduci Albanum exercitum it Fidenatium nuda terga inuadat idem subaudi Albanus exercitus imperat bastis equiste; erigere iubet porro mirum Tulli regis consiliu fuit, ad A 4 cti ni

7쪽

, ANNO T. a N I. LIB. etiam desciscentes Albanos in steciem tabor is, quo Fidenates hostes terreret. 'In Veietem alieno pauore perculi strocirer redit.ILegendum est,Ferocior redit

Exempli parsi memoris legum humanarum fit. J Cogitudin mini scribi posit,Legum Romanarum Am N

sequitur,In alijs gloriari licet: caetera. Eundem sedem Tullus regiae capit, ibis habitauis.1 Autoritatemsequuti scripti codicis sic legemus,Eum scodem Tullus regiae cupit bis deinde habitauiti Legiones etia ueteresJ Vetus er sincerior lectio,Leaegiones,σ veteres eodem supplemetito explevit, σ nomvas scripsit

Et quia proximium regnum caeteris egregi ARepone, aetera egregia. Sic enim Liuius laq solet,Cr autores diij us habes insti:Ergo viru caetera inregium sequuta. Pontifcem maximum in album relata I In libro scritapto tantum est:Pontificem in assum. Sicut supri: Pontificem deinde Numa Martiam M. F.ex patribuη legit. Repetentibus res Romanis superbe restonsim reddis derunt.J Magis placet antiqua laetio,Reddunt. Illaues res dedier nuntio populi Romani mihi expoα sto. J Susticor tres otis dictiones, N utio populi R omarini,postea additas ab exponente dativum Mihi.In ex αpluri Vormaciensi recentiore manus prascriptum crue

Ton patriae compotem me nunquamsinus esse. J IOElio uetus:Siris esse.Scribo feris esse. Hominibusq; priscis Latinis. J Ex ueteri uolamine eopparet legendum esse:Patri patrato priscorum Latinora m Jomnisgss. subaudi, Frib ram Latinoriam, priasti sic

8쪽

PRIMAE DE CADIS. scis ite Latinis.Et paulopost: Homines ue pristi Latini.

non Homine s. E t quam circa palatium fi de ueteres R omani. J R die habet antiqua lectio:sedem ueterem Romanorum.ut intelligas,subinos capitolium ais arcem implesse circa palatim,quae sedes erat uetorum Romanorum. Inde ingeti praeda potitus Romam redit.J Exempla scripturin habet.Jotens.opinor legendum Potiens.

Quiritium quos fossa, haud parum munimentum iplanioribus additum locis I Qui hunc locum castigarenisus est,quam recte haberent verba,deprauauit.na Aditus pilum,uertit in Additum, participium: sed perporum Significat enim Liuius 'sum Quiritium non paronum munimentum A se ab ea parte qua erant loca plauniora ac sciliora aditu. Et in ora Tγberis Hostia urbs coditiI Legedum est: Et in ore TaberisHostia urbs codici. hoc est in exitu ubi in mare effunditur. Alioqui Roma quos in ora TFberis 1 Exsis in ora E ssi fluui1,quem Cr Alsum vocant, Arg ntuaria ac Elaebus siue Stet stidium iacent, in ore eiusde, hoc est apud confluentes, Argentoratum.

vavit temeraria castigatoris malius: na pro Innupsisset, scripsit illi nupsibet sic aute habet lactio uetus: Ea quuinnupsisseet Porro mulier innubit proprie, quu in mariti domum trisit:unde actu ut Innubere, ueteres pro Trali re usurparint teste Nonis,qui Luciliu cint di hoc usi

verbo. Sensus igitum est Ea quum innupsisset hoc est iam ad domum mariti transisset. Nam nupsiste dicitur puella. etiamtum apud parentes domi manens. Innupsilbe, nisi quae cum Miro iam habitare coepityron dicitur .

9쪽

ro ANNO T. IN I. LIB. Facile viro persuadet.J Viro,dativum,quistiam addu

dit inter enarrandum.Non reperimus in codice Vorma ciens nec est necessarius pr.ecsit autem, Forti GH -

commigrant RomainJ Exemplar antiquum habere. Amigrant Romam subaudi, Tarquinijs. Non aliter dictum est infra: AuoIant Romam. Porro quid uetat dici, Amigro,pro Abmigrojiue Amnagro,pro Admigro: si cui dicimus Immigro,CT Demigros Iam Cr Romanis cons lauu . Inuolumine scripto retria legitur: Aedidere nome Romanis costi u.Adiecit forituἶis aliquis duas illus particulus conectere uolesoratio' ne,quae1ibi hiare uidebaturi mihi no uidetur necessari Gr . No titias eu breui apud regem.J Hunc lacum sciolus aliquis adulterauit.Legendum vero quemadmota arche opum Vormaciese continet: Notitianis ea breui apud regrin liberaliter dextras obcundo officia in amiliaris amicitiae adduxerat iura. Vt intel ligas ipsim Lucumorinem adduxisse eam notitiam in iura amicitiae familiaris Vt mille Cr trecenti equites.J Antiqua lectio:Vt mille CT DCC C equites. Hoc pacto in ingulis centurque runt sexcenti equites.. Et quicquid circa collatiam agri erat.J Mibi magis probatur ut scribamisis ad fidem uetusti codicis:Et qκi quid citra Collatiam agri erat. Et ego recipio.J At ego recipio, scriptu est in arct

opo.Dcinde triumphus Romam redit.Praeterea: Omne nomen Latinum.Item Pax deinde est facta. 1: Vrbem,quam nondsim municrat.J Tu castus orniqua nodum munierat. Est Qua,adverbium loci:boc est,

10쪽

PRIMAE DE CADIS. v

nune lamen quondam.J Interpretatio flamine,Da si Dis 6ὶ pucri cupμt ardere. N oc cullia secus uidetur Im gendum.caeterini Pando confidero qiue postea sequuntur,ubi uulamio Tariginis omne auxilium regia sem, Mande in Seruio situm suit, Aiaco melim legi posse cotra receptam istim Cr Vormarietinis codicis er vulgaririmi editionum lactionem: Hunc colamen Pondam rebus no stris dubiis futurin. Sic autem Seruium columen dubiis rebus Cr regiae a licta' dicit ut rum,quemadmodκ Τωl . . rotrusin Phormioneseruum antiquum Getam colament Dinusiae uocat:boc est colamnam. ita Donatus interpreta, tur.Vnde inter uetera seruitis columellarum nome.Por. ro quum subdi Praesidi s regiae mincurisit expoα; nit quod praemisi columen robusnostris dνbijs.Iam inat. dicant sequenti Seruium non ostendisse quid foret agmi dum,ut lumen appetrariposset. At dubius Tarquinii res

i disimilis huic locus qui libro secundo huius Decadis lec git n. bi in i it, Trecentos sex perisse, satis colixenit: i vinum prope pliberem xtate Mictum stirpem genti F i biae, dubi H; rebus populi Romani sepe domi bellique ne I maximum futuram alixillam. Item libro tertio: Sibi i inq*it,eam in o biis suis rebus venisse 9ubsidio.Rursum i limo diuo: Nunc, inquit, mibericordia uesbra concialiati, auxilio que in dubijs rebus 'do nisi, beneficium, suoPe acceptum columus. Posset timen sententiassei ctiam legi, posteriori accusativo Illinc, expuncto: Visedes ne tu puerum hunc es inquit, qliem tam humili curui tu ed amus, scire licet colamen quondam rebus noα. yrii tabi Amram, praesidum quo regiae Uictae . Nec

hic dubito Din docti simus quique mecum sit sensu