De toto eo poematis genere, quod epigramma vulgo dicitur, et de ijs, quae ad illud pertinent, libellus. Thoma Corraea auctore

2쪽

POTENTISSIMUM

D. SEBASTIANUM Primum Regem Lusitaniae & THOMAS CORRAE A.

RIN c a P s ingenij, & d ctrinae Plato in quinto derep. selices: uocat eas resp

in quibus aut philosephi ad clauum imperij sedent,

aut qui gubernacula regni tractasiphilosephantur: nec iniuria. cum enim a sapientia tanquam a fonte promanet non modo bene uiuendi ratio , sed etiam honeste,& laudabiliter regendi remp.comsilium, & administratio: hominis autem felicitas hac imbecillitate naturae,& hac mole corporis detenti in eo sita sit, ut honesta, turpia distimguat,quid expetendum, quid sugiendum sit, cognoscat, secundum eam cognitionem omnes actiones in uita , iunctionesq; humanas accommodet, aiam ad has duas res natum esser Δ a ri

3쪽

s . . '

ri sapientes censuerunt recte diuinus ille philo

sephus aut litteratis amandandaenessere . aut ijs qui litteras colant, oportere iudicauit, ut res omnes secundas adipiscerentur. cum enim nihil in rerum natura sit homini utilius sapientia,nihil ex rebus omnibus humanis praestantius do-cirina, planum stae est, nihil etiam esse laudabilius docto, & litterato principe, cuius uitam doctrina insormet, ipse totius regni mores compo nat. Est doctrina in quo uis amanda, est utilis, est laude digna ; sed non eodem modo in uiro principe,& qui munia publica obeat, atque eo qui sese abdat cum Musis, & intra priuatos parietes cognitionem omnem pertractet. Interest enim per inultum inter litteratum principem, & doctusti priuatum quempiam uirum. Nam siquis repotiatur humili,& obscuro loco natus, qui scientssomnibus animum excoluerit,omni uirtutum cohorte sit septus, ornamentis quibusvis ornatus non tamen eas uirtutes in utilitatem omnium conferre, non eodem modo exercere potest, ut

uir princeps. Et si enim tam optimatibus & principibus, quam tenuibus,&abiectis hominibus

si commune scientiae ornamentum: non tamen

actio.& sinctio scietia insermata ex aequo utrim

4쪽

conuenit. Actio enim uirtutum non cadit in

quemvis, non conuenit iustitiae moderatio cui, cunq;, non liberalitatis,non temperantiae.Cana .pus sit necesse est, in quo evagentur,& excur,

rant functiones uirtutum. Sint oportet, quibus imperare postis, ut congruenter iustitiae placitis instituas tuas actiones.Sit quod des, desideratur, ut liberalitatem colas: nec illa occasio cuiuis,nec haec facultas datur, ut in ossicio esse, & tueri tuas partes posiis. Formamur omnes a natura ad haec praestadae fingimur ut quae laudabilia Sut,sequamur sponte nostra ea quoniam non est integris uiribus, sed deprauata, & infirma praeceptis instituimur, ut uoluntatem confirmet ratio, &ineam inducat uiam, qua recta ad omnem itur gloriam. Haec siquis habeat, fortunatum eum ego

appellabo, atque eo magis, si huc accesserit, ut affluat fortunae commodis: non quod ad beate uiuendum praesidij ego ponam aliquid in bonis:

externis. Sic enim uiri consilio, & ingenio praestantes statuunt, uirtutem primum esse bonum, Sper se expetendam in uita, non alterius boni caussa quaerendam. Nam qui uirtutem exquirit diuitiarum , aut honorum gratia,is nunquam petfectam laudem adipiscetur . . Si ucro ipsa merito

5쪽

suo per se se appetatur. diligatur,sit in pretio

eam sane ueram laudem appetenti afferre potest. Hunc Deus praeter ceteros amasse uidetur, cui eam mentem dederit, ut praeter ceteros saperet. Hic nomen situm uindicata tenebris, exemit ex obliuione,immortalitati consecrat. Hic est ex eo genere Heros , que ardens evexit ad aethera

uirtus. Domi uobis Sebastiane Rex potentas, me, domi nascitur ista laus,nec seras petenda est insignis haec, Sc excellens gloria. Hoc patrimo nium ceteris amplissimis haereditatibus Reges Lusitaniae maiores tui Regiae familiae uestrae adiungenta putarunt. cui si unquam merito laus ista tota desinur,debetur sane uni tibi Sebasti, ne Rex maxime,& debetur iure tuo. Cum enim tibi ad opes quas tibi summus Deus est elargitus amplissima non modo in Lusitania tua sed in bona Mauritaniae Aethiopiae, Americae parte, in amplissi,nis Indiae regnis,in ultimis orbis terminis tuis imperijs regiones subiecerit, prope inβ-nitas, nihil sere positi accedere, nihil ad maiest,tem regiam, quem Reges potentissimi plerique ut principem suscipiant, & colant; ut dominum observent, & uenerentur,&ut amicum diligant,

nihil liui odi tamen magni iaciendum en putasti;

6쪽

si solida uirtute destitueretur. Vitratis γmore inflammatus iam inde a tenera aetate to

eum te studijs bonis consecrasti: ut qui pulchri

tudinem uirtutis cerneres animo, nes aliud in uita magnopere expetendum duceres . Tantum

studis effecisti, & industria, ut quasi regiae maiestatis oblitus, indagandam tibi doctrinam labore & ingenio honestissimum iudicares . Et prima

aetate eam imbiberes sapientia, quae in omni uita tibi comes, regnis tuis esse & futura moder trix . Itaque quod alij multorum annorum curriculo uix consequuntur, tandem tu natus decimum quartum annum es adeptus; ut & Latinam linguam teneas optime, calleas componendi carmina rationem, in ceteris disciplinis non sis rumdis,in mathematicis uero & cum ingenio, nec sine industria uerseris. Assequeris Rex maxime hoc tuo studio uel illud, ut cum omnium regu sis nobilissimus, omnium ad uirtutem accommodatissimus , quorum alterum maiorum tuorum maxinus in rebus testata uirtus declarat: alterum tuo Marte comparaueris, ut natura tua nata ad omnem uirtutem, & facta uideatur: Sis idem Mhabearis omnium doctisiimus. Quae laus cetor tuis praecorijs meo iudie est anteponenda. Doctrinam

7쪽

Din inadicum dico . utitutis intelligo comite,

ει administram, nec a virtute separo sapientiam. Hanc te quia consecutum iam,aut consecuturum

spero assiduo isto audiendi & legendi studio, bona omnia adeptum esse diuina in humana uitae exissimo. Tu Sebastiane Rex maxime gaude tuo ino immortali bono , fruere, communica cum avis, ut eos etiam selicitate tua essicias selices. Nam ita est natura comparatum,ut omnes in Re gis,& Principis uita tanquam in speculum intueaimunin eius uitae institutum oculos consciami ει ad illius similitudinem actiones nostras, & rationem uiuendi fingamus, & formemus. Rex si sit ad arma propensus; studium armorum amplectuntur omnes, & in eo uigilant, laborant , contendunt . excellere enituntur, in quo regem an,

matum esse animaduertunt. Idem si litteras γmet I Jitterarum sequuntiir omnes exercitatio nem ad uirtutem comparandam sese compo nunt. ' illud maiores tui reges superiores Lusit,niae aperte docuerunt re ipsa:hoc avus tuus Ioanhestertius immortsi ate, dignissimus annis ela .psis non obicure ostendit erecto locis pluribus, magnis indipetas, litterarum gymnasio,conuocatis magii si suis sumptibus, oribus c qicultatis

8쪽

Lusitanae genti cum multis aliis nationib. erat commune, cesserunt tamen Lusitanis Ducibus magni quondam Imperatores, ut illae scriptis celebrὰtae laudes indica ut illa arma quae summum ferocissimis nationibus terrorem metum que incusserunt declarant, ut clara & exornata

trophoea illustrium uici oriarum insignia ut fixa in disiunctissimis terraru oris monumenta praedicant, ut pleraque regna multis saeculis ne denomine nota nostra tempestate tuorum maiorudiligentia, & tua ita classibus patent, ut ea loca ad quae facilis,& quotidiana est transmissio. Litterarum laudem S d strinae sibi taliae nationes uindicabant, uix ut nationes exterae fieri posse putarent, ut Lusitanus homo clarus in genere aliquo doctrinae euaderet, nec illi posse contin sereut Romanam ciuitatem surari, aut in tabo. lasistrepere unqua politioris litteraturae existi marent . Sed tantum potuit singularis aut tui ibberalitas,& beniscentia, ut breui tempore tanetam lucem maxima Lusitan o nomini doctrina asserret, ut qua re dudum omnibus gelitibus es, qua humanitate expolitis inferiores tui credebatur, ea nunc facile ceteris 'antecellant. Cogita

9쪽

enim Rex potentissime, quo animo ille illud SD pientiae domicilium erexerit Conimbrica quata auxerit diligentia, quanta benignitate adornarit, quanta sollicitudine semper quae ad illud attinebant, peregerit, quam insilita non humanitate modo ,-beneuolentia complexus sit,qualiberaliter conuocarit, exceperit, aluerit doctores in quovis scientiae genere praestantes ad iuuentutem erudiendam Lusitanam. Iam reperies illud Regem optimumuoluisse,ut quonia a Roge petimus omnes uiuendi rationem, & id sequimur, in quod principem videmus inclinare, ut imbiberent litteras omnes quas ipse tantopere amaret. Id quo sacilius posset obtinere, omnia sibi esse sacienda, omnes adhibendas machinas, nihil intemptatum relinquendum esse iudicauit: ut ex uirtute penderemus qui Regis laudabilem natum imitaremur. inod si suit ullum tempus cum Lusitani homines rationes,& cogitationes omnes suas in studijs doctrinae constituerunt, tunc profecto esse coepit, cum auus tuus hoc regni ornamentum tanto ardore est ample

xus ut pluribus in locis ditionis suae sedem se pientiae,& doctrinae de suo erigeret,& quodam

modo consecraret . Quo nomine merito laudan

10쪽

dus est.& ad omne posteritatem litteris,&scimptis commedandus ; quod optime regnis suis consuluit, & quod optimo consilio litteratos plerosq; uiros adsciuit uoluntatis suae administros. Sed ille Lusitaniam seminarium uirtutis, & doctrinae uoluit esse, & ut excoleretur curauit.FGlicibus genti nostrae auspicijs diuinitus in regnusuccessisti, Rex potentissime,cui hoc curae tantopere est, ut nihil aliud uideatur esse quae multa sane sunt) quod cures. Nec selum pateris

ut in te tui oculos conijciant, te intueantur, te imitentur: sed exemplo praeis, & te ut sequan- tur inuitas, cum doctrinae studia tanta conten- . tione pertractes, ut qui uacuus curis omnibus& negotijs omnem aetatem litteris transinittit.

Itaque ille sementem seci collegis tu uberrimosfiuctus: Illum desertae multis anness litterae uim dicem ab obliuione habuerunt, te patronum &auctorem nunc sent sertitae diuq; habebunt, ut emergat uirtus, honestum reuocetur, floreant boni mores, Sapientia in tuo imperio teneat imperium. Nec solum enim tu praeclaram confitetudinem ab Auo traditam tenes, sed amplificas, illustrioremque reddis. Ex quo patet selicem esse Lusitaniarum gentem, te Rege, qui non B a modo