Rationale iuris pontificij, quinque libris distinctum. Auctore Io. Baptista Viuiano Vrbinate ... Opus, in quo omnium, quae a summis Pontificibus constituta sunt in libris Decretalium, Sexti, Clementinarum, & Extrauagantium, viua & fundamentalis ratio

4쪽

RATIONALE IURE

PONTIFICII,

Quinque Libris distinctum. . - - pcTORE O

Presbytero, de Iuris Conc Romam.

OPUS, IN(UO OMNIUM, si AE A SUMMIS

Pontificibis constituta sunt m Libris Derere iam, Sexti,clementinarum, Extra gantium, tua fundamentata tio redditur,aeproinde tam m Theoni tm mPram me niduae non moda mille,

Genetali locupletitam annm mi, ac D ILLUSTRISS. ET RE ERENDUS.

D. SCIPIONEM BURGHESIVM S. R. E. CARD

LONIAE ACRIPPI N E

5쪽

IMPRIMATUR, SI VIDEBIT U R REVE

Ex cOMMISSIONE TEUERENDISSIMI P. . SAC

M. Apost. H. Ludovia Vesta. Ego Nicolam Cassianis vidi hune primum sebram Rotionalis Ponti ii Iuris admodum. R. es' celet. D. Ioannis Baptista mulam,in quo ominam,qma in textu continentur,rationem re it, nec aliquid absque texta Frisiisne dicit, metaribuessarfaciem et quacum nihil cometra bonos mores, aut sinctam Religionem contineam ali prosicua ore censeo, imprimantamin meseu ri hac dies. Augusti Isia. Idem Nicolam Manu propria.

6쪽

D. SCIPIONI BVRGHESIO

ATIO N A BILE viget,apud Scriptores,inst tutum in editione librorum, cos alicai die a-re,qui & primariae sit auctoritatis, S rebus ibi tractatis desinetur. Sic erum fit,ut calumniatores minui detrahere audeant,& ci, cui cxhibentur, gratiores exista fit. Quorum vestigia secutus,

mei Rationalis Iutis Pontificij primum librum typis man datum, Tibi illustrissimo Principi, iure,ac merito , offero

Qui non solum Sanctissimi D. N. Pauli V. Pont. Opt. Max. dignissimus nepos existis, verum etiam amplissima Cardinalatus dignitate ,Vrbi,orbique praefulges & in Constitutionibus Apostolicis , de quibus totus huius libri sermo est, eius es eruditionit, ut cum praeclara nominis tui gloria, re Summi Poenitentiarii fungaris ossicio. aliis gi auioribus Ecclesiae negotiis maxima cum prudentia praefis. Rogo igitur,ut ea humanitate,qu*, in subluni honoris fastigio positus , omnibus ad Amplitudinem Tuam confluentibus Te benignissimum prqbes;me opusque meum sub tuo patrocinio editum,in gratiam suscipias,ac tuearis. Quod,Cum omni animi mei assectu,humiliter dono,do,dico.Romae Qua

a Nonas Decembr. ISII.

7쪽

MARTII MILESII

AD VIVI AN VM

TH bur,caustas, Scausis iura reponis, Conscius, ac reddis legibuae ipsi ammam

e ma almetis ornat te hinc laudibus, 'Uni Sema tibi repsicans innumeras numeris.

AD LECTOREM

G taliter longum liber hi lanumque reduc ,

Pontificum inca s,noscereium que .

8쪽

IN NOMINE DOMINI.

PRAEST A quaesumus, omnipotens Deus, visemper rationabilia meditantes quae tibi sunt placita,&dictis exequamur,&factis. Perdominum nostrum I E s v M Christum Filium tuum. Qui tecum vitali& regnat. in unitate Spiritus sancti Deus . Per omnia faecula saeculo

rum. Amen.

R Acraga Philosephi sententia est: omnes homines adi mentiam natura esse propensi:Scireque,esserem pereausam

cognostere. Genuue enim humanum, ration s munere a Deo

i 't.Max rae caeteris animaratibu , ii stratum atq; distin- Ium,maxime delectatur,qu arti in opere suo,dum ratiocinando,ahcum effectu causam,acuminepercipit inte lectus. Hine videmuae,adphilosephiam,in qua rerum ea e exquiruntu promptiori, es alacriori animo homines serri,quam ad legumstadium,in quo, cur fi

temporosrdentium multitudo induxit,ut mago Doctorum auctoritas,quam legum meritis, eorumque communias opinio polim, quam iurium cause, ,ra

tio,a plerisque inuestigetur. Cum tamen omnes fateantur: Legibuae esse iudieandum. Tationem censeri animam let per eamque i is dissositionem, restramgendam vel ampliandam esse. Nucamq, extare legem,quasi non explicite a tem impleue non habeatrationem issertam. A ac tuae esse, ex apprehensioneration si innumerasprope casta ab ilia pendentes, recte iudicare, quam issa non attenta, quidperalios in similibusfuerit decisum, messe,pers rutando erexemplasictari. Desingularibis namque is indiuiduo non e cientia, neque numerum Et quam F consentaneum sit credere, nutetam esse si consultorum sententiam ab que rationiae fiundamento,pro communireceptam: Saepe tamen euenit,vtvvmpos alterum, di tertiu*post simi, alicuiuae dic um sequantur,

qui si re aliqua serta bene'ipserit, , ideo a dceteros sit auctoritatem l ' ( 3 adeptus

9쪽

PROOEMI v M.

adeptus. Quodsiprimm ille ira reliquid creaverat,omnes, eum erationias imquisitionesicia tes , utque commuraem opinionem constituentes,to eundem prolabuntur errorem. Euenit etiam in tantasiit copia l. octorum , hinc inde de eommuni opinione certantrum, ut quae evere sit communia,nonsacile diiudicari possit. St dum in citus versantes,non in requirenda lege es eius ratione sed in reperienda communi optratone interadunt, conterunt longum tempus in librupene innumero euoluendo, plus laboro quam et luptato in studio sentientes: Quodni legatas facultis est necessaria adpopulosgubernandos, es utilis adopes comparandas, non multi adictam applicarent animum. Quibuae ego rati nibus adducIus,non inutilesiore putaui , osiae inueniretur, quo etiam in lo

gara udio, quod moratas philosephia pars est, eluae methodus,a uauitis percia' peretur, es ita quodammodo mille dulci misiceretum, isque quodmodo librorum coaceruatione videtur opud immensum,ad aliqua praefinitam lumina re

digeretur. Sic enim,eret, ut pugium iucundum homines ad salliceret in eo citaret, ' difficultas,ac longitudo opero,eos non abduceret, aut deterreret. Sic leges,non solum mi formidabilia praecepta apprehenderentur, sedetiam ut rationabitu scientia cognoscerentivir , ideoque es mago diligerentur, es libentitusimarentur. Sic paupere orti ingenio praediti, ropter expenses librorum ab hocstudio non excluderentur. Aliaque commoda, mutthiates,quas Plato enu merat in illis Cinitatium quibuae Philosophi praesunt clerandum est ut ex iu- de orirentur. Intentione conficiendi opus, ex quo in iure Pontificiopropositio iste sinis at quo pacto adiuuaretur, Roma laborampluribis annis,m repertum da a gnandaque rationesingulti propositionibus cui que Capitis vectet

hum,Sexti, Clementinarum , trauagantium Adraraones adiungendo auctoritates munde assimuntur, ut constet illis non esse talagite, ne recederem d. regulis huiuraudi ,in quo erubescimu ne tigrim auctoritate loqui. Quaesit rei docuitas,percipi potes ex illa Iurisconsultorumstententia: Non omnium, quae imaioribus constitutasunt,rationem re ipse. L non omnium. f. de legis bus It ex Aristotele s.f thicor. cap. 3. asserente: In cientia moraberopter disieultatem demonserandisato Usta pingui quadam minerua, atque adumbrata figuratione, merum ostendatur. Et quidem aliquarum legum reddere rationem, facile timultarumstudiosum et, omnium evero, singularumpropositumnum eam rationesquesemper auctoritatibu/ confirmare, hoc opus,hic labori

10쪽

In propositionabis assumendie non reces; ἀ'Aerbo ordinari= , es ab omnibus r raptisummari ,ne ipsarum sum quosussicareturimmutatum. Capitibus tamen, quibud deerat,ita consteta,ve quod textis continet,breuiuae habeatur; meu libetpropositioni ratio distin Aus assignetur. Auctoritate ccensui adducendaHvr nec copia confundat textum,neranopia rarionibu3 minuat fidem. ID loque nonsitam ex iure Canonico, di eiuTmagis approbatu expositoribuae, sed etiam ex aera Theologia, egre lare Caesareo, aliquando etiam ex Phi vhi prout res explicanda requirebant,retuli a viai ut quamunanimiter omnes disciplinae ad idem tuendumaeo uant, ibi ratiosuadet,inte Uatur. Postitutam Decretalium,nusia alia re interposit titulos aliorum oluminum,eo dem nomine inscriptos, instrusine addiuersa loca ,pro eiusdem rei cognitione,

studiose lectora esset evagandum. Sed quoniam ad totum opus perficieudum, , expoliendum, adhuc aliquo tempore indigeo,interam non ab reexistimaviemi tere primum librum, qui es sit de meo labore indicium, inperissum mila inno-esat,quodnam fiat debui nodimeo dio iudicium. Si enim hunc gratum est cognouera,libentius alios quatuor libros quamprimumaeder udebo. In honamque operibus inuigilando, me delectat imitari Reuerendi . Gassarem Ui-

manum bo.mepatruum meum, Epistopum Anagninum,quiplurimum in Dei ecclesia elaborauit , praeclaraque ingenij monumenta reliquit, ut Dominus, qui tradit in hac vitatalent aeternam vitam

dignetur elargiri in caesti. Amen.

INDEX