Georgii Wolffgangi Wedelii, D. Professoris Publici, & medici ducalis saxonici, Experimentum chimicum novum de sale volatili plantarum quo latius exponuntur, specimine ipso exhibita.

81쪽

18 CAP. VII. DIGRESSIO AD

Thurrigiae nostis, tum aliis pluribus regionibus infinita attulit commoda ; ast postquam Indicum pigmentum advehi coepit copiosius, utut obexedentem & corrosivam na turam minus commode his usibus serviens, licet colore, &quoad intrinseca alia ad speciem ejusdem notae & durationis tincti eodem panni videantur. Hanc ob rem jamduin

ιi-. Francosurti, communi imperii nomine di decreto ejusmodi fraudibus & noxis prospecto uni fuit, & hocce nostro, anno 1634. Ratisbonae d. ri. Aprilis a D. FERDINANDO III. sub poena confiscationis cautum fuit, ne indigo, ob copiam timgendi usui vulgo inserviens, amplius adhibeatur, in detriamentum

82쪽

mentum Thuringiae, Germaniae & emptorum. Eo tamen jam res devenit, ut ad paucos redierit glasto solo utentium tines orum, atque adeo molarum trusatilium, hinc inde a pud nos vestigia pristini mercimoniorum floris exhibentib

um, numerUS.

Non nostrumjam es , latius lite disquirere, qui floridi colores, ceaeXtractum, ex is alide consurgere possint, & adhibeantur quoque a quibusdam, neque in tinctoria ipsa arte occupari, ad notitiam simplicium, & nostrum hunc in finem medicum, nosse sufficit, quod indigo diglastum ex eadem propullulent prosapia, neque nisi praeparatione differant, unde tum alii, tum inprimis Amatvi Lusimn M,

83쪽

66 CAP. VII. DIGRESSIO AD Q. p .Fost. Indicum, scribit, esse flaccum defecatissimum i fatidis herbae, concretum & im spissatum.

usi sum stae Placet in communem noti- aliis, tum tiam praeparationis historiam hue m transferre eX autore aNON

smbi Arpag. pa. Indigo, ait, quo ad floridiores vividioresque coloreS utimur, ab arbore, reditus planta J desumitur, quam quotannis post pluviarum eXcessum plantant, &, quando ad altitudinem duoruim triumve circiter pedum excrevit, rescindunt dimidii pedis a terra distantia. Partem rescissam sumunt, inrepositorio cum calce reponunt, quae adeo indurescit, ut haec repositoria marmorea Vudeantur.

84쪽

deantur. Haec stagna seu repositoria in circuitu communiter 8o. pedes habent; ad medietatem, vel paullo plus,

qua replentur, dein ad summum usQue Virentibus arboris hujus frondibus complentur, quotidie omne hoc mo-vpado, donec immergatur penitus, & evadat instar limi asegesti, seu, ut terra pinguis aqua diluta. Hinc postquam haec ornaria per dies aliquot quieta relicta smat, aquam emittunt& elabi sinunt, qua educta penitus, massam hanc limosam manibus, prius oleo imbutis, prehendunt, & eX eadem fiussa magna Vel parva pro lubitu conficiunt, quae Solis radiis

exsiccanda eXponunt. Ad faulendos mercatores eadem at quando arenae pro eXsiccatiCT

85쪽

61 CAP. VII. DIGRESSIO AD ne committunt, tunc enim facile arena ipsis adhaeret, majus p inde pondus acquirunt. Sed nequitiam hanc mulcta l. unt , si id resciscat praefectess.

Di stenti. Caeterum haec arbor ter rescii

indici, uti ditur; sed quoties id repetitur, t U , m ininus itide resultat indigo, Nanter centum parteS, Viginti assminimum de pretio pereunt, cum tantum coloris non praebeat , ac prima species. Optumum indigo ex Biana, Indoua& Corsa, tribus pagis, uno Vel altero die ab Agra distantibus, provenit, & hoc est, quod intrusta redactum globulorum ad instar cernimus. Octavo a Surat die, duobus ab Ama- dabat milliaribus pagus est, Sarquesse distas, unde indigo planum ad nos fertur. Musdem fere naturae, pretiique vix

86쪽

vix dissimilis indigo crescit etiam in regno Colconda. Tandem idem ex occidente , praesertim ex Antillis , ubi .eodemisere, ac in Oriente, modo fit, huc affertur. Collligere ex his facile est, & Inssicum unde color eXaltetur, & pro- surgat corruleus, ob explicatum

magis fur in Ble volatili restiden S , dc quam ob rem Indico hoc tinctae lanae in recessu minus bonae sint, ob calcis scilicet accessionem, quae ipsa quoque causa est, cur eXaltatus hic color & in apricum deductus minus constanter tingat,

quam sibi relictum & rite praeparatum fastum, quod citra

talem communionem, mediante artificum tingentium industria, adhibetur: neque e nim pars salina , terrena calcis

87쪽

haec N productio salis

64 CAP. VIII. CAUSA INCAL.ci S VIVS , quae dubio procul &pondus simul adauget eandem adulteraVit. Neque desperandum esset de eodem artificio parandi indici, si huic operi manum quis icsolertiam impendere VelIt, Observata calcis & ifatidis proportione, ec, quae aliae minoris momenti se suggerunt circa id, circumstantiis. Certum interim est, quintam quasi essentiam ad colores m gis floridos & fulgidos exim de parari, & in usum venire

posse a

Causa incalescentiae de evo lutionis salis volatilis.

DUae stant operationes chi

88쪽

l mum evenienteS, fermentatiosingularui S effervescentia , quae calo- l rem producunt, tum ad euan-l sionem & explicationem par-l tium volatilium , - uosarum,l tum ad alios usus ubere pros ventu facientes.

In illa quidem blandius, &l saepe vix ad sensum; in haci vero fortius omnia incalescunt,l quia utrobique motus partium t elementalium mixti occurrit,l licet diversus ratione mediOl rum,&finis, aliarum circum-l stantiarum. Nostra haec operatio fermen-l qUamnam speciem referendal sit, dubium est: non leve. Sic-lca quippe est, & citra turgescentiam vel intumescentiam,

quale quid in fermentatione Νisitur: neque tamen duo diversa,

89쪽

66 CAp. VIII. CAUS. INCALESC. versa, sive similia, sive comtraria apparentia, adversis com currunt frontibus; sed, nullo

eXtraneo interveniente, spo laneo motu eXsurgunt partes volatileS.

Participat tamen de utrisque, cum oc motus sit particularum a se invicem secedentium & a- Volantium, Si cum insigni calore eruct et B volatile, non aliter, ac si inus ex salis ψci & . rico in tione evolvatur, unde commode vel fermentatio sicca, Vel effervescentia Implicita, quae citra pugnam & tumultum evenit, dici posset; licet

Drius sere malim. Quantum alias inter se commissa corpora ob diversitatem pororum effervescant,in operationibus non solum chimicis,

90쪽

8c EvoLUTIONIS S VOLAT. 6 l sed & vulgatissimis occupatist Apenumero Occurrit. Sic '. g. calor & effervescent tia occurrit i. in praeparationet ubi -us oeli cum Sle sicco vel deliquatot conjungitur. a. in praeparatio-l ne arcani quando fleto idem S ri saturatur. D infixatione Sium volatilium is, cum Enosa ligantur cum acidis. 4. in praeparatione cum V. g. limaturae E iis . iij. artificiose & per vices affunduntur us Pli J9. S aquae fontanae iv. Acida enim, quae porosiora sunt, solvunt S aggrediuntur cum effervescentia modo calida, modo Digida. s. in praeparatione cum Stibus fixis, co additis, Vinculum ipsius seu acidum absorbetur, & volatile sui juris fatium

exempiatum alias, tum in chrimicis,