Pomponii Melae De situ orbis, libri tres. : cum indice

71쪽

ω- r. XXXIII genere serpentum, V si ideo inhabitabilis tamen ingressis eam intra id pactum, quod Ebusitan humo circumsignauerunt, sine pernicie tuta est, iisdem illis serpentibus, qui selent obuios appetere, aspectum eius pulueris,aliudve quod uerius,procul & cum pauore fugientibus.

POMPONI ME

LAE DE SITU ORBIS, LIBER TERTIUS. EXTIMA HIsPANIAE LITTORA CA. 1

1CTA EST ORA NOSTRI

maris dissitae insuta quas a plectitur, restat ille circuitus, quem ut initio diximus , it oceanus ingens , infinitum pelagus, magnis aestibus cocitum ita enim motus eius ap- pcllant modo inundat campos,modo late nudat, ac refugit, nunc alios alios inuicem, neq; alternis a cessibus nuc in hos,nunc in illos impetu uersium, sed tibi in omnia littora quamuis diuersa,terrarum, insularumc ex medio pariter Tusium est, rursus ab illis colligitur in medium 8c in semetipsum redit,tanta uisemper immissum, ut uasta etiam flumina retroagat, & aut terrestria deprehendat animalia, aut marina

destituat, nec adhuc satis cognitum est, anhelitu nessio id mundus esticiat,retractam cum spiritu rege

72쪽

POMPONII ME LAErat undam undi frui doetioribus placet unu ans. Pinal est an sint depressi aliqui specus,q reciproca maria residant,atin inde se rursus exuberatia attollat:an luna causas talis meatibus pbeat, ad ortus certe eius occasiis ruariantur, neque eodem assidue tempore, sed ut illa stirgit ac demergitur,ita recedere atque a1-uentare coperimus. Huc egrestas,sequetes ea quae exeuntibus dexrra sunt, sequorAtlanticu,&ora B. Eticae frontis excipit, i nisi in semel iteluc paululii in semet abducitur, usque ad flumen Anam pene recta est Turduli &Bastuli habitat. In pximo sinu portus B est quem Gaditanum,&lucus quem oleastru appelIant. Tum castellii Ebora in littoreo procul a littore Asta colonia extra unonis ara,templuc est In ipso mari monimentum Geryonis, scopulo magis quam insulae impositumi. Baetis ex Tarraconeusi re gione demissus,per hanc sere mediam diu sicut nasciatur,uno amne decurrit:post ubi no longe a mari gradem lacum facit, quasi ex uno sonte geminus exorit: quantusc simplici alueo uenerat, tantus singulis es fluit. Tum sinus alter usq; ad sine prouinciae infledii ritur,eumque parua oppida lilingi, noba conti gunt. At Lusitania trans Anam, qua mare Atlanti cum spectat, primum ingenti impetu in altum abit, deinde resistit,ac se magis etiam quam Baetica abdicit:qua prominet, bis in semet recepto mari, in tria promontoria dispergitur Anae proximum, quia lata sede procurrens,paulatim se ac sua latera fastigiat,

73쪽

' LIBER IL .XYY1tir Cuneus ager dicituris ques Sacrum uocant:Magnsiqd ulterius est Incuneo sunt Mirtylis, Balsia,Odc, Anoba In Sacro Lacobriga,s portus Annibalis. In magno Ebora.Sinus intersunt Mest in proximo Salacia In altero syssippo,s Tagi ostiir,amnis aurugemmasc generantis. Ab iis promotoriis ad illam partem,quae recessit,ingens flexus aperitur in eo sentTurduli ueteres Turdulorumc oppida,amnes autem Monda in medium sere ultimi promotorii latus esitiens,& radices eiusde abluens Durius.Frons Billa aliquandiu rectam ripam habet, deinde modico

flexu accepto mox paulum eminet, tum reducta it rui terio recta margine iaces,ad promontorium, quod Celticum vocamus,extendit,totam Celtici colunt sed a Durio ad flexum Gronii fluunto per eos Auo,Celadus Nebis, Minius,, cui obliuionis cognome e Limia. Flexus ipse Lambriaca urbe amplexus recipit fluuios ernam &Wam.Partem,quae minet, Praesimarci habitant perq; eos Tamarisice Sars flumina no loge orta decurrunt Tamaris sedin Arotebram portum,Sars iuxta turre Augusti titulo memorabile,caetera sua amarici,Nerito incolunt in eo tractu ultimi. Hactenus in ad occidente uer littora ptinet, deinde ad septetrioes toto latere ter ra couertit a Celtico pinotorio ad Scythicu usi :hieppetua eius ora nisi ubi modici recessus,acitia pinotoria sunt,ad Calabros pene recta ean ea primuA

labri sunt,& Ianasium Celtica gelis,deinde Astures.

74쪽

POMPONII ME LAEInArtabros sinus ore angusto admixtum mare nori Daligusto ambitu excipiens Adrobicum urbe:& qua tuor amnium ostia icingit, duo etiam inter accoletes ignobilia sunt, per alia duo Mearus exit 8 Narius ad Libuncam In Asturum littore Noega est oppi dum,&tres araequas Sestianas uocant in peninsinta sedent,& itin Augusti nomine sacre illustrant aerras an ignobiles. At ab eo flumie, quod Salia uocat, incipiunt ore paulatim recedere,Matae adhuc Hispaniae magis magisq; pacia cotrahere,usin adeo semet& terras angustantibus,ut earum spacium inter duos maria dimidio minus sit qua Galliam tangunt, qua ubi ab occidentem littus exporrigunt.Tractum a tabrie Varduli tenent. Cantabrorum aliquot populi ,amnesc sunt,sed quorum nomina nostro ore concipi nequeant,per eundem es Salenos, Saurium:per

Autrigones, es Origeuiones quosdam Nessea Ostendit, Deliad ritium obolicum attingit deinde Iturissam MEasonem Magrada Varduli una gens. hinc ad Pyrene iugi promontorium pertinens,claus dit HispaniaS.

EXTIMA GALLIARUM OR A. A. ID

SEquitur Galliae latus alterum, cuius ora primo nihil progressa in altum,mox tantundem pene in pelagus excedens,quantum retro Hispania absces rat, Cantabricis sit aduersa terris,&gradi circuitu inflexa,ad occidentem littus aduertit. Tunc ad septetriones conuersa, iterum longo rectoc tractu ad ripas Rhen

75쪽

LIBER r. XXXV. Rheni amnis expandituriTerra est stumenti praeci pue, pabuli serax,& amoena lucis imanibus,quic 'quid ex satisfigoris patiens est ager nec bic alit.& noxio genere animalium minimesequens Gen. tes stiperbae, superstitiosae, aliquado etiam immanes adeo ut hominem optimam & gratissimam diis use elimam crederent, manent uestigia seritatis iam abolitae,atq; ut ab ultimis caedibus temperat,ita nihilominus ubi deuotas altaribus admouere delibant: habent tamen & facundiam suam, magistrosq; sapientiae Druidas Hi terrae, mundiq; magnitudinem, Scserinam motus coeli 8clyderum, ac quid dii uelint, scire profitentur,docent multa nobilissimos gelis cla& diu uicenis annis in specu, aut in abditis saltibus. Vnum ex iis quae preNipiunt in uulgus effluit,vid

licet,ut serent ad bella meliores,eternas esse animas, uitamque alteram ad manes stac cum mortuos cremant ac desediunt, apta uiuentibus olim negotioruratio etiam 8c exactio crediti deserebatur ad inferos, erant qui se in rogos suorum, uelut una utebari K-benter,immitterent Regio quam incolunt omnis cosmata Gallia Populorum tria limina nomina sitiat, terminatur fluuiis ingentibus. Nam a Pyreneo ad Garumnam, Aquitania:ab eo ad Sequanam,Celtae: inde ad Rhenum pertinent Belgata Aquitanoru cla rissimi sitiatAusci, starum Hedui Belgarum Troueri. Urbes opulentissimae,in Treueris Augusta

76쪽

Garumna ex Pyreneo monte delapsiis, nisi uim hyo oberno imbre aut blutis nivibus intumuit diu uado sus M uix nauigabilis sertur At ubi obuius oceani exaestuatis acceuibus adauctus est,iis deinc retror meantibus,sitas illius aquas agit, aliquantum ple nior, quato magis procedit,eo latior sit, ad postremum magni freti similis, nec maiora tin nauigia tolerat,veru etiam more pelagi saeuietis exurgens, iactat nauigates,atroci utiq3,si alio uentus,alio unda prae

cipitat an eo est insilia Antros nomine,quam pedere attolli aquis increscentibus ideo incolae existimat, quia cum uideat editior,aquis obiacet,ubi se fluctus impleuit,illam operit nec ut prius tua ambit, q1 ea quibus ante ripae colles ne cernerent obstiterant, tunc uelut ex loco stiperiore perspicua lint. A Gar mnae exitu latus illud incipit terrae procurretis in pelagus mora Catabricis aduersa littoribus,aliis alu populis media eius habitabus, a Santonibus adsismios use deflexa. Ab illis em item ad septetrio F nessons littom respicit,ptinentc ad ultimos Galli cara gentium Morinos,nec portu, que Geseriacum uocat,quicqst hiat notius Rhenus ab Alpibus decides,prope a capite duos lacus esticit Venetu&Acroniti Mox diu solidus,& certo alueo apstis, haud in cura mari huc & illuc dispergit,sed ad sinistru amnis etia tum H donec effluat Rhenus ad dextera primo angustus 8osei similis post ripis longe ac late recedentibus,ta non amnis, sed ingens lacus ubi campos impleuit

77쪽

LIBER HII. .XXXVI,

impleuit Fimo dicitur, eiusdem nominis insulam arnplexus fit iteru arctior, temo fluuius emittit.

GERMANIA. A. III.

GErmania hic ripis eius usq; ad Alpes, a meridie

ipsis Alpibus,ab oriete Sarmaticam cosnio, tium,qua septentrione spectat oceanico littore obducta est.Qui habitat,immanes lint animis aic corporibus,& ad insita seritate uaste utrac exercet, bella do animos, corpora ad cosuetudies labolu, maximo

frigore nudi agunt antecb puberes sint,s logis sina

apud eos puerilia',uiri sagis uelant,aut libris arborum,stuis laua hyeme naditio patietia tin illis, studium etia est bellicu sinitimis erut causas eoru ex libidie accersunt,ne 'perita di platadi possidet, narie illa de enixe colui sed ut circa i Sq iacet uasta sint Ius in uiribus hiat, adeo, ut ne latrocinii de pudeat,im hospitibus boni, mites lipplicibus usectu ita asperi culti*, ut cruda etia carne uestant, aut receii, aut in rigente in ipsis pecuduserantq; coriis, manibus pedibusq; sub edo renouariit Terra ipse multis 1pedita flumibus,mstis motibus aspera,& ma Ggna ex parte sylvis ac paludibus lata saludii Suessa, mesia,& Melsagii maxiariSylvam HercyniaGalbqt sunt quae nome habet, sed illa disi sexaginta iter occupaS,ut maior aliis,ita 8c notiori Motium altissimi Taunus 8c Rhetico,nisi quorum nomina uix est eloqore Romano Amiatu in alias geliu exeutiu Da

oceanum

78쪽

eanumAmissius,Visurgis,&albis clarissimu sustDAlbim Codanus ingens sinus magnis paruiso insiuiis resertus est Acre mare quod gremio littorum a cipitur,nusquam late patet,nec uiquam marissimile, uerum aquis passim interfluentibus ac tape trasgi eL sis uagum alcidistissum facie amnium sipargit, qua littora attingit,ripis contentu insulam no loge dista tibus,& ubiq; pene tantundem, iit angustum M par fieto, curuas subinde se longo supercilio inflexum est an eo sunt Cymbri,& Teutolai,ultra ultimi cie

maniae HermioneS. SARMATI A. Ap UT 10

SArmatia intus quam ad mare latior ab iis quae sequuntur Visela amne disereta, qua retro abit usq; ad strum flumen immittit gens habitu armis

Parthicae proxima,uerum ut coeli asperioris ita ingenii,non se urbibus tenet,&nestatis quidem sedibus. ut inuitauere pabula, ut cedens e sequens hostis ex igit,ita res opes decum trahens semper castra habi tat,bellatrix libera,indomita,& ust eo immanis at atrox,ues eminete etiam cum uiris bella ineant,at Q ut habiles sint, natis statim dextra aduritur iraana maande expedita in ictus manu quae exeritur uirile sat mehus,arcus tendere equitare, uenari; puellaria

pensa sunt:serire hostem adultarum stipendium est adeo ut non percussisse,pro flagitio habeatur, sitque eis poenae uirginitas.

inde

79쪽

I Nde Asiae confinia nisi ubi perpetuae hyemes s

dent,& intolerabilis rigor, Scythici populi inco-6lunt, sere omnes etiam in unum Sagar appellati. In Asiatico littore primi Hyperbore luper aquilonem Riphaeosque montes sub ipse syderum cardine icent, ubi sel non quotidie,ut nobis, sed primum uerno aequinoctio exortus,autumnali demit occidit,

ideo se mensibus dies,& totidem aliis nox usq; continua est Terra angusta, aprie per se fertilis, cultores iustissimi,& diutius,cl ulli mortalium 8c beatius uiuunt. Qilippe festo semia otio laeti non bella noue re,no iurgia,sacris operati maximeApollinis quom primitias Delon misisse linitio per uirgines suas,deinde per populos iubinde tradetes ulterioribus,more B vi diu,& donec uitio gentiu teperatus est,seruassercserunt. Habitat lucos sylliasq3,8c ubi eos uiueditietas,magis taediuccepit,hylares redimit istis se metipsi in pelagus ex certa rupe praecipites dat seis senus exii niti est Mare Caspium ut angusto,itano go etiam fieto primu terras,quasi fluuius, irrumpit: at ibi resto alueo influxit, in tres sinus dissundit, cotra os ipsum in Hyrcanum,ad sinistram in Scythicum,ad dextra in eum que proprie es totius nomie CCaspium appellat,ome atrox,ssuum,sine portibusvicellis undic exposluim,ac beluis magis p cstera re sertum,& ideo minus nauigabile. Ad introeuliud xtra Scythae Nomades freti littoribus insident litus

iunt ad Caspium sinu Caspii,ex Amazones,sed quas

80쪽

Sauromatidas appellant ad Hyrcanum Albani, MMoschi,8 Hyrcani:in Scythico Amardi,8 Porsici,

etiam ad stetum Derbices Multi in eo sinu magni, paruiss amnes fluunt:sed qui famam habent, ex Corauniis montibus uno alveo destendit, duobus exit in Caspium Araxes, Tauri latere demissiis: quoad campos Armeniae secat , labitur placidus 8c silens, nec in utram pertem eat,quan* intuearis, manis stum:cum in alperiora deuenit,hinc ato illinc rupi hus pressis, & quato angustior, lato magis pernix, si angit se subinde ad opposita cautium,atc ob id imgenti cum murmure, sonas deuoluitur adeo citus, ut qua ex praecipiti castuus est,in subie stam non de clinet statim undam, sed ultra quam canalem habet euehat,plus iugeris pacto liblimis, es aquis pedentihus semetipm sine alueo serens:deinde ubi incuruus, arcuato amne descendit,sit tranquillus:iteruc per campos tacitus,& ui fluens in id sitius elabit. 3 rus 8c Cambyses ex radicibus Coraxici montis ubcinis editi,cu in diuersa abeunt percu beras, Hyrcanos diu ia multu distantibus alueis defluunt, post non longe a mari eodem lacu accepti, in Hyrcanum sinum uno ore perueniunt. Iaxartes, N Xos per deserta Scythiae ex Sogdianorum regionibus in Scythicum exeunt:ille suo sonte grandis,hic incii su aliorum grandior, es aliquandiu ad occasiim ab orientecurrens iuxta Dahas primum inflect itur:cursu' ad septentrionem conuerse, inter Amardos 8c Paeticas

os aperiti Syluae alia quo dira animalia,uerum&Tigres