De origine et laudibus scientiarum. Add: Contra Antipodes. De miseria hominis et contemptu mundi. De generibus ventorum. Vita Caroli Magni

31쪽

clarari sententiae. Multa etiam morum gratia. Multa in eo probanda multa etia admiranda sunt. itus Liuius Pataumus his narii scriptor illustris Liuius ab ute codita usq; ad Drusum Octatuani nepore romana sum a facundia coteXuit historia Hictata eloquentia floruit ut nemo affectus hominum melius expresserit: nemo res ipsas dilucidius explicauerit: scriptores hes digi utate oronis obhistoriarueritate uel stapauerit: uel certe adaequauerit. Idque diui Hieronymi testimonio satis comprobaturi Uplerique nobiles ab ipsis Gadibus ultimisq; galliarude hispaniae finibus ad Mium Liuiti lacteo eloqueriae fonte manante Roma uenerint quada illius admiratione copulsi Et quos ad se urbis Romae gloriario traxerat; unius hominis fama pduxit Eum Quitilianus Herodoto Oparauit: cum Inarrando mirae iocunditatis clarissimi Q cadoris: tu in cotionibus supra clenarrari potest eloquentem. linius Secudus nouocomesis orator historicus Plinius signis liberalibus studiis latam operam dedit ut preclara igenii sui monumenta reliquerit Scripsitent naturalis historiae libros. XXxvii. Opus sane diffusti atq; eruditti Naqcud recognitione hominudignti fuerat: qcqd opifex rerum deus & deiceps parens natura crearatnexplicabili i genti si mo Φopere nulla oratione unusatis laudat, coplexus est. Nihil unquam legit quod non excerperet: tantaq; uigilantia littetis incumbebat ut Onano temi

32쪽

pus perire arbitraretur quod studiis non imparciret. Quare electorum comentarios cetum sexaginta collegisse tradiunt.

DIALECTICA Ialectica quae logica dicitur est disciplina

ad discernedas rerum causas inuenta: quae circa disputationes, intelligendi rationes uersatur. Eam Zeno eleates gente italus inuenisse Zenophibetur Aristoteles uero ad regulas quasda eius Aristoteles doctrine argumeta perduxit. Varro aut dialectica Varro& rhetorica in nouem disciplinarum libris tali simitudine diffiniuit. Dialectica oc rhetorica est quod imanu hominis pugnus astrictus &palma distela: illa uerba contrahens risi a distendes Dialectica siquidem ad disserendas res acutior rhetorica ad illa quae nititur doceda factidior Dialectica non uuin scolis Sic Rhetorica frequerer procediti forti. Esautem pars philosophiae idest rationalis quae logica appellatur in qua disputaturqueadmodum in reru causis uel uitae moribus Minstitutis ueritas ipsa quaeratur. In ea si quide tractatur de sagogis: hoc est de introductionibus ad artem dialectica:

quas Porphyrius edidit. De cathegoriis: hoc est porphy ius

praedicamentis ab Aristotele conscriptis: quibus Aristote es per uarias significatione cis sermo concluditur. Ite de Pi hermemiis subtilissimis nimis idest de iterpretatione: de quibus Aristoteles dicit cumperihermenias scriptitabat: calamui mente tingebat.

33쪽

Mathematica

Pythago

raS. Nichomachus Apuleius Boetius

De syllogismis hoc est argumetationibus quibus

lecticae utilitas & uirtus ostenditur.

ARITHMETICA Rithmetica disciplina est qua de nume

ri S tractat qua scriptores liberalili artisi inter disciplinas mathematicas primam esse uoluertit Mathematica uero latine dictv doctrinalis scieraria quae abstractam considerat quantitate: culus species sunt quanior Arithmetica Geometria. Musica:& Astronomia. Primum apud graecos Pythagoram ferularithmeticam conscripsisse: quam Nicomachus Aristotelis pater longiore tractatu composuit. Apud latinos uero primus Apuleius: dehinc Boetius traduxerist. Numerus aute est multitudo e unitatibus constituta. Numem numus uocabulu dedit: a sui frequetatione nomeindidit Ratio numerorum contenenda non est. In multis. n. locis numelii auctores frequetant. refilius. X l. aeneidos Hetrusci duces equisiici exercitu sinis Compositi numero Iturmas Eta Sileno. Tum uero Inumerum faunosq; ferasQuideres Quin is etra numeros dicimus Vtide Virgilius in Moeri. Numeros memmis uerba tenere Darii

est etia nobis ex ab l parte sub numeroru cosistere disciplina: quado horas numeroe putamuSiqua do mesiti circulos cuspatiuani redeutis P numerii agnoscimus. Numerontigin notitia teste Qt utiliano cuiati primis salte litteris erudito necessariae.

34쪽

GEOMETRIA

Eometriam quae tertie mesura iterpretatur

primu ab aegyptiis repta uoluertit: si inundante nilo Yoibus agris aegyptioru limo obductis initiu terre diuideda Pimeas evmesuras nonae arti dedit: ac deide logior sapientu 1geniore maris: caeli de aeris spatia metiune Reprehensi aute sunt a geometris historici ut Quintianus tradit qui magnitudinem isularu satis significari nauigationis ambitu credideriit. Nam forma quae in

orbem efficitur amplius spatiu complectitur est quadratam efficias. Rursusque quadrata triangulari Nempe hac disciplina coepertit studiosi post terrae dimessionem ev caesi spatia inquirere quam interuallo luna a terris: a luna sol ipse distaret. Siccpinterualla ipsa caeli orbi' ambitat per numeni stadioru ratione probabili dishmκ erunt. Huius artis tripartita diuisio traditur in magnitudine numerabilem: Imagnitudine Gnale:&inriguras solidas. Numerabilis magnitudo est qua numeris arithmetics diuidi potest. Magnitudo rationalis est cuius mensuram scire possumus: sicut irronalis est cuius utitas oc mensura incognita est nobis. Figurae solidae sunt quedongitudine latitudine ovaltitudine Dinocracontinentur. In ea claruitimocrates qui Alexa tesdro magno Largypto Alexandriam metatus est: evrestaurationi templi Ephesiae Dianae praefuit. ran Archimede de Archimedi syracusano ut Plinius auctor est des

35쪽

Philon Euclides Ceogra

phia

Protempus Strabo Plinius Solinus

ponius Tubal Pythagoras Amphion Linus Orpheus

geometri ac macbinalis scietis testimonium. M. Marcelli contigit iterdicto cum Syracusae caperenturne uiolaretur unus Laudatus e dc Philon athenis armametatio mille naulum fabricato. Euclides uero culti nunc opera extant geometriae studus omnes antecellit. ub arte geometria cotinetur perspectiva e geographia. illa quidem radiorum reflexiones ac quali rates inquirit. Hec uero terraru orbem uniuersum describit urbi siq; distantias & loca mensurat. Vt Ptolemeus tempore Traiani ovantonini pricipum romanorti Descripsit radio misi qui gentibus orbe. Et ante illum Strabo Gnosius iqui rea scientia clarus habetur. Apud nostros Plinius Solmus M ponius de geographia libros pulcherrimos ediderunt. MUSICA Vsica est disciplina quae vocum modulationes generaq35 qualitates explicat: quam ante diluuium Moses scribit inuenisse Tubal de stirpe Cain. reci uero dicut Pythagoram eius artis initium comperisse ex maleorum sonitu tox cordarum eκ tensione percussa Ide sane

Pythagoras atque eum secuti accepta suae dubio antiquitus opinionem uulgauerunt: mundii ipsci ratione esse compositum: quam postea sit ira imitata. Alii Amphionari Linum Thebeti musica tuentores prodiderunt Citharam primus olii intuenit Orpheus: Mediis gelium quia rudes quoq3 inpagrestes

36쪽

do: sed saκ etia duas duxisse posteritatis memoriae traditum est Pan deus Archadiae fistulam Pan adinvenit Et primus calamos carrae iungere pri Mercurius res Instituit. naulu Mercurius. Obliqua tibiam Mudas Mydas in phrygia. eminas tibias Marsias. Cum Marsias

Libri canere uoce Troezenius Dardanus istituit. NeZetus Citharam nouem cordarum Tunotheus tuenti Timo Aeneam tubam inseus tirrhenus Saltationem a theus maram Curetes docuere. Piseus

So res fons ipse philosophorum teste Quintiano Socrates iam se sene instimi lira fidibus racladis opam dedit. Plato ciuili uiro quem politrconuocan ecessaria musica credidit Lycurgus laced Onius Lycurgus durissimam legum auctor musices disciplina mauit. Temistocles talis epulis ira recusasset ut uer Teistoclestas Ciceronis trian est habitus indoσior. Epamin Epammundas greciae pinceps fidibus reclare cecinisse dicit das Chirone quo*ceritatimis Achille eius discipula Chiron musica arte delectatos pdidemt.Duces maximos Achilles ex fidibus ex tibiis cecinisse tradicii e: Et exercitus Lacedeonii tacedemonioni musicis accesos modis Apud laros Aurelius Augusti s libros sex in arte musica et Augustius ganter scripser Boetiusἰquoq; aliiq; nonulli lati Boetius non1 huius scientiae egregia uolumina dideriat.

ASTROLOGIA Strologia siueAstronomia:aliud eni voca bulum a lege siue tone astror aliud a nor

37쪽

ma deductum est: ruis a Doru designat eoru cinunctiones Zodistanas certa rone percurrit. Nam caelestium notitia gloriat: Et canit errante luna solis labores: Et terras tractusq; maris, caelut si uadu Frigida Saturni sese quo stella receptet. Quot signis caeli Cyllenius erret i orbes. Si uero sole ad rapidu stellasq; sequentes Ordine respicias inungi crastina fallet Horamee insidiis noctis capiere serenae Astronomia igit natiuitates mortalium: elitauersione:ortus&occasus siderucccinei 5 obseruat Duobus. n. pricipiis ore botes regi uoluenit si expectidom idem arte eκcelluerut Naturavi uolutate Natura sideribus subiecta opinatur. Voluntatem uero liberam prodiderut Influxu ergo siderum quae uentura sunt, facile scire pus umus. Sunt enim stelle perpetuae famulatrices uoluntatis diuinae. Praeclare igitur inTimeo scriptu est a Platone. Ea quae a nobis Deus sciri uoluitu lo scripsit quasi in libro Et Marcus Manilius in quarto astronomicon libro. Fata remi orbem: certa stantola lege: Longaq per certos lignitur tempora cur

Anaxago sus. Hinc apud graecos sum, honore habitus estras AnaXagoras que tradunt olympiade.lXXum .predixisse caelesti u litterarii scieti, abus diebus saxucas uni esset e sole. Id factum iterdiu ad Egos flume traciae Plinius asseuerat. Apud Romanos ade: disciplina praeditus rone defectus utriusq; sideris

Sulpitius primus i uulgus extulit Sulpicius gallus Obliqui

38쪽

ssetatem uero signiferi primsi intellexisse Anaximan Anaxima drumilesiu pdideriit. Signa de1dei eo Cleostratu der Cleo Astrologiam primo apud Agyptios ruentam pleris stratus

uoluerunt. Alu Caldeos primos illam docuisse tradiderunt. Abraham uero ante oes instituisse aegyp Abrahamitos astrologia Iosephus alictor est. Greci at dicut hac arte prius ab Atiate Iapeti ex Libya filio exco Atlasgitata Vnde, occasionem fabula tuenit:ut eum caelii humeris sustinere Ofingeret. Fratrem quoc Prome eius Prometheum de luto formasse holes tradui theus

ui& ipse i ea scientia claris imus fuit: primus ut aiunt astronomia Assyrios docuit: quam taltissimo residens caucasi uertice maxima cura studioq; iudicerat. Nonulli putauere Zoroastrem bactriano Zoroastres

vim regem nitidi pricipii sidereiq; motus diligenter spectasse Post illu Thales milesius ursae malo haustis et septetrio nucupas naualisq3 astrologia inuetorsistis defectus conuersione 3 predixit Anax Anaxim1 made deide sphaera costruxit: aeqnoctia notauit derac primus terrς maris circuitusaccurate descripsit.

Eudoκus aratus astrologi uniuersu stellani nu Eudoκus merii coprehedisse se de scripsisse iactarunt. Cae Aratusterum astrologia Berosum caldeum enituisse acce Berosuspimus: cuius imagine ligua inaurata obfuturoni praeditione Athenienses publice in ginasio statue Linus in Omitto Linu thebania Mulaum atheniensem Musaeus Democritu abderite& Ptolemes pheludiese uiro De critus

eius disciplinceperius imos &sumos astrologos Ptolema us

39쪽

rantaui a crediit sidera quibusq; attributa mortalibustilara de diuitibus robscuriora paupibusi&i sorte cuiui' fulgecia Natanda casti societastri nobilati est: ut nostro fato mortalis sit ille quoq; siderum fulgor.

PHILOSOPHIA. Hilosophia quae apud latinos amor sa

pientiae recte appellari por est humanarum diuinanaq; rem cognitio in studio beneuiuedi coincta. Hec. n cietiaox opinatione Gstareuidet. Scieriti cures ali l certa rone percipita opinatione icti adhuc 1certares latet:& nulla rone

prehedi posse uidee Philosophie lata est uis: ut

iuκα Platonis smam I nihil maius unu ad huma nuuenus adiuina munificetia uenerit. Hec nos pri

mu ad de maximi cultu: detae'ad ius horum: tum ad modestiam magnitudinem animi erudiuit: eademq; ab aio anil ab oculis caligine dispulit: ut oia supera iserat 'ima ultima media uideremus. Eam Curem tusculanis disputationibus his alto. lit laudibus. ut philosophia duκ:o uirtutis adagatrix expuleri ci uictortu clino modo nostsed io uita homi sine te esse potuis et 8 Tu urbes peperisti tu dissipatos ho1es i societate ui te es uocasti. Tu eos pnmbiter se domiciliis: deinde Giugitis: cii littesarti ex ubcsi comunione cortiκ isti: tu lunae legit tu magistra morti disciplina fuisti. Ad te confugimus: ate opem petimus: tibi nos ut

40쪽

antea magna ex parte sic nunc penitus totos tra

Porro philosophie duo fuere ficipia: ut Laertio placeta unu quod ab Anaximandro: alterum quod a Pythagora fluxit. Primu appellatuestionicum: Pythago Thales praeceptor Anaximadri ex Ionia fuerit: sciasterum talicu: llius auctor Pythagoras i Italia ut plurimu philosophatus sit. Idem etia Pythagora Socrates philosophia primus appellauit Socrates at deuocauit a celo: qua Liris partes scindi uoluerut Physicam idest naturale quae demudoac de his quae

sunt i eo disserere uideEEthicam. i. moralem quae de uita motibusq; pertractat Dialectica. i. ronalem

in qua disputauqueadmodum irerucausis uel uitae moribus ueritas ipsa quaerat. In physica igitur causa quinedi. In ethica ordo uiuedi. In dialectica ratio telligendi uersatur. Dialectica siue logica ii qua discussus eru morulcausis uim earli ronabiliter pscrutamur: a Zenone Zenoeteate initium sumpsisse memoriae Usitu est Ethicam uero Socrates primus tueκit: Mad corrigedos ponedos mores istituit: at*omne studii eius ad beneuiuedi normam perduxit diuides eam i aluo uirtutibus aice prudelia fortitudine iustitia temperantia Prudelia est quai rebus Oibus botrudeliana a malis discernimus. Fortitudo est qua aduersa Fortitudo aequanimiter toleramus. Iustitia est qua recte iudi Iustitia

cando sua cuil distribuimus. Temperatia est qua Tepantia