Theses ex utroque jure depromptae quas sub auspiciis illustriss. ac reverendiss. praesulis Marci Zaguri ... publice propugnadas exponit Camillus Pretto ... praeceptore et adjutore Paulo Lupatino ..

11쪽

datur, tamen unusquisque facile animadvertit in pluribus quoque debere

eas inter se Convenire.

Regulae actionum humanarum voleXPresse Praescribuntur, vel hominum usibus inducuntur. Hinc jus ecclesia- Sticum, non Aecus, ac civile, inscri-Ρtum , et non scriptum merito dividitur.

XXIV. Scriptum jus illud appellatur, quod

expressa Legislatoris voluntate constituitur. Non scriptum est j us quoddam moribus institutum , quod Pro lege suscipitur , ubi deficit lex. Illud in utroque jure constitutionis, seu legis D mine venit: hoc consuetudo nuncupa

tur .

XXV. Regulae, quae pertinent ad jus scriptum , cum in usum deduci non possint, si ignorentur; in Compertis eSt, leges a Potestate ecclesiastica, et ob

12쪽

33 vili praescriptas promulgatione indigere. qua iis innotescant, quibus imponuntur. XXVI.

Haro promulgatio, sivo consideretur tanquam aliquid ad legis essentiam ro-quisitum , sivo ut conditio , ex qua lex vim acquirit obligandi, adeo est eae utroque jure necessaria, ut leges non habeant suam Virtutem , antequam publice proponantur .

XXVII. Facultas jubendi leges, quae ad Otramque Potestatem pertinet, est auctoritas praecipiondi , et exigondi legum observantiam .

XXVIII.

Leges igitur humanae sivo ecclesi sticae , sive civiles a populi acceptione non pendent.

XXIX.

Quia vero finis legum non satis obtineretur, si leges instingi impune Ρομ

13쪽

sent ; idcirco' qui eas violant modo

tamen vel aetate , vel alia legitima causa non excusenturὶ non solum poenas legibus constitutas promerentur, Verum etiam, quatenus Potestati a Deo constituar resistunt, coram ipso Deo crimino se obstrinSunt.

XXX.

Hinc leges humanas sive ecclesiasticas , Sive Civiles ira soro conscientiae obligaro defendimus.

Nulla promulgatione indiget consuetudo . Aa -m---- Tite indu endam plura in utroque jure requiruntur: nempe aliquis consensus illius, cujus est legem condere: temporis diuturnitas ractuum similium frequentia: denique ne eonsuetudo legi divinae, aut rectae r tioni repugnet; secus enim non Put retur a Legislatoro probari .

XXXV. Consuetudinem, quae IIasce proprie-

14쪽

15 . tates habeat, vim, et auctoritatem leo parem habere, Iuculentissima sunt Otriusque juris testimonia. Hinc inter alios essectus, quos operatur consuetudo rationi congrua, et legitimo Praescripta , illum quoquo merito TECens mus, quod legem auteriorem abrog re PoteSt.

XXXIII.

Legum ecclesiasticarum, et civilium plures collectiones variis temporibus prodierunt. Illae vero prae caeteris emianent, quae juris communis nomen εο titae Sunt.

XXXIV.

Constat jus commune ecclesiasticum ex Decreto Gratiani, Decretalibus Gregorii IX. , Sexto Bonifacit VIII., Clementinis , et Extravagantibus Joannis XXII., et Communibus .

XXXV. Corpus juris civilis, opera potissi-

15쪽

I6mnm Iustiniani Imperatoris in ordinem digesti, complectitur Codicem, Pandectas , Institutiones, et Novellas.

Ex duplici jure duplex exurgit Iuris

prudentia , quae in legum interpret tione , earumque applicatione Versatur. Cum Vero jus utrumque tum ad dirigendas hominum actiones, tum ad Controversias dirimendas Comparatum Sit,

hae duae disciplinae quadam veluti coognatione inter se conjunguntur ita, ut altera alterius ope indigere videatur. XXXVII. Prosecto juxta regulas Pontificum Romanorum, et Principum auctoritate comprobatas, si quid in jure canonico desideretur, id ex civili petendum est; si vero aliqua in re jus civile deficiat,

seu Religioni sit minus Consentaneum , a canonico est corrigendum; et in ambiguis alterum ab altero interpretationem recipit .

16쪽

Hinc ecclesiasticae jurisprudentiae , morumque disciplinae scriptores et ubi de justitia, et jure disserunt, et ubi

Contractuum, et obligationum doctrinas Persequuntur, inter alias agendi regin, Ias eas etiam homini Christiano sae-Pissime proponunt, quae per TeCtum ruritionem a jure naturae derivatae in imgum civilium codicibus continentur.

XXXIX.

Hinc leges, quae in jure Iustinianeo

USUras Permittunt. quae fovent divo tia , quae filiis nefarie procreatis negant alimenta, quae bonorum Praescriptionibus bona fide tantum inceptis patrocia nantur, aliasque hujusmodi, quae doctrinae obristianae adversantes juris conditoribus quandoque exciderunt, eas Iurisconsulti, ipsique etiam Christiani Principes non nisi per Ecclesiae canones Correctas, atque emendatas in forum penetrare patiuntur.

17쪽

I8XL. Neque id invito Iustiniano eVenisse existimandum est. Ipse enim Imper tor in suis novellis constitutionibus, et saepius in Codice piissime profitetur , plus studii a Gendum sibi esse circa

Sacrorum Canonum, et Diuinarum I gum CuStodiam, quae super salutem an marum definitet sunt, quam circa lege ciuiles.

Et merito Christiani Principes 8 crorum Canonum statuta, et Christi Religionem tueri semper ConSMOVerunt. Etenim ad publicam securitatem nihil magis conducit, quam civium mores bene instituti; et morum persectio h heri nequit nisi in vera Religione, in cujus puritate conservanda, atque Pr movenda Ecclesiae leges versantur. Qua-

Ο Nov. 137., l. cod. de Sacros. TCeI., et I. M. Cossi de Ep. et Cler.

18쪽

T9re , felices Imperatores eos dicimus, mait D. Augustinus, si juste imperant... si suam potestatem ad Dei cultum mimime dilaitandum majestatis ejus ram

Q Lib. b. de civit. Dei c. M.

19쪽

Disputabuntur publico Vicetiae in Fdibus