Dissertatio inauguralis medica de motu et exercitatione corporis, eximio sanitatis praesidio

3쪽

Dissertatis inaugiar alis medicad e

Motu et CX e 1 Citatione Corporis, CNimio Sanitatis Praesidio.

Quam

auctoritate gratiosi Medicorum ordinis Vitebergensis Praeside

i=a Medicina ac Chirurgia Lonoribus

rite Ca p ess endis Die XXV. m. Novembri S a. T. S. CIDIO CCCXI

h. l. q. C.

publice defendet auctor

Christianus Gottii et,

Vet scha via - Lusatus

Medicinae Candidatus.

V it ob ergae

Literis Christiani Henrici Grassi eri

a cadem. typographi.

5쪽

Cum multa sitit, quae tuenda ct hominis sanitati conducant, tum nihil salubrius et praestantius, quam Si CorpUS motu exerceat Suae natura C accommodato. Nimia enim quiete sanitati nostrae nihil potest esse infensius, quoniam Vires motriceS et eae, qUae moVendae SuUt, PaΓteS torpore assiciuntur. Nam muSCHIOTum, qui propria motus instrumenta sunt, efficacia, nisi iusto modo agitantur, Ianguente vi vitali, magnopere diminuitur, quin imo diuturnitate temporis ita suffocatur, ut articuli, rigescentibus per otium ligamentiS, a Xungia coeunte, aptitudinem ad motum amittant, unde totius demum corpori8 impotentia enaScitur.

6쪽

Maximum Sane conservandae saIutis praesidium in eo consistit, ut Secretiones et excretiones liberae Sint atque expeditae. Ad hoc autem requiritur, ut sangui8 motu aequabili et bene temperato per totum corpus circumferatur, id quod commode fieri nequit, nisi motus muScularis acCedat. Sanguinis enim Circuitus, Solis commissus vitae viribus et extraneis his destitutus motus musculari S suppetiis, per vaSaminora primum, dein per uniVersum Systema Sanguineum languescit: Unde humorum stagnatio, accumulatio, inviscatio, caloris nativi imminutio, secretionum ac excretionum

impedimenta, et quae eta his oriuntur, mala quamplurima

sequuntur.

Atque in primis eX hoc fonte ortum ducit nimia humorum nutritiorum et Sanguinis abundantia atque obesitas, qua sit, ut vasa maioTa, minoraque Supra modum impleantur et expandantur, atque natura nimia hac humorum mole ac sarcina gravata eos Subigere, beneque miScere nequeat. Hinc

istiusmodi plenitudini saepe intra breve spatium succedere solet cacochymia iners, glutinosa, a quosa, frigida, universum CorpuS inundans, qua nimia laXitas, mollities, flexilitas solidis inducitur, vis vitalis torpet, Vigor nerveuS pexit; colluvies tandem Serosa, leucophIegmatia, hydrops varius, pigritia ad motus, Sensuum hebetatio, αναισθησία, Omnium denique lanctionum Susiacatio nascitur.

7쪽

Sub exercitio autem muSculari Stagnantia moventur,

suentia propelluntur, mutila Solidorum fluidorumque inter se actio intenditur, et Sanguis in veniS retardatus copia ac impetu maiore protruditur. Inde Cordis vigor et respiratio

incitatur, atque arteriarum PropeTantur motuS Per utii er- sum corpus. Continuata igitur motu ad aequato corporis exercitatione vires vitales, quibus humoreS CircumduCuntur. quaquaverSum animantuT Et TOborantur, Calor augetur, et omnes SecretioneS et eXCretioneS ad Sanitatis normam eXpediuntur et promoventuT.

Atque praesertim perspiratio, quae utilissima non modo, sed perne essaria corporis functio est, inde egregie adiuvatur. Quantam autem haec eXcretio cum in tuenda sanitat ,

tum in morbis arcendis vim habeat, eX eo colligitur, quod εecundum Sanctorii calculum, qui hac de re accuratissime et eximie scripsit, atque CopiosiSsima eXperimenta fecit, per insensibilem perspirationem Plus intra diem CVacuetur, quam reliquae eXcretioneS OmneS e Corpore eVebunt; unde patet, debilitata vel impedita hac cutis functione plura mala consequi. Aucta autem transpiratio Plurimum prodest et gravitati corporis multum detrahit, quia magna humoriam quantitas dimatur. Praeclare Sanctori u S eXercitio, inquit, corpora leviora fiunt; omnes enim partes, Praecipue musculi

8쪽

et ligamenta, motu ab excrementis purgantur, perspirabile ad exhalationem praeparatur et spiritus tenuiores si ant ). Magnum Praeterea et multi varium motus affert a Ziumentum iis organis, quibus alimestiti coctio, defaecati O, dIS- tributio, assimilatio perficitur, ut nutritionis opus foliciter CXequatur. Nimio enim otio primae digestionis officina pessime asscitur, tum maxime, si ab dominis Viscera etiam prono Corpore Sedenti comprimantur, atque alimenti copia et qualitas Vitae sedentariae haud respondeat. Nam haec naturae

operatio TeSpiratione vegeta, motu eXterno et Commoda SHC-cussione adiuvari debet, ne alimentum imperfecte Coquatur, mora Iongiore corrumpatur et faeces accumulentur. ΙΙin Gex vita desidi chylus vario modo vitiatus, TuctuS, status, SpaSmi, anXietates, alvi tarditas, an orexia, organorum digestionis imbecillitas, mesenterii obstructio, aliaque mala muItiplicia ori inem tTahurat.

A Q.

Praeter haec, quoniam circulatio sanguinis infirmatur, humorum congestio sit et stagnatio, atque sanguis tarde motuS, TaTiUS Pulmonum aere animatus, nec Salutari cordis' lib. de motu et quiete q.

9쪽

xi incitatus, vitium quoque Contrahit, et Systema Veiacte POΓ-tarum, Splen, hepar, reliquaque Viscera in farciuntur, ita ut bilis denique vitietur, et cachercia, Scorbutica dispo,itio, icterus, hydrops, malum hypochondriacum ac alii id genius morbi inde producaratur. Mirum igitur non CSt, CUT hΘ-mines laboribus dediti a multis gravibus ac Chronicis pa8Sionibus, obstructionibus nimirum, ventris inflatione, obesitate, calculo, podiagra, ax thritide, assectione hypochondriaca, SCOT-buto, hydrope etc. plerumque immuneS Vitam degant. Ex omnibus his intelligitur, quare unanimi medicorum

suffragio iusta et moderata corporis eXerCitatio tam in Custodienda sanitate, quam in morbiS avertendis, tanquam praestantissimum Temedium Celebretur, a quo eximia PTOTSUS beneficia in corpus humanum redundent. Si homines, ait

multis medicis et medicamenti S. Verulam ius quoque monet, vix aliquam in morbum inclinationem inveniri, quae non e ercitatione quadam propria corrigi possit φ . Non autem Corpori solum, verum etiam ipsi animo languenti et

10쪽

aegrotanti magno praesidio est; cum enim motus in universo corpore effectus insigniter salubres producat, fieri non potest, quin ipse quoque animus Ob intimam, qua corpori coniunctuS est, consociationem alluuid mutationis inde sentiat. Hinc satis apposite Platinus scribit: Stomachus motu, in quo calor inest, ad appetitum excitatur, et mens ad cognitionem rerum occultarum et mirabilium celerior et acutior redditur'). Mirum quoque est, inquit Plinius,

Seneca affirmat, quod eorum animUS, qui aperto aere ambulant, sese attollat ' '). Sed variae sunt motus SpeCies, de quibuS nunc sermo instituenduS CSt.

Ad motus species referri debent deambulatio in plano, ambulatio maXime per acclivia, cursus, equitatio, globorum

M Lib. de tuend. valetud. P. 145. 'μ) Epist. 6. lib. I.

ἡμμ) de tranquill. anim. Lib. I. P. 56. C