Epitomes omnium Galeni Pergameni operum, vniuersam illius viri doctrinam. & metthodum, quàm accuratissimè continentis, sectio prima tertia. Per Andream Lacunam Secobiensem, ... summa fide atque studio collecta

발행: 1548년

분량: 616페이지

출처: archive.org

분류: 생리 & 의학

221쪽

iri tates ro

functione necessarib egere, quemadmodum nemplan 'tas. Porro quemadmodum ubi plantae semein terram 'moderate calidam Jc humidam est coniectum, ex ipso statim duplex exortus Vider nasci, alter infra terram, alter supra terra qui progressu temporis & cra sescui, Foetus eoni'. di in alios, ait alios exortus scinduntur, quos nutriri iano ad uiris di augeri in dies,constat, ferre , tandem fructu in eκ- Pς - itremitatibus suis, planta iam absoluta & perfecta: silc foetus primo suae formationis tempore exiguum aug- mentum habet: quado Vero manifeste in articulos digeri incipit, uberius: quemadmo dum maximu & uberrimum, ubi totus fuerit articulatus. Terminus igitur di i . . . r , primi teporis,in quo foetusnodum corde habet opus, qmihi uidetur is esse, in quo ia uniuersa fissura uenarum .' circa hepar est facta. Etenim ipsius magnae uenae quam videmus per umbilicum ferri, uniuerta aliae corporis auenae tum partes,tum germina existhini: altiore qdem iri. α porta est enim duplex foetibus ) gratia generationis Vena pocla omnium, quae circa hepar sunt, facta: inferiori uero , duplex. causa productjonis illarum, quae in uentrem, splenem, i ui si omentum intestinans diffeminatur. Completo autem, a ' .a hepate, ex uenis quidem iuxta gibbum ipsius ueluti ex radicibus quibusdam stipes, coaceruatur maxinia to- rius corporis vena, quam cauam ob excellentiam no- V emam minant. Cuius uenae altera quidem pars infra fertur tu qς ' 'xta spinam firmatd, in renes ac lumborum regionem: v.' quaedam germina emitteris: altera sursu ni per medium 8' thoracem in collum tendie, primo quide obiter inse-rptum transuersum postea in membranas succingentes thoracem, in q, tunicam cordi obuoluta, ac deinde in dextrum cordjs uentriculum,inq; ipsum thoracem ua Spina sipra strios faciens exortus. Ex quibus pars spinar& thoracis pn 'Minsupra septum transuerituri materiam generationis sua Sy- scipiunt: quo tempore etiam cor ipsum formatur. EO- Ces,uodem vero tempore verisimile est etiam venas ex infe- m Iapore

222쪽

Ventiis partes unde &quia odo gignantur. Cordis uentri

euli duo, quid

α unde reci piant.

Cor quado pul

Pulsus Iest coroporib' calidis.

Exangue nulo tum in e mani

feste caIidum. Cor esse indi tu animalibus,neluti focus

Cor poste ius hepate generati par erati Cerebrum posterius gigni

ipso corde. Foetum in ut in non ndige. re cerebro.

Caluaria post

alia omnia os

sa compingi.

riori porta in omnes partes circa ventrem fissas,his ip sis fieri causam generationis. Formato corde, in ipsuna inseri potest praedictum par arteriaru, iam coactum in V nana, quod in media spina formatum cernimus , do nec prope cor perueniat. Quum autem duo cordis ventriculi sint, in dextrum quidem sanguis ex hepate acce dit calidus moderate:in linistrum vero multo calidiore& tenuior eo, per dicta arteriam fertur. Quare & ventriculos, &vrrasi materias iam habens cor , pultabit viii, & arterias eodem sui ipsius motu movebit, adeo Vt non amplius veluti planta, sed quemadmodum alia quod animal, foetus gubernari Videatur. Inest aute pulius corporibus calidis. aeterum ut nullu eκangue animal est manifeste calidum, sic nec manifesse calidu, est exangueo Cor ital est inditum animalibus, veluti focus ignis. Ex eo siquidem animalis corpus maiorem ca liditate acquirit ea, quae insita est a natura Venis ac ne pati,& sanguini in iplis contento . Quemadmodum au tem cor posterius hepate generari,consentaneu ratio-m erat ob id l, praegnatis utero est propinquius ipse ni hepar locatum: lic cerebru adhuc longius il cor ab Utero locari expediebat. Vrpote quum etiam structura ip- isius posterius sit produceda, propterea Τ nem indiget foetus qui in utero gestatur, cerebro: quum nec Volun tario motu aut actione nec sensu illo aut exteriori, audi interno habeat opus. Posterius itam circa tertium tem oris ordinem,tum cerebrum, tu omnia circa faciemunt efformata,quo tempore Universae partes ad perse ictionem sui ipsius structurg peruenerunt. Manifestu est autem, T capitis os posterius omnibus aliis ossibus con gelatur,cofirmaturq;. Et ob id iuxta sinciput adeo te- tuae & imbecille est, ut in recens editis puellis motum cerebri non solum tactu, sed visu etiam deprehenda - mus. Et iam quartum tempus adest a primo conceptu, in quo partes iuxta motum posterius formatae corro-

223쪽

borantur. Quam ob rem sane infantes actiones animae nutritiuae robustissimas possident. Secundam in illis sibi vendicant sedent actiones profectae a corde. Debilissimae vero sunt quae procedunt a cerebro: quu nec moueri nec stare firmiter valeant, tantum abeii, ut ratiocinari. Postremum omnia os capitis ipsiis corroboratur, di enascuntur detes, & calua pilosa redditur. Postea vero una cunI organis absolutae animae facultates, actiones suas obeunt. Arterias igitur & venas, necelsum est primas omnium ex semine generatas esse. At circa facultates vitam nostram adntinistrantes di gubernates, ratio ipsa postrema omnium & fit, di absoluitur. Quae quidem sceliciter dispensat res ho minum, Ubi uniuersa anima iuxta naturam habet: in eli citer vero , quum praerer naturam emota fuerit. la vero Unde nam cor Poris actiones oriantur,facilb ex dignotionibus liquet. Prima igitur dignotio ex praecisiis , aut laqueo interce- Ptis arteriis & neruis est, in quibus partes quidem ex alvera laquei parte,Videntur proprias obire actiones: e κaltera vero eas orsus amittere. Ut si medulla spinalis ,

exepli gratia, circa alique spinae locu fuerit diisecta, nerui quidem, qui supra regionem spinae, ipsi medullae ii

cumbentis,iauciatam,oriuntur, tum motum, tum sensiun conseruare videntur: qui vero infra, oes Uerunt amittunt. Unde liquet eas facultates ipsi spinali medullae superne ex cerebro influere. Si infliter, quum arteria quocunt aliquo vinculo excepta , id quidem quod ex ipsa supra laqueum continuum cordi est,pulsare, veluti antea, appareat: altera vero pars infra laqueum statim pullii priuetur: co spicuum sane etiam hinc est, arteriis principium motus ex corde esse. Ad haec, medullae quidemspinalis ac nemorum, per omnia eadem, quae cerebri, substantia existit: quemadmodum, &cotinentium ipsa tegminum eadem etiam est, cum inuolucris ambientibus cerebrum. Arterjarum vero substatia ni-

Infantibus in

esse robustistiomas naturales actiora.anima. les autem ad

modum imbeocillas. Artesiae &ueonae primae omnium ex soni ne oriuntur. Ratio postreoma omniu defit, & absoluIs. Ratio quanda Deliciter suo fungatur mu

nere.

Actioes corporis unde o tiantur,dignotio. Cerebrum de mittere motrioce facultatem spinae.

cipium incarteriis.

Substantia

224쪽

hil ne prope quidem cordis habet: quemadnaodunem

Hepatiridis ue uenarum hepatis. De origine autem hepatitidi, uenarn Quidum dubiisnt sectoriae artis periti. Rationabile aute est con'. lectare, principia uenarum in utero, similia esse e . tremitatibus radicum plantarum:siipiti uero cuipiam, uenam per umbilicum in hepar procedentem assimilari: atm omnes deinde uenarum extremixates, quae in Semen habere animali uidentur, ramulis & non radicibus, coiimilem rationem opi. proportionem habere. Semen igitur,opificis rationem habet,a quo uasa, per quae sanguis e praegnante attra . hitur ad uiscerum generationem, Omnium prima ge-

hus posscitus fundamentum domus: quo tempore di alia qugdam finaccidati guntur, tum his uicina, tum inter haec & uterum sita. Quando uero nel iuxta quantitatem, neq3 iuxta qua Substana par litatem,substantia partium permanet, nimirum deii zό Tu ipsarum magno quotidie fiente, & qualitate ite multiformiter uariante, auxillo utit inter se mutuo opus habent, quo & euacuatum rursus expleatur, & qd ua-Cor pHuatum riatum est,corrigatur. cor igitur postqua respiratione spirari e mo- fuerit priuatum,ipsum moueri cellat, & cuipso totum nisi i 4. Ruini*i pςrit Priuδtur Rutem respiratione, non solum hus eruci ines strRSVlδti , Rut ob inst minationem partiu circa aspe-heatur. rae arteris summum,obturato meatu respirationis,sed& neruis thoracem mouentibus male a Metis, quorum Nerui mouen. o1um principita est medulla spinalis, ueluti cerebrum il

ii oriuiitui. pςr nςruos thoracem mouens, quo distento quide in- Inspiratio edipi ipiratio ptingit, contracto aut expiratio eodem modoratio. quomo cerebro cor usum alique praestat, necno his hepar. Cet

fuisse e5dito, qu*Π'm Ri a NVS susceptrix in ipsum uiscus adnata renes aim uesi'. altera uero, quae lolium excipit, iuxta renes loca..cas duas. tur. At saeculenta huius uisceris excrementa repurgae Lictu. munii . lien. Quod uero di uermer hepati alimentum praeco

225쪽

t ta

es a

quat , & intest inorum obuolutio: gratia distributionis sit facta, adi nodum est perspicuum. Porro simul ut nata sunt animalia, ipsis particulis corpis suus usus adest. Apparet autem unum quo diu animal illa corporis parte sese ad uindictam parare, qug alias susteminet: ut uitulus quidem fronte impetere prius Q cornua innascantur: pullus equinus calcitrare, nondum solidis ungulis: id quod uidetur ostendere animam utentem particulis, nolia ipsarum utilitatem, ut quae ipsa illas costruxit, di non ab alio factis utatur. Vnum tamen solu est,quod inihi uidetur artem opificis nostri manifeste indicare: quam ipsam artem siquis ingenuo di libero intueatur animo, impossibile est ut brutae ac rationis experti fortunae eam deferat. Quum enim sint in corpore nostro musculi multo plures, q a quibus partes circa uoluntarias actiones mouentur,unusquis p ipsorum & figuram decentem habet, di magnitudinem, & caput, di s nem, di positionem,& nerui, uenae 1, & arteriae insitionem, ita ut pro magnitudine & loco insitionis, haec ipsa quadrent. Atqui si trecentarum partium structurae singuis. decem habeant scopos, appareanti omne S partes rite absolutae, omnes utiq; scopi, ter nulle numero fient. Quum autem aequalis etiam sit numerus inusculoru in sinistris partibus as eos qui in dextris sunt,ueluti etiam arteriarum ad arterias,& uenarum ad uenas, ac deni praeruorum ad neruos,utit ipsi ter mille scopi gemina butur. Idem etiam in ossibus est, pluribus existentibus ducentis. Nam & in his,singulorum scopi plures, quam quadraginta fiunt: quos geminatos palam est plures futuros octonis millibus. Eadem ars dccirca omnia uiscera existit,& omnino circa quancu'l partem: ut si quis structurae scopos numeret, i aliquot decies millenarios, numerus ipsorum excresceret. Hos itam scopos haudquaqua ipse crediderim citra sapientissimum, eundeq; Potentissimum opificem factos esse. Quis vero hic sit, Is

Venter hepati alimenta Prae coquit. Particulis singulis adesi e suum usum, si mul ato nata sunt animalia. Anima asse uoxit particulas.

Opificis artem quid indicent.

Oeta eo oris plura ducitis. Naturae scops circa corpus gendum.

226쪽

' pronunciare no audeo, prae consilii inopia obmutesces 'Comsitoris ma Supremam enim uideo in formatione sapientia di po- ii ὀδ μβ testatem me s animum in semine plantatitiam quiderii ab Aristotele , appetitricem vero a Platone, ab Stoicis denim appellatam naturam, foetu ipsum formare ex Animam pini sitimo , quum non solum non sit sapiens, sed & penitustatilia Essehru bruta di rationis expers: nem rursus discedere ab hac ea, & raximis opinione ualeo,propter natorum ad parentes similitu--ῖς φη dinena apparet enim animam corpus formantem, eπ. parentibus in ipsum foetum transiundi, ceu colentam Rationalis ani in semine)a rationali uero anima, quς post partum perma uo forin t omi ni usta se ostendit recedo,propterea T ante porum diffectionem non cognoscamus, necp Ptes cor-Gaienua sate, porum,ne B ipsarum actiones. Ita* dubitare me con- 'tur se dubisve filii inopem esse fateor de opifice foetus causa, no sede opifice foci cus quam de substantia animae quum de his nullam opi,'' monem stientifice demonstratam repererim. Hoc ue- δη ri: ut possibile pronuciare potero, uidelicet uniuersunt corpus, ubi iam efformatum est, per omnem uitam trimincipia mo, bus principiis motuum gubernari ait regi eo quod eκtionum triano cerebro est, per neruos, & musculos: qd ex corde, per suu corpuβ r arterias: quod ex hepate per uenas. EX quibus aut prinS--- cipiis haec fiant hactenus nihil habeo quod pronunci re intrepidb possim.

leni Pergument, de Septime, ri

X SEMINIS conceptionibus sine quarum obseruatione fieri minimhpotest, ut idoneum pariendi tempus quis rite inueniat) plerasis mulieres grauidas in medio teporis spatio intra centum nonaginta dies, di ducen

227쪽

eo peperisse animaduerti paucas tempestivius,aut ta dius: nullas plane celerius centesmo & octogesimo se-ς undo die cu dimidio & quibusdam horti, uel post exadum quartum supra ducentesimum. Iure igitur septi- - .mestris partus ardendi, primus terminus esse censetur dimidii anni tempus: quum nimirum tempestivius nul- primus termbia partum aediderit,sed tardius omnes. Tempus autem n .

id centesimo & octogesimo tertio die, minus quibusdam horis ablolui t. Atm ego unam semel muliere re-Peri, quae centesimo di octogesimo qnarto die copleto reperit. Diem impraesentia appello interuallum viginti Dies quid quatuor horarum *quinoctialiu . Sic enim & anni tre- Annus queecentis di sexaginta quini diebus, & quarta insua diei diGV QMx

parte constare dicunt: tempus Vero menstruum, ci

cirer Viginti nouem cum dimidio mimirum mesem ap M 'γὲβ μην pellari spatium id, quod ab uno lunae congressu cu so- ῆμ' te, vs p ad aliud mox sequentem interest, omnibus in

.confesso est. Si enim triginta diebus quilibet metis consaret nonimestres foetus exacte .us p ad ducetesimum. si raseptuagesimum diem utero gestarentur,quod non contingit. At annus dicitur tempus illud, quod ab Uno si- Annua cir testigno solem in idem signum restituit. Signum autem ip- pus dicatur. . sun impraesentiarum pro puncto capitur. Porro Hip- Signum Quid. pocrates,septem quidem meses septimestri foetui con- .stituit,ex quibus quin esse integros ait, qui interpremum ci septimum medii habentur: duos autem deficientes,nempe primum di septim si, at non ita deficie tes, Ut supra dimidium eis deficiat. Mensis enim dimiadium est dierum quatuordecim cum dimidio & quar sa adhuc diei parte quamobrem primi menses& septimi tempus praedicto hoc erit maius spatio. Si igitur primi mensis tempus a conceptu Vicesimum diem excedat, sitq; verbi gratia dierum viginti trium, viam sequentes quinq; menses centum di quadraginta septem dies supra diei dimidium contineant, tempus saneisi,

228쪽

quod ex utrism conflabitur,dierum erit. ιτ o. cum dumidio . Septimester autem laetus ab eo tempore,quindecim ad minimum actis diebus in lucem produci po terit. Necesse quippe est Ut si sextum me sena partus de . beat excedere, septimi plus quam dimidium attingat.' Qua ratione omnes hi in Vniuersum dies erunt. 18s.cum dimidia adhuc diei parte. At sicuti citius his pra scriptis diebus is septim ester infans aedi non potest,ita Dech omnino tardius ducentis. Si enim centii & septuaginta diebus cum dimidio viginti nouem adiicias,on i nes simul centum & nonaginta nouem cum dimidio erunt. Fingamus rursus mulierem prioris mensis dies ag. gessisse utero: qui san dies si adiiciatur quinq; sub- . . .:in - sequentium mensium diebus. 347. dimidio, atq; his .e i insuper septimi mesis dies .a s. accedat, uniuersiam hoc tempus, quatuor & ducentis diebus ac insuper dimidio constabit. Quia vero in maximis distatiis primus & septimus extiterunt menses infantem hunc non esse vi, tuam . talem, Hippocrates profitetur. Quod autem ad me sena lunarem pertinet in minori etiam tempore quam f 'γ sit anni dimidium, foetus septimester aedi posset, quod iam ostedam. Qua enim ratione necesse est Ut septime- ster partus anni saltem dimidium attingat, ea nimirum ante centesimum & octogesimum secundum diem, & : 9 Di v id a s. horas, vel circiter vitalis nullo pacto existet. Quatenus autem si dies ad menses lunares exacte computentur,prius etia eo tempore liceat foecundum partu existimare nunc declaro. Fingamus enim primo mese mulierem sexdecim dies utero gestasse: post quilam autem subsequentes meses pariter sexdecim dies. Quippe hac

ratione lepus id omne. i' s. dies cu dimidio explebit. Veru in minori interuallo q sit anni dimidiu, septim fres foetus vitales ardi negat Hippocrates. Atm iccirco

tsi primi, tum et septimi mensis plus q dimidiam pleni. Mium attigisseest necesse, prius e viatur in lucem.

229쪽

G LENI PER G D

ΜENI, DE INSTRUMENTO

Olfactus Liber Vnus.

ON MODO Perceptionem odorum,sed eam facultatem cuius est odorem percipere, medici olfactum appellant . Secundum autem utrunm tagnificatum, unum est instrumetum volfactus , quo facultas ea sibi sensibilia apprehendat. Porro si ipsos nasi meatus aliquo odor to Vnguento repleueris, nunquam prius senties quam aere inspiraueris:& ob id nonullis videtur nasum viam esse olfactibur id vero corpus cuius est odores percipere interius esse situm. Scire autem oportet, quum nasus septum medisi habeat,& duos hos omnibus patentes meatus, Vtram nare alterum, supra media nasi regionem uteri eorum bipartitur ita ut pars quidem altera, in interiores oris pies declinet, altera vero recta se ad cerebrum conferat. Nam sunt ibi duo quom i sus exortus oblongi,& caui, qui ex anterioribus cere. bri vctriculis sitam ducunt originem. Hi in eam caluariae partem descendunt,unde exoritur nasiis:ibidemque ea ossa habent sedem, quae colatoria vocantur. Sed &crassior membrana, qua parte haec ossa attingit, exili . bus quibusdam foraminibus est pertust.Vnde per eam primum: dein per iam dicta ossa in meatus illos excolantur crassiora excrementa cerebri.Nam quς similiora Vapori sunt, per caluariae suturas vacuantur. Extensa insup est viatiuersis illis nasi meatibus exanguis i quaedam tunica crassior q sit membrana: atm ea quidem illi ptinens est, quae ori linguae,gutturi, faucibus, aspe .raeq; arteriae, di guis substernitur. In hanc autem tunia Ollaetus de ilhus dicatur.

Nasta est illa olfactilium. Nasi meatum utruns bipar

msi tunica.

230쪽

'A G ALE. PERGA. DE

Linguae nraui, eam a cerebro nonnulli nerui inseruntur arui quid gomnes , praeter illos qui deferuntur in linguam . Satis quippe crassi sunt hi,quum ea particula copistori etiam Livm G eri eat sensu Vtpote lenita ut existat Rustias sensorium.

Ob hoc ipsium natura oculis impertita eit nertios eOSil,

. longe crassiores illis,qui ad linguam attinent: & secun-sAthiis distis, dxim hos .uribus,atq3 ori ventriculi, τ & ipsiim sensumenta. egebat a plurimo. Oculi sitam visus est instrum tum: . auris,auditus: lingua gusus appetentiae vero cibi & po Tactilem sacvl. tuet uentriculus,& praesertim os eius . At vero laetilemtatem esse ςxδs facultatena quod ad cognitionem spectat, natura caete. .. - rarum crassissimam fecit: quam uni definito loco , sicuti alias omnes, minime adscripsit: sed per corpus Via Tactile faculta Mersum dispersit . ac proinde plures illi neruos exilio, tem esse P ox res, duriores 1 , di qui magna ex parte ab spinali nie-pus dispinam oriuntur indidit .Eis vero quaS recensuinam par licialis Utpote quibus ampliori sensu erat opus, malo'. - res,& molliores.& omnes a cerebro prodeuntes , de

uri tutidum dit I-m igitur instrumentum visus ad quod solu pertii et luminis arm splendori, sensus q maxime effecit his

Auditus instru cidianὶ: aeretim VLro auditus, cuius erat eos percipere mentu aereum . sonos, qui ctim aere feriatur. Linguam praeterea ex huLin ostru midiori corporis specie construxit, ceu instrumentunt: a qui sis. futur*m,quo succi omnes discernerentur. At υ ero senta4. sile id quod sibi olfactus asciuit inter aerem humore &Ignernestimedium. Narra id quod a singulis corpori' Oisaedita sub bus diffluit ipsa est olfactilium substatia. Quum autem stanti - pro seorsi seiasilium similitudine, instrumentia Viritim- . quod a natura paratum sit instrumetum quippe vi, sed, pesti te, sus, humidui ac pellucidum est, tactus vero, terrestro hale; S durum sensorium sanb quo percipiantur odores i.

Odoratus λυ opus est ut vaporosum existat. Quare nem os nasi. ne-sorium uaporo siue item membrana illa cuius nuper mentionem feci'

sum to mus senseritim esse possit olfactus , quum S dura cor' rora sint,ned tantus eis insit aut talis neruus quantianI

u qualeta

SEARCH

MENU NAVIGATION