Johannis Jacobi Wissenbachii ... In libros 7 priores Codicis Dn. Justiniani repetitæ prælectionis commentationes cathedrariæ. In quibus plurimæ leges ... emendantur

2쪽

LIBROS VII. PRIORES

ON. IUSTINIANI .

. .Repetitae Praelectioni;

OMMENTA ONES CATHEDRARIAE.

us plurimae Leges & Iurisconsultorum Ioci re tantur, illustrantur, dc emendantur. Edim ustisna plisibin is locis F R A N E R R ME,

Ex Typographia IACOBI HORREI. Bibliopola.

4쪽

M AΤ IBUS PRISCAE COMITATIS, HOC QUICQUID EST , SACRUM ES- DEUS. ST

TOR ET CONSERVATOR UESTRI AC FOE, DERATORUM IMPERII. VOBIS DEXTERSEMPER ADSIT, UT, SEU TOGAE, SEU-SAGI NEGOTIUM SIT CUM AEMULIS , DOMI MILITIAEQUE. AETERNUM FLOREATIS IN- vICΤIi UT SALVA RE PUBLICA, SALVO-' IE PRINCIPE, INFRACTA VIRTUTE, UIC - ΥRICIBUS LEGIONIBUS, LAETI STATUATII πROnAION. SIC EXTORRIS: RELIGIO VESTRAE FELICITATIS BENEFICIO RECREA-φ- TUTISSIMUM USQUE ET USQUE HIC HABEBIT. ASYLUM L

. . VOVET DEVOTA MENTE

INCOLA

5쪽

Olenne sere est bonarum literarum & Discia plinarum Prosesbribus, ut, dum ossicio rectEfungi, nec gratis frui volunt retiatiis, etiam severioris Doctrinae Commentationes edituri, 3 ante in Didaeticis Academiae pulpitis discutiem das cas publice proponant, Discentium Studii, felicius provehendis. In hoc pistrinum, tanquam in opus publicum, de purioris I spmdentiae Studiosis bene merendi consilio, me quo que devovi; editis primo ad Institutiones, tum ad Regulas Iuris. dein ad Verborum ec rerum Signifizationes, postremo ad L. Pandectarum. librm . Exercitationibus . Cathedrariis. Eodem iustituto id jam orsiis suin ad Codicem Iust intancum, ' tertiam Iurispiu dentiae artatem magna sui parte ex utili is 8c in solo tritis Imperialibus Constitutionibus compositum. inque x Il. libros distinctum et . qui 'M PHL-m , ejusque Caput praecipuum , Ius Sacr/- . in Institutionibus. & Digestis praetc istum , continet. Laudibus in coelum este at alii Iustinianum Sagarum , ejusque res soris pra clare sortiterque gestas , Triumphos , adoreas ex Historiarum m numentis, Procopio, puta, ex Agathia, Zonara, Niceph ro', aliis, commemorent, fidemque faciant, magni Justiniani beneficio rem Christianam in tuto locatam , feliciter confectis bellis, ει

6쪽

seo. Ameano, Italico. Nobis hactenus Iustinianus magIs placeat Tι-

Iuris conditor & Ggissator augustus. Is, post immensa Vcteris prudentiae Volumina , in unum Corpus digesta, priorem Codicem suum sub incudem reVOcoit, δε-ἐρα ιι ροντίδι : cui multas priori editioni insertas limavit, multas detraxit, multas nobilistimas salu-herrimasque addidit. ctim suas , tum alienas Constitutioncs. Quas

inter eminent Decisiones , antiquae sapientiae jurgiis & ambiguitatibus decidendis, ac veluti Hsdrae capitibus elidcndis , nodisque Gordiis solvendis , proditae. Nec quicquam hujus Codicis dignitatita praestantiae derogat, quod inter Legum latores connumerantur. Antoninus Caracalla Bassianus , Diocletianus, Maximianus, Gallienus , Iulianus , Valentinianus, monstra hominum , quorum placita in Constitutionum censu poni, nefas : quod Popilium Macrinum censitisse , Iulius Capitolinus restri. Hoc , inquam, praestantissimi libri pretio nihil detrahit. Eas enim Constitutiones se Iigere Iustiniano fuit decretum , quae recta natione defenderentur, atque ex usu essent Reipublicae ; susque deque habitis invisis Imperatorum nominibus. . Non scd quisque dicat, spectan

dum.

Πολακι - Erasmus legit, Mωρὸς -- ντιπε: Saepe etiam est obtor valde opportuna locutus , ait AEschylus in Tragoedia.

Quibus autem bonae sancta: lue; quas ICtorum ope consilioquc usi Tyranni. condiderunt leges, sordent, nihilo plus sapiunt, quam qui optimis Neronis Thermis eo lavari haud sustinent, quod piaculare Caesarum monstrum illas excitarit. Non minoris absurditiatis est opinio Andreae Carolostadii, reprehensi a Ph. Melanchthone in enarras. cap. Epist. Pauli ad Gisg) Sebastiani Castellionis icaliorum , qlii Veterum JCtorum responsa, ex quibus P mdectamin Systcma coaluit & coagmentatum cst , non aliam ab causis e Christianorum Rcpublica eliminata cupiunt, quam quod ab Elianicis snt prosecta. Intima aetiolmia i Noni enim idcirco priscas lines Romanas orbis Christianus recepit quia gentilitatis mersi tenebris Auctores eas tulerunt, scd qua jure dc natione naturali cst lioc

7쪽

rii; dc Dicasteriis . Quaestionibus ec Controversis jaris finiendis Stsopiendis, habent monumentum. Sunt catenus divinae mentis simulacra, primaeque ac rectae rationis definitiones quaedam, variis causi-rum aptam figuris , quas saepenumero ne quidem necessariae conse-etstionis vi dc potestate ex Eunomia Hebmorunt Mosaica possis decidere. Naevos , quibus illa Romana Legistatio alicubi deturpata est , tegere aut dissimulare nolim. Etiam optima vina habent suas seces : omnique malo Pmico granum inest putidum. Sed sicut per deserta Lybiae iter faciens Cato, Psyllos secum duxisse Plutarcho memoriatur , qui Venenatis aspidum morsibus mederentur : ita ei qui

Romani juris lectioni se accingit, suaseris, ut Psyllos adhibeat, i Meri Co. icis ac Moralis Philosophiae subsidio quicquid uspiam labi,

est , repurget, eluat. Egregie Augustiuus : υι osim, inquit, Hebrχῶ .a judicassent, rapuerunt , relictis iis , qua aut molesta . aut inutilia , aut profana existimassent : ita nos oportet sua quidem vitia rhisicis relinquere , superstitiones , libidinei , cupiditate1- e t si quod sapientia au=m , si quod eloquentia argent m , si qua bonarum literarum

s. pellex penes illos erit, eam omnem con sare , Gr in nostros usus ac- eummodare debemus , nihil furti calumniam veriti , quis eriam pulcherri

mi facinoris ct Dudem O praemium sperare ausi. Sunt vero & alia in hujus Codicis compositione admissa , reprehensioni obnoxia : Temporum characteres non usque servati: Constitutiones antiquatae, pn, bonis & receptis relatae et Truncatis, divuli. Imperatorum Rescrupta , atque in diversos titulos pro argumenti varietate disjecta di Le se, a Triboniano interpolatae : Leges fugitivae . i. loco filo mo , & sub aliena positae Rubrica : quarum nonnullas enumer i Cujacius io . ad tis. Instit. de gradib. cognat. ct 3. observat. 37. quibus adde da I. si Basaistram. infame latronis , Arabis an Persae ,: per orie tem nomen) 13. C. de Mejussem. quam justius sibi vindicat Titulua in Requirendis reii , Vel Tit. de exhibendis ct transmittendis reis. Quanam porro arte Imperatorum Constitutiones sint tractandae, di qui

bus eum accinctum eμ oporteat praesidiis, qui tarum interpretatio-ycra

8쪽

rim aggreditur, si ire via . i. prota Ita, vulgaria , proletaria proferre nolit, σε ipsa prodit satis, ut Doctis ludi brium Lbeat Lucas de Penna, sine borrarum literarum dc antiquitatis adminiculo in tres posteriores libros in dicis commentari ausus sunde errorum & ineptiarum ham a ius ingens apud Eruditos audit. Cui germanissimus suit Iodocus, Mechlinis PrasS, Lovcringus, lut

putatur in de quo Erasimus narrat, eum nusquam non magna contentione disputare selitum , neminem vel unius legis intelligentiam asie- qui valere , qui quicquam sciret in bonis literis : ratus sorid, ex Onomastico Papiae, hominis Longobardi, qui vixit circa annum Salutis cio. Cc. hanc suppleri posse inopiam. Ab Ius non multum Ailli abludunt, qui genuinum legibus reddere sensum , novos sed veros praestare intellectus , errores communes castigare , leges in apricum & Praxim , rerumque actium utiliter deduccre, odioso hodie nomine , veluti Critici tantum opus , & in his quidem qui vel maxi

me a Verborum ti syllabarum aucupiis absunt, diliErre selent: in quos merito invehitur Vir Amplissimus Iacob. Gothostedus, eosque interim ingenio suo filii, repertisque frugibus , glandibus deinceps

vesci suci id patitur. Caeterum in his Commentationibus, ab inaemia restivis temperavi excursionibus & diverticulis: contra quam Ant. Fabrum in Decisionum Sabaudicarum Codice, quo ordinem & argumentum Codicis Iustinianei affectavit, secisse video. Ille ad titulum dZ a Trinitate O Me Catholica, dira dc atroci instituta disserta tione , ea Nostris asstait Dogmata , de quibus ne somniarunt quidem unquam, & Lucterum, Calvinum, B am, ecc. quorum scripta neci rat, nec intellexerat, harum controversiarum imperitissimus, ob trectator . maledictis incessit, calumniis obruit. Quod Vir silminus

Jacobus Lestius, vivo & vidente Fabro, planum secit in libro; quem

inscripsit: ε g resti odicis Eabriani, πήωτα Hescriptiones

Theolo bo : quibus, quod sciam , nec Faber, nec ullus tribulium quicquam repositit. Miror autem dc indignor, Codicem illum Γabiimum , quo sincerae Religionis Prosesibribus tam petulanter in l- ut Faber, G evae, anno 1619. dc o. re sum. Friderici Ele-- . Ehoris

9쪽

ctori, Palatini. Principis Orthodoxi Privilegio munitum

ne qaiequam in se Orthia' 'Reli mi Christi. , vel bonis morib- ωκ- ὸ trarium , sive in prU- - , si in textu, seu alias modo rami Mai. Sed hicisere librariorum est animus , ut nihil non commit

tant praelo , intomi dinosi a feris nummi. Haec , Candide Lector. praefari volui . Vale di filo. Dabam Franckcrae Frisiorum , ipsis Kal. Ianuariis, anni ci Vinc LX. qui istis nobis ineat auspiciis, precor, laetioribus procedat, laetissimis exeat l .

10쪽

G Isbertus opten Noorth, Za b. - Geb. Iohannes Falch, Vesta- vens. Villielmus Worin, MFh. Gese. Gerhardus de R dere, Ha - ων. Arnoldus a Gorcum, Nicolaus Wittemachius, Abrahamus a Walpari, Griningo. Johann. Mordus van Douma, Tarquinius Boetens, Frisim. Iohannes a Sanden, Gronis an.

Henricus ab Isendom, Geb. . Ritsco Ripama, Doce. Fris Amarias van Sima, P uia. Tris cas van Gissen, G ingan. Petrus Mellama, Leom. Frisi Christianus Michaelis, Hostus. Reinholdus Witar, Breus . Iohannes Pus hius, Hunno-Ungaris Henricus Popta, Leom. Fris Jacobus Bransma, Leo v. Tris. Brongerus Gut rieth, Leam. Frisi AEmulus Jensima, Bal . Tris. Antonius Matthaeus, Ultrare lino Nicolaus Hindema, Tra eq. Fris Johannes Damius, Stena v. Trans . Johannes Dolino, Core. D t.

Gisbertus a Victilen, Leom. Tris