Ad verbascum cisalpinum a cl. medico Joanne Biroli Novariensi descriptum Aloysii Colla observationes. Lectae die 6 januarii 1822

1쪽

So8 Lorsius coLL speciei a Lixxro, aliisque egi opiis Bolanicis tribulos, illosqne ab ipsomet perpensos in incola planta suspicatum fuissen L. Phaenicenm L. minime colere ditionem pede monta nam et distinguendum esse nostru in nomine V cisal ini, quod a basi Alpium ad Ticinum usque in pascuis siccis, et praesertim eric tis crescit si cum denique idem et vir conem, et descriptionem addiderit, ut judicenim iri an acceptandiam , ian reficiendum aD operae

praetium duxi nonnullas observationcs summis viris sub-IDittere, ut o cant num verit a deprehensa suerit, an lius error sit delegendus. Differentiae , quas cl. Ino L agnovit in characteribus spcciscis totae in eo sistunt, quod in Verbasco Lixxxi soli a sint nuda , caulis subnudus ramosus in nostro solia ialosi caulisque Pilis Obsitus, et semper in lex Si. Praeitum hisee notis tribuendum , praesertim in Verba-sco , videbimus interea diligenter perpendendi charac eres tam a Liss Eo , quam ab aliis celebrioribus Bolanicis V. phaenice adscripti icones inspiciendae vecimina exqui

renda. /RACTERES.

si rabid. p. a. vera ab evssilia.

ιδὶ ibid. p. r. vers. Praesides Bolantia.

2쪽

addit synonimias Blattaria flore caeruis et tirpureo :BAL s. hist. 3. 875. Mullaria erennis flore violaceo MoRIs. hist. a. p. 88. Ex charaeteribus a B v nimis, et Mollisomo allatis nil

appellavit. I. Bhun in hist. 3. 35 nullos characteres specificos refert ait lamem et hanc voca vias multarianis De lureniceo: addit conem valde mancam , ex qua soli radicalia videntur nuda caulina autem , et ipse caulis iliosus: apparent etiam anιi, sed ex axillis δει is, quod notandum , ut sequentibus descriptionibus lumen aifferatur. Moni soNi L hanc plantam ita describit re Blattarin ore, caerule vel pulpureo soli multa habet per terram stra-n ta , mediocriter lata , viridia, absque erratura ulla in margine, ex quorum medio oriuntur caules plures cu-n itales a media parte sere sursum versus ornantur stori bus etc. n Mostis hiat a p. 488. Tradit insuper guram t. . Sec t. 5. g. I quam l. istoc admittit Proximam Verbasco ab ipso descripto i), quae tamen omnimodo imperfecta ab omnibus Bolanicis censetur.

3쪽

Ex iisce mancis deseripituitibus, iconibusque Liriniis,

autem scripsit: si δύ ntidis renuus, auisasi in catilestiuenti δε νι uos si . Supposito, ut scri debet, adiectivo ramoso alteri racemos , demia videtur praecipua ratio ille re uitae ab illo detecta. At, quam fiuctor praeterit, Lixs Eis subjungit descriptionen hisce verbis si Folia radicalia ovata, subfossilia, nu-n da , laevia , rugosa , vix renata Catilis erectus , λι- ρμα bipedalis Ram ex alis ivismis croci simplices longitudine caulis, omnes angulati su ιιbescentes ilis, Usco Acidis , etc. Ergo excludi LiΝΝLus caulem , quem simPlicem Vocat,

4쪽

in hori. CV . posueta l. Romi autem ex alis, seu axilliqiusimis ad caulem non pertiuent sic et Binora corum non

Dieminit.

PHrea H reconsuerat , cd osci ptionem omiserat, et ad Bri iii Aios , ac LonLLIL Icon. 565 se se rotulerat.

Idem fecerat OL in his . An . Ol. a P. ο96 addidit insuper i asce notion o Malallaria ore caeruleo vel Purpureo . . . Oliis Por terram exhansis ad Conretam, amusos in inor ni a codit, non tamen is rugosa sunt ..., PurLinsonio soli latiora sunt quam BDItariae tu eaen Verboseum Diuuaria Lix. m is canescentia Paucis, aut Hilli per margines sorraturis etc. De caule nilii dixit sed comparatio inter V Phaenicor ut, I mia laria, et Con Mam athlosi ratione soliorum superficie , non leve Praebet argumentum, primam speciem haud sempor orere soli ritida , dum huc assori ossemλιι risiosa qua in in Conrcia Mathioli, Pari insonis saui mo sto AIO csse magis cunescentia citiam in V. BDD

CL copota in sor carniolica dit a n. 25o hae vicerent ii consendo memorat etiam LIXAELM , et A uixios loco citato a Merit caulem esse angulatum: non adnotat utrum ramosus an simplex : Olia tacet radicalia ; cauliua stibi tuo, csse dicit. Post Di ΝΝΕυ I cuili, ius accurato descripsit V. Pliae ni-Leuiu in sor atistr. quod cl. BinoL adnaisit nostro ades

5쪽

proximum ιὶ rcvera ille declarat autem ignore nyn-

persecte conteniunt ii scriptioni , et coni a Binoi io tributis addit uiique I cuui Aius se RiMI AUCTUM, quod equidem indicat hanc speciem aliquando ramos gerere forsane alis insimis uti notaverat in 'Eus , et ab imperfecta Bh cui mi icone eluitur, ceu supra observavi, sed neutiquam

probat caulem esse ramosum.

Caeterum quandoque ramosa esse potest planta , quum adhuc tenella , vel ab antinalibus erosa , vel ab aliqua causa versus basim laesa sitit, ut in V. Thamo adeo frequenseontingit. Quidquid autem de hae re sit, haud dubium videt ut Ixcvii si planta n camdem esse, a V Phaeniceum .i M. ab eo laudati a , ita ut in posteriore editione systematis vegetabilium Lis ΝΕ Paris. 798, ρ. 7 curante Munn, , hie se se reserat ad HuciniuΜ sor ausi. Ol. , t. 25. . Ei cum firmiter ab eximiis hisce Botanicis admittantur synonimiae B lin Inl es , OBELI , et Moni Soma , pro certo hahendum semper de eadem planta locutos fuisse, ne credidisse hanc praeseserre constanter soli ntida , caulemque ramosum quod esset probandum rmissimis exemplis, et potissimum experimentis actis ope iteratae seminationis, ad

6쪽

eon liliinndam speci0m ob illa distinetam rutione soliorum stinericiei, et caulis Diplicitatis. IIoc posito videamus quid senserit celeberrimus ALMO Alvs noster , cujus vestigia a clarissimis Bolanicis Pedem in lanis BEL RDIO , et B LBisio secuta et venerata suere. Ilic in sor. Pedem mm. I, Pag. Io reser phrasin I IN NE SI I. veri; admittit synonimias B, ut Monu M, et I cuui Νii asser iconem Taurinensem OL II. M. Io , quae a l. BiRoLio laudmemoratur, quamque diligenter consului in Bibliothee R. Athenae Taurinen sic denique stationes notat hoc modo u in collibus aridis apricis Montisserrati, et Astensis Pro vinciae frequens in colle Taurinens Stiperga dicto , et circa SeguMium quoque naseitues legit 1 LRE Tius En- ω 1μευ in agro Montiscalerii prope villam Monachor tim S. Bernarin et Ricngnius misit collectam in collibus oppidi La Morra eL BELL an in ricetis cana piciensibus, non infrequentem esse observavit ij. Nunc cones inspiciamus , specimina exquiramus.

Iam vidimus liguram a Bava his . 35 esse admodum impersectam eruitur lamen caulem esse vitiosum, et ramos ex infimis alis. Figuram a MORivisio traditam quam mancam vidimus R

7쪽

Asal Hiis inoLi magis proxiinam esse , auctorem ipsum Dieri observavimus. Modo cum siguris a LogLi.io et Acu LIM , quarum me minit inoLi i , cum con Taurinens supra laudata

nec non cum speciminibus siccis comparemus. LonLLii plania, quam a ditione Ped montana provenien- leni asserit , magis accedit ad conem Taurin iis m , X ceptis in hac solii sti labris , ct caule antiιm unicum serent ex xillis in imis , quae nota tamquam acci lentalis ab accuratissimo LLioxio habetur , dum caulem non indicat rumosum , quamvis ad anilem conem confugiat.

Figurata cuuixi imperfecta , desunt enim soli radicalia sed cauli aperte illosas, Olia caulina ciliata sere ut insigura addita a Bisto Lici nec magis faciendae leves disseren-liae ab Auctore allata , ne inpi solia ad ba in caulis in, figura I luci ii nimis Duin stinui nimis sinua a uin nnam in Priinis nino Liis ipsc non abigura , titubiasque Oliorum , sed ab eorum DPersia: , et caulis com msiliariepci motus sui , dum novam speciem proposuit maximo dolenduin diligentissimum iactorem non praebuisse quoques guram Verbasci, piod verum credit Phaenicorim , ut Comparation facilii a diis frentiae agnos ci latuit Praetcrea recte observavit 1 LRKius in Encyc. melod. Om. 4 P. Ll,

8쪽

quoad k haemcetim , nempe soli caulina superna altera esse infe a , altera plus minusve den alii inseriora autem in nonnullis speciminibus Alonsa , ObInsa , sinuam , uti videre est in ioone ab eo tradita I stri t. ir, quae soliis sigurae 1cqvi Nu persecte accommodatur. Quid plura. Prae oculis habemus duo specimina siccaa l. BELL1RDi humaniter , uti sui mori est, communicata. Primum praebet soli radicalia duplo latiora , longe potiolata , subglabra, caulina subamplexicaulia , lanceolato-ovata crenata villosiuscula caulem simplicem villosum , ramis ex axillis infimis, et congnuit omnimodo cum guris LonLLii et I cuui Xa I ac Icone Taurinensi Alterum praesesert om nos Characteres sigurae a l. isto Lio additae, exceptis soliis caulini in seriolibus in specimine valde minoribus. Utraque collecta suere inter incolas huius ditionis, uti planta de qua

ALLiosius maxima diligentia conem cura vitri immo a teruo papyri, cui adhaeret secundum specimo BEL L nn , X lathae vetus annota iunctita verbascum phaen iocum Lis.

v inveni in rice iis agri Ciliani, lavarii, Rondi a Zoui, Ci-

riaci, alibi que is quod consentaneum stationibus ab L-Lioxio indicatis. Comparatis insuper quam plurimis aliis speciminibus divorsis temporibus collectis, praesertim tribus penes cl. GiDSTLB. in Bolanici Taurinensis Rectorem existentibus, in omnibus perspexi nonnullas notabiles disserentias tam in mo urae margine soliorum, quam praecipue in superficie totius Plantae quoad Pubem.

9쪽

54 6 xtorsit COLL In uerbari et a voca L τε quod servatur Lugduni penes optimum 1Lnisici exstant duo specimina'. maenice explanii, olim in horto bolanico vigentibus, ac provenientibus ex seminibus missis ab inmoriali ALLios ioci illa reserunt soli nuda , margine ciliata , ciliis apice glandulosis caulem

autem ramosum , ramis c axillis mediis : quod culturaesertassis tribu ndum. Inutile albitror hic resurre quod cl. ILLDEso G in m. Pliant. Om. I , Pari a P. Io os, altulit dem Phaeniceo; repelit enim characteres Lix ΝΕ , et admittit omnes synonimias supra allatas moneo tamen in descriptione caulem ramosum non ieci. , ceu supposuit cl. Bisto Li i , immo simplicem aduolaici aliunde hujusmodi desci ptionis non Vii LDY3o iis sed LixΝLL auctor , ceu ille prostetur, ac apparet ex comparatione inter utramque description m. Tandem idem iLLDE soni L in entim Plant hori. Iero-lta lom. I, p. 25 , charactere specificos ire 'ta emendavit hoc modo : u soliis radis radicalibus inaequaliter den- ωIis , caulinis lanceolatis dentialis has cuneatis, caule subnudo, racem elongato pedunculis alternis . Parum interest ipsum repeter caule stibnudo , folia nuda , uti observavi cl. BiRoLi a , nam epitheton nudias, stibnutatis etc. respectu ciatilis non opponuntur pillae tonibus ramosus, subramostis etα, scd aliis filiosus, su/filiosus etc.,

10쪽

et respectu soliorum jam vidimus in nonnullis conibus, speciminibusque esse sere nuda in aliis plus minusve tia Asia. t in plantis igentibus pili adeo rari ci breves sunt,

ut nisi oculo armato conspici queant, et sic earum a puctus soli resorat ntida, ac sero nitellii a ; unde cons quilur non facile credon dum ilia quae ad soliorum margin in reperiuntur a pilis esse sibi mata , ut autumat istorius ij. Caeterum descriptio iLLDesonii congruit cum Icoue aurinensi, et primo specimine Belgardiano. Ex allatis consequi videtur I ' Omnes auctores supra laudatos semper descripsisse

eandem Plantam de qua agivius, videlico Verbasciam Phaeniceum L. a. ' Illam , quasi polymorpham habita ratione soliorum

supersciet, caulisque comPositionis, modo blia referre. νιnda , vel stibnuda , modo plus minusve vilios , vel Pubescentia , vel pilosa caulem autem vel simplicissimiam aut ex alis inlimis ramusculos gererirem , numquam

3. Qiujusmodi notas nimis esse allaces ad constituendas proprias , constantesque disserentias specificas, et potius ςli mali , soles, terrae , culturae, aliisve fortuitis causis tribuendas ex quo verendum , ne dum amabilem scientiam

ii Ibid pag. 3 vers. folia ad alia.