Marci Velseri Matthaei f. Ant. n. patricii Aug. Vind. Rerum Augustanar. Vindelicar. libri octo

251쪽

Matidia, soror sabinae Hadriani uxoris, ex hoc &alijs lapidibus. Sabinam Traiani neptem per sororem uocat Spartianus, Dio S Zonaras. Hinc creditum Matidiam tu Sabinam ex Traiani sorore natas. Quod, cum Matidiae duae fuerint , de maiori uerum est, de minori & Sabina sorore, minime. Quin Sabinam & alteram Matidiam, cui basis posita, doceo prioris Matidue filias, Marci nae Traiani sororis neptes suille, hoc modo, '

Traianus Aus. Maritus Marciana Auῖ

Maritus Matidia Aug. Hadrianus Aug Sabina Aus. Matidia. Si i sta Spattiani quoque mens, noui enim qui nepotes ex fratre aut sorore, non pro fra- Hotom. δε rrris sororis ue filiis, quod uulgo fit, sed pro horum nepotibus accipiant, neque se om- hqr Aia' 'nino aliter in probatis auctoribus obseruare potuisse scribant, si haec ergo Spartiani &GAecorum mens, bene est, sin diuersa, dicam clare, Erravere. Certe ex ipso Sparti lio facile colligo Hadriani socrum Marcianam non fuisse. Cum multa ciuiliter ab Hadriano erga amicos acta enumerasset, subiungit, Omnia denique adpriuati hominis mo- am fecit. Socrui suae honores praecipuos impendit ludis gladiator*s, ceterisque sic ijs. Eaime de socru uiua capimus, quam honoribus in gladiatorijs spectaculis a genero affectam, argumento aequabilitatis ad priuati hominis modum est. consentiens, ut cetera o Lficia, ossicia sint quae in quotidianam uitam cadunt: siue quod uiris magnis placere uideo , funebre munus, & ossicia mortuorum memoriae debit in tarpretamur rectius, i trumuis non nisi Hadriano imperante contigit. At Marciana iam antea defuncta , Scin Diuas relata, quod arcus Anconae Traiano Trib. Por. XVIII. positus ostendit,

DIVAE. MARCIANAE. AUG. SORORI. A V G . Hadriani ergo nequaquam socrus, di quod consequitur, Sabina Sabinaeque soror, eius neutio uam filiae. Ista per ambages. Recta idem conficit lapis Suessanus, M ATI DI A E. AUG. FI L. DIVAE. MARCIANAE. AUG. NEPTI .iDIVAE. SABINAE.AVG. SORORI. An obscure Matidia Augustae filia, Marcianae non filia sed nep-iis 3 Illud obscurius, cuius Augustae filia, nisi hunc scrupulum marmoh nostrum eximeret , in quo litterarum reliquiae satis ostendunt Matidiam Matidia natam: & extant nummi, MATI DIA. AUG. DIVAE. MARCIANAE. F. qui ad maiorem Matidiam pertinent. Illa enim Augusta ,& post mortem Diu dicta. An minorijsdem honoribus aucta, ambigo neque puto. De maiori etiam accipio Spartiani locum , Ton hoc Antiochid digressus es, ad inspiciendas reliquias Traiani , qμas Tatianus, Plotina Matidia deferebant. Midorem Sabinae superfuisse dicamus oportet, si hic

titulus uiuae statutus, quod mihi uerisimile. Traiani abneptem timide ascripsi, coactus spatio lapidis, DIVI ptaenomine,& NI terminatione. Vt semel omnia dicam, suspieor Marcianae aut Matidiae maioris maritos quorum neque nomina, neque nobis stemmata notab aliquo modo ad Traianum pertinuisse, Inde abneptem dictam Matidiam minorem. Quamquam cepe a naturae uinculis ad ambitionem discessiim, ideoque uariatum . E xemplum in Seuero , cui uisum in Marci familiam transire: Is in lapidibus nunc L. Veri Aug. nunc M. Antonini filius, Commodi frater, Antonini PiJ Nep. Hadriani Pronep. Traiani Abnep. Neruae Adnepos: Cum interi in filius cius M. Aur. Amopinus Traiani & Nerua: Adnopos appelletur: Quae cuncta simul, it ad calculum reuoces, uera elle non possunt. Vicetiae uisitur inscriptio qua Matidia- um quo qui meminit; dubito an haliammet, cum inter Hadrianum & Gordianum an-

252쪽

rii plusquam centum intersint, &si nihil prohibet ex usuris sortis a Mati iijs legata aut donatae, statuam Gordiano tanto postpositam. Inscriptio haec est,

IMP. CAESMARCO. ANTONIO GORDIANO. PIO

FEL. AVG. P. P. COS. II PROCOS.' TRIBPOTEs T. V. PONT 'MAXIMO 'RESP VBLICA EXUBERA LITA TEMATID1ARUM

XXXVI. Ad D. Stephani.

C. MANAGNIOIVSTO. T. LEG. III ITALI C. MANAGNIA. FABIANA FILIA. ET. PERES FACIENDUM. CU RIT IT. INSTA FEMANAGNIO. NI CITATE. LIBERTO EX. PD. N. XVIII. Antoninus Imp. legionem tertiam Italicam in Raetia instituit, uti libro VI. ostendimus. Laterani legati nomen extat inscriptione Ι v. aedium sacrarum, Iulij Clementis Aquiliferi XVIII. inter negotiatores. Hic ordine Tribunus, Decurio, & milites,quorum alter Librarius etiam . Instante liberto , id est, quod ceteroquin C RANTE'aut A GENTE, aut CURAM AGENTE. Quot sestertijs num

mis monumentum constiterit, numerorum notae ostendunt.

de CVRIONI. AL. III. L. ET U. COS. ET. FL. DECORATOmid. LEG. III. ITALVS. V

253쪽

Vegetius Equitum ala dicuntur, ob eo quod adsimilitudinem alarum ab utraque parte prootegant acies . Alarum partes turmae, quasi termae aut terima: , quod ex ter lenis constarent equitibus,ut est apud Varronem & Festum . Hinc Decuriones singulis turmis tres. Atque id quidem antiquitus. Vςgetij, aeuo turma equites XXXII. sub uno Decurione habuit.

XXXVIII. Ad D. Doruinici. 3

IV L. AMANDO. MILLE G. III. ITA L. LIBRARIO. COS VIXIT. ANNIS. XXXIVLIA. PATERNA. MATERFECIT. SIBI 'ET. FILIO PIENTISSIMO. VIVA. EX PECUNIA. SUA. FECIT

Librarij, qui libros & instrumenta scribunt. In castris, ait vegetius , qui in libros referebant rationes ad milites pertinentes . XXXIX. Sub porta D. Virginis.

aig tr p. III. IMP. V. CO S. procos.plfelicissimippin c. TOTIUSQUE. domus. diuinae. quod ...colla BSOS. REST V it

. . . . V S. SVRVS.. - . . . Sept. Seuerum sue muros, siue pontes, siue fornices restituisse uideri, diximus libro V I. In ultimo de penultimo uersu eius qui inscriptionem posuit maxima nominis portio deest, nullis coniecturis reponenda. Porro cum duos tantum Imperatores Trib. Pot. III. Imp. V. dictos repererim,Domitianum Cos. X. &Seuerum Cos . II. hanc posteriori tribuere ideo uisum, quod Seueri in Col. Augustanam multa, Domitiani quod sciam beneficia nulla extent. Initium abesse iudicauimus, quia quae pro alicuius salute aut incolumitate statutae, sere certis numinibus dicatae, habes eius

generis apud Smetium,.LVNAE. AETER . SACR. PRO. SALUTE . IMP. CAE S. L. SEPTIMI. SEU . Item, VIR. DIANAE. SACR. PRO. SALUTE. IMP. CAESARIS. L. SEPTIMI. SEVERI. Item, I. O. M. SARAPIDI. PRO. SALUTE. IMP. L. SEPT. S VERI. & alias aliorum.

Veg. . . a. c. .

254쪽

Litterae glandes & elegantes, ut liceat existimare inscriptas fuisse operi alicui publico egregio . Praeferunt nomen Bassi Cos. & apparet alterius Cos. nomen praecessisse . Cum ergo VI. vel VII. Bassos posteriori loco consules renunciatos inueniam, sci licet anno urbis D C C X I. cum C. Albio Carrinate smortuo in magistratu a Pedio) P. Ventidium Baisum : anno DCCCXVII . cum Cras ta Balliam , uti nanet Calliodorus : anno C MI XIV, cum Epidio Rufo Lolliano Gentiano, Pomponium Bassum : anno MXI. cum M. Aurelio Memmio Fusco, Pomponium Basesino: anno MXII. su Fuluio A miliano, Pomponiu Bassiim II. Anno MXXIV. cum Aureliano Pomponium Ballum : & anno MLXIX. cum Ouinio Gallicano, Soptimium Bassiim : difficulter statuo ad quem inscriptio pertineat. Est tamen tenuis coniectis ra, pertinere ad Pomponium Bassum anni C M L X I V. quo Consule Seuerus in Britannia obijt, quem Victor inter praecipuos Seueri amicoS numerat,& cui Do. mitium Dextrum in urbana praefectura successisse Spartianus narrat. Nam Ventidius ante coloniam nostram deductam in ij t. Bassiim anni DCCCXVII. fuit is C. Le-canius Bassiis) reliqui fastorum scriptores M. Licinio Crassis Frugi praeposuere, solus postposuit Cassiodorus , at praeponendus Taciti praeiudicio. Ceteros post annum C M L XI V. excludit litterarum elegantia, nam ex hac lapidum aetates periti dijudi.

X L I. In turre S. Crucis, qua ecclesiam spectat.

imperatori, caesari L S EPT. imi ueri. augi. a RAB. AD i ab. filio . di ui. . . . . . . M A R CI. AN T O nini. ger m. far

n EPOTI . diui . hadriani, ab nep OTI. DIV i. traiani. par T sic j. ET . diui, neruae a D N E P O Ti. m. aurei o. an ton INO. PIO. felici. avg. robpot . . PRO C sis. p. 8, Imp

Dixim tu libro VI- quo tempore,& qua de caussa, statuam cuius haec basis eoiloc tari credibile. XLI I. Lapis Augustar inuciatus inde S miliam translatus : demum Ill. Comiti Udallico a Moniserta Hieronymo Fliggero dono concessum audio. D. M.

255쪽

D. M. ET PERPETUAE. SECURITATICL. CONSTANTINO. QVIVIX. ANN. XXX. ET IPSA NILLE. CONIUGI. EIVSQUE. VIX. ANN. XXVIET. RETICIO. FILIO. EORVM QVI. VIX. ANN. IIII CLAVDI A. CONSTANTINA. SOROR. ET. HERENS FRATRI. DULCISSIMO AC. PIENTISSIMO

Pleraque barbare & cotra latinitatis leges scripta, ut tulit usus rei Romanae collabentis. XLIII. In monasterio D. V latrici.

saxum est grande, in quo quatuor hae tantum pulcherrimae litterae, quae quid sibi uelint ego me nescire fateor; reliquum spatium purum est. In domo priuata.

D. M. SCAECILIO EUPHROS IN O

S. T. T. L

Lapis peregrinus non originarius, ex ultima Lusitania Augustam allatus, ideo hic axtra numerum posuimus.1 a Peu

256쪽

In Peatingetorum aedibul. Pro tecto sepulchri alicuius fuit.

Ad portam

257쪽

Ad portam qua Geggingam itur.

atus, cuius quartum latus muro assi xum. Videtur pertinuisse ad sepul- IHUInrita Dinum non armata', sed palatinae Ec curialis militiae, uti sub posterioribus Imperatoribus appellabant . Nam eius rei eis coniecturam capere ex libellis conuoluris quos praetendunt.

ii Ad portam

258쪽

MONUMENTA

Ad portam iren GeggingeaICI . Hic quod explicationis nomine affera, nihil est. En posti

259쪽

En postremo loco pauimentum de quo libro; scripsimus.' Huic cum breuem denuo

lucis usui am ab horti domino impetrassemus, imbriu miniuiumque glacie ualde corruptum inuenimus, plerasque te flerulas loco motas, reliquarum etiam coagmentationem solutam, ut iam spes nulla superet incolume posterorum Oculis cuiusquam accuratione s uari posse. 'arrabant repertas aliquando id loci non unius generis marmoris crustas, ostiorum antas, egregi j operis hyperthyron, lapidis item gypsela ut cretacei in a stam bene grandem, ad haec fragmentum euripi saxeum , praeterea gemmam. boream an aeri Zusam , anulo insertam aureo , lychnum tque ampullam uitream, liquore plenam spisto nescio quo rubro : quorum nos tamen praeter massam illam de canalem nihil uidimus, liquore, quem seruatum unice ex Optaremus, temere effuso, reliquis alicuius pretii rebus dudum diuenditis. Balneorum interim uestigia quae prius subodorati, nunc palam agnoscimus. De marmorum incrustatione Se ην ep. ι .neca, pauper sibi uidetur acsordidus, nisi parietes balnei magnis O pretiosis orbibus rosulperint, ni exandrina marmora P umidicis cruHis distincta sint. Stati j dc Martialis Mat. θω. tu.

in hunc sensum uersus de Etrusci dc Tuccae thermis ascribere nihil necesse. Neque ue--βε,

stibulorum de thyromaton uti Vitruvius nominat masnificentiam inde aestimare 'u' si dissicile. Quin si verum uolumus, nullius uspiam externi testis au ctori tas, ad c τύ iis , gnoscendum qui totius antiquitus aedificii splendor fuerit, nobis hic conquirenda : Aestimatori non stolido istud ipsum quod prae manibus pauimenti uestigium, nimium quantum de ui dificati olim operis i pecie promittit. Ego equidem,qui priscae

Romanorum maiestatis reliquias quae in Italia sunt non otiose spes aut de ijs quae habentur alibi diligenti r quaesiui , prorsus profiteor ine non oculis non auribus quidquam debere, quod in hoc quidem genere cum isto uno contendi mereatur, de ex quo aeque uberes antiquae scientiae fructus hauriri possint . Quod satis scio alios quicumque inspexerint, iridem mecum sensiums . Antonini adeo & Diocletiani Romaetherinae, quarum uel pat letinae dc rudera oost tantam arui uetustatem , etsi hominum perpetuo propemodum damnatae neglectu , crebris' ignium tentatae iniurijs, dc barbararum gentium saepe repetitis furoribus oppugnatae, molis adhuc suae miraculo spectantium ocu os tenent , dc animos quodam horrore perfundunt, huiusmodi tamen delitiarum nihil hactenus detectum dedere . Nam quae in illis pauimenta vidimus, cum argumenti profecto specie , tum artificum isti peritia ualde concedunt. Maiores nimirum nostri enitendum Pu tati erunt, ut quibus structurae de impensae magnitudine pares esse non poterant, ab ijs saltem elegantiae laude ne uincerentur . Et cum in hanc partem ea qua cernimus cura incubuerint, nemo de cetero dubitet reliqua quoque ornamenta, quae in thermis uaria plerumque dc eximia, ad parilem splendorem fuisse consormata. Sed dc uniuersi aedifici j eum extitisse modum , qui quamquam magno interuallo insta Romanorum exemplarium fastigia consisteret, opulentae tamen florentisque apprime coloniae decus tueretur . Atque hinc fidem proniorem spero inueniant quae nos Capitolio, templis, basilica, amphitheatro, quorum nunc nihil superat, attulimus, sequuti, ut nonnullis fortasse uidebatur, exiles admodum Sc dubias suspiciones , quae uel uoculis aliquot hinc inde ex priscorum scriptorum libris.corrogatis , uel nescio quibus uetustorum lapidum litterulis innixae. At haec apud homines qui aut eruditi sunt, aut erudiri serio uolunt , satis omnino sua sponte habent ponderis : Bonum ramen factum istiusmodi praeterea comprobari monumentis, quorum species ante oculos posita , abii sti huius aeui mire remota , tacitam quodammodo uim habet, ut imperitos etiam quasi manu ducat, illi sibi de ueteri rerum . statu nunquam tuta nunquam uidenda facile persuaderi patiantur , quibus alias eam propemodum erant habituri fidem, quam homini sermones de Platonis alicubi Republica Sc Atlantis insula instituenti accommodarent. Verum enim uelo intra cancellos nobis redeundum,

atque ea porro thermarum indicia quae supra diximus hoc loci reperta cile , prin

quenda .