장음표시 사용
121쪽
PRAEFATI 3'Gilberti religiosissimi nostrae urbis Episco
xhortationes,qui quum Io Bapt. Turranm,cst to Curriana gente inenarrabili quadans beneuolen--mper proseeutussisset,a gnopere optabat me- ia illius inter mortales vivere. o vero des iden eius adimplere ron solum ob veneratione tantii opised ex debitq quoia tenebar er cuiusli betatem esset ' Tum,ut qi si manumissus in libemm er otio fui possem,ct omni pene ea commodi-
, quae adstudialiterarum expetitur. Has ergo ob λ,tametsi rei dis cultate nouitateque non parsi irrum , pidi tamen animum ad totu Apronodium negotuem omni cura studioque euoluendu peη ma a Io. pit principia qua si a Via,quam inire coeperat, Diiserte secrerior,is rarroris cu- 'Eintelligenti ita minime tenta da visa est,sed omnino aliud longe planius tenedum quo de/nglu est, ut ne mea me ut arbitror festuerit pes: lanecognouerim,quacuque circastellas appὰ et,
me per homocentricos orbes mostrari posse. ἶ igituar de re praesens hoc opus scripse.Caerum nolatet qua valde nouasunt, praesertim et maioruro rapiacitis adversem ia,ea er odiu quadra se a ferre consueuise, P seu ficione temeritatis cu-am. Quosaam praeterea fore scis,quos nouoru o numerus,multiylisat. q. ostendat .alios qui qua- uecta rebus Apronomicis di cultate horum te rem refugiant. Verum in iis qua noua in lucem iunt , aqui est non ab authoribus Amendum udicium sed as iis quae scribuntur, qv. lecti in- - ἐctaque si recte tradita suerint , delectare potiust m a sint, iam odio haberi debent. Aduersari
122쪽
s P R A T I . vero maioribus nostru ea in re liceat nobis,in qua f
ipsi maioribus eorum philosophia omni,ac ipse de
mum natura punt aduersati.Orbium autem multa. teras numerumque nemo Vr .serre debet, quand/
te neque Aristoteles ,neque tota Athena eum num rem a re tulers. 'Porro di multatem astronomicurebus additam nemo putet: quandoquidem illud nos Q vere pollicemur, priori astronomia lucem quamdam adit iamque perfacilem esseper hac adientum, longe minus unumquemque in homecentricis nostris lustraturum,quam in eccentricis aliorum.
123쪽
STRONOM 1υε autem scientia tametsi una ex iis est, quae subiectae subalterii:eg que dici consueuere,nobilissima tamen existim adaest,& digna, quae inter prς' las censeatur,tum quod circa coelum de diuisella versatur corpora, qua sydera appellamus, quod naathematicae disciplinae Libiecta existimis magna ex parte ratiocinatur. Videtur: in &eo super alias admiranda, qu bd anno i iupra mille tum praeteritos, tum suturo S v-:r s.coeli motus dicere posse. Solisque ac Lu- Sc aliorum c5uentiis, oppositiones,desedi eis,luidquid quaeque saecula aspectura in coelo, nouisse, admiratione profecto dignum est,ognitio diuinitatis curus dam particeps. At & non propter seipsam solum, led N pro-' alia multa expetenda atque amplexanda vi-Ir, ad quae non modo utilis, sed &inecessaria dammodo est. nam quoniam quae laic sunt 1rrioribus dc reguntur,& variis affici utar mo-mperio tu quidem itatus mutationesque co-uisse utilissimu certe est,& in vita magnope esiderandu.quamobrem & prognosticae fa-ati in multis medicinali, &. nauticae artiusticae,& multis aliis summopere accommini est , tum verb dc ad multos usus ciuita-
124쪽
tum idonea , atque in uniuersum ad omnia , in quibus vlla temporis 3c inouumenti rerum ratio est,potissimum autem dc ad totam Geographiam necessaria. Praeterea & ad componendos quoque animos non parum conducere videtur haec speculatio, tu quidem qu bd paruitatem nostri mei,& vitae nostrae non aliter magis cognosse imus,
qua n coium immortalium corporum magnitudinem, & perpetuitatem admirantes, tum qubdanimum ab his terrestribus attollentes, di innom icommerciis assuescimus. Hinc primum de Disi cognitio habita, hinc eorum amor & veneratio, hinc prima aeternitatis admiratio fuit In homo- centricis autem nostris non solum ea utilitas in- erit: quae totam sequitur astronomiam, sed &Mlia quaedam magnopere desideranda. Primum nim &ad veritatem ipsam,qua nihil optatius esse debet,& ad proprias coelestium motuum causas pernoscendas facere videntur satis, deinde de ad qualitates motuum ipsas , quarum multae hactenus in ambiguo atque obscuro fuere quod ocin Aplane orbe, S: in Sole perspicrae satis licet. malis enim quotusque sit non errantium ste,
larum motus , ic quomodo annua mensura tam varia diuersis temporibus iiiveniatur, & qua ratione solstitiorum diuersitas 'fiat , nulli quidem ut par erat, hactenus tradidere,sed ne tradendi. quidem facultatem,& viam per cognitos hactenus morus vlli habuere, quod qtati nostret ut dies& fatu affert Meseruabatiar.Hac igitur de re acta- l
ti in primis illud praelabimur, quod Aristoteles lmqtiet , in dissicillimis de valde abditis in n tu- l
125쪽
atis eum fecit se,cliti re ad id quod esse potest, luxit. Quapropter & nos qui per homo cencos orbes demonstrarc pollicemur, quae circadas spectantur satis quidem fecerimus si in tadita re tam disti cili nihil impossibile, nihil in- .nueniens & absonum induxerimus,quod cer ij faciunt, qui per Eccentricos orbes demonare hactenus voluere. de quibus rationem habimus suo loco: ubi ostendemus nedu nece se ros non est e propter ca lice apparent : sed ne,ile etiam esse in natura, ic apparentium multa ii demonstrare,pluribus etiam aduersari. Isau-m procedendi nobis erit modus, ut in singulisue omnia praeponamus quaecunque apparentis , aatque obseruata traduntur: mox quo pacto aliji ostendere conati sint.Tum demum quo pacto idem nobis demonstranda videantur per eariticipia quae nuper inuenta sunt. Nunc vero ad in ipsam accingamur in primis nonnulla ceu. .
ippotita praemittentes: quod disciplinae omnes aciunt, praefertim sub alternae. Quod si huaedam naturali Philosophia nobis petita fuerint, nelao existimet aliena nos prosequi, quado Astrotomia partim quidem mathematicae disciplinae. , artim & naturali subiecta est. ' . , tio prima De Principiis, Stelli per se no moueri, , , . sed n Spham duci.
In ILLYD igitur in primis statuendum est no-
, ubis stellas quas oriri atque occidere,& ircumserri videmus, non ex se ac sponte moueri,'
sed in olbibus inclusis 4uci , quod quidem et
126쪽
si ab aliis quantum esse poterat satis o declaratum demonstratumque iam diu est , imi abs re tamen fuerit, & nunc quoque monstrari. luandoquidem nonnulli sunt n5 ex antiquis solum, sed e recentioribus etiam vel magnae aia Ro-ritatis viri, qui moueri per sese stellas ac sponte circumagi perinde, ac aetheris animalia suaedam scripsere, sed certe hi nulla nedum vera, secl ne verisimili quidem r tione adducti ita sunt Opinati. qu*ndo δc ratio omnis &ψse etiam sensus docet stellas omnes Sphaeris amxas vehi. Primuenim si ad eam syderum multitudinem, quae non errantia dicuntur, respiciamus,quasi quidem depictain ante oculos formam Spherae ea vehentis sydera conspiciemus. ea enim est Spherae ratio, Vt quae in medio circulo partes eae sunt, eae solae Sphaera commotae, maximum, velocissimum,dccii cacentrum describant circulum. Reliquae vero a medio quanto absunt magis,tanto minoreS, tardiores, & a centro remotiores circulos ducant vique ad polos. Vbi minimi, tardissimi, Sca centro remotissimi circuli fiunt. Ita tamen ut omnes inter 1e comparati circuli aequaliter circumeant, atque orbem expleant. 'Haec autem omnia plane praestare stellas videmus, quae ine rantes dicuntur: Nam quae in vocato aeqdino' istiali circulo sunt, eae solae mWimum , velocis sinum,& circa centrum circulum signant. ab eo Verb deinceps quanto aliquae recedunt magis, anto minores,tardiores, de a centro remotiores circulos obeunt usque ad polos. Circa quos quM
sunt stellae oc minimosia: ardisiuinos de a centro
127쪽
C E N T R I C A. IITotissimos agunt. qui tamen omnes circuli, si ter se comparentur , aequaliter quidem orbem Iagat, S ad ideira reuertantur. quae omnia cu in
1 ta illa multitudine syde iii in vitaque coeli me-ietate e libella respondeant, dubitare nemὁ de- et in Sphaera aliqua constitutas coacti xasque es , quae ita seruntur stellar, praesertim quod si spo-: moueri possent, nulla profecto esset, quaeia onu cauetrum verterqtur caenim natura superio lm corporum est, ut circa centrum couertatur.
.d eos porro, qui Planetae diculur, si quis respitat,& ipsos co similiter videbit no ex se moueri, d in orbibus insitos ferri. nam eos modb an IE, Jodo Ictro,& nuc dextra, nuc sinistra, & modo ridius, modo velocius agi costat, quae diuersitas b animali fortasse, & coposito aliquo corpore,uod instrumeta plura 3c principia mouendi dieris habeat, fieri per se posset: a simplici autem c immortali corpore, non, quale est coequm &celestia omnia: quod enim simplex est, unum o-
sanino est: unum aute unius est naturae,Vna vero
latura,vnius latum offectrix per se est : 'ex se igi-uc ta diuersa obire planetas , impossibile cst,in phae ris autem delatos non tin possibile, ut in se luentibus ostendemus. At vero & alia etiamnuatio mostrat in orbitas rapi, quae circumagula' ur stellae:si enim non sunt in orbibus, sed festi a- Iitant:oportet quidem aut in vacuo moueri,aurn alio corpore, quod ijs cedat, quemadmodum .
er& aqua consueuere. ac ne vacuu esse, nec tae potest corpus, quod cedat: ubi enim corporii fessio ulla illic & ratefactionem esse ,-ad
128쪽
HOMO densationem iaccesse est: alioqtii moto quolibet totum moueri oportet, quod intra mundum est: ac certe rare fieri non potest corpus iii quo se runtur stellae,tum quod summam raritatem sortitae, rarescere non vltra pote . tum quod corruptibilium affcctio quaedam cst rarefactio addensatioqne, & iii ijs semper violetitia versetur, coelestia vero nec corruptibilia sunt,nec violen-riae ulli obnoxia : atque ex his quidem & alijs multis non moueri per sese sydera unusquisque, qui non sit pertinax, potest existimare. .
oc quum ita se habeat, sequi & illud vide
- tur,ut non una latum sit Sphaera, sed plures. Stellarum enim, quas videmus, aliae semper eun dem inter se situm,eandem rationem seruant, a liae continenter euariant: quae ergo ad alias situ irationemque euariant este eadem in sphaera non possint, nisi petae mouerenturiat non per semo ueri diectum es quotquo ergo rationem ad alias a tant,tot oportet & sphaeras esse, quae illas ferant qGae veto non mutant,in eadem este sphaera omnes consentaneum est,in pluribus enim si essent, situm profecto respectumque ad alias commutarent, earum orbibus diuersimode euariatis. Septem igitur quum sint stellae, quae perpetuo errantes sedem ad alias mutent, reliquae verb Omnes, quarum infinita pene multitudo est sem per inter se eandem rationem conseruent, Octo
ad summam cogniti orbes saere quibus stellae
129쪽
C E N T R I C A. Is sunt a. Dijs datae: quor tun viaias asssignatus ijs suit 'quae nunquam obeirant lydcia , qui ob id Α- plane fuit appellatus , quod in eo infixasydera nunquam ericiat. Sepccio vero tributa sunt ijs, qui ab errore illo perpetuo Planctae , hoc est Er rones sunt appcitati. At velo quod ed aliae quoque sint sphaerae latione magis , quam stellarum aspectu cognitae, iii sequentibus ollendemus. CMordines habeant Sphaera nota. 'CAPUT IV. montineri orbes vi una in alio uti manife- Miltim, recipiendum est, quo autem Ordine om
o O illi se habeant, qui stellis sunt insigniti, non
una apud alui quos opinio fuit. Aplanen tamen omnes uno consensu supra planeta S statu unita pri- mum quidem ea ratione, quod comparantes Α- planen planetis, viderunt Ocyus cIrcumuerti A planen in oc asum serius autem planetas. rursias vero & A planen videriant quanouam cItiu S c D- uerteretur, minus tamen ostendere motum seu, Planetas vero manifestiore iv sacere : quin imo A planes stellas perspexerui di apparere ne qriicioinoueri, nisi loca mul i spatij cxua, par isti lat. Planetas vero per minus in te I uallum motum pro Uere animadue tere. Apertissimum id signum fkiit, non errantia sydera longius abesse a iambis quam planetas, quod iure fit: non cog oicitur enim motus nisi collatis locis , quae successive post se relinquit id quod mouetur: in propinquis autem isacile est loca conferre 3c distinguere, quanquam minimum etiam distent : at in longinquis non
130쪽
sacile. qtioniam quod inter uniam 'e alium loco est interuallum, e loginquo basim non ficit, nec in oculo angulum, si parum sit, propter quod necanoueri apparet, quae valde distant, nisi loca multi interstiti j comparatacrimus , quam Ob rcm A- planen longissime a nobis sitam gnimaduertere. hi praeterea remot ora non erratia sydera alio etiamnum indicio deprchenderu , quod ea Icilicet micarent, Plane de autem non . tremulus quidem enim est vrsus, quod micare dicimus. neque enim ipsae tremunt stellae, sed visus quod tum fit, cum in magna distantia eluidem locum tencrevisu volumus, laborat enim quae lentit pars. Ad haec autem planetae cepe visi simi aliquas non errantium stellarum occultare. Propter haec igitur supremam omnium Aplanen constitnere. Porro& planetas quoque cum inter se comparallent, viderunt tu illos ii 5 aequaliter in occat una verti. sed Saturnum Ocyus circuierri, mox Iollem, mox Martem, tardis limam verb o mirati in Lunam. Solem vero, Venere, & Mercarium, inter se quideaequaliter. at Luna tamen citius, tribus vel b reliquis tardius. Saturia uergo supra alios cognoue runt esse consimili ratione , qua Sc A planen cognouerant.Vides ut enim quanquana citius ille inoccatum conuerteretur, tardissimum tamen eo in
motu videri, qui & si no micabat, propius tam erat, ut micaret quam reliqui. sub Saturno Io uena collocauere eisdem de causis. sub Ioue Martem:
Lunam vero omnium imam constituere , tum,
quod tardissima in occasu acta, velocissima tamen in eo motu videbatur, tu quod ab ea planetas