De caloris animalis origine : dissertatio inauguralis physiologica ...

31쪽

et Pepvs iiivonorunt in rospiratione tranquilla latitum acidi carbonici progigni, uia auium Oxyia et iii ad illud Do-

Cessarii coti sumeretur, ei gas acolici diuiti iam inspirare-iur, ianium Duo pio Oxspirari. Contra ea Doproia H) ad experimetita Ampissimo ei divorsis tempo bus a so instituta respiciens alioram partem Oxygonii nil acidum carboniciam parandum cotiri imi contendit, alioram Sati-guinem intrare, ut cum hydrogenio cotvirincla vaporerin quoSOS, qui eXSpirarentur, formaret: simul autem plus gas acolici exspirari, quam inspirari. Atqui in respirationis actu, iam quam in combustioniΝ proceSSu, caloremeX acris . aim Ospli aerici ei sanguinis commutationibus

rari ei sonsibilem reddi, cum antea lateret, pro cerions firmaverunt, plurimi recentioris temporis physiologi. Nec sane plausibilis non est itiooria, quam nari eis exposuit. Illo: oxygenium alusis inspirati, inquit, in sati-guinem transii, in quo cum carbono se conjungat id quod sine combustionis processu fieri non Polosi), et e

rabilia: lumen ot calor, liberantur, qUae OXygonii conjunctione cum sanguinis carbone in pili monibus non

eliciuntur, ubi cruor intercodii, cui imponderabilia do-

32쪽

dunttir, quibus ille majorem Oxydationis gradum atque

rubicundiorem colorem acquirii. Constat igitur, caloris productionem in pulmonibus non existere, Sed a posieriore Processu Organico, cui locus in vasis capillaribus sit, dependere, e quo Propria corporis temperies nascatur. Quam sententiam ' cXperimenia a Deprei κ insiliuia, e quibus clarius persi icitur, maximam animalis caloris Partem o Sanguine oriri, Valde confirmani.

CAP. III.

' Milii quidem, rospirationem ini rimIs sanguinis do- ea Ouisatione ΡIurimum in calorem animalem gignendum valereo est Persuasum. II ac enim in processu de- carbonisationis, qui combustioni similis est, calor non si liber, quemadmodum in illa, sed sanguine excipitur, et tum domum vasculorum minimorum notione sensibilis redditur. Illorum vero actio praecipuo in nutriti no et socroilono consistit, quibus igitur processibus partim modo physico, dum materiae stilidae condensantur, Partim modo chemico, dum maioriao inter Seso CommiSconiux et diiunguntur, calor in sanguine latens liberatur.

Quorum Processulam commutationeS etiam caloris productionis commutatio sequitur. Tum vero Vasculorum minimorum aesio, isi par est, fieri potest, cum Simul I) c. A. Rudolptu's Griliuir. I. Physiolog. H. II. Ablli. 2. P. 381. 382.

33쪽

nervi energia vigent, Ita e. ci in Staius sanus adest. - iruntque igitur imprimis ad calorem animalem produ- Ceaulum requiritur: sanguis decarbonisatione idoneus facius, neque vero minus debilus nervorum vigor. Alterum systema ut primum a statu normali discrepat, statim aliorum quoque magis minusve aegrescit, atque

corporis temperies mutatur. Nec pauca hujus sententiae argumenia assectiones morbosae nobis asserunt. Morbos enim, in quibus Sanguis primario a Staiu normali alienatus esse videatur, Contemplemur. Tales sunt febris inflammaioria et inflammationes. Pro gradu earum et exiensione temperies aut totius corporis aut pariis associae magis minus- vo augetur. Sic IIunier spatio Iongiore post opera-

tionem hydrocelos faciam praeterlapso thermometri ionicae testiculi vaginali applicati hydrargyrum ad grad. 29l Reatini. adscendisse Observavit, cum statini possoporationem illam, inflammatione deficiente, hydrargy

rium caloris grad. 26l Reaiam. Ostendit. Laver sanguinis caloris grad. 31 Heaum. invenit in bronchilido acuta. Quibus igitur in inflammatoriis assectionibus quoniam SanguiS una Cum nervorum SyΝiemate majoro vi praeditus est, partium asseclarum mixti mutati nos salis lucidae apparent. Altera vero ex parte in morbis, in quibus sanguis valde depravatus nervos in si ei, cosrumque vim vitalem debilitei, minorem calorem produci

34쪽

Ροrspicimus. Exemplum. liuo Illud haud dubio comprobatur, morbuΝ cooruleias nobis praebet, in quo Saaiguisnrioriosus cum Vonoso communicatur. Quo in morbo asso. tomportem Oxiremitatum magnopere minutam,

ut thortuom iri hydrargyrum ad gradus usque 2I Reaum. dolat,oretur, aliam 'u' trunci ab ea homiliis sani vix dis 'ropaniem reperit. Staius morbo cooruloo similis λο-iυμ vita est, ubi aequo ac in illo magnam venositatem iiivonimus. Fociui quoquo minorem calorem ΝS , cir- estor quidem 27 - 2S grad. Reaiam. , ei in praematuro ac debili tantum circiter 25 - 26 grad. Reaum. QX ΡΩ-riculis ab Edri arils institutis elucet μ). Magnum Sanguitiis detrimonium etiam corporis temporici decremenium Aequitur.

Nec minorem, quam sanguinis, Primariam DPrVorum perturbationem caloriR mi intionis causam esse Vi- domus. Lauer in nervosa constitutione cum mobili-iaio baiid par a sanguinis conjuncia semper fore magnam sanguinis temperiem obsorvavit; thermomoirum s voae viri cujusdam typho laborantis axillari admotum 32 grad Rcaum. ostendisse vidii; ox quo igitur intolligi polosi magnum calorem in sobribus nervosis o sensui,ervorso diiudicari Semper non Ol'Oriore. SyncοΡΟ, asPhyxin, Paralyses, SpaSmi, majores nervorum truncidi socii prohiberii, quominus nervi Omnes paries ei iu-

35쪽

primiμ sati reuinem, ut ita ilicam, animent. Qua de re omnes, mixti mulationes invalido ossiciuntur aui stiti di- ius tolluntur; paries Ilis malis assectae iurgorem vitalom

primuntur, calor minuitur. Ri dolphi sexemplum cis fert syncopes, in qua thermometri hydrargyrum ab 3I grad. ad 22; grad. Reaum. delapsum est. Et morientibus, in quibus vita nervorum peripherica paulatim

recedat, contingere videmus, ui hac de causa eXiromii: ies magis magisque frigescant. Ilic etiam somnus nni malium hybortius commemora adus est, in quo quidem nervorum stinctiones magnopere debilitatae Auni, ut eodem gradu vita Vegoia recodat: respiratio valde imper- secia, pulsus rarus, materiei mutatio sit segnissima, Corporisque temperies usque ad grad. 4 - 5, Reaiam. rogrediatur R . Clii similis sediamen aliquanto minus aperie explicaiuq si alias somnus Docturnuri est; quo enim duranio etiam materiei commui aliouem tardi romoi dimidio gradu Roaum. minorem calorona invenimuμ 3 . Neque ab eo discrepat Observatio Prolatii, quantilatomoxygenii per noctem, quam Per diem, consumpti, Perindeat quo acidi carbonici formati minorem osse q). Ex quibus vero omnibus procul dubio cognoscitur, quatit opere, si ad materici liermutationes reΝΡiciatmis, systomata nervorum et sanguinis i ter se continoantur, et ita quidem, ut sanguiμ habendus sit sotis, ex quo oriantur, illi tamen instrumentum, quo oriantiar. Nec ultior sanguinem sontem uberrimum eSSe, ex quo calora) A. a. o. s. 188.

36쪽

animalis offluat, systema autem nervorum instrumentum, quo DX Sanguine Producatur calor, crediderim. Virum iamon illud nervorum agens oloci ricitas animalis sit, an vis vitalis, ut Bratidis docuit, consili uero non audeo. Cotorum haudquaquam dubito, quin minor caloris pars suido electrico nervorum actione in paries solidas evoluto oriatur, nec minus persuasum habeo ipso chyinificationis et chylificationis processu oleolrO-chemico calorem elici; in quo fortasse causa continouir, quod perimitii cavum abdominis calidissimum invenerunt. Nota. Aequo pro nihilo habendus esse videtur status 1 articularum secretorum ei liquorum corporis choinicus, si ad calorem respicimus. uos quidem saepe in corpore rotonios Variam 'lilalitatem acquirere, neque tamen in putredinem transire videmus, quac iis extra Corpus, cum ianiram calorem habeant, brevi contingat. Sic Iunior observavit, aquam hominis cujusdam hydrope ascito laboratilis punctione abdominis lacia ejeciam caloris grad. 30l Reati m. ostendisse, aquam autem Punctione octo diebus post iterata grad. 32 Roaum. λ). Num hic calor latitum communicatione partium vicinariam vel punctione inflammaiorum orius suorii P.Lauor in Piacumonia acuta sataguinem OX vena omissum initio grad. 29j Rcaum. calidum, tredecina minutis Praetor- lapsis, grad. 23 φ Reaiam. Praebentem perspexit, cumiti aliis mitius sortibus inflammationibus limitu ei dimidium ad tria minuta sufficerent, Ni a quo calidus sanguis, eademque quantitate, et in eadem loci temporio emissus ad grad. 23 Rcaum. refrigeraretur 3 . Nimi

37쪽

hoc quoque in casu magnum caloris retinendi discrimena varicinio tantummodo consistentiae dependerii, necne potius ejus causa in clieinica sataguinis particularum inter Sese actione jam perseverante sita morti P Ailamen haec res etiam accuratius inquirenda videtur. Illud autem equidem pro certo habeo, actionem qNamque cujuslibet organi ad calorem producendum idoneam PSSE, cujus tamen quantitatem constituere ego non ausus

niqui si mixti mutationes et nitidum electricum

emissum causac caloris animalis habendae' sunt, manifestum est, cum hi processus ubivis corporis satii Perpetuo atque aequaliter satii, ubivis etiam calorem curidem produci necessc esse; id quod sic sese Iiai,ore viden ues, parvis partium singularum caloi is discriminibus a scriptoribus enarratis eXceptis, quorum causae forsan in majore aut minore carum capacitate aut onergia ΡΟ- filiae sunt. Causas enim cerias asserre nequeo. Etiam hominibus sanis eadem temperios non est, imo iisdem

hominibus temporibus variis varia, quod D. g. Da γ δ 'et Reynaud observarunt. Et Do hi quidem viri hujus varietatis causas invenire potuerunt, oi omnino individuas esse arbitrati sunt. Nunc quaeritur, cum calor perpetuo atquc aequaliter producatur, quidni rius accumulatio fiat, et cor poris temperios augeatur, cur potius in Omnibus corporis partibus, in quolibet climato, magno in aestu ac frigore propemodum idem remaneat, paucis luc ianium gradibus vel augeatur vel minuatur PI In Poggendorcs Annalen. B. X. P. 592.2 In Se iv eigger - Sei ters N. Jahr i. d. Chem. '. Phys. B l. I. H. a. P. 360. a.

38쪽

Πarid Ρnr uin o jus lolii 'graduκ conservandi Hubsidiuuisitio dubio in eo postii iii . si, quod calor , ut in res Coi puri Circiliris Urias So Pro aget, ieiadii ; nam eo modo aliquanto caloris Corsiuq luivatur. Aliorum vero Subsidium transpiratio est qua Pariicuhao quaedam corporis statu a oris armi dissipantur, o quo modo calorem adi- uilini. Nod utriusque estocliis alterna vice maiores aut minores in Voni utitur, ita quid 'm, ui. si aliorum ΡIUS CR Ioris adimat, aliorum mimi A oripiat. Siti vero alterum altero PDictilius ovaserit, tot portos a gradu normali dis-Cro Rufi orietur. 1Jiro suo etiam fit, Mi omnia climata homo, si 'lia idem so ratiotii vix senili ibi usitatae accommodet, Sine iri commodo sustitiero possit. Hominem enim Permagrio Calori expositum transi iratio major maiore

Privat calore, ad quod etiam accedit, ut propter copiam

OXVgenii relativo minorem noro, quem calor cxtenderit, comprehensam reSpiratiotiis procossus plano imperfectior sit, neque igitur sanguis ad calorem majorem eliciendum idoneus reddatur. Quare haud raro temperiei invenimus comminutionem. Nic Eliani ibach in alpibus Lucortiensibus mense Augusto a. Ι ,3, aiuris alitiosphae

lem perie valde frigorate corpori plus caloris Pro Pagatione eius ad aerem atmosphnorictim oripitur, sed iamen irai Spirali O magnosiore minuitur, respiratio mulio sortior o,i, sanguis ad majorem calorem prodiacendum RP-lior redditur, ui frigoro permagno corporis temperiem potius augeri quam minui reportamus. Ιinquo majorem

corporis calorem osse hieme quam aestate videmus. I Iiisti tui. pitysii I. Gdtting. 1787. S. Ib9. I . 130.

39쪽

drum et ituanilim momonii ad illum haboat siaius uoris

aimosphaerici electricus, constituere nequeo.

Adhuc restat, ui animalium calorem commemorem. Ex omnibus ejus indagationibus haud dubie apparet, quo persectior sit Organismus tum in omnibus partibus.

cum in respirationis organis et nervorum sysi 'mate, eo maiore calore eum egere ei praeditum esse. Mammatium, quorum respirationis Organa et nervorum systema, enm celtholo excepto, aequo ac in homine explicata sunt, Calorem Prope eritidem esse, quom hominis videmus. Cur autem animalia minora majoribus plus caloris producani, nescio: an forsitan Vita colorior, ui ita dicam, causa habenda sit Dira autem avibus, quarum quidem Pul- moti s mitiores Munt, Pleurae tamen sacci ci ossa aerem excipioialia iam Oxiensam respirationem Permitii iii, calor omnium animalium maXimus est. Aliora vero ex pario Perspicimus, si Sanguis respiratione imperiscia minus docarbonisaius idcirco alia corporis systemata' ianio-Ρ r Non animei. simulque nor oriam systema rocodat, calorem nasci mitiorem. Sic in piscibus amphibiisque et omnibus animalibus evertebratis. insociis exceptis, in-vonitur. Nec pisciram, qui sanguinem rubrum ducunt, inter arieriosum et Votiosum latitum iraiorest. quantum hominis, uiam malitiari, avium. Piscos modo branchiarum ope respirarii. ei qNam illam compliaribuΝ vosi a Dalaioria rospirationis subsidium eΝi. tamen in titiivorsum rospiration o gaudent mulio debili oro, quam mammalia et aves. Amphi biorum pulmono' Plerram stio magnum quidem ambitum sed minorem soliditatem habent, ut poesiremo Sae-

40쪽

cos tantummodo membranaceos forment 3 imperfectior igitur est respiratio. Evertebraiorum animalium organa respirationis, insectis exceptis, partim ex branchiis, par - lim ex branchiarum saccis constani, ut eorum quoque respiratio imperfecta sit. Denique Voro animalibus, quorum respirationis organa delegero non POSSumus, reSPiratio cuianea concedenda est. Quorum igitur omnium animalium temperies, piscibus ei amphibiis minime exceptis, a circumfuso medio paululum ianium discrepat; sed iamen eorum facultas caloris corii retinendi ei in frigoro magno et in aestu Oxigua non est. CODira Inseciorum, quibus certa respirationis organa desunt, respiratio iam extensa est, propterea quod aer almosphaericus per ira-cheas ad omnes corporis paries per enti, eaSque COH mulat; qua de causa ex iis permagnus calor nascitur δ .