Apologia circa opportuna tempora ad euacuandum per sanguinis missionem in morbis praesertim febrilibus, illam expostulantibus, iuxta Hippocratis & Galeni placita : vbi etiam duo loca apud Galenum difficillima, ad eius mentem explicantur

2쪽

ACCURATE LEP

gerit ea omnia praecepta, quae ab H ppocrate traduntur cirisca oppor una tempora ad euacuandum in morbis praecipue acutis,tam per venae sectionetquq m per expurgationem; Mexacte perpenderae rationes, quae inciusdem comentarijs a Caleno adducuntur; semper ae ubiq;inueniet, eorum mentem fuisse, sanguinis qui de detractionem duntaxat habere locum in morborum principiis; eXpirigationem quoq; , si materia turgeat: alias nunqua nisi in ecclinatione. Neutrum autem horum in incremento Z vigore ellet adhibendum. Conferamus crgo loca qui e banc doctrinam manifeste demo strant; erubescimus enim cum sine lege loquimur. Coti cocta mea caii,

inquit Hippocratcs, non cludat neqi In principes, modo non turpe init. oc alii bi .In arulla mor- I. st h. et .

bis raro, di in principijs mediciniis sumantii us' ti. Aliottiam loco, qui est instar omni uni unus, Eo magis ad rem nostram facit c mnio,liitchoent, inquit it te, Si quid mouendum diditur,m csiescum' ero coissunt aedigent, melius inquietem heere.In crius ccm inctario Galenus diligens aclidus coDsultissimi illius senis interpres docet, hoc consulere Hippocratem, qui aut ipse sequeti phori Lindicat . cI,- et L, o. Jca principia ci files omnia sunt im herilli cras nitricis te consis en resortiora. Dicitq; Galenus. Sta initia morbonum salubrium, (nam exitiale et v de ploratos minime attingendos suadet tentanda essem aiora re-

3쪽

nio, non unquam dero expurgati. . Quorum neutru vor tet morbo iam consi tente adhibere; nam coctiones morborum tunc maxime sunt. Ut latur hae, addit,citius eueniant, melius egit circa initia euacuare, quo minorem iam factam materia acilius natura possit concoquere. Morbo autem consipente, cum iam natura concoquit, graecexne idosma, super jacuum e t dacuare, tum propter alia tum quia rus animalis magna ex arte eo tempore

eis defati ita, licet duae aliae, bitalisscilicet ac naturalis maxime fortes perii flant. Orn verborumGaleni seriem consulto huc transtuli, quod ad rem quam

paro, maxim pertineat.

Primium- Sed venoster sermo clarius procedat,duo quidepothesis. prim, tanquam totius opusculi structiles bases sfundamenta, a nobis sunt pracbacienda . Primum est, quod principium morborum tripliciter legio muS apud Galenum usurpari. Vno modo pro pri-I Apho. co mo eorum insultu, quo J quidem simplex est, nullamen. 12. que habet latitudinem. Altero pro eo spatio tem I. Criscaph poris, quod usque ad tertium vel quartum diem I s. extenditur. Tertio, pro parte morbi totius , cum x. scilicet in principiatu, incremendum , stac Uin, 3. Proe g. declinatione nae fit diuisio. Atq: hoc modo sumi commesst, i tur pro toto cruditatis tempore, quod signa manifestae e octionis definiunc

Ubicunq: igitur Hippocrates dc Galentas principium, siue principia nominant, tanqua tempus idoneum ad euacuationem in morbis, neces ' rio iuxta eo tum mentem sumitur principium in

. s. hac postrema significatione, nempe pro toto tempore cruditatis, iuxta quod Galenus alibi dixi:

4쪽

Proprium vitur ni cuiusq; morbi prinicipium coctionis

signis determinatur,oc Paulo infra ait,tune enim primit frumitur. cum coctio vis signa apparuerint. e.

Secuda Hypothesis est, hos auctores,dum cire Halaeth saeca initia moborum jubent facere praedictas euacuationes , in uniuersum voluisse in incremento vitandas(nam de statu aperta mens eorum est: Mlicet expresse de incremento non loquantur, ex

eorum tamen dictis 3c rationibus elicitur. Quininio expositores fere omnes supra illum Apho-

morbiinchoant. de omnis me dicas eho h cundo Ala sub vigore etiam incremen in m includi praedi post S. cant. Sit pro mille testibus unus Antonius Musa, Brasa uoltis, Ferrariensis, cuius haec sunt verba in Musi iti te eiusdem Aphorismi commentario. Eis ment. igor, sit morbi latus, di tempus maiorispugnae, tamein praesentiarumsub Tigore au=mentum ,niuersi merali rimus, quoniam di in hoc tempore melius est quietem habere. At sit fieri contin geret, augmentum commodius est quam status. Haec postrema verba in pos erii me- Vallesi. lib. moria seruada velim. Idem etia seni ipse videtur . Metae c. egregius re vere regius Medicus Vallesius,cu ait. De teporibus quide uiuersali iis morbi , recte dictum e lab Hippocrate morbis inchoantibus, si quid didetur movem Incremen dum moue,etipso dero principio,euntibus que morbi: iu ditu sub phi, gorem, ac multo magis tu ipso digore , melius est quietem citio uoa iuggerem . Cluditur-

QMd autem incrementum sub principio nVncomprehendatur, hac unica ratione des Donstro. .

Principium, Galeno telie, in supra adductis Aptio de toti

xismis ab Hippocrate accipitur pro toto tenago ' 'in '

5쪽

comeno

metum includi potest.Principiti namqs signis coctionis terminatur, quae in incremeto apparere solent, iuxta quod Aetius per belle scripsit. Qia igitur die apparueriettia supterfluitatibus quae excernutur, ninnisest de coctionis igna, in ea dicimus principium totius morbi cel a se, incipere ipsum auementum. Quod vero sub vigore etiam incrementum cotincatur, prea ter qua quod est medicorum squos legerim omni u sententia, ex rationibus, quibus Hippoc rates & Galenus moti, venae sectione expurgationem circa morbi vigorem non consulue rut, perspicue colligere licet. N a praeter eam

quam posuit Hippocrates. Circa principia di sines

omnia debiliores, circitflatu derofortiora. Praecipua omnium ratio est, quia in vigore natura est maxime intenta coctioni(Coctiones exim morboru,inqui et Galenus, iune nniximessint j dc non opore et eam a suo opere distrahere . Quod proculdubio fieret,.si eo tempore euac Uaremus. Haec ratio tam militat in augmento quam in statu; nam in utroqs tempore natura vacat coctioni. Secunda ratio cst, ne impediantiit critas. Haec quamuis magis militet in vigore (cum eo tempore instent critas) nihilominus etiam ex euacuatione in augmcto impediuntur: producitur vigor, quod natura ob euacua tionem diuertatur ab incoepto opere . Addit Galenus aliam. Qita indi re maegna ex parte facultas animalis e atteata stet aliae duae ortiores persi tant. De quo postea in responsione ad argumenta. Aliae si quae sunt rationes, vel expurgationem expectant , vel

6쪽

minus his praecipuae sunt. Omitto evindu Ctria illam , quam potissimam celas et Galeni loci expositor, scilicet in vigore dc declinatione morbi no adesse vires. Vnde colligit in his duobus tepotibus non es sc sanguinem detrahe dum. Cuius cogitationis falsitas Ac error postea ex nostra in qu ' terpretatione in Galeni loca de optima secta ad V poli Trasybulum,luce clarius apparebit. In hoc ramen stat, di liuem solers, seu exactum In quo stum edici iudiciti, ut a principio talis euacuatio fiat, exacta me ac taca,ut iit sufficiens pro plenitudinis de virium dici iudicecratione, ad hoc quod natura reddatur potentior CD caeuacua supra residuutu. Leuata nam it quae corpus no trisno epit natura, exoverataque eo quo Aut sarcina praemitur, principio

audaegri quod reliquum est ilicet. Itaq; propa immunaris haud ob ta,rum coquet quod concoquies habile, inexcernet quod potes excerni. Et hoc est, quod Galenus is alibi magis diuino quam humane docuit, dicens Ipsa per se auxigni sine naturae adminiculo causas morbi lib. De t. extirpare non poste, o serme solum impetum, motus que se C .adtra.

principium nati; rae inlicere, reliqua perse nati ram adminis rare ae perseere. A, Transacta autem hae principij occasione, cuis morbus est in augnaeto,dciani natura incoepit lo coquere, non debet medicus esse impedimen xt . .

naturae quae cotra morbum agressa est pugnam, re iam manifeste operatur. Hancellicescit mira

Hippocratis Sc Galeni arcificium, quo jubent id ibi

ciendam euacuationem in morborum principij s(Etenim hoc tempus quod morbi priucipium nominant, in Mit Galenui a praesidiaser et a mirum In modum c.

7쪽

. ueit antequa scilicet natura cum morbo praeliuin erit, nam quando iam aggressa est, Mincipit vincere, non oportet illa:n a suo opere retrahere, maxime cum facta est iam in principio euacuatio conueniens, dc pro multitudine Ac virium ra- lib. 2 decu- tione sufficiens. Factam autem esse sufficientem ran. mor. sanguinis de tractionem in principio,disertissime

cap. I. docuit (quisquis ille fuerit Paschali j Scholiastes, qui de febris cotinentis curatione agens in hunc suffletius m*dum scripsit. Possufflesentem sanguinis missionem

sanouixi, cognosces ex coctione quae in urina apparere inspit,ol ruisionis,ad hanc eniendum

Etione iis , est. En igitur (amice lector etiam hic Seholiastes, rixa re quem multum legie dc diligit expositor, aduersus

iur. Sed quid mirum T nam cum veritas una sit, nulli dubium esse potest , aut debet, quius inse qui ipsam cu Hipp.S Galeno fuerit assequutus, sibi S ipsis perpetuo ed sentiat, ab amico vero dissentiat. Si enim ex hoc vito (que veru Galeni discipulum Scstrenuu methodi obseruatore Auctor expositionis, apellat eo tepore sufficiens sanguinis missio facta iam est, quando in urina apparere incipit concoctio; ergo minime)facienda in incremento, cum hoc tempore concoctio manifesta iam:appa-

cienter eu Truerit.

rio tη p c Factam autem in principio euacuationem suta pio ab H p si eientem abius dubioHippocrates& Galenus suppoc OG ponunt; nam cum omnia practica praecepta sints pq metrum BZ mensura, Ac veluti Polycleti Canon fit rumi ad ordinariam, legitimam & regularem c alio ,

8쪽

rem,cmnia requisita pro eorum v critate ondea vo uille ipso inci legumlatores, credere par est. Id quod fere omnes eaepositores supra primu Aphorismoru cum Hippocrate animaduerter ut dicente. Non solum medicum praestare se oportet opporrunafacientem et c. Cum igitur venera dus ille senex statuit. In acutis morbis raro, in principi dic. oc alibi, Medicari in dine acutis , si materia turpeat eadem die es' c. 3c Cum morbi inchoant, siquid idetur mouedum,motie S e. Praesupposuit quod medicus vocetur a principio,& quod optime vim dc causa morbi noscat, illim; in tepore opportuno, videlicet principio adhibeat auxilia morbo dccxusae morbificae proportionata : aeger vero se ipsum praebeat facie-Lem quae oportet,nempe medico obedientem.

Ex his quae hactenus an ob indicta lanx tanqua fundamenta firmissima; hi pote Hippocratis MCaleni decretis maxime consentientia) satis cui que arbitror patere, rempus idoneum ad sangui-guinis missionem in morbis illam expostulatibus praecipue in febribus , duntaxat esse princspium. Quod institutum, intentum que satis supprq, probasse mihi videntur Horatius Augenius de missione sanguinis, S Laurentius Io ubertus de iteranda sit epius phlebotomia eodem in morbo.Verum quia celeber Galeni locus, qui extat li. bro nono methodi (vbi febrium contincntiu curationem instituit totam nostra fabricam euerteret Videtur , eius explanationi tantisper nobis immorandum est. Is quidem ita graece legitur.

duntaxat ad enae sectionem te pus idoneu . lib. S. cap. cci a L. In I . restae .d inlex. Gadidi

9쪽

Maxima eroles meutinentium remedia haee duos, de tractio sanguinis di frigida potio. rvin illa nullo no te- t ore, modo tres Ius ineant. chi locus multis errandi praebuit occasione , cum illius sensu in nonda penitus calluerint . videamus primo quid alij sens rint, posterius meam proferam sententiam. V sns c; Sunt qui per verba, Nullo non tempore,omnia quament. med. tuot uniuertalia morbi tempora intelligant, equo eap. 11. de rum numero eiI Petrus Vae Zius Lusitanus, qui inpleuri. pro . suo satis erudito comentario medico, hoc Galenipe Fnem. loco adductus,tenet in omni tempore etiam coctionis, pos Ie sanguinem mitti. em per otium lector videre potest. Nouus quidam huius Ioel expositor,quem iam diu serupulus hic urgebat,in quada cxercitatione

circa opportuna tepora ad sanguinis missione in

morbis illa postulantibus, praecipue in febribus, quae Hispali nuper in luce edidit, fatetur se, cu adhuc esset Tyro,primum hunc Gal. locu de tribus synoelii dissetenti js scriptum intellexisses verum postea miles iam veteranus patvnodiam fecit, cum iam scilicet sui iuris factus esset.

Candidior pos quam tondenti barba cadebat. Respexit tamen, longo post tempore denuIn hanc sententia ut videlicet verbis illi S.Iguli iti non tempore, velit Galenus in principio de cinci emento harum se bitum sanguinem esse Hetrahenisdum. Nescio profecto quo logico organo in struetus, propositionem uniuersalem affirmativam (fi intelligeretur a Galeno de morbi temporibus)ad duo tantum tempora morbi restringat. Nam qui

dicit

10쪽

dicit omne tempus morbi nullum excludit. At Calenus tam optimus logicus fuit quam medicus, atq; iccirco id dicere non potuit. Sed iam audio huius loci exposito te aduersus me dicente quod propositio est conditionalis, quae nihil ponit in esse, ac proinde dictionem illam, modo, controuersia dirimete. Nam ide es di ere, inquie ille, leno ille tantumsecan is in principiis,incrementis que morborum, qua tu methodo(assignato morbo expos centel consulere ires rabi las,sub linetestes. Si exim ipse,(dc Galeno loquitur

trans ictis initio incremetoq; morbi(, cum illo omnis schola medica de Viribus eos Mitibiis dubitat sci ipsi se nunc, erum illa nullo non tempore, modo Vires subs ineant. Ipsissimum est, ac exarasse. Horum nentru oportet adhibere merbo confisente, non enim,inquit ille,sunt ires con flantes ,

de Galensententia, nisi initio, o augmeto morbi. Irati dieere si uinem mittendum nullo non tempore, modo direxi dsusineant,s idem addixisse, enam eandam in initio m. ' Sincremento; in istis enim temporibus Mires sustineressent, non dero in reliquis temporibus. Hactenus Galeni lom A sibi, id ei expositor. Cui facillimo negotio responderi potest,quod ubicumq; Galenus praecipit vae ne sectionem in principio, sempcr virium roboris coditionem ponit: & merito quidem, quia alter est, imo praecipuus (vt ipse alibi scribio ex necessariis ita opis . Atq: ita n5 ideo addidit coditione, modo . bictres Iu linea ui,ut principium M incrementum in esu , deret(vt pote in quibus, ut ait expositor,vires sustinere solent, no vero in reliquis temporibus)sed ut etiam principium reiiciendum ostenderet,nec ab eo auxilij occasionem esse capta dam, si aliqua-