De methodo medendi sectiones quatuor ... / [Girolamo Cardano]

151쪽

' Aetius ti cholica quae fit ab humorib Lb.9.ea so

is, menta quidem calida ab initio iuua identur: sed post, morbus grauior reuerti. ii de subiungit de his, quae Tumuntur, iens. Intentio igitur in his est, concoque diuidere humorem sine caliditate exce- e. itaque discutientiai digerentia modi lenta ab initio exhibita morbum reddunt uabilem. Accedit,quos spem omnem in irgantibus per inferna ponunt, tim ta- persaepe vomitus sit magis necessarius licebat Aetius. Qus i et O ad expurgata bb. 9 ca. is utinet medicamenta, ubi humor cras ustentus pliis attrahet ad locum ex re cote icinis regionibus, quam educere possit, quod per inscrius immittatur Ali vero,

cogar reperer c, cnemata super ne mata tundunt ea vero saepius intro refrigeratur, idolorem adeo vehementem concitant, tam occidant: ali j medicamentum exhibentidum aluo emollita via dc quidam medi quem ego noui, duos hac de causa a grosia die morbi peremit. Contigit autem mi una tuc iuuenis essem agitur enim annus linc vigesimus ut vocatus sine pulsu unulis inuenerim mortem'; praedixerim, quae duas horas subsecuta est. Praetor tamen mens ne peste ille mortuus esset, medico illiam ibi interdixit,ne cum oppidanis versare r, me olfcrente conditione sectionis mor-

152쪽

tui ex qua ostensurum pollicebat imam parte miles intestini disrii pia fui se . Verum cac non annuisi et,celeriter tamen me liberauit. . Es igitur obseritandum, ut ab initio euacuantia fortia omnia, item calida deuites erit exterius apposita Enematum etiam impos rionem non nisi quinta exacta hora a cibo ui,vel septima a mediocii admittas, nisi aes tu morbus sit aut a diuturna secun retenti ne Enematibus autem non descendentibi glandula supponatur ne venter impleatu Motus in hoc plurimum iuuat. In crudis 'tem humoribus coctionem ut expurges, ei

est cum in cholica olea exterius at i mollientia ac pinguedines afffitim exhibet existimantes se non parum prodesse cum ceant. Nam virtus intestinorum maximec stat in expellendo .imo vera cura morbo ni causam habentium cst, ut causa tollatur, in stinorum autem compositio est ex illis sunt secundum latitudinem, ferme tota. N.

incoli initi, sine ac recto apparent long

Opus enim intestinorum proprium est, sec 3 virtutem anima sentientis, expellere,

vult Galentis: sed expulsio iuuatur a siccos:

153쪽

N I. Isieste,& ratio ad hoc clara est . LaXata: tunica ab oleo exterius imposito , quo- pacto vehementer extrudere seces du- poterunt ZEt si dicant,cludit virtus condebilis redditur ab humido, Galeno eo et .aphoryza loco teste, dico quod humor laxans, Vtra m,2ο. virtutem debilitat. Sed cum infecibus is aut tenacibus humoribus expellendis itidissimo instrumento indigeamus,n pos a relaxantia in hoc conserre. Et si dicas, d molliunt seces, dico quod non prius-m substantiam intestinorum. Necessi est, ut primo traseant per membranam car- m. cutim,d pinguedinem c muscude perito neu, utraque tunicam intesti fum. Quare eadem ratione nocent laxan- peritoneum I musculos ventris, O non in intestinorum tunicas. Ergo detrimen-

hoc aut magnum erit, aut leue, sed om- sine iuvamento .Et si dicant, quod calidittraherea expellere dico quod est veru

alore naturali praeternaturalis autem no

ellit, sed attrahit tantum. Quare olea: diguedines trahent matutiam ad locum, cam hoc nihil expellent. Et si dicas, quare ae- aergo dolore leuantur me spondeo, quia rambra ab humido distenduntur u fiunt mala ampla, geri non torquentur. Sed chim fiscetensio postmodum finem habeat, homo stmodum ditur absque iuvamento. Ιu-

154쪽

132 DEMETH o Douantur etiam ali ob auxilia iuncta opportui ut en emates medicinae,3 aliquado si sit limo crudus, i concoquentibus.

I in hoc casu conuenit uti fomeitis ac emplastris cum vino exiccantibuactu quidem, ne feces exiccentur, sed viit m p mi te:&hoc est quod dixit Pi inceps. Et ad vi 4ρ nimii nullo modo indiget expulsiva i sed motu condensatione modica, quaei exprimendum ad expellendum tali ad uet mensura, lubd instrumentum retineatiguram aptam costrictioni atque expressi si 'dexbibent album cibi ni aegris inde Obserire u litus momenti cap. LII XIII.

OCTU AGE si ΜVs TERTIV eri iest, cum album cibum dant aegris. In xit hanc consuetudinem medicus exterus pcentinus Campanusue, ut satis intelligas non errore nostros peccare medicos. N. cum nihil in hoc utilitatis esse viderent, tamen tanquam lucrosam illico amplex sunt. Constat is cibus farina origi,sacharo, repulli,succolimunia', pulpa pulli Sunt diligentius attendentes, farinam amidi looria supponant cumque multis aliis etimodis euarient, paululum ab hac tamen nima deflectunt. At primum, quam prauus hic cibus, imo etiam pessimus, nemo, non omnino sit mente caecus, non videt.

155쪽

ibariis prauis unum ex tribus malis ne- o adsit,in hoc solo omnia certe insunt. tutem tria mala ex his, ex componenti: compositione, i modo compo- i. Primum igitur aggredian r. Carnes abusu. . . ignorat, quatum pleruque obsint, tumum in febribus. Docuimus 'uod mul dis sacharum noceat. De origo dicebat lcorides, lucida uim supprimit Galenus lib. 2. c. c. in addidit , quod aegrius concoquitur qui me

in alica Dixerat autem iam de alica, ubit 'me φῖ validi nutrimenti quodque nisi diutius

lueretur,4 in multa aqua, ob concoctio difficultatem alimentum tenax impo et aegris. Sed quando haec ita sunt, in pla ea. s. absoluta coctione, nonne, si Viveret prori Galenus, exclamaret O medici, qui me se. ridicitis, nolite tanquam infamiam mihi a ciliare, ut etiam iuguletis aegros his cibisi crudis: qtra ego vix percocta sanis Tem

ices urus. Norine cruditates, nonne obici iones, labia ne inflammationes etiam ex vestro nectate cibo protinus consur

it Quid agitis Nonne era dicent qui e secennam se aut profitentur seniculi isti, ac lius scientiae virio multb tamen plures ae- , sanari ab his,quam a vobis, qui me solo

aedamus. Nulli dubium esse debet, calidi. nem carnis illum obtundere, tamen etiam

156쪽

33 DE NE ΤΠ o Doprohibere putredinem sed si quantum e. triculo obsit, quis expendat,non facile via a cius succum loco cibi sit concessurus. Eten Galenus citri succum non cibis aptum, carnem latum aut corticem declarat in i de alimentis .cum tanaen haud tam graui hic succus, ut limunt j Aueneto a di

quod acetii est adco difficile ventriculo, a nisi esset usus, natura rasi ferret ipsum d ii

dixit, quod uterus non tolerat ullo modo llius usum. Et ideo etia dicebat Galenus exasperant,sunt acida,acria S astringetia in asstringentibus est utilitas non leuis ad confirmandum membrum acida neruosa palsunt inimicissima. Et Princeps etia, aiine vetriculo maxime sunt inimica, acida sunt. Si ad compositioncm dc ueniamus. Certam quod cibi simplices acilius cocoquuntur ideo Princeps numerat compositionem

multis,inter causas difficilis concoctionis maxime in primo Qv d e sumpsit ex Gamanifeste, ubi dixit, e qui scripserunt de ci

illorum varietatem damnauerunt: tum e magis, cum ex contrariis facultatibus cstant. At vero hic tertiali aec causa non

es . Nam calida hic frigidissimis, durissim

mediocribus imiaris centur. Nam amylum loco etiam origi ponatur, cum facile concquatur,iuxta Galeni sententiam, non conuisti et cum carnibus. Visiccete etiam dulcia pos

157쪽

im his, quae difficillini concoqiluntur, prautim est, nihil possit esse deterius: ndoquidem dulcia celerrime trahuntur a ,re ac cum his durissam quaeq; accri da. id tandem cogimur dicere hunc ab usu na m etiam in sanoru victu euertere rario- in aegris vero perniciem praesentaneam irre, si grauiter langueant in leuissimis etia bis reuertiones Elon itudinem accersir. di quis incredulus ad haec sit, quaquam id ventriculo sanus experiatur hunc usum videbit nec octo diebus posse citra lardianifestum scrre incommodum . Et mallem i, pro aegrorum salute artocream conced ommunem,qua constat herbis ouis, bu- . o,caseo dc pipere . Nam haec longe minusnia est, tum magis, quod bl et exquisi Sin

. In concoqui. Sed quia hic est sano tuni us,illum reformidant. Satis enim ducunt, aegri cibus conueniens esse existimetur, si iis sit inconsuetus O admirabilem illorum uentia: Cur non dant citan aesaris carnes in Joc quorum, quia nec ex his solent, qui e valent,quicquam esitare. At, licent, non

est exemplum, cdm nemo edat haec velida vel co ista seorsum, vel etiam mixta. At id orietum, caro, amylum sacharum ius, cus lini uni singula ex his inter cibos habe. r, suntque in perpetuo usu Haec ratio nulla,sum succus lim iiiiij cibus non stillo in

I iiij

158쪽

do, nec orietum nisi admodum coctum Atti ros coquantur vallidius, hic cibus omne quod prorsus ab instituto suo abhorret intiam amittet. Hi igitur sunt tam solertes in te,qui maxima haec ad miti ut in minimis ad sagaces . Nam in urinis arenulas damnat, chlanaen in omnibus ferme sanis illa logo, usu obseruauerim nihil mali prorsus porte lentes. Sunt enim in sanis exercentium,inigris caloris lectuli notae. Similiter qua Vocant pituitam, in alui deiectionibus frustobseruant aberrantes tota via. Existimat millum esse humorem in venis colentum civ

digni sint risu, ut quos forsitan videas bis xa te ligno lentum illud gluten trahentes ad n

rantes, laudantes etiam medicamenti O egregios viros, qui nesciant nullo me meto primum talem materiam ex venisse educi etiam validissim, cum tenax neis ario prius diuidi debeat nec etiam notae

illum non proprie es e humorem, sed nauci vela cerebro destillantem in vetriculum, viscidum quiddam intestinis salutis gratia hi rens. H. ec est illa nobilis nostrorum medic rum,qui in angulis si insciis tot ebla iteran sapientia ubi cum videas in maximis aberi x minima quaeque t supina ignorantia os modum obseruare, iure dicas, plus longe litis offense quam utilitatis prodire. Pota virum illud non est obiter praetereundum,

159쪽

ad podagram prouocandam aut attritim is facet albi huius clarissimi cibi sit.: obrem non aegros, sed ipsos medicos

gna uos uiuere oporteret generosumium ferculum: hoc est , quod faciendum iocausa consulo.

sus est, cum rha barbarum exhibent in omnibus ferme naorbis. Nec nunc at- Ο, quod alias dixi illos perperana non nisii 4. dicamentis innoxiis uti nam alia nunc est 1 o. Hoc enim volumus docere, pr cipuum

illis non solum inefficax es e pleriique, sed

in valide nocere ut ex hoc ad caetera eius in nocetiar transire possis, velut in an dente abusii,ex albo cibo ad reliquos abs ratione compositos cibos reiiciendos lire te velim. Quae enim his capitibus tra Itur, sunt pro exemplo tanti im,ut ex his in desectere liceat ut ex melonibus incu-eres quas vocant anguries, in fragra aliis Ir. aloes, si damnato, sena usum,ac catapo- num omnium. Sic non leuis ex hoc libellosilitas haberi poterit. Nimis enim simpli-nm rationem me iniisse credas, si damnanditum ea, que hic scribuntur, calamum sum

160쪽

psis e me in manibus persuadeas. Sed ad rue venio Rhabarbarum in hydroprias clite,

panite non conuenit. quia omne medicam itum expurgans, ton materiam facient morbum,commouet naterias ad ventrei facit illum tumescere, virtutem prosterra At rhabarbarum hoc facit nani secundo idiae suem, solum purgat bilem c pituitam similiter Averro es non tribuit hoc illi: δ quiarba barbarum purgat bilem magis u lpituitam, sic res rigerat iecur. Sed haec raest nulla, quia solum expurgat bilem, qu uiam separata desinutilis sed illa non addit calore naturali rem, de qua sit curandum ante posita propositio est nota ratione Aperimento Authoritate etiam Aeti hocrum est , qui libro decimo, cum hanc cura describeret, nullum omnino exhibet meccamentum, quod quam non purget. Id quoque sentit Alexander Paulus, tum

gis quod athyrim dati cupito ibi uri sq

rnam aeris, quae omnino non conuenirectam sint,cnenosari plena periculi, si rhabarum aut alia similis medicina prodessepset Eadem etiam est sententia Principis in cura. Nullo enim medicamento utitur, quaquam non educat.Simili turri Aucetoardocuit: neque cnim utitur cosi milibus. Qua manifestum ess , quod non expedit dare hin morbo. Et si dicas, quod Averroes au