Compendium institutionum Caes. Justiniani sive elementa juris civilis in brevem et facilem ordinem redacta

141쪽

capione, quae est acquisitio propter mortem obveniens , carens speciali nomine: ut cum quis servum suum testamento liberum esse jusserit siat. 8. mihi Io dederit a.

L . i. Donatio propter nuptias est,

misi. quae fit uXOri a marito in securita- calf tem dotis, Ita tamen, ut UXOrfru- κον eii is non lucretur, non domina ejus fiat, sed tantum jure pignoris mea gaudeat, quam vis eandem ob factum mariti nonnunquam lucre-b . 3. urb. Ins h. r. Hanc Iustinianus voluit doti: tum in quantitate, tum in pactis re-repnd. spondere c.

Nov. 13. t haec quidem improprie di-7θ cta donatio, scilicet propter nuptias, mortis causa , ad modos juris Civilis singulares videtur spectare, ad quos alia proprie dicta donatio nulla ratione spectare potest. Nam sive Conventione perficiatur , ut cum dico aut scribo me donare librum Tibi, tuque conditionem acceptas,non transfertur dominium tali nudo p cto sive librum ita donatum si

pari . tione, sed traditione nec jure Civili,

142쪽

sed jure Gentium camo e pacto a

donationis olim nequidem obliga-Ins de tio civilis nascebatur , nec in perso - nam agi poterat, secundum regulam Ut , de nudis pactis'. Iustinianus autem . . pactum donationis lege consuma V m

vit, ut inde aga possit . In id Par accrescendi. Δυ. r . Ad modos juris Civilis singulares olim etiam referebatur jus acri crescendi, quo Dominus servi communis non manumittens, acquirebat partem domini manumittentis: 'SQ

quod jus ut libertati invidum anti Inse. o quatum, jussusque est Dominus non manumittens suam partem justo La/ lege definito servi pretio vendere o m.

i. 'antum de modis acquirendi surgularibus, hoc Ioco reliqui, ut legatum, dei commissum singulare, a Justiniano in locum de ultimis voluntatibus rejiciuntur Ad omnium autem intellectum non in coinq

143쪽

. Commode hic quaeritur; quibus alie- mare licetis per quas personas nobis acquiritur dominium 2 In quaestione quibus alienare licet,duae potissimum regulae earum- .que XCeptiones sunt observandae. 3. Prima regula est Quilibet Dominus est moderator arbiter ad 11 rei suae eamque alienare potest a. X.min Εκceptio prima est na marito,

s qui quidem praedii dotalis inaestima

cri' i dominus est jure Civili , sed ta-jur men illud ne consentiente quidem αρς uxore ullo modo alienare potestis: si quia dominium mariti revocabilea est, Hos soluto matrimonio resti-fund tuenda d.

s, Xceptio secunda est in pupila I.; o. IOAEc minore qui quidem Domini

de uerum suarum sunt, sed tamen easior alienare nequeunt, adeoque nec mu-

tuum ex iis dares, nec solutum accipiendo debitorem liberare Pleni mihi , uix enim liberatio securitas sol cri venti debitori pupillari contingit, sia in auctoritate judicis facta sit solutio . Nam si tutori iuratori me auctoritate judicis facta sit, liberatur quidem debitor, ita tamen ut pupillus

144쪽

minorve creditor, si tutor curatorve male collocaverit pecunicim, nee pu a La.

pillus minorves aliunde repetere c.si possit,in integrum restituatur a. Ipsi x torpupillo facta diuti omnium naini- :me prodest solventi debitori, nisi ebriis pupillus locupletior factus sit,&ideo te debitor denuo conve t m eκceptio ἰ 'ne doli mali se tuerii iti Annui reditus tutori tuto solvuntur . pen. 6. Regula secunda hujus tituli se . est: Qui Dominus non est, rem alie nare non potest d. . eost ' Exceptio est in creditore, qui qui quidem Dominus non est δε tamen δεμε. alienare potest pignus, etsi id non

convenit imo etsi contrarium pa-euctum conventuna sit, tamen alienare a.

potest; dummodo ter ante debitori id denunciete, adm8. Natura enim g scopus pigno di. N. ris est securum facere creditorem quod facere non posset, nisi liceret et ' alienare debitore non solvente, Alc. s. Bona fide tamen secundum amodum a lege praescriptum pignus I distrahendum est D e.

145쪽

Fer quin persexa cliique acquia

ritur. x, cquirimus dominium non tan-α Atum per nosmetipsbs, sed Sper cos quos in potestate habemus: Dies per filiosfamilias, , per servos nostros, . per liberos homines quos tanquam serVOS , . per servos alie-NGSquos tanquam nostros bona sidepos iidemus. a. Acquirebantur olim omnia Patribus per filios, uti Dominis pera I servos. Postea jus patrisfamilias da-

ὸ tum est filiis in castrensi peculio:

aciis deindein quasi castrensiad aliae spe mu cies peculiorum Orta a.

h. Peculium autem quasi pufilla

inus pecunia est dictumis, s Definitur universias bonorum, quam filius vel servus patris domi-2. . mive Voluntate a rationibus eorumetit separatam habet . s. stque aliud filii, aliud servi. et Filii est paganum vel militare, Pa-ος ἡ anum , profectitium , vel adventitium: hoc rursus plenum vel minas

146쪽

compendium. Ic,rnus plenum. Militare est castrenseo s. r. Vel quasi castrense. Ins λ6. Profectitium peculi uni est, Phiquod e re vel occasione,vel con Flatemplatione patris ad filium perve-

prietas patris est, mortuo patre in c. t. Collationem bonorum venit l, i 3, c. 8. Utilitas tamen ea inde ad filium redit, ut is i id administret a con cI. fiscatis bonis paternis propter debi flum,praecipuum habeat erim eman et i cipato a vivo patre expresse non adi dῖ, .

matur, donatum censeatur d. 9-2.

9. Adventitium est , quod aliun de filio obvenit quam patris vel iiii erue

litiae occasione . I. Id . IO. Hujus eκjure novo pater ha bet usumfructum, filius vero pro r2 'prietatem , idque distinctionis au bou .sa minus plenum recte dicitur. 1. Aliquando usu sfructus ad filium pertinet, quod ita vel testa- g. r. mento, Vellege cautum estg, idque . l. QPlenum Vocatur. g tuis. 11. ertiam autem partem o 2,sbis. norum adventitiorum , quam pater qua a olim lib.

147쪽

a1.1. Olim pro praemio emancipationis in . accepit, Justinianus mutavit indimidiam partem usus fructus a. i 3. Castrense peculium est, quod filius familias occasione armatae mi- litiae , sive a patre sive aliunde a biit quisivit b.

Quasi castrense est, quod filius-

familias acquisivit occasione togatae et . militiae, seu exossiciis, pro quibus I publica solvuntur salaria ut sunt ODI'. fici pro contulum, Praesidum , qui-I .c. u etiam adnumerandi Assessores &

οὶ castrensi autem 'uasi canis strensi peculio, filiusfamilias habe-S . tu pro patrefamilias ' mortuo ta-a sic men filio intestato, pater superstes k bona haec occupat tanquam sua,jure caser peculite. pec. 6. Servorum sive ordinariorum, sive vicariorum peculium pleno iure a Dominum pertinet: Quicquid1 δε enim servus acquirit, acquirit Domi-- q. no,etiam ignoranti invito LT 1 . Acipitur ab hac regula I heis stis reditas, quam non nisi jussu dominis adit servus g, a possessio, quam eN causa quidem peculiari ignoranti.

148쪽

Compendium ros

lat alias non nisi scienti acqui

rit a. l. 3. ε

18. Et sic quidem veracisDominus .ret. servi acquirit. Jsufructuarius au a tem , per servum fructuarium bonae fidei possessor per liberam per ba . . sonam pro servo possessam , aut per 's alienum servum pro suo possessum, P. s. acquirunt tantum quod X re sua l. ioAvel petis servi aut quasi servi ob g

x9. Differt tamen bonae fidei possessor fructuarius in hoc , quod si .et 'ille potest servum alienum usucape-1 o

re hic laon , quia nec ponadet pro II

ptie, nec bona fide possidet e. .. Qui autem aliquem ut filium as 'bona fide possidet, per eum non ac-ptis. quirit , quod rarius ille error con- tingate dea I. Per Atraneam autem perso Une. nam nihil nobis acquiritur excepto 'σ- eo quod per procuratorem non solum scientibus nobis, sed & ignoran I. ro. tibus acquiritur possessio, se posse sessionem etiam dominium si do st ominus sit qui tradidit, aut usucapien

149쪽

l . . De testamentis ordinandis.

ictum de modis acquirendi singularibus: dicendum nunc de universalibus: inter quos primum Iocum obtinet hereditatis acquisi

Ins. . Est autem hereditas successio in universum jus quod defunctus habuit b., Ea deferturjure Civili tantum

stu duobus modis Vel testamento VadeoqDe dispositione privatorum, uel ab intestato e dispositione legi Scaper Testamentum dicitur quasi ter statio menti S d. d, Est autem voluntatis nostrae λυε justa hoc est , legibus conveniens sententia, de eo' d quis post more Dr tem suam fieri velit e .s 6. Ortum testamenta sine dubio: habent a jure Gentium, naturali

is ratione,cui nihil convenientius est, g o. quam voluntatem domini volentis δ' si rem suam alienare, ratam haberi p

z Sed nihil magis hominibus debe

150쪽

tur, quam ut suprema voluntatis, postquam jam aliud velle non possunt, liber sit stylus a. t. r 7. prinam tamen specialem ha

Denti Jure Romano, tum Veteri, e . tum novo Ius Civile vetus agnoscit i species. I. testamentum calatis comitiis factum, L. in Mocinctu, 3 per Sin libram, q jure Praetorio coram septem testibus factum ab iis signatum 8. Jure novo forma testamenti Oconflata est partim cantiquo jure '': civili, partim eXPlaetorio,partim e e. . Principum constitutionibus c. Non Ins.ε. nulla autem testamenta privilegio donata . solennitatibus comm I. 1. . nibus eXcepta sunt & quidem non C. de nulla ab omnibus,non nulla a quibus, si-

dicitur vel privilegiatum vel solen g. r. Deci utrumque est scriptum Vel nun .

io Privilegiata testamenta sunt or. x militis, de quo infra. Σ. Principi c. I. oblatum eri . actis insinuatum: patri inter liberos ς s. rustico i moatim, . . tempore contagionis fa-