Oratio habita coram Carolo Augusto designato, in praesentatione decreti electionis, a Bernardo vvurmserio cum responsiua, ac quibusdam alijs

1쪽

IACOBVS SPIE GEL REGIUS

A secretis dominis Voletio Abbati,wmpheligio 8c Pli moni Theologis, enano dc Sapido uiris imitosephis,caeteriis literarii sodalitii Selestidieii amicissimis S.D.

Crtus uratione coram Carolo recens Caesare electos domino nostro clementissimo, hesbitaminosentatione decreti ut aiunt Eleetionis. Item orastionem responsua mihi comunicauit,quas statim statris amanuensis opera excribendas curaui, ut ad uos protinus iret.Sileeta placuerint,& digne uestro,sim de meo iudicio,vis sent,ut publicentur,nihil est quin exeant in multitudinis usum,una cure is literis,ciui bus gratiae aguntur Ele storibus,quod Carolu Aus gustu designauerint, ac pontificii breui,quo Leo marus sacerdos Carolo nostro congratulatur. Valete triumphate barbariet vietorta inclyti, Salutat uos

omnes Chuonradus Peutinterus.Ex Augusta viri delicorum talen. Martiis. M D. XX.

2쪽

ORATIO HABITA A BERNAR

do io Iureconsulto,nomine illustriu& Magnificoru dominorii oratoru impe S. Andreae, ultima Nouembris.

Tradunt philosephi ac sapientes uiri facimus

sme Cartir augusteis enissime ac inuiditissiσme,Hispaniarum Rex Catholice potentissio me Princeps,ita hominu natuni comparatam esse,&alios imperare,alios parere & obedire neces Iesit. Sed ad hos imperandi dignitas spe stat,qui ingenii acumisne,uirtutiscyprstantia,& consilii magnitudine cst ros antecellusiqui iusticiam cople fiuntur,& nihil magis in comunem hominum ac Reipublics silutem se quuntur,qui belli gloria,& pacis tranquillitate,ita gubernandi rationem moderantur,ut nihil sit,quod ab eis non laudabiliter splendide 3 geratur. Tales sacrastissimos Romanoru imperatores rogenitores tuos serenissimos ac potetissimos Reges antecessores Oledidissimi ac gloriosissimi tui generis auctrores,acaecis pue Diuu Maximilianu,sacratissimu Romanoru Imperatorem, Avum tuum clementissimum pie ac prs

darissimae memoriae,qui & Rempublicam Christia nam optime fulsi & aurit,proculdubio sinper fuisse cognouimus Anper te, quantum in hunc usm diem D. XIX. cora sacratissimo Caesare,in Molino Regis prope Barchi nona, in psentatione decreti Ele

istionis.

3쪽

ORATIO AD CAROLUM nosse datum est,S animaduertimus,atq3 per omnes aetatis tuae gradus coperim us,& multo maxime posthac fore sine dubio confidimus. Nullas deni res ti hi dees se constat,quas ille oratorum princeps Tulli iis optimo cui Imperatori necessirias esse profitetiscientiam rei militaris, uirtutem,authoritatem,soelici intem*. Ad haec accedat pulcherrima tuae naturie luneamenta,egregia corporis tui praestantis,ac habitus

do.Quapropter sicratissime ac inuietissime Coar cupost Diui Maximiliani sacratissimi Romanorum Imperatoris Aut tui piae & scolicissime recordatiois,que

Deus optimus maximus,a quo cuneta procedui,

hac uita simeriori anno sustulit,proh dolor,uniuersis Reipub. Christianae luctuosam ac dolorosam morte Iub interre no de more Francosordiae comitiis debite indietis,de totius mudi ac imperii gubernatore de signando tra flarctur,Reuerendis limi ac illustrissimi Principes Septemvir sacri Romani imperii Electos res,integritate,sapientia, omni deniqν uirtute insignes diuina prouidctia dei optimi maxi.nutu benescio non sine dextro quodam numine,ac obuia quada fastoru beniuoletla,meritis ac uirtutibus tuis iustis imo rectissimore prudentiae suae examine accurati sinae

circuspeetitume ν appess, in sua amplissima, illustrisisma sitem utra pse stioe abseluto collegio,te Germanum Principem tan* inter idoneos pace & bello

maxime idoneum,qui* uirtute ac sortiana caeterosoines antecellas,te inquam Rege Carolu Maximia

4쪽

CAESAREM. unanimi ac concordi susiugio uoto in RomanoruRegem futurum Imperatorem,totius orbis moderatorem Sc huiuscemodi augustissimi imperii mole subeundam tolerandamin merito designarunt,sublima/runt,Eleetiois decretu in tuam per nam edixerat .

Quod ut tuae sacratissime Corese Maiestati exhibe atur,osteratur,ac itisinuetur, illustrissimu Principem Frid cum Comitem Palatitati Rheni Bauariae duce de te 8c progenitoribus tuis quaoptime meritu, Maopniscit Paulum de Armsdorsi auratae militiae equite strenuissimsi,ac me,celsitudinis tus deditissimos obsequentis limos humiles servitores destinarunt,ac deo putarunt.Ob cuius sist ' assumptionem,ac posteaquam apud Germanos increbuit, Diui imper a Phinocipta Eleetorcs,omnisin Germaniae nationis statim augustissime Caesar,quanto tuc gaudio,st admirabi:

Ii ac ingenti Medii sint animoru laetitia,nulla uis inmonia,nullius Hoquetiae copia,nullius ornatissimae orationis splendor explicare ualet.Tuae igitur sacratissime

Caesii. Maiestati Imperii Electores plurimu gratula

tu inestabit omnipotetis dei gratiam comprecantur,ut tibi longa annorum curricula,Nestorea sent; clam,scolicitatis incrementum,ac prosperum tribuat uitae cursum,ut diuino consilio ac tua prouidentia,cutotius orbis commodo hostibus tuis smicissime do mineris,Respublica Christiana optime gubernetur, augeatur, ac infidelium immanitas sirperetur. Quiripesacratissimam Cartaram tuam Maiestatem, ueru

5쪽

ac po stimum orbis dominatore Catholicae,pro' pugnatorem fidei,Regem Regii Christianae Reipu/blicae stabile firmamentum, ac singulare refugium Reuerendis limi illustris imim Principes Septemviri,sa' cri Romani imperii Ele flores,te non modo Carolumagnum,sed & ter maximi ut optimos ac obseque tissimos imperii Principes decet ueneratur,tibi debit

tam ac congruam fidem,obedientia,humile obsequi, um,honorem,ac amoris sinceritatem exhibent,polli, cetur.& ut sub tua iustissima protectione proruis ab omni iniuria ac uiolentia defendantur,magnopere es flagitant.se suam dominia, principatus, opes, iaculta' tes,erga tuam sacratiissimam Cae Mesemitem cum humilitate gratiosissime commendatas esse cupiunt,

at adoptat.Prsterea sacratissime ac inuietissime Cis, cum iam dicti Principes imperii Electores te Germanum Principem dignum imperio & merito iudis

carunt, tibi tatam molem totius orbis ac Imperii mo

deramina habenas', tradiderunt, Superest u Christisanae Respublicae,s sacri Romani imperii,s dignitatis

tuae ac communi omnium Germanoru tauti acho nori costatum esse uesis,ut sine mora uerius patrium

tum Germania tuam nobilissimam quantotius iter arripias,ut ita ea prisentia tua illustratalibera ab omni insititu pernici hostili,prospere Beliciter,gubernetur ac tueatur. Ad quod periendum,sacratis limam tuam maiestatem Reuerendissimi ac illustrissimi principes,sam Romani Imperii Electores,omnis Ger

6쪽

CAESAREM minis nationis status ,maximo cum desiderio m hortant efflagitant Tuae igitursecratissim1 Cae in testati hocD.imperii Electora De cum huminlimaac debita nostri comendatione exhibemus,o rimus,at pistam .D I XI.

SACRATISSIME CAESAR RE

ueredissimi illustrissimi principes Imp Hectores Illustrissimo Principi Friderico hiepraesenti ac nobis qusdam secreta maxi

ms importantis coram sacratissima Cana. - testate tua ad partem reserenda comiserunt,qus suo loco M tempore eidem cogruo bc opori no explicabimus.

7쪽

ORATIO RESPONSIVA

. RESPONSI UA ORATIO EX

cristas limi & Magnisci D. Mercurini Albo ne' de Gallinaria Caesiures 8c Catholics Mas lesiam supremi Cancestam,utrius iuris Doseioris & militis,habita postprae alatione des creti Electionis parte Principum Electora fas. criRoumpe ,1 e S.Andresultima Nouem

S Acratissima Caesarea & Catholica Maiestas ex

is quI nunc tum uerbo proposita, tum scripto ostensa suere,iam Impervilis aquilae in iem cernit.Quemadmodu em ipsi Imperialis Aquiῖ biceps uratur,uelut orientem & occidentem me stans, sic oratio haec parte Principum Eleeiorum stilo Hemiistissimo perorata, sium Electionis decretii se toeditum,bicipiti tamen quadam principaliori Datctia

concepta ac distineta uidentur.Altera quidem occi/dentes solis tenebras assemente,dum luctuosium Diui. ximiliani Caesiris obitum recenset atm commomorat. Altera uero orietis selis radios designante,dusacri Impem restauratione per huiusce elegionis deocretum enunciat at promulgat. Si itur caput pismum ample stentes occidentem solem, siusin Masximiliani Caesaris obitum iterum deflere tentas mus reminiscentes

cololidalli quasi uulnus renouare uidebimur.hludsvirgilianu

8쪽

CAROLLVlagitianum nobis occurret, Ante diem clausis componet uesper olympo. Quis itaq; mors ipsa lachry mis,siispir as, seu singultibus nequeat reparar resia bit bene actae uitae latium,qua ab huius saeculi erusmnis ad perennem uitam assumptus censeatur,ut sic non mortuum Maximilianum,sed perpetuo uiuen/tem,nec per ea occidis te selem,sed sui orbis curricusto in nouam ac ueram lucem trafuisse dicamus. Secudum aute orientis solis caput,huc uidelicet uniforme Elediorum consensiim in persenam suae Maiestatis nulla ambitione,sed diuino quodam nutu collatum.. Licet iam persiros omnes procuratores & nuncios

acceptatus dicaturata tamen Maiestas sita setapienodum ac comple stendum duxit,prout ipse Diuus Cssir Augustus,qui primus ad imperium Senatus po'pulim Romani consensit assumptus suit. Dum enim. per Valerium Messalam a Senatu missum iis saluta retur,Quod inquit scelix Lustum p sit tibi domui*ture Auguste, Senatus consentiens cum populo Romano te patrem patriae consalutat.Gloriosia, hac se lutationem Augustus nequa*inistenter accepit,sed illachrymans ob pietatem Sc gratiam Senatus erga se respo1 LCompos fustus uotorum meorum,Patres conseripti,quid habeo aliud quam deos immortales precari,ut consensem uestrum in Reipublicae quiete& salute ad ultimum uis snem perscereticeat. Sic prosedio Maiestas sita sacratissma Deo opti. XL. .

Usscp Electoribus ad id diuinitus inspiratis pro inim

9쪽

ORATIO REsPONSI eo munere nec dica onere in se collato,gratias a id selum ab altissimo gratiarum omnia exhibitore ex Poscetidum ac exorandum cenis,ut huiusmodi Eles storum dere ipsum' onus iniunctum ita explere liceat,quod diuino satistiat obsequio,Reipublicae G/sulatur,sacrum Immum restauretur,Christianae res ligioni incrementum accedat, Apostolica stare stabis liatur, si Petri nauicula diu fluetuans,in salutis por, tum deducatur.perfidorum quoin Christiani non nis hostium exterminatio sequatur. hinc ipsa Saluatoris sentisa impleatur,ut sat unis ovile,& unus paσstor. Cum aute ipss sacri Imperii Eleetoribus pro re tanta non selum meritas gratias agere,sed 8c debitas referre laudes iubeamur,lapideo quas ac impenere bilis o obieeto,proprio letia repercutimur. Dum

enim nas Electorum laudes praedicare conamur,eo rum prudentissimum conlilium,inlig tem praeto

ritarum rerum cognitionem ac maminatiOem,aequa praesentium moderationem, necnon pei spicacissima futurorum considerationem ostedere cupimus. Cos

gimur prose lio has Hectorum laudes ad ipsius Elediurepercussionem maturare,utpote exquo tanQ ex uero lumine, serii quo laus collustretur. Quid emmaiori dignu preconio Eleetoribus ipsis tribui pose 'set,q; q= suo prudentissimo consilio eum in Caesarem deligendum censuerunt,quo nullus in univcrse orbe maior appareat. Non maior inquam animi cor lporis dotibus,non origine ac sesaguincino amicis

10쪽

CAROLLsiutoribus,non regnis &dominiis non potentii&diuitiis, non militibus aliiso gentibus bellicosis ad arma cuiusuis generis Gipescenda paratis,non equis Narmis,bellorum*maclainis,sne quibus bella geri nequeunt.Quid praeterea laudabilius iis ascribi pose set in quod ex ipsa praetcritarum, praesentium & stiturarum rerum animaduersione eum imperatorem suphirum decerneret, qui diminutum ac sere exhaustum imperium restaurare possiet,qui implumem aquilam refoueret,renouaret,ac adpropiam naturam deduceret,qui praeteritos antecesserum descetus suppleret, pranentem statum Iesum conseruaret,suturis quo uiccessoribus opportune consuleret,Quid tande maiori laude dignit iis retribui posset quam quod diuis

no ipo spiritu meruerint informari, una uoce,una' 'nimi consensu,uniformim sententia eu ad imper' guμbernacula assumerent,quem cerneret origine & mo/ribus cosormem, Germanum natum,Sc a Germanis parentibus ortum,exipsacpimperatoria stirpe genist .aetate florentem,corpore prstante,ac ad quod libet armorum genus aptissimum,agilem,robustum sortem, magnanimum, iustum, clementem, ac libes ratem,bonis moribus indutu, eteris' omnibus uirtutibus plene resertum,ac ab omni uitiorum labe pestatus alienti,in quo uis est magni animi, smulcra extas re uident seniles mores iuuenili in come sit,ut lic eius

ministerio utru* lepus 8c belloim oc pacis rectepossit