Peri hermenias Aristotelis libri duo

1쪽

i . . .

f. . .

2쪽

CLIBER PRIMUS P.ERI

hermenias Aristotelis. De signisinum H ,Cap. I.

OPORTET

stea quid est negatio

quae iunt in voce rarita ' ''.

quae inanim Issi

onu notae, & ea M lcri buntur,eoru ος suistin avoce. Et quemadmodum nec litem omnibus - , clem, 1ic nec eaedem voces . uuam autem nae primum tae sint eaedem omnibus passiones animae

sum,& quarum Lae similit dines res etian ' dem

De his vero dictum est in iis qui sunt de anima. alterius enim est negotis . autem quemadmodii Posi, ain anima aliquado quide intellect' sine vero vel fal ,aliquando autem cui iam necesse est horum alte rum inesse,sic et lana in vom Circa compositionem

enim & diuisionem,cst verum & falsum. N ina igitur ipsa & verba consimilia sunt, ei qui sine compositione & diuisione est) lateriectui. ut homo vel album,quando no aliquid additur.neque enim falsiim. neq; veru adhuc est. signu aute huius est.hircocemus enim aliquid significat, sed nodum verum aliquid, vel falsum si no vel esse vel no

3쪽

ege addatur. vel simpliciter, vel secudum tempus. Dissini- - De nbmine. Cap. II.tio no- Omen igitur est vox significativa secuta minis.s in ' N acitum sine tempore: cuius nulla pars P

enim quod est equiserus , ferus nihil per se significat, quemadmodsi in oratione quae est equus serus. At vero non quemadmodum simplicibus nomianibus,sc se habet in compositis. In illis enim nul- Io modo pars significativa est,in his autem vult quidem,sed nullius est separata. ut in eo ouod est equi ferus hoc quod est ferit s.Secundum plItum Vero, quoniam natu a,hominum nullum est, sed quando ni nota quoniam designant &isi iterati seni, ut ferarum,quorum nihil nomen est. Nona omo vero non est nomen .at vero nec positum nomen est,quo illud mortet appellare. neq;. az ςnim oratio, neq; negatio est,sed si nomen infini

ris dis n. quonia similiter in quolibeti is A quod est ni Qm 4uod non e Catonis autem & Catoni & quar- momini Asi alia hint,non sint nomina,sed casus nomi

x nis ratio autem eius est. alia tamen sunt secundi seipsa: luoniam cum est,uel filat, vel erit nequees Him,neque falsiam est,nomen vero semper.vitonis est, vel non est. nondum enim aliquis neque venim dicit,neque falsum.

De verbo, Quis ' Car. III.

O uid

verbum

Erbum autem est quoagnificat tempus cuius nulla pars signi t extra,& est semper eorum quae de altero pridicatiὰHora.

4쪽

CDico autem quoniam consignificat tepus, ut si nitas quide nome est sanarur vero vectu. significat enim nuc esse, &sem ortiri de altero dicuntur nota est, ut eorta quae de subiecto vel in subiecto sint. CNon sanatur vero non aegrotat, non verba dico. Coninnificat enim tempus &quo est.Disterentiae autem huic,nomen positu non est, sed infinitum verbum sit: quoniam similiter in quolibet est,& quod est, & quod non est. Similiter autem & sanabitur & sanabatur n5 ver iaci run i

gnificat autem comptatio iamquL quam si

ne compositis non est intelligere si --α .

CDe oratione. O . ii Cap. VII. IRatio aute est vox significativa, cuius partium aliquid significativum est separatum redictio sed no ut affirmario vel negatio. De Dico autem,ut homo aliquid significat,sed non quoniam est aut non est . sed erit a matio vel negatis,si sid addatur. Sed non hominis syllaba una, neque enim in eo quod est serex, rex significat, sed vox nunc est solum . In duplicibin vero significat quidem aliquid, sed no secundum se, quemadmo-

5쪽

dum dimm G. Est autem 'omnis quidem si

gnificatiua,non sicut instrumentam, sed quemadmodum dictum est secundm placitum. Enunciativa vero no omnis, sed inma verti vel falsum est non autem in omnibiginest. vi deprecatio oratio quidemst,sed neque vera,neq; falla. terete igitur rellii quantur, rhetoricae enim vel poeticae conuenientior est consideratio. enunciativa ve- praesentis est speculationis. CBst autem una prima oratio enunciatiua affirmatio ,

esse,vel ex casu verbi. Etesiim'sominis ratio A non addatur,aut est,aut fuit,aut erit, aut aliquid natus: . modi nondum oratio enunciativa est. mare autevnum quiddam est,& non multa animal gressibile bipes non enim eo, P propinquae partes dicuntur una erit) est certe alteriu4 liac tractare negoch Est autem una ora io enunciativa, quς unu sagni ficat,vel coniuctione una. Plures autem: que plu

Nomen igitur & vectum, dictio sit selum. quo niam non eis licere sic aliquid significantem iroce

enunciare es aliquo interrogante vel non verum

ipse profer nte.HAu ii autem haec quide simplexis ia si edinci e Vt liquid de aliquK vel aliquid

ab aliquo haec aute et his iuncta velut oratioquetens ritu Hi m composita.

Est autem simplex enunciatio: vox fgnificativa de eo quod est aliquid, vel non est quemadmodum

tempora diuisa sunt. πιιω 'RRU Mil

6쪽

Affirmatio vero est enu iacio sicuius de aliquo e Negatio vero enunciatio alicuius ab aliquoi - ' Quoniam autem enunciare est, & quod est,non. esse.& quod non est, esse.& quod est, essse. & quod non est, non esse.& circa ea quae extra prisens tempus sunt.similiter ,omne utique coringit quod quis affirmauerit,negare: & quod quis negauerit, -- mare. Quare manifestum est quoniam omni assi mationi,'pposita est negatio:& omni negationi,affirmatio. Et sit hoc contr sectio, firmi & negatio oppos e. Dico autem opeomEiusdsm h e ta 'dem . non autem aequiti cea & .liecunqua; caeter oriri ' μra talisi contra sophisticas determinavimus impor '

tunitates.

CDe subiectis & praedicatis enunci tionum. Cap. V.

inVomam autem sent haec quidem rerum Diuisio. uniuersalia, illa vero singularia. Dico γ' autem uniuersale quod in pluribus dicati natiuii est, Singulare u ro quod non . vi mo quidem uniuersale est. Callias vero eorum quae sunt singularia. necesse est Sutem enuntim cum in est aliquid aut non:aliquando quidem auia eorumquς uniuersalia sitnu, aliquando autem qui; singularia sunt. CSi ergo in uniuersali uniuersaliter enunciet quis quoniam est aut non est, contrariiciationes erunt. Dico autem in uniuersaliciare uniuersaliter. ut omnis homo albus est, nullus homo albus est. Quando autem in uniuersali . A iiii i

7쪽

' bus non uniuersaliter, non simi contrariae.quae au- significantur,est esse aliquando Gntraria.Dico autem non uniuersaliter enunciare in iis quar' uniuersalia sunt, ut est albus homo, non est albus homo. cum enim uniuersasse sit homo,non uniue

. Vtitur enunciacione.Omnis nanque,non uni

significat sed quoniam uniuersaliterc- e In eo unquoa niuersale praedicatur, id quod ter praedicari non est cierum. Nulla' enim assumitio vera erit,in qua cum uniueriae sit praedicatum, uniuersaliter praedicati .ut est omnis homo omne animal. e opponi autem inlimationem negationi dico contradictorie,quae uniuersas ' ter fghincat ei dem quoniam non uniuersaliter. vi omnis homo albus est, non Oinnis homo albus est nullus homo albus est.aliquis homo albus est.Contrarie vero uniuersalem affirmationem de uniuersalem negationem. ut omnis homo iustus est, nullus homo iustus est. - vocirca has quide 1 ossibile est simul

esse vera; is vero Ditas, contingit

- aliquando in eodem simul esse veras. ut non omnis homo albur est, & liquis homo albus est Cinaecunque igitur xoi tradictiones uniuersalium sunt uniuersaliter Kecesse est alteram esse vefalsam,& quaecunque in singularibus sunt. 'is Socrates albus.non est Socrates albus. . : aecunquὸ autemn uniuersalibus no vniuersaliter,non semper haec quidem vera est, illa vero

8쪽

aiis ea,

falsa est. Simul enim verum est dicere quoniam est homo albus,& quoniam non est homo albus. & Ohomo pulcher, & no est homo pulcher. si enim turpis est,non est pulcher, & si si aliquidino est.Vide ita se inpia, Ditur autem subito inconueniens esse. iccirco quoniam videtur significare haec non est homo albus mulΔ haec nullus homo est albus. C Haec autem neque idem significat,nm ; simul necessario'. et Manifestum est autem quon/m ma ne alio Vnius a firmationis est. Oclemmium negare negationem,quod affirmatio affirmauit,& de eo seri vel de aliquo singularium, vel de aliquo uniuersa- Iium ut uniuersaliter,uel ut non uniuersaliter.dico temEt est Socrates albus, non est Socrates albus

' ita 'alium sis de eodem vel de alio id

non est opposita, sed erit ab ea diuersa. huic vero quae est omnis homo albus est,contradictio est,illa quae est non omnis homo albus est . illi vero quae est aliquis homo albus est, illa quae est nullus homo albus est . illi autem quae est. est homo albus: illa quae est,non est homo albus. igitur una affirmatio uni negationi opponitur conπλ p re dictorie: & quae sunt hae dictum est. & quoniam G uariae aliae,& quae sunt illae dictum est.& quoniam i . II non omnis visa vel falsa contradictio, & quare, dc quando vera vel falsa.

9쪽

distat.

Na Utem affirmatio & negatio est, quae ritumae uno significat vel cum sit uni-'' uersale uniuersaliter, vel non similiter:Vt omnias homo albus est: non omnis homo albus est. est homo albus, non est homo albus. nullus homo albus est, aliquis homo albus est, si album unum significat. sin vero duobus unum nomen positum est ex quibus non est unum:non est una affirmatio, ne Aue Una negatio ut si quis ponat hoc nomen timica homini & equo: quod tunica alba est, haec non est Una affirmatio, nec una n gatio.Nihil enim differe a quam dicere quoniam est homo equus , albus. hoc autem nihil differt quam dicere, est homo alae& est equus alb'. Si ergo hae multa fgnificat de sunt plures: manifestum est quoniam & prima vel multa vel nihil inni t:yeatri. enim est aliquis, homo equus. Quare nec in his necesse est hanc controdictionem veram,illam vero falsam esse. . De situris contingentibus. Cap. VHI.

N iis ergo quς simi,& ρος facta sunt,necesse est affirmationem vel negationem verea esse vel falsam . In uniuersalisus Quidem uniuersi liter,semper hanc quidem versa : im esse, & in his quae singularia sunt illam ve

admodum dictum ςst in iis vero quae in uniuersa-Regu. 2 libus non uniuersaliter dicuntur,non necesse est.di:, -- ctum est aut ni & de his. In singularibus vero &' Aturisen o limiliter. Nam si omnis affirmatio &ne-

10쪽

gatio vera vel falsa est, & dmne necesse est esse, vel esse : quare si hic dicat fisturum esse aliquid, esse

vero non fisturumsicat hoc ipsum: manifestum est quonia necesse est veru Nere alterum ipserum, si omnis affirmatio vel negatio vera vel falsa est,utraque enim n'omni simul ig talibus. Nam si verum est,scere Moniam alsum v non album : necesse est esse album vel non album Et si est album

veI non album . verum erat affirmare vel negare.

Et si 'on est, falsum dicit:& si falsum dicit, non est.

quare necesse est aut assirmationem aut negatio

neque si, nec inluna, nec utrumlibet, neq; erit, neque non erit: sed' ex necessitate omnia, & non utrumlibet. Aut enim qui dicit verus est: aut qui negat. Similiter enimra si ret, vel non fieret. utrumlibet enim nihil magis sic vel non sic se habet,vel habebit. Amplius autem,si est album nunc: verum erat dicere prius, quoniam erit album. Quare semper fuit verum dicere quodlibet eorum quae ficta sunt, quoniam est, vel erit. Si autem semper Verum nut dicere, quoniam est, vel erit non potest hoc non esse, vel non fimirum esse. Quod autem non potest non fieri:impossibile est non fieri. Et quodimpossibile est non fieri: necesse est fieri. Omnia igitur quae futura sunt; necesse est fieri. Nihil igitur utrumlibet neque a fortuna erit, nam

si a sertuna non ex necessitate. At vero nec quoniam neutrum veru est:dicere contingit.ut quonia'eque crit, neque non erit. Primum enim eum sit