장음표시 사용
41쪽
Munt. octavo. interitus principii: Nam caeteris delicatius m principes/subtiliori rutunt alimetoypossunt pinde Acilius intori Gri Mors insuper principsi ob discrimc multoru clarioris est iam aeideo magis obseruat Addeo Colerici tunc vehemetiores sequunt animi plurbationes,bellas ac seditiones emitant:eκ quibus psaepe
enascitur caedes principu- ... Ponta mu
De Cometam significati Scribit α Poranus hisce carinimbus uti ventorti quo certa dabunt tibi signa Gmς κ' eatione eo
illi etiam belli motus/seras armamin nxur metarum. Magnorum ccclades populorum remnera regum Vt cum seu coeli occasum seu solis ad ortum Εκtulerint caput in eliκλα crine minaci Horrendunt late implerint terroribus urbes. Si steterin certo doco vestigia figent. Finitimi bella inuadenticiuiliaq arma Foedabunt laeuas cognato sanguine dextras. Sin ortum tendent versus perefrina moueri
Bella suismonem eaeternis b Qxi': Distent g Atuero Cometa an verum sit sudurinin incendiu exhalationis=sic disceptat Seneca Li. vii et Nostris inquit placet. meta cutis
nem stequentissime apparet quia illic plurimu est aeris pigri. Ideo vero nostat Cometes/sed Fcedit quia igniu modo alimentu suum sequitur: Eeqviis ad superiora visus sit tame deficicte materia retros iens ipse descendit.In aere quo G dextra leuam iremit pari nec ulla est ei via sed quaeu vena pabuli ducit/illo repit: Nec ut stellavcedit=sed ut ignis pascit.Hecteκrui concordant. In partem aut In partem contraria,sic disserit. Quare ergo per longu tempus apparer. α non contraria; cito eκtinguits Seκenim mensibus. hic que Neronis principatu vi. dimus spectanduse praebuit. Ego ita cinquit nostris no assentior. Non enim existit .Cometen subitaneum igne eme sed interreterna opera nareme. Irimu dε. Quia quae cli creat aer. breuia Cometam sanimascuntur enim in re fugaci cic mutabili: fluit enim semperae rid esse iuhreuis illi quies est: nunc pluuius nunc serenus nunc inter verunt cendiuvarius:nubes c illi familiarissima sunt.In quas coit. 6Lewqbus solis territuortiit .modo cogregata, modo digeriitur nunq; immotae accr: Nec rationes, fieri potes ut ignis certus in corpore vago sedeat oc amitinaciter
herem Deinde si alimento suo hereret/sem descedere eo enimν
42쪽
aer crassiorest.quo terris .ppior: Nuque vero Cometes in imu vis demiuit. nec appropinquat solo e caerem ignis pergit.quo illum natura sua ducit. id est sursum: Aut quo trahit materia cui adheret S deris auterpriu est orbem ducere: Quod an Cometae fecerint alii, nescio: duo nostra altate secere. O Demia omne qae causa remporallis accendit. cito intercidit. Nam k aEd fulmen re stella trasi e rens.α usquis est alius ignis aere expressus in fusa est nec apparet, nisi dum cadit.Cometes alit sedem tuam habet. adeo non cito expellitur. sed pactu fuit emetit/nec extinsuit sedeκcedi ac linquita
Cometam es Si erratica stella esset in signi sero siet. Quis unum limite stellis esse verum pontis uis in angustu diuina compellit Nempe haec ipsi si dera
Sydus quae sola moveri creditis. alios re alios circulos habct. Cur ergo noetiam aliqua sint. quae in propriit iter. ec ab istis remotu secesserinis a Caeterii Cometes etiam sic potest habere altu circulum .ut in signiferum tame incidat. aliqua sui parte. No enim ad una in qua natura forma. effectus re opus suu prae stat: sed ipsa varietate se iactat: Eius Q potentia ignorat qui no ei aliquario liccre. nisi qd saepius fecerit putat: Alia maiora alia velociora aliis facit et Cometas no frequenter ostendit.locu alium illis attribuit alia tempora dissimiles imteris motus es Voluite his magnitudine operis sui colere. Quoruformosior facies est. qua vi fortuita putes siue amplitudinc eoru cosyderes. siue fulgorem. qui maior est caeteris at Ἀωctior si Facies etiam insigne quoddam habet cc singulare no in angustu coiecta
artata. sed dimissa liberius .ac muItaru stellam region ainpleκa Contra Aristoteles ait. Cornetas significare tempestate vctorωα imbriu istotele intemperatia Quid ergono iudicas. sydus esse. qd futura deni rat sNon enim sic tempestatis hoc signu est sicut futura pluuiae/putres fungos cocrescere. vel scruitur maris, an sicco ludunt fulicae sed quomo aequinoctiu indicat calorern . frigus Q flectentis anni demor strat: Quomo illa quae Chaldaei caniit quid stellanassectibus triste Prxsagia mul constituat. 47 Haec ut sciasseita esse:non statim Cometes ortus Cometa pluuias vetosi minat ut Aristoteles ait,sed annii totii suspectum facit. Eisquo apparet. illum non ex proκimo. quae in proκimii daret
signa traκisse. sed habere reposita. 6 compressa legibus mulli. Haec CGhitin Seneca disceptatio. Concludit tandem haec an vera sint. dii sciunt. MbbEsti mWibu est sti iraitia veri: Nobis iniari illa. 6 coniecturare in occur
ti tantum iacet. nec cum fiducia inueniendi. nec sine spe.Multa ve, nientis aeui populus. ignota nobis sciet Multa saeculis tunc futuris cum memoria nostri eκoluerit reseruant:Reru natura, sacra sua uo
43쪽
limes tradit. Iniciatos nos credimus. in vestibulo eius heremus illa arcana. non promtime. nec omnibus patent. reducta etiam in intesriore sacrario. clausa sunt. Eisquibus aliud halc aetas aliud qua post nos subibit/aspiciet. Haec cotra Aristoteleallata venia dignent quaeso: non enim temere dc absin verisimili ratione dici vident. ε Est psecto intelleetu dissicile. tam costante diuturnam cli syderis Cometam aciem .incendiu esse aereu. Nullii enim incediu in quiete est. crescit esse cen. Omne rapidat voracitare rotant qua inuenit materiam accendit dii, diminQuod plane cernit in urbis incendio ubi crassa quoc materia in te credat pidisianae inflammat Quis ergo cohibet Cometae incendiu. De materiam tam facile inflammabilem. vel ad terram,sc sequae at incendat.subito consumat Quis iubet materia eius cum ipso circuire terras Quis indicit ventis nubibus . ne cotinuata illam eκhalatione interrumpant Quis pluuias nebulasci abscedere copellit. Decim purius reddant Cometaributum/eiu sc faciei nitore detur. pent Quis abigi frigus a pabuli loco. quando in hyeme Cometes longo etiam tempore conspicit Verum enimvero si quis dicat No esse ea Cometam verum esse sydus/omnem supra dictam tollit dod rinam metu siduana re durum esset oc temerariu Quid ergo dicendum Nescio Tertia, equide: mallem audire alios. citremere quicq3 asserere.Craeci tamen modus si quis diceret. Huiusmodi eκhalatione ita compa Ram non inedi dicedi. sed astroru lumine solum perlustrari uti de Paraheliis dictea is sane tutus possit inter Scyllam Charybdim l nauigareSic enim saluaret
praecedentia euitaretq allata tum a Seneca.tuit ab aliis incouenientia. quae contra Coinciae incendium afferuntur.
OCTAVI CAPITIS NOTEC Lae primo:est circulus albus coelum cingens ut
aiunt per Geminos ec Capricornu transiensν sub no stris serenitate conspicuus.de quo meminit Ouidius. Est via sublimis coelo manifesta serenor Laedia nomen habet candore notabilis ipse.
Secundo Lae est exhalavo sub ipso cogregata coralesti circulo:eius cadoris similitudine repraesentans.
44쪽
Et causatur cador in illis ut colores causati diisti sunt Coelestis semp sub nocte serena apparet:impressides non semp. Ia via lactea/Galacia Gala enim dicunt graeci lac. Emphasis demostratio. Sporades
earu improbationes re propria determinatione 4 Tres de laete opiniones. Prima est Pythagoricoru dicetiu Phaetonte semel hac currus traxisse paternos:& hac coeli parte exusta ancanduisse:hincq nobis adhuc lac apparere. Sed incouenies est non intelligere hac de causa Zodiacucirculi1 iam exustum esse debere: dc magisque lacteus circul Nam sub eo semper se decurriDd omnia errantia si dera. At nihil tale passus cospiciis nobis enitotus manifestus est circulus:& qualibet nocte videedimidius nisi ea ex parte qua colungit lactaeo circulo Lae quom C Secuda est Democritiac Anaxagorae dicentium laeda astroni esse spitu lumen aliquoru astroru adinvice cogrega vly 'st torv.Dicebat enim solis aspectu ppriu lumen astroruimpediri videri sed terra interposita non impeditum videi idolac ipsum nuncupas Sed no ita est.Primosa lactis circulus sem apparet sub eisdem astris. At continue essent aliari alia quae a sole no inspicerent e translato igii sole oporteret dolacii asserri a Sccudo Ovia Astronomicis theorematibus cognitu est Alcmene multo terra maiore:& astra multomagis a terra solet luna distare.conus igis terrestris umbrae deficit
citra astra/ad ea ipsa solaia aspectumno impediens.
45쪽
a Tertia est dicentiu lae radioru solis resea Monerit De redim de cometa. Sed neq3 hoc veru est. Primo. Quiano et Illa sempdeberet apparere in eode loco.ut imposs1bile est ita eande Emphasim cεtinue in eade speculi parte fierit
si speculum aut res moueatur.Mouenis aute continue
sola astra. Secudo.quia apparet nobis lactis circuIus 1 aqua de nocte: ubi no potest esse talis refractio. Non igitur fieri oportet hanc Emphasim alc candoris manifestatione:ob radiorum refractionem ε Aristotelis determinatio.Virtute astroru quae sunt Vere Gesain coelesti lacteo circulo:eleum exhalationes multae aegςnem ut fit in generatione cometaerin qua quidem recipitur ''atq; refringit iumen astroru illic existentia Willius partis coeli Fili hunc in modum circulus magnus albus ut sub astri rotunditate fit circulus halm qui lactis circulus dicitur.Et id quide rationabile est.Nasi unum astroru sussicu materiam eleuare unde possit prodire cometa:multo quide fortius magna astrorum multitudo:quae in via coeli laetea late eflulgent quas sporades dicunt,materiam sustollere poterit: in qua haec pars coeli formeturVrepraesentetur Adde hunc iacteum circulum non fieri inter Tiopicos ut neq; cometas:sed extra/ubi exhalationu vis maiore pdurare possit indissoluta tempore: dc ubi esse possit maioris materia repraesentatiois comoditas.De flammis igiε apparetibus/de phantasmatibus/de cometis/α lacte
46쪽
es in hoc Capite agit philosophus de Galacia more suo primum
alioru recitas opinioes dein Ppria subiicit sententia. Prudenter autedistinguit Galacia tapulensis in note Notari tollit simul inter Distrrunt homilia, Albertistas discrepantia. Lac enim priano mo non primo est mixtu imperfectu, sed eius exemplar. Est enim de natura ccclefl Moc istLud e multis coitans stellis quaru fulgor via illam ita candidam reddit in At lac scd o modo. Eit,lic natatu imp feelu in aere cos istos spe,
tu quide qd Galaciae coelestis candore reprπsentat. At non sempapparet quia noviem cosistit sub lacteo circulo eiusmo exhalatio/quae candore eius in se reciperet. Sicut nec halo nec hiatus aliave imc Qx Ai pressio sem apparet. I Temere lac negare vident quida Elemenbςnti tare Galacia. Nam dc stellae tam muli bene possunt tantia eκhalationis attrahere,ec philosophus id liquido in teκtu affirmat. AlioqPsee o vane ageret de Galacia coelestii vadoquide de nullis aliisa nec astris nec imaginibus coeli in hisce libris determinet, sed de ii pressionibus meteorologicis migris imperfectis. Fabul CFabula Phaetolis, pulcre decatat Ouidius: ii Metamorphoseos Phaetolis clieni filius Solis eκ Clymene: in cuius rei testriRoniti. Sol praestaεV repollieitus est,quicquid filius eκposceret: Petiit ita ψὰ ut semel sibi curru regendu comitteret: que ab inuito patre obtinest quid at nee
via noueratὸnec equos colubere valebat. Eκ orbitauit itaq/totam oferme munducocremassiet nisi luppiter fulmine eu deieci ei.
Historicus in Aid ad historia referuυdicuti Phaetonte intelligi grandem Cointellectu meta,cuius pestata fuerit siccitas/tantusque Solis ardor/vid arbores, segetesin ariditate perierin re numina .ppemoduὰκiccata Sed de istula loquit philosophus. ω Secuda opinio a vero aliena est. tum
ReprQba ypter rationes philosophi:tumn falsum supponit Astra inq; pro. io securiae priam habere ruce. id sane ita se no habet: nam Astrologotii quo opiniQni eosensu=omnes stellae a sole lumen recipiti t. Propterea dicit a poetis pater hominu princeps deoru id eui stellaru uodi spicue quideeκ Luna augnaceo decremetoci videri potest. Eade aute et ratio de Quare stet aliis quoc astris quae re de Luna. εἶ Sed in no obscurant interduim a no ob viluuaγrpter distaria est eoru a terra=cuius umbra ram alte no porri scurant, gitur Sut enim stellae fiκa in octauo coelo Sol in quarto Luna in luna infimo. Ideo ad eam umbra terrae ascedere potest eam is obscurare. si interponat. Sed astroru lunac terra interpositio iter soleat astrano impedit .Eo lsol j; terra longe maior est. ideo no ex omni parte
radios eius terra interiecta pra pediet Sem itac astra a sole illustratur: na autem obnoκα est ymbrae terrat Quocirca patit interda
47쪽
Eclypsim.No igitur lac coeli est proprius astrorum calidorsisPraeter has ab Aristotele adduetas opinioes.De hoc lacteo circo/plures adhuc alias refert Macrobius li. i. de Soninio Scipionis De hoc insi lacteo circo multi inter se diuersa senserui Causast,eius fabulosas allimaturales alii ptulerat. sed hos tabulosa reticentes
ea tantu modo=qua ad natura eius visa sunt ptinereidicemus Theophrastus.Laes eu=dixit esse pagem. Quia de duobus HeιmisphaeriisSphaera coeli solidata eaed io ubi orae utrini couentutnotis te claritate videri e Diodorus igne esse densae cocretae naturae/in una corrui limitis semita discretione mundanaffabricae coaceruate cocretii: Et ideo visunt intuentis admittere:reliquo igne cotiles Oluce suanimia subtilitate diffusam,no subiiciete conspectui. a Democritus innumeras stellas/breues ines=quae sp o tractu in unu coacta,*aciis quae angustissima interiacet optis: vicinae sibi dii:α ideo passim dimulae lucis aspergine,cbtinuit iuncti lumivis corpus ostendui,Sed Posissidoninsccuius distinitioni plurium cosensus accelsi ait: Lacteu,caloris euh sudere infusione:qua ideo aduersa zodiaco curuitas obliquauit:ve quonia sol nuq; zodiaci terminos κcededo experte feruoris sui/parte coeli reliqua disserebu sic circus a via solis in obliquii recedcs uniuersitatem fleκu calido temperaret. Diκit Scipio eu circulu, virtutibus debitisce beatorumι coetu refertu Proclus ite Diadochus. Obliquus etia insito est α acteus circus nam supratopicos obliquatus cernie Costat auteκ tenui nebulosa substatia. Vnus certe coelestiu circuloru conspicuus nec certa Iatitudine definitus=sed aliqua sui parte latiore aliqua an/gustiore Est aute unus e numero maximoru circuloru quippe cum maginii circuli in sphaeris dicant. quibus idc centrucii sphaera est Sed haec Tyrunculis ob dimicultate molesta forte erui. Maneat ita apud Aristotelem e Nostrumii audiant Pontanu de eodem lacte sic pede loquentem Quippe vagus solem sugiens=torrentia ,stra, In leuum deκtrumo latus declinat re ipsa Raptatus circum coeli vertigine candet Syderibus late sparsus=pallentias ora Stellarum at m amnes actis sub imagine praesert Nao acies obtus γα non penetrabile Iumer Et series numerosa=minuta et corpora paruis In spaciis versata procul candere videntur
nii. Pontanus de Lacteo circo.
48쪽
Quid ergo Galacias via illaquam nocte serena extrazodiacumr' ' quo cernis=quasi candidis pulveribus sparsiain. Hunc candorem MV3M UM sporades efficiunt in firmamento: in aere autem exhalatio illius civm euli eat orem recipiens. Haec summa huius Capitis.
Finis Ementaritis librum Primum.
49쪽
Senatorim Norico De utra 'ingua bene merito Domino tuo phscolendo/Io.Cocheus Noric'. S.P.D
Qua supiori aestate elucidaui Meteorologia. clarissime Domine Bilibalde. tuo submittit iudicio)an Calcographiae demadanda discipuli spiradenda strati potius ceternu lateat lucem fugitur prudentu. Nec ab re quidc: Quonia nodeerunt qui inculpabunt nouam comentarii farina.causabuturi adolescctulis non aequam esse materiam. Tuo autem stabopbtius hac de re iudicio,H; balbu tientiu cavillis ta pertinacibus. Minime enim re latetquatu Tetricus plurimorii stilus rectae eruditioi obstiterit iudicant illino posse couenire eloquentia cum philosophia.Tu vero qui Platone/Aristotelem Theophrastum=Plutarchum in graeco sermone: dc in latino Cicerone Varrone Marcianu Capellam=Plinita Senecam Priscos quide philosophos Argyropilii item Uizantui, Leonardum
Aretinum .lo .Picum. Hermolaum Barbarum. Marsilium ficinum/Neotericos:
atq; aliosq;plurimos vidisti longe aliter iudicas dicis nostrorum philoso. phiam ab illoruinstituto turpiter degenerasse vanam e Fblematu umbram, M solida reru cognitione ampleκam esse. Haud secus at canem illu Aesopi et
qui maiorem in aqua cernens umbram:carnem/qua rictu gerebat dimisit vinuhram sequums inanem.Credunt illi/optimii est seκ octove annis adolescentalos in prima resecuda partibus Aleκandri Galli Tractatulis tetri Hispani detineri. deinceps ubi liberalia petunt studia in veterici vocanto arte/libris o Physicorum ali, de anima/vel ad magisteriu'sc ipsos praecipue occupari. Tu
vero Priscorum imitatus vestigia multo satius fore arbitraris adolescetes in paternis laribus/simul cum mansuetioribus litteris rationalem addiscere philoso phian hoc est Grammaticene Rhetoricen dialeeticen ii quod placio factu esset qm facillimu si de extraneis nihil in traditione pinisceret Nuc vero in gra.
matica tanta argumentoria vocabuloru la colluuiem asterunt9ut Rhetoricenim 'nino negligant. Dialecticen aut barbare. automnino non attingant. Credo
equide Triuiales scholas a Triuio illo appellatas. Postin vero Triuii principiis
mediocriter fuerint eruditiaiberior ipsis ad natura sacra patebit aditus habe huic eae mansuetioribus litteris seueriorum studioru leuamen:Vt poetas historicos a legant more Italorui no laborioso quidc studiocuti nostratibus mos esta sed summa cu delectatione animi reficiendi gratialost caenam quando philosophicis studiis. ob cibi grauamen=nondum est oportunitas. Qua in re cosultu fore crediderim/si textum bene emendatri:capitibus conclusionibus Q ac punctis bene distinetum addiscerenovi mature totam possint perstringere philoso'phiam. quartato est iucudior:quato ad particularia magis descendit. Tediosior vero in uniuersalibus cosideratioibus.ut in libris musicorn. De coelo dc inudo De generatioe dc corruptioe: iucundior aut in libris sequctibus.vbi minor opinionu diuersitas maior rem habet cognitio. Praeter naturalia aute pluria adhuc
50쪽
restant philosopho egenda. Quadrivii Matheseos:qcrut certissimas habet dermonstrationes, ita scitu digniminia merito reputabit cuius vfedio cotemptus non paruam studiis iacturam tulit Metaphvsica item quam d Theologia αreginam scictiamin vocat Aristoteles Tota deniq; moralis philosophia,Ethica Oeconomicaγα Politica/cui maxime incumbendu esset:eκ quae nos ipso1α familiam totam rempublicam resere disceremus. ad quam Cicero Seneca tota citoicorii secta,naaκime inclinant ac siiadent. si quis ea atura lectionecvitatis pblematu=argumentoruq ambagibus perlegerit intellexerit ii omnia: talis piaelo erit philosophus qualem voluit Plato. qui beatam faciat rcpublica Et si optimus aut medicus=aut iurecosultus Theologusve euadat. Is modus stu.
dendi longe .pse sto utilior esset quam illoru. qui antilla philosophiae partem
iuuentuti .pponunt eam c sesquipedali comento eκtendut/argutiarii captioni hus obnubilant cotinuatione in mille partes discindut questionibus eκtraneis interrupunt sophistici si ibi ematibus=somniis Democriti qua simillimis/ofasiscant. Haec certe extrema est nunc onantu pene studioru pestis qua negligitur regius recitant opiniones. Haec lacera philosophiae vestis. Qua de conqueritur Boetius. Haec temporis iaetura/qua aetatis florem deterimus. Dedit nobis deus/Limul reeta cum religione clementius olimγccelum mollius' ingeniii 'a facile ex artificiis variis a Germanoru inuentis perpendere licebit,sed longa adhuc nobisis Puericianenera educatio/serae quide barbara litterarii institutio. Qua in remeam imprimis deploro calamitat publicos ingemisco stadiorum detrimeto. Sed diuino illo impraehriae artis inucio magna in parte subuenere studiis nostri Germani. Est pinde decentissimu/vid a lingua barbarie suos viri dicent quemadmodum a barbaro Pristoruin ritu se egregie vindicauerunt ne in teneris annis ipsorum adolescetes barbariem hauriant. qua in aetate proueeta dedignantesὸ multo labore/longo tempore dediscant. Cunon sit disticiliusὸ rediam ex bonis Authoribus eos doceri latinitatc. quam Popinariare stridulis. durito quis 'loquii corruptoribus: quandoquide neurrit a natura eis inest sed
longiorem pius dolor reddidit epistolam Ignosce Mi Domine Bilibalde=nam
eadem quereris c tu. At non parum, inoctua Plutarchi interpretatione bonas litteras .pmouebisquaequidem vehemeter expecto. Vale Eκ scholis nostris. κἀΚal Martii. Anno domiui.Millesimo quingentesimo duodecimo.