Fontes rerum Austriacarum. Österreichische Geschichtsquellen. Zweite Abtheilung, Diplomataria et acta

발행: 1849년

분량: 398페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

301쪽

Anno 1398.

Sartori de alba iunieatani ad equitandum 24 den. de altaria ad chorum den. de 13 eappis domicellorum 6 sol. 12 den. de tunica, parchanno et de duobus caligis 20 den. pro vina risei panni 70 den. pro una Joppa V tal. 20 den. proci plan reverendisum caligis 40 den. 48 9 Aus deriandaehro der Mehenkammer Signa ur . Per mensem. Prebende familie ni prepostri 1398 It cocorani decania den. It Coeotani cellarii 50 den.

Ιt. Servo infirmorum 30 den.

302쪽

It Janitor 50 den. It Scutellator 50 den. It Cursor 50 den. It parine 42 den. Ιt Michel aput sontem 2 den. It custodi boum 42 den. It portulani 50 don. It Sufflatori cornu 50 den. It Servo custodi 50 den. It portitoribus aque cuilibet 36 den. It servo domus in superiori camera 6 den. It sevre 64 den. It duobus campobus cuilibet 64 den. It Carpentariora den. It Servo coci in coquin inferior 8 den.

It 5 aurigis, cuilibet 6 sol. 49. Aus de Handaehris de Rechenseam mer Signatur T. Hic notantur prebende dominorum et dominarum anno LXXXXVIII.

Dnus Decanus 2 prebend. 7 sol. 14 den. Custos 3 sol. 22 den. Mag. Infirmorum 3 sol. 22 den. Verde 3 sol. 22 den. Volmar 3 sol. 22 den. Mag. dominarum 3 sol. 22 den. Fridricus 3 sol. 22 den. Τasser 3 sol. 22 den. Petrus de ulna 3 sol. 22 den. Piligrimus 3 sol. 22 den. Gunderstoris 3 sol. 22 den.

303쪽

Anno 1399.

Summa summarum Vene 53 metr. 8 eZen.

304쪽

It umbrare flog gu machen und Z vercher 32 den. Ιt vo einer igne tu fur de ori 65 den. It um einen igne zaphen 2 de phisteriori sol. 5 den. IV. 1agrage an den 1ltesten Statate des Sitnes Elasterneabarg. De servieto Dei. Tempore estivo sonante signo terete sacerdos ebdomadarius i)eum ceteris ebdomadariis ministris diei tereia de sancta Maria, quando dicenda est, et sequentibus psalmis et lotis manibus et tersist cum aliis chorum intrent, et suo loco stantes terciam diei eum aliis dieant. Qua finita vadunt in Sacrarium, ut ad missam vestiantur infra terciam sancte Marte et sequentes psalmos. In sollempnitatibus

vero, quando ista non antantur, Conventus in choro sedendo expeetabit, nec cantor 3haliquid ad eantandum prius imponet, quam hi, qui

divinum ossicium acturi sunt, ad plenum vestiantur, sicut prediximus. Post terciam vestiuntur, quo eienscumque bis comeditur, vel plenum osse tum celebratur, vel prior missa post tere iam dieitur. empore vero, quo semel resciuntur hoc fit post sextam, sicut in XLma post nonam. De priori missa superius dictum est. Incedit autem ad altare primus Acolitus portans cereum, quem sequitur alter preserens thuribulum, item alter aeolitus portans cereum, si sollempnitas, post quos subdiaconus cum textu EWangelii deinde diaconus et novissimum sacerdos intrantes presbiterium, quando Chorus incipit: Gloria Patri.

alea sacra a primaeva aetate.

305쪽

Cum autem ante altare venerit, stat Subdiaconus prope sinistrum cornu altaris tenens in manu Wangelium, presbiter autem in laete altaris habens collateralem sibi diaconum prope dextrum ornu altaris. De inde corde contrito et vultu humiliato tamquam in preseneia dei et in eonspectu angelorum incipit consessionem secundum morem ecclesiasticum dicendo antiphonam Judiea me deus, non utens multiloquio Lut quidam, sed paucis verbis non pauca comprehendens. Hanc sequitur formam, tam ante Missam, quam ad ceteras horas. Confiteor deo omnipotenti et omnibus Sanctis eius et vobis Datribus, quia peccavi in cogitacione loeucione, in delectae ione, in consensu et in opere, mea culpa, ideo precor vos orare pro me ). Misereatur tui omnipotens Deus et dimittat tibi omnia peccata tua liberet te ab omni malo Conservet te in omni opere bono et perducat te desus christus, si ius dei in vitam ternam. Indulgeneiam. Et oblatum eWangelium a subdiacono deosculetur et intus et soris, oris, si continet Ymaginem crucifixi aliquo metallo expressam. Deinde accedens ad aliare diei sub sileneto Aufer a nobis Osculato altari dicit Oramus te domine, ut per merita. Deinde stans ad altare dicit: 0mnipotens sempiterne deus, qui me peccatorem sacris altaribus tuis stare voluisti, impressoque sibi crucis signaculo cum ministris altaris dieit summissa voce indirectum introitum cum psalmo et hiriel. Continetur autem liber missatis in dextra altaris parte, ab uno subministraneium inmissa ibi repositus. In sinistra autem textus Εwangelii a subdiacono inibi locatus. Deinde pronunciatis secundum ecclesiasticum usum collectis , legitur lectio a subdiacono, quam sequitur Grad et Alla. que cantantur a singulis in privatis diebus, a duobus in solempnitatibus ). Sedente interim sacerdote in cathedra altari vicina, et diacono ad nutum sacerdotis ' usque ad Wangelium, nisi cantetur Vmnus rium puerorum. Ante tamen liber missat adiacono in sinistrum altaris cornu translatus est nisi sacerdos malit eum secum deferre, ut legat in eo vel aliquid provideat, hec est benedictio, que a sacerdote datur diacono Wangelium pronune laturo:

l Apologiis videlieet utebantur nonnulli, quibus se tanto mysterio indignos sunt prο- sessi. l. c. p. 295. Similem formam habet in ord missae pontis. I. e. parte t. . Morem hune non observat Gerbertus de eant et musica saera T. l. L. II. Cap. V. Pug. 353. de et Alem Liturg. P. I. Isq. lV. o. a. p. 303, 306,ir. XIV.

306쪽

Dominus sit in orde tuo et in labiis tuis ut compete uter pronuncies eWangelium pacis. Quo se convertente ad locum Wangelii reeitandi, sinistrum videlicet altaris latus, ipse stat iuxta dextrum cornu post levitam et dum pronunciatur Sequencia sancti Wangelii signo crucis frontem munit expectans finem Wangelii Conventu versu verso) ad orientem, usque ad eam, que e angelium sequitur, sacerdotis salutacionem deinceps chorus altrinsecus se respiei Ρost hee subdiaconus textum et acolithus thuribulum circumserunt conventui ad osculandum et quasi pro benedictione faciendum, non cottidie, sed estivis diebus. Haetenus de minoribus, de humanis videlicet ossiciis pro posse tractatum est, nune ad aleiora quidem stilus sustollendus est, et nou hominis voce sed divini spiritus buetua personandum est de uni eo redempcionis nostre commercio, de inestimabili

Sacramento. - Primum ergo ad dominici corporis et Sanguinis sacramenta sancte tracta uda constructa est te a non longe

ab altari quod prine ipalius est opere lignorum diligenter abr

laeta 1 tota intrinsecus mundissimis linteis vestita que contineat vasa, Saeriseiis divinis aptata ). scilicet calices cum patenis, o poralia ampullas, urceos ad vina et aquas in Sacrificio altaris miscenda et manibus ministrorum infundenda linteola quoque plura ad sacrorum vasorum involucionem, detersionem et librorum deportacionem, quos sine operimentis tangi vel deferri non convenit. Est etiam eadem quasi ineamerata mediis divisa tabulatis, cuius pars superior continet queque sacraciora, id est calices, corporalia involuta, inferior autem, que sunt minus digna, id est linteola ad sacra vasa eorporalia in custodiis posita, byxis eum hostiis, sublusque insundo armarioli ponuntur urcei et ampulle et Pelves que ante incepcionem Misse a custode vel custodis vicario reserari solent, a quo etiam mundari solent, que mundanda sunt iam vasa cetera, quam calices, qui diligenter observandi sunt ne propter frequentem vini infusionem sordes contrahaut Ad quam rem diligeneius exequendam in vicino altari loco ad dexteram procuratum est lavatorium, occultum habens aqueductum, ubi summitates digitorum sacerdotis post communionem abluantur et calices mundentur qui postquam a ministris altaris toti sunt et detersi reponuntur in loco suo usque

auele ilius ista, quam in Consul a Wilhelmi cap. 4 apud Uergot de veteri discipI monastica p. 450 singula explicant. f. et Liturg Al eia P. l. Disq. l. Cap. u. a pag. 205.

307쪽

ad tempus quo sunt necessarii. Tune subdiaconus hebdomadarius prius mundatis manibus xtam calicem, quam patenam diligenter inspicit, ut ad ministerium altaris parata sint. Diaconus quoque similiter ablutis manibus oblato sibi ab aeolito pelvi et urceo aque, que ablueto unditur in alteram caveam lavacioni manuum preparatam. aut super pavimentum expandit super altare orporale, quod ante e angelium in altari repositum est susceptamque a subdiacono patenam eum oblatis summa diligeneia ad hoc eleetis' offert sacerdos manibus diligenter ablutis et ad linteum sibi soli deputatum cautissime detersis, deinde calicem cum simplici vino a subdiacono sibi

porrectum et ampullam que ad terciam partem vino miscende', quod solius sacerdotis est, nec non linteum ad calicem detergendum. Quem postquam in altari locaverit et ex more coopertum in memoriam dominie sepulture odore aromatum quasi dominicum corpus condiens incensaverit tribus erucibus et uno circuitu, cornua quoque altaris, quantum brachiorum extensione eadem fragranei attigerit.

reddit thuribulum diacono suppletur in lateribus altaris quod ipse minus valuit. Qui eum thuribulum uni ministrorum reddiderit, tollit ab altari patenam et reddit subdiacono quam diligenter detersam et

mundo linteolo involutam tenet manibus. Deinde dicente sacerdote: Orate pro me, et ad altare se convertente diaconus post presbiterum et ipse subdiaconus post diaconum ordine consistunt, stantes usque dum s antetur Sanctus, deinceps inclinati et ad racionem intentierunt usque ad finem dominice oracionis '. Ante tamen quam dicatur per omnia secula seculorum diaconus erectus accedit ad altare et inter ipsa verba cum sacerdote discoopertum calicem elevat ε) iterumque reponit et cooperit et recedens osculatur dextrum humerum sacerdotis et stat in loco priori. Finita aulem dominica oracione recipita subdiacono patenam et porrigit sacerdoti, Oseulaturque

1 CL et Liturg Alem P. I. Disq. IV. Cap. IlI pag. 330. CL Lit Alem. p. 323. . Manus saeculi lV. apposuit in margine est culpa. CL Lit Alem. p. 328. r. VII. te adhortatio sequitur prolixior ad Canonicos in horo Alia inter Ut libros praeter neeessarios manibus haud teneant, sint toto mentis annis suspensi adorandum eum acerdote, Odi lepidis ae mente vagis consulitur psalterium aut orationum libro legere sedendo, quamquam religiosiores infra Canonem nullam sibi sedendi indulgeant licentiam. Vocabatur elevatio minor. s. Lit Alem. p. 372. Nr. XXXVi.

308쪽

manum suscipientis, quam ille susceptam reponit ad pedem calleis dextre partis ad signandum vultus dextri lateris dictisque que dicenda sunt, dividit hostiam ex more ut due partes super patenam reponantur tercia in calicem luatur, et utrumque de corporali super expanso tegatur, donec cum reverencia, qua decet sumantur, prius tamen digitorum summitatibus super calicem diligenter excussis, quibus dominicum corpus tractatum, fractum et repositum est, ipsisque adhuc inseparabiliter clausis dat sculum i ebdomadario cantor ascendenti ideo propter hoc ipsum ad altare, a quo redeunte in chorum offertur pacis osculum, quicumque in conventu fratrum altioris extiterit lo ei et deinde in totum dividitur conventum. Interim communica sacerdos et post eum diaconus inde subdiaconus, deinde ceteri, qui voluerint de congregacione ). - Post communionem vero dominici corporis et osculum diaconus accipit calicem cum sanguine eum quo secedens in partem primum ipse percipiat et tunc ceteris participandum exhibet 3 et purgacionem non minori revereneia quam ipsum sanguinem sumat. His rite peractis reportato ad altare isto vel altero calice offertur a subdiacono sacerdoti vinum cum calice unde primum purget, deinde super calicem tot digitorum summitates abluat, quot digitis corpus domini tetigerat et ablucionem iterum sumat. xinde calicem ipsum eum patena in loco suo restituendum prius subdiaconus studiose inspiciat, et si dies solito obseurior fuerit, adhibito lumine totum undique Ver- Sum lustret, et si qua eucharisti reliquias, quantumlibet minutas deprehenderit non manu tangat vel lingua, sed ipsam patenam super ea licem inclinatam desuper vino insus diluat, et sicut ipsum sanguinem devote et diligenter sumat. Diaconus autem omplicatum corporale reddit subdiacono, in armariolo reponendum, et ultimus omnium concludit missam, dicendo: te missa est ), si sunt dies pasche vel pentecostes vel nativitas domini, et hoc usque ad VIII appa-3 cf. Li Alem. p. 382. r. XLll. Sequitur adhortatio ad ommunieantem, ut apulum non ejiciat nisi ore prius bene diluto. Ne communio ultra dies quatuordecim differatur iis exceptis, qui proeulpis auia ab ea merentur excludi. CL Lit Alem Pari. I. p. 388. I. . calix ministerialis CL Lit Alem Pari. l. Disq. li I. cap. II. p. 221. r. XI. Nulla enodietionis et ultimi vangelii mentio. Ite missa hemensis et Iiisl-doriensis EeeIesiarum mora missae finem imponit Lit Alem. p. 404.

309쪽

ritionis vel sestum IX lectionum, absque adventu domini et XLma, in quibus tamen est apostolorum vel . Marte his et aliis celebraeionum insignibus, scilicet Gloria in excelsis et Te Deum laudamus non

carebunt.

Et quia de elebritate Osficii, quod missa dicitur, sermo ortus est, dicendum semel videtur, quod uniciat, que sint tempora missarum in privato celebrandarum ). state ante terciam, ab idibus Septembris ante sextam, in Quadragesima ante nonam aliquando etiam sed raro, post Wangelium maioris misse, accepta licencia a rectore ordinis, qui conventu resederit. Quicumque itaque vult privatam missam celebrare, uni eorum, quibus iniunctum est hoc om-eium, significet ex more, quid velit, precedatque ad locum, ubi huiusmodi utensilia reposita sunt, que ad missarum solempnia conveniunt, quem subsequatur Cooperator suus, quecumque operi quod instat, necessaria novit, sumat et ad altare, ubi missa elebranda est, deseratur preter calicem et corporale, quem ipse sacerdos diligenter ablutis manibus secum deseret linteis suppositis, et tam libro, quam calice cum corporas in altari depositis, indumentis autem de sacerdotalibus in tabula ad hoc ipsum provisa cum aliis necessariis, pendente quoque parvo manutergio ad sacraeiora quoque tergenda, utpote calicem vel patenam, aut digitorum summitates post ablucionem, ipse sacerdos, antequam sibi humerale imponat, humiliter incurvatus genua sectat, et sic vestiatur Vestitus autem facta ex more confessione incipiat missam non cantans, nisi astante populo, aut magna aliqua persona, sed in directum legens. Sed postis angelium omnia non minori diligencia et prolixitate peragat, quam si Missam celebraret publicam. Oportet autem omnes in uno dormitorio hquiescere, nisi quos infirmitas aut senectus, que ipsa morbus est, hoc prohibet sacere. habent autem lectisternia non de culcitris, sed de bumbi cinis et cer-

Do missa privata apud ergoti in Antiq. Monast ordo cluniaeensis eap. 1. p. 263. . Ouihus horis licev sacerdotibus antare missas . . ilhelmi Constit. Hirsau-giensas ibid. p. 454. e. 86. De privata missa quomodo sit eantanda . et quoque D cantu et musica sacra T. l. Lib. II. Pari. I. c. IV. p. 355. r. l. 3 CL Amori, Discipi canon pag. 401. olatarium quoque a Brochi illustrat T. II. p. S. Sub Stephano de Sterndors, praeposito nostro, anno 1323 id commune dormitorium diu iam in desuetudinem abiisse, patet ex documentia domesticia huius

anni.

310쪽

vicalibus. Adolescentes quoque 3 vel pueri qui fuerint in congregacione, non coniunctis requiescant stratis, sed interpositis magistrorum lectis ne quid etas illa ut assolet, per negligenciam viei aut levitatis consuescat. Quod si tanta suerit multitudo, ut unam ausione capi non possint, in duabus aut etam pluribus si pus fuerit, deni aut viceni, vel amplius repansent sub custodia seni0rum, qui eos sollicite custodiant, ardente lumine in medio iugiter, usque dum diei splendor nocturnas tenebras eliminet. - Si quis autem nocturna sit adeo laborare ceperit, ut usque ad matutinas expeetare nullo modo possit modeste priorem excitans, quod patitur ei insinuabit. Qui surget mox ducet eum ad mansionem infirmorum et insinuata causa, pro qua venit, redibit ad lectum. Relaetus autem frater pol in lecto, quem proviso infirmorum sibi demonstraverit, repansabit eum infirmis matutinate officium celebraturus, et secundum legem infirmorum impetrata a priori licencia per eundem custodem in conventum redibit. Quod si perdurare poterit ad nocturnos iam inori choro expectans, donec trina oratio niatur, accepta a priori licencia, postquam in domo infirmorum sitim sedaverit usque ad mane ibi remanebit. Si autem post nocturnos se continere poterii. tunc cum licencia refrigerato sitis ardore celebret matutinas cum his, qui infirmis cantant, vel si infirmi desuerint, pro se cantabit ei ad conventum redibit. Prima aura surgeu te dato signo surgendi in dormitorio absque mora Surgant canonici et cum processione in ecclesiam, ubi dietis

VII psalmis penitent cum letanio pulsetur prius signum ad primam, ad quod ab ecclesia regressi in claustrum pectant capita laventque manus et in locis suis sedeant. Interim qui volunt consessionem sacere.), faciant usque dum sonet secundum signum euius pulsaei0 prolixius idcirco disterenda est, ut possint, qui volunt, diligetiter sacere consessionem et implere devote iniunctam sibi satissuetionem. Sonante autem secundo signo denuo in chorum redeant, et premissa ex more trina oracione cantetur prima diei et s. Mario et lamii Recordantur horum puerorum statuta nostra saeeuli lV. Si quem fratrem appellat eanonicum jam intellige nunquam nomine appellet, nisi Dominus adjungatia presbyter est; et pueri fratres appeIlantur. s. ergoit, et Discipi Monast. p. 571. - Non idem consessionis tempus in constit. s. ilholmi Cap. 43 apud emoti . . pag. 416.

SEARCH

MENU NAVIGATION