Ethica & Politi. Aristo. cum Com. Auer. Aristote. Stagiryte Ethicorum lib.10. cum Auer. corduben. exactiss. commentarijs. Item & eiusdem Aristote. Politicorum. lib.8. ac Oeconomicorum Lib.2. Leonardo aretino interprete. Quos omnes si ad unguem inspex

4쪽

Hristote.

greste Ethicorum Zibar.cualuei cordubem exactis. comentariis.Item et eiusdeni Tristote. aboliticoru3. lib. viij ac oeconomicorii Lib. ij. E nardo arcimo inici prete.Quos omnes:si ad ungue3 msp erisaeos

pristino candori rostitutos conlopaics.

pionede Cabiano ut vico mercimau.

Cum gratia et putasse .

5쪽

Eus tu lector iam pre oculis teneas: quam sediblitatem in hac Enchiridii istius sectione picstiti mus. Stapulcnus si quidem fabri astipulatu in . ino ducis: iocconomicisq3 eam peruigilauimus

p elucubrationem: ut ouod ab elcgantia alienum V st xy - visum est nitorcrom/no illustrauerimus .nemoniectionem omnem suis capitibus ornauerimus. Solet enim tesctio quamuis prolixaesi in capita seiungatur legentium animos zmulcere: et memoriam tenacissime obstrinare: et inquisitionio laborem adimere.Necdoc re dono fraudatum voluimus uti participes an oleum et operam perdidmmas: quum nostro ductu fas

zztis Cevo lued a. ci ato recto examine coit a:nsi potvans reaipla respondeat. Quod si bene cessem vitam precato ut aliis eniendationibusvivaciores simae:etduspicativideamur.

6쪽

E Eco nardi Arctini in ilibros

Et dicorum amo hemium. Et ristotclis Ethicorum libros latinos sacere nuper

instituimon quia prius traducti non csciat: sed quia sic traducti crant ut barbari magis quam latini cisocii viderentur. Constat enim illius traductionis aus ictorem quicunque randem is miti quem tamcn ordismo predicatorum fuisse manifestium estutem grecasmem latias literas satis sciuisse. Nam et greca multis in locis male accepit:et Ianna:et sic pueriliter et indocte reddit ut vehementer pudendu3 sit tam supine crassem ruditatis. Quinctiam frequenter verborum: que optima et probatissima latinitas habet ignarus atm in opulentia nostra mendicano cum greco verbo latinum reddere nesciat quasi desperans: et consilii inops itavi iacent greca dimittit. Ita semigrccus quidem et semilatsnus fit in utram deficiens linguarin neutra integer. Quid dicam de transsormatione ora σtionis qua nihil est turbatiusmihil peruersius. Utqui studio a sum eloquentie fuisse aristote. et dicendi artem cum sapientia Giumcisse:et Cicero ipse multis in locis testatur: et libri eius summo cum eloquentie studio luculentissime scripti declarat. Stam si quis illi nunc sensus est rerum nostrarum: tam pudem credendum est huic absurditati et inconcinitati traductiois infensum: et isti a barbarie indignatu hos suos libros ce negare: csi talisapolatinos videri cupia qualem apud grecos sese ipse exbibuit. nec vero mihi quisquam obiecerit latine lingue inopiam. Nam illa quidem abunde locupleo est nec ad exprimendum quoduis: Verumctiam ad exornandum satis: modo ipsa sciatur. Ignorant vero ista aggrediet vitium suum lingue ascribere stultissimum simul et indignissimum est. demus Plautum quidem et Terentium poetas comicoset de leuissimis rebus tractantes. χhenandri fabulas ex greco sumptas sic latinas fecisse: ut cuncta etiamininutissima exprimant.nec tamen verbis Mecio utuntur: ne pelegantia summa illis deestinem ornatus. Ciceronem quoq3 in his libris: in quibus hec ipsa ab aristo. tractata orcscripsit nuo exprimeruli facultas mun*vbertas orationis defecit. Tantum abfuit ut querereturi. vi multio etiam locis disseruerit latina linguam pleniorem essemgrecam: in duo licet quibusdam refragatum sit: tamen eatenus ut Mece nostram non anteferrent plena certe et locupletem esse faterentur. Qui enim latine lingue ruditate accusant: iri midi nem amar.Tulliu legisse uncs vides.nem Hirgi. quorum equide n5 video cur aut alteri Demosthe.in soluta oratione: aut alteri Doriero sit in carmine preferendus

7쪽

umbos vero quos greci piosmint nullos habet. Sed quid

ego aut de collatione virium lingue:alude accurata verborum representatione dispute. Erudito*sit ista cura retrusa queda limata erquirere. at dic noster interpres: et in planissimis innoin salebra neret:nec in penuria laborati. sed in diuinis mendicar. . 'monam unum aliquid de suis quo manifestius discernatur inula diligenti aristo. mediorum extremorum. descriptione: quib virtutes et vitia contuim ostendit iste interprcrans quodam loco sic innuit. Circa delectabile autem quod quidem in ludo meai cuide eutrapelos et dispositio eutra pelia. Superabudantia autebonio lacbia: et q due eam bonaolochos. qui aute deficit agrichos ouis et nabitus agricbia. O terrest hominem.no postum equidelegens me continere.hoccine est interpretari Hiqui poteruthec omnia que ob ignorantia reliquit como de et elegantor latine disci. orimu enim os ille, in ludo inquit magis equidem in ioco di

cendum reor. Nam ludore pila et alea tangis dicimus : locari aut verbio.Rn ioco igitur laudabile illam mediocritate quam sirmeutrapelia vocant.nostri tum urbanitate tum festiuitate tum comitatem tum iocunditatem dixere. Et qui ita se dabct: urbanus festiuus comis.iocundus cmDec omnia pr obata sunt verba: et ab optimio auctoribus frequentata:et videtis copiam lingue nonre. Superabudantia inquit bomolochia hoc proprie cst scurro litas apud nostros .verbum ita optimum: et qui illam habet:scurra. qui autem deficit inquit agricitos. quis hic proprie est rustic' et habitus de se rusticitas .ut sit qui mediocritarem in iocado scruat urban'siue comis: qui omnino deficit: aut abhorrct: qui fraiocosus cst vi modum excedat .scurra .rium hec latine dici posse videntur citrum ergo in lingua desectus estvel in ipso: Hiquisseri potest ut ipse in phia doctus suerit. sed equidem non puto: cuFvideam ipsum res quo P simul cum nominibus consuctudinem. Quid enim tritiuo apud cos qui de moribus scribunt:/done ni vocabulum .cum storti:quoru3 Seneca mari me inter nostros imminet fines bonorum in honestate collocarint: et frequetissime disceptetur an utile ab honesto separari queat. omnes virtutis actiones honesto contineri dicimus. Enimuero h pro bonesto grece ab aristo.vbimposito: semper latine bonum cxpressit. perabsurde quidemmam et si omne honestum cst bonum: tamen auter de honesto: aliter de bono loquimur: ut criam aliter de animali: aliter de substantia: Quis etiam omne animal substantia sit.

Quod si quia omne honestumvirbonum: propterea bonum in terpretari licebit. Pro utili quom v bim positum fuerit bonum dic usata tria macima que in phia vcrsantur bonum: utile :et donestum in unum contundemus. lEt cu3 utile ab honesto Rpasi

8쪽

rari postlincche qrere volemus:scproponetur. nunquid bonus a bono separari queat. et storci si bcatam vitam in bono quesita hine dicerent nullus negaret. Tt in honcito postam cpicurei ne sant: in bono autem concedunt : quod et ipsi bonum oppcllant voluptatem.*gitur ita modo inrerpretari virum tandcm couertore eir aristolicia: an perruertere. Bono quidem contrarium cst maluim. donesto autem turpe. lnec ut apud latinos vocabulis diuincta sunt: sic etiam apud grecos que ille si modo qui ccv intellι seret nunque cor disset. Dicam et de alio errato inci3 in sinita pe ne Luntiat duo uci tria ostcndisse satis crit: prcsertim in maximis et pondus babentib'. nulla stre maior contentio in philosophia uir in de voluptate et dolore. Cum alii seudosum et aristippum ecuti in volupta reponcremnimum bonu3 non dubitarint: summums in dolore malum. alii contra: non modo summum bonunon esse voluptatem:vcrumetia abicctum quoddam et paruum. eamnes tamen res quas gerimus dolore et voluptate tan*gu sorte me vernaculis quibusdam regi fatebatur. Dcc igitur duo .circa que lius p omnis de moribus utitur disciplina: et que omnes nostri cui de pdilosopPsa via se scripserunt . voluptatcni et dolorcni oppcllant: ute quemadmodumJntaprctatus c si quasi nunc primum nascereturnaec quicq3 viro legisset pro voluptate dclectatione posuit pro yolore autem tristitiam. Primum quem que causa fucrit ab usu loquendi Cice. Senece noctii Eactan. IDierony. et aliorum Nnrorum recedendii respondcbit credo si vera fateri volcte. nunq5 se istos legisse: delectarioisautem et tristitie e vulgo sumpsim: at enim hoo prestantus viros legisse opomist. Nam vulgus qui dem paudquam probatus est loquendi magister. Sed qucro notam ab eo:sed ab his quos illum dcfensuros esse reor: que nam

causa fuerit vetuo ac probatum verbum relinquendi: euerendi nouum: virum diceret delectationem idcm esse quod voluptate: an voluptatem non illud designare quod idonsii: grcci dicunt. 'primum ut idem valcat delectatio et voluptas: non sust tammcausa a consuetudine vcterum presertim excellentissimorum obseundi. Deinde tot u m hoc erroneum estuacc est idem voluptas ct delectatio si modo contraria ex contrari s noscuntur. Tristitia enim qηod ille contrarium dclectationi esse voluit non dolorcini sed grauitatem et sevcritatem significar que sunt fere cotraria briaritati. Stam tristitiam vultus dicimus: et iudicem tristem. r. se' uerum et graum. Et in Tello hylaritas suisse pohibetur: in Seipione autem vita tristioriambitio maloiacum crgo tristitia non sit dolor: nec delectatio: coete erit volupras.*nsuper delectario vi mid i quidem vidctur extrinsecum quoddam est voluptas autem intrinsecum.Pelectant ennim magnifici apparat 'delcctant

9쪽

soni et causatus: delectat hymo dum fabulas egit. lneoomnia

ab extra proueniunt:vt igitur ictus sagitte non cit ipse quide dolov. sed dolorcm moueti sic delcctatio istarum rerum ab extra proficisceno non est ipsa voluptas:scd efficit voluptatem. Esse auro . voluptatem latine quod grrei idonin Tocant i et sic interpretari oportere nullus vel mediocriter doctus ignorat quo mssis ad 'mirari cogor in hoc latam ruditat cm: nc dicam ignorantia fuisse. Tullius in lib. de sinibus bonorum et malorum ita icribit: quod grect idonim vocant: nos appellamus voluptatem. Et sepe querimus verbum latinum par greco: r quod idem voleat: hic nihil fuit quod quereremus. Rullum eni3 inueniri potest quod magis idem declara latinc quod grece quam declarat voluptas. IDec Tullius cuiuo ni fallor verba Ostcndunt et voluptatem dici oportere: ectationem non oportcre. an igitur hunc ducem in scopulis sequar: quem in plano offendentcni turpiter et labentem in spicio:ut nec honestum diccre sciatmcc voluptatcm et dolor motelligat.Insuper cum aliud sit oesicre: aliud cxpetere:qm in eligedo consultationem et deliberationem premittimus non in expetedo: et expetimuo semper bonui cligimus nonnunq, minus masium id. aristo. accurate diiuniat et in loqvtilo plurimu emicat. Romim etiam non minori cura hanc distinctioncnvis cautelam sequuntur: et iste verba in quibus ad claritatem et vim doctrine plurimum refert ita confundit: ut pro verbo cxpetere ubicunque infreco expositum est eligere dicat:cxpctore aute nuram dicat: quo facto tota pene doctrina confunditur. Quid dicam de citremis et mediis: in quibus aristo: virtutcs collocauit et vitia: et singula

scrutari nisus esti dic inermis et rudis: pauca de nostris:ct decipsa inepta reliqua vi sunt in greco dimittit: ut qui illa legunt nihilo plus adipiscantur m si nihil legissent. Meterea cum virtuti oppositum nostri vitium appellant quod Cicc. placet dictu3 esse

exeo:quia vitupcrabile siniste nescio qua ratione maliciam nuncupat:quod est tum ineptum.tum insolens tum unius certe im probitatis nomen non uniuerscvitiositatis. Ego igitur infinitis pene huiusmodi crroribus permotus cum nec indigna aristo. indigna quom nobis ac lingua nostra arbitrarer cum suauitatem horum librorum que greco sermone maxima cst in asperitate cos uersam:nomina intorta: res obscuratas:doctrinam labefactatas viderem . laborem suscepi noue traductionis:in qua vi cetera

10쪽

pniicipsa: Ethicorum Tiber ibiimus: ad uicomachum cius filiuat nardo a retino interpreteuel Icltcr incipit. Illanio ars omnisin doctrina: similiter stumn et actus clectio bonum cnoddam sppctarc via detur: quapropter bene ostenderunt summum πbonum quod omnia appetunt. detur sutem Esim sido inter fines differentia quedam. alii namin sunt operationes. alii pter cas opera aliqua. Quos sypsi sit. rum vero fines sunt aliqui preter actioncsmbis potiora sunt opera m operationcs. SI cumulti sint actus et artes et scientia: fit etiam vi multi sint finco. Mamedicine quidem sanitas mauscularie vcro nauigium:rei milita ris autem victoria: economice vero diuitie. Quccummaute sunt vinoi sub una aliqua virtute: qucmadmodum aro frenorum faοciendorunt: et alic omnesque adsti iacturam equorum pertinent

sub eques consistunt.*psa vcro equestris et omnis bellica actio sub remilitari: eodenim modo alii sub aliis. In cunctis auicni fiones carum que magis principes sunt omnibus instrioribus sunt anteponendi. Nam illorum gratia istos prosequimur.Nihil auterefert utrum operationes ipse fines sint actuum vel preter ipsas aliud quiddam: quemadmodum in dis que appellantur scicisci Si igitur agibilium finis quispiam cst quem propter seipsum velimus:alia vcro propter illum mec omnia propter aliud optamus nam sic in infinitum est etiam progressus: vanam et stulta resultaret cupiditas:manifestum est id csse summum bonumet optimum vim huius nimirum cognitio ad vita nostram multu coferre: ac velut sagitarii signum diites facilius quod oportet asscuremur. EIncipit commentum Hucr. super Vibros Ethicorum Aristo.

ECapitulum priniumide eo quod cnialiquis finis pcrscctissimvs operas

vilium bonoanna in quem cetera reducuntur: quem op3 max ime intendere et querere.qui etiam est optime disciplinarum et proprium homini domistiis. quem melius est dirigere in pluribus Φ in uno. Tristoteles quoniam omnis ars: iomnis scien

tia: et omnis actio:et omnis clectio rei cst ali cm':

per unam qui in quidem earum bonum aliquod intens Efi h lxii di et desiderari videtur:et est finis intentus per artem: d destri inui scientiam:aut acrion cin:aut electionem.Et cum sint psithona fines i istam in cunctarum l)ec quod omnia appetunt c, e id qssini fines earum omnium:et manifestu est * omnia appe ola appes tunt bonum. CEt propterea bene dixit qui descripsit bo tunt.

num per hoc τ ipsum est qbola appetuiri diuersitas quidem inter finesiuictos per aries esse videtur ino Pa diuersitate ortui in v et ex eo Ofinea