Panegyrici veteres

231쪽

1303

Lingonicoque restabat, barbaro cultore revirescit. 2. Quinetiam illa, cujus nomine mihi peculiariter gratulandum, devotissima vobis civitas AEduorum ex hac Britannicae lacuutate victoriae plurimos, quibus illae provinciae redundabant, accepit artifices, et nunc exstructione Veterum domorum, et resectione operum publicorum, et templorum instaur tione consurgit. unc sibi redditum vetus illud Romanae fraternitatis nomen existimat, cum te rursus habeat conditorem. 3. Dixi, Caesar in icte, Prope Plura quam otui, sed pauciora quam debui, ut justissima mihi causa sit, propitio numine tuo, et nunc desinendi, et saepe dicendi.

edd. veti. - uore, at barbaro Exe Lang. Cuspin. Vide oti Varr. - Gnd. a. quibus ι. p. abundabant.- Guelph. I ιissima mihi sint. Edd. Vett. propitio munere; et Livin. Bertin Cnspin. Guelph. Grat. Rivin. 2. et

reeenit. p. numine.

NOTAE

nem, in provincia Insulas Franciae, alias Caesaromagus, seu BrantvsPantium. Hujus episcopus unus est ex

duodecim Franciae Paribus.' η Tri asino J Trieaasini, seu Tre- easses, Troyes, urbs Gallia Celtica , in Belgieae eonfinio, Campaniae eaput, ad Sequanam fluvium. Episcopalis est sub archiepiseopo Senonensi olim Augustobona. Lingoni que J Lingones, Laures, urbs Gallia Celtiea in Burgv.dia et Campaniae eonfinio ad fontes atronae fluvii polim Andematunum Episcopus est dux et Par Franeiae. Dj0jtjgsui QOO le

233쪽

Α. U. C. XXV. Christi coLXXll. Aurel. Aug. III. FLAVIM VALERIUS CONSTANTINUS cognomento a

nus, Constantii Mori et Iuliae Helenae filius, Claudii Aug. ex Clandia Crispi ejus fratris filia nepos, nascitur III Kal. Μart ut est in Kalendario veteri apud Bucherium. Iuxta Cedrenum, in Dacia juxta laetam Tarsi juxta Nicephorum, Drepani in Bithynia juxta Firmicum, Constantunum Porphyrogenitum, et Anonymum Valesii, apud ni sum, quae Dardaniae Illyricas urbs primaria est juxta alios omnes in Britannia. Quam ultimam opinionem Μichael Alsordus nostrae Societatis, in libro suo de Lucii Helenae et Constantini Patria et Fide septuaginta virorum illuatim

um, tam recentium quam veterum, auctoritate constrinat.

Inprimis Panegyrici I. . A Liberavit illo Constantius Britannias tu Constantine eas nobiles oriendo secisti.

234쪽

1306 VITA quod de natali ortu intelligendum liquet ex Paneg. VII. s.

ubi postquam orator de Constantini avo et parente egisset cum ordo rerum et Series postularet, ut de ejus patria diceret, fortunatar inquit, et nunc omnibus beatior terris Britannia, quae Constantinum Caesarem prima Vidisiit Et mox 'Dii boni quid hoc est, quod semper ex

aliquo supremo fine mundi nova Deum numina universo orbi colenda descendunt ' Sic Μercurius a ilo. . . sic

Liber ab Indis. δα. Atqui de utriusque Dei natali ortu

hic agitur. A. U. C.,x Liv. Christi coxcI. Dioclet. Imp. VIII. Maxim. Imp. II. Constantini AE t. ix. Constantinus a patre Constantio Caesare in Gallias proficiscento sive ut suae fidei obses, sive ut grati erga Imperatorem animi sui pignus, sive ut ad imperandi artem institueretur, in Diocletiani aula relinquitur icomediae, ut ait Praxagoras apud Photium. A. U. C. MXLVII. Christi ocXoIv. Dioclet. Imp. XI. Μaxim. Imp. . Constant. AEtat. XXII. Cum Constantinus adhuc adolescens Galerium adversus

Sarmatas cum exercitu missum secutus esset, tam eximia

Virtutis suae in eo bello edidit specimina, ut Galerius tam inusitatam adolescentis sortitudinem veritus, Variis eum Periculis objecerit, ex quibus tamen quam sortitor tam mliciter sese expediviti am cum paucis militibus in densissimum Sarmatarum agmen immissus, aciem PerrumΡit, alios sua manu sedit, alios fugat, atque adeo cum eorum

duce singulari certamine congressus, ipse victor hostem catena Vinctum, et capillia pertractum ad Galerii pedes adducit. Idem missus ut profundissimam paludem ad exedicitus transitum exploraret, periculo nihil commotus, equum in puludem agit, ac viam toti exercitui praemonstrat. De-mum jussus eum serocissimo leone in theatro constigere, illico in arenam descendit, et inter spectatorum omnium applausus seram manu comprehendit Paneg. IX. 3. Zona-

235쪽

FG VALERI PAEONSTANTINI MAGNI. 307ras, Praxagoras apud Photium, Anonymus Valesii, Pon pon. Laetus, et apud Tristanum Constantini nummus tropaeum dextra tenentis, et sinistra captivum opprimentis: titulus ' PVNDATORI AOIS.'A. U. C. XLVIII. Christi Cox CV Dioclet. Imp. XII. Μaxim. Imp. I. Const. AEtat. XIlI. Consecto Sarmatico bella, subactisque Camis, cum Constantini fama longe lateque emanasset, Diocletianus eum ad se in AEgyptum evocat, quo ejus virtute ad Alexandriae obsidionem uteretur. A. U. C. Li. Christi ccxcvIII. Dioclet. Imp. V.

Constantinus ex Orient in Italiam a Diocletiano Aug. reducitur. suo serme anno Arelate, inquit Diaconus, in GaIlia ex Minorvina Crispum suscepit, qui ut o puerilia excessit, a Lactantio Firmiano Amobi discipulo, viro sui temporis facundissimo et integerrimo, ad Christianam religionem, ceterasque virtutes sui institutus Quod autem Minervinam haud veram Constantini conjugem fuisse nonnulli dictitant, jam in Constantii vita quaestio profligata est, ubi ethnicis scriptoribus Graecia, unde manarunt hujusmodi opiniones, inprimisque Zosimo in iis quae ad

imperatores Christianos pectant, nullam esse habendam fidem observavi. ac praetermissis Panegyricorum locis, ubi Constantini continentia tam saepe laudatur, hoc tantum dico, nunquam Crispum una cum ceteris Constantini liberis quasi eorum natu maximum ad imperii spem educandum, aut ornandum ex Fausta consensu Caesaris dignitate, aut ejus mortem ab Helena tantopere deflendam aut vindicandam, Si ex legitimo matrimonio natus non fuisset b nervinam natione Gallam fuisse probare nititur Tristanus in Commentar Histor ex Ammiani lib. xxvIII. ubi Μinervii cujusdam viri consularis mentio est ex Ausonio,

apud quem Tiberii tutoris inervii oratorum sui temporis

236쪽

IM VITA clarissimi, nihilo Quintiliano inferioris et alterius Alestii

Μinervii nomen est, quorum sortasse assinis illa suerit. A. U. C. LVII. Christi occi V. Constantii Aug. I. Constant. tat. XXXII. Constantinus, ut ait Aur Victor, hoc anno Caesaris nomine insignitur, sortasse a patre Constantio, ut Africae et Italiae, quae in divisione imperii ipsi obtigerant, majori cum auctoritate praeesset. At cum Galerius Maximinum, cui Orientem, et Severum, cui Constantini loco Italiam et Africam concesserat, ambos sororis suae filios Caesares secisset Constantinus id aegre. serens, cyus sibi ex Italia, et Severi ac Galerii manibus fugiendum duxit. A. U. C. LVIII. Christi OCcV. Const. Aug. I l. Constant Miat. XXIII.

Itaque Constantinus, publicis. ut ait Victor, dumentis quaqua iter agebat ad frustrandos insequentes intersectis.

ad patrem adhuc Gesoriaci, ut aiunt Zonaras, et Eumenius, Paneg. VII. 7 degentem et adversus Pictos et Caledonas Parantem transfretare, accurrit. Quem tamen ad patrem tum tantum pervenisse reser Eusebius, cum is Eboraci morbo correptus a morte propius abesset. A. U. C. MLIX Christi cco VI. Const. Aug. IlI.

Constant. Etat. X X XI V.

Constantinus a Constantio patre moriente, ceteris fratribus alia matre genitis ad imperii successionem praelatus, illo ipso quo pater obiit die, nempe III Kal. Augusti a toto exercitu, annitente Eroco Alamanorum rege, inquit Victor, purpura invitus ornatur. At ille Caesaris appella, tione contenius Augusti nomen recusat. Post sepultum Eboraci magno apparatu patrem, eundemque in Deorum numerum, ut ex Camdeni nummo patet, relatum, trajecta in Gallias magna exercitus parte Francos superato Rheno ibi grassantes repento adortus, Ascaricum et Regalsum

237쪽

eorum reges bello captos bellula in amphitheatro dilaniam dos objicit. Illico Bructerorum fines vastat, Cheruscos, Chabionas, Chamavos fundit, ac totam Germaniam Agrippinensi ponto facto ad dandos obsides compellit. Interim Constantini imagine Romam pro more perlata, Maxentius Maximiani filius, an privignus, an gener, indignatus quod in imperii quoque partem non Veniret, per tumultum a Praetorianis, quos Promissis corruperat, Augustus Romae acclamatur; et occupata parum Africa ac ubique dejectis per Iudibrium Constantini statuis, omni accierum genere

grasSatur.

A. U. C. MLX Christi occviI Constantini Imp. II. 2Etati XXV. Constantino primum consule Severus Caesar adversus Μaxentium a Galerio missus, militum suorum scelere desertus est, ipseque fugiens non Ravennae, ut tradit Eutropius, sed ad tres tabernas, ut Victor et Valesius reserunt, hoc est in via Appia septimo ab urbe milliari, a Maxentio interficitur. Qua re audita Galerius Aug. Severi Caesaris

sui necem ulturus cum exercitu accurrens, ac suorum defectionem subveritus per legatos Licinium et Probum, ut Precibus potius, quam armis mereretur imperium,maxentium cohortatus primum cum pugnaturus esSet, contemtus quoque et a suis desertus in Illyricum sugit, ubi Iulium Licinium Dacia oriundum sibi propter probatam in e sic bello virtutem conjunctissimum, Caesarem facit, quo in Sardinia relicto, Galerius Sardicam regreditur. Ad

tantorum motuum amammaximianus Herculeus e suo Lucanis secessu purpuram resumturus Romam advolarat, sed is quoque et delusus a Maxentio, et a suis desertus, Treveros ad Constantinum ei moliturus insidias venit a quo perhumaniter accepius Maximianus, dissimulato comsilio, Faustam filiam ei in conjugem dat cum Augusti nomine, quod Constantinus huc usque recusarat. Hanc patria Byzantinam fuisse notat Iulianus Orat. I. Ex ea vero,

non ex tertia conjuge, quam Zosimus Eunapii hominis

238쪽

late VII Id. Aug. an Christi coox II. l. Iulium Constantium Sirmi in Pannonia VI Id. ovemb. an Christi cxvII. l. Iulium Constantem an Christi occxx praeterea Lmaximianam Helenam, quae nata an Christi circiter cox XIV. Iuliano Caesari collocata est an Chr. occLv. et Fl. Iuliam Constantinam, quae Annibaliano priamum, postea vero GaIlo Caesari an Chr. OCULI. nupsit. A. U. C. LXI. Christi CCCVIII. Constant. ImP. III. 2Etat. XXXVI. Licinius III Idus Novemb. Carnunii ex Caesare fit Amgustus. Vid. Chronicon Alexand Idatius. A. U. C. LXIII. Christi CCCX. Const. Imp. V.

AEtat. XXXVIII.

Constantinus, Maximiani Herculei insidiis sibi per Faustam ejus filiam conjugem suam detectis, Maximianum Arelate primum, ubi jam bis depositum tertio usurparat imperium, atque inde frustra tentata effusis largitionibus militum fide, Massiliam fugientem, incredibili celeritate opprimit.

A. U. C. LX iv. Christi coXI. Const. Ιmp. I. AEtat. XXXIX.

Constantinus huic expeditioni intentus a Rheni limitibus

tantisper abscesserat. Iamque commovere Se coeperant

Franci et Alamant cum eos improviso reditu inopinantes comprimit. Quo facto reliquas. inquit Eusebius, orbis partes sibi ante oculos proponens, tandem ad Britannos trajecit Onterim Galerius Maximianus, consumtis genitalibus pestilenti vulnere, obiit Tarsum Ciliciae maximinus, nec Galerii, nec Constantini nec Maxentii consensu expectato, semet Augustum dicit. A. U. C. MLxv. Christi cooXII. Const. Imp. VII. 2Etat. L. Dum aximinus in Oriente, et Maxentius in Africa et

239쪽

Italia inprimisque in urbe persecutionem in Christianos

instaurat, Constantinus secundum consul Licinio Aug. II. cos collega, pacatis Gallia et Italia, relictaque ad Rheni praesidium plus media exercitus parte, urbem' saevissima

Μaxentii tyrannide liberaturus Alpe transgreditur. In itinere, ' cum amr inquit Eusebius de Viti Const. lib. I. sol ad medium coelum ascendisset dio in pomeridia minclinante, Constantinus dixit se crucis signum ex lucis splendore, in ipso coelo soli imminens manis in oculis

aspexisse, in eoque inscriptionem horum verborum consignatam is τομαρ λαζ vel Latino ut assirmat Philostorgius, IN HOC VINOR: cujus lacti fidem dubiam soro ait idem qui hoc refert Eusebius, nisi id sibi a Constantino in familiari colloquio esset cum jurejurando confirmatum, hujusque prodigii, ut ipse ait, 'spectator suisset totus exercitus Quod quidem Artemius martyr vir nobilis qui tum in eo bello militabat, coram Iuliano Aug. sibi moriem minitanto

contestatus, Constantino, inquit, contra Μaxentium bellum dissicillimum ineunti signum crucis apparuit, in coelo media die super solem radiis coruscans litoris sidereis Victoriam praenuntians nos enim, qui bello intersuimus, signum vidimus, literasque legimus, totusque conspexit exercitus multique hodie testes extant in exercitu tuo.

Quo pertinent haud dubie quae de prodigiis coelestibus Constantino visis habent non uno in loco Constantini P negyrici. Id vero icephorus contendit in Italia contigisse, Buchorius in suo Belgio Romano ivomagi. Egidius Gelenius in libro de Magnitudine Coloniensi, in Tingich, ad Rheni et Ara confluxum Ioan Morinus in Historia Gallica vindicatae in libertatem a Constantino Christianae

ecclesiae, inter Augustodunum et Ladonam. Contra quos omnes noster Petrus Franc Chimetius in sua Dissertatione de loco, tempore, et ceteria adjunctis conversionis Magni

Constantini ad fidem Christianam, probat id inter Dan bium et Rhenum contigisse haud procul Brisacio, per quod ille Rheno trajecio cum Helena matre et Crispo filio Ve- sontionem abiit ut est, Constantinum hoc coelesti os-

240쪽

tento ad Christianam religionem conversum multi eruditi opinantur, cum ab eo tempore et persecutioni modum im-Posuerit, .et multu Christianorum causa edixerit, Gentilium sana everterit demummi ense synodo interfuerit. Hac divini auxilii significatione fretus Constantinua Segusium, Taurinates, Vercellas, Brixiam, Veronam strenuissimo duce Ruricio defensam, Aquileiam, Placentiam, Mutinam, et omnem cis Padum Italiam recuperat, ac denique ipsum Ma entium trana pontem Μilvium ad Saxa rubra septimo ab urbo milliari cum ducentis mille militibus, quorum oci ginta, ut inquit Zosimus, Romani essent, occurrentem sum ditus delet Kal Octob. inquit nuptatus. Ipse Μaxentius ponte propter nimiam fugientium multitudinem satiscente, Tiberi pridie quam septimum tyrannidis annum inchoaret demersus est. Postridie vero ipsius corpus ex aquis sublatum, caputque per Italiam et Africam ad ludibrium ci cumlatum est. Sic Constantinua victor urbem solenni cum Pompa ac gratulatione et faustis senatus populiquo Romani acclamationibus ingressus est. Tituli ei tanquam

liberatori urbis, fundatori quietis. decreti ac statua ipsi

in soro posita crucem manu praetendens, victoriae crucis beneficio partae argumentum. Hinc indictionum origo petitur. A. U. C. Lxus. Christi cooXIII. Const. Imp. VIII.

2Etat. XLI. Constantinus tertium consul Licinio III. cos. rebus omnibus in urbe ordinatis inde circa XVI Kal. Febr. ad exortos interim in Germania tumultus pacandos discedit. Prius tamen Mediolani sororem suam Constantiam Licinio Aug. nuptum dedit. Ad quas nuptias Diocletianus vocatus, et quod venire recusasset minacibus illorum literis territus, tertio post anno venenum hausisse dicitur. Vid. Aur Victor. His nuptiis celebratis Licinius in Illyricum, Constantinus in Gallias, ad Rheni ripam concessit Francos transitum molientes comprimit, et mox perduces, quos ibi reliquerat, vincit. maximinus contra Constantinum et