장음표시 사용
301쪽
quod tamen veritati minus consenum esse docet Experientia, cum igne non lvatur, nec aqueae in ea partes igne consumantur. mandoq; colores alios assumit, tumq; nomina etiam. Si Saphirinum, Pseudosaphirus, Smaragdinum, Pseudosmarsidus appellatur,& sola duritie a veris dissert. Crystalli ut plurimum hexagona nascuntur fisura, quandoque pentagona, imo globosa Sc rotunda, sed tum duriores sunt vulgaribus, ac pro Pseudadamante habentur. Hujus sortis esse videtur crystallus ille, qui e rupe S. Vincentii prope Bri- effoditur, Frision sione nominatus.
XIII. FLUORES quia ignis calore, ut glacies a Sole, liquescunt Agricola diciti Angli-ch Spars. Qui variis coloribus insigniuntur, & diversis figuris concrescunt, gemmasq; primo aspectu mentiuntur. Ex iis quandoq; conficiuntur Colores pictoribus utiles: sed Metallurgi, dum metalla excoquuntur, eos adhibent, ut facilius fundantur. Huc reserunt nonnulli lapidem illum non a Natura quidem, sed arte elaboratumo qui
XIV. BEZOAR MINERALE dicitur, & ItalichPietra D'aventura qnod a Chy mico quodam Veneto casu inventus sit.) Cujus substantia quasi vitrea est,
coloris luteo rubentis, micis aureis reserta, quae ocu los mire perstringunt.
XV. Lapis SERPENTINUS Lusitanis la Pieria dericobrat partim naturalis in serpente concretus,quem Lusitani Cobra de capelos, i. e. Colubrum pilosum Vocant, partim artificialis, ex variis venenosorum animalium,
potisssimum hujus Colubri pilosi portionibus consectus:
qui intoxicatis antidotum praestat, tempestivh adhibitum , rem dium sere toti Indiae, & Chinae usitatum. de cujus virtutibus mira piassiicat Athan. Graser. Chrixae istbtratae pag. 8S. . Lapidum
302쪽
Clastis. INter Lapides MINORES, ob nobilitatem GEMMAS sensu strictiori vocatos, occurrunt I. ADAMAS ab privativo, &δαμάω sive
don=o, eo quod indomabilis, sive in tantum durus, ut omnia metalla confringat, & ipse non confringatur ab ullo : lices quod de tanta ipsius duritie
Praedicarunt Veteres, vanum prorsus esse hodie compertum sit 3 nam & in scobem redigi, & facillimh malleo confringi posse, quotidiana docet experientia Hebraich,Saimisue Anglich, a Tuiui sorth ab Arabico adim, quod nato Gemma est durissima, sine colore, aquae instar diaphana, applicatam tincturam ad se quasi rapiens, sibique ita conjungens, ut micantes suos radios procul Haculetur. Si alieno colore, albo, luteo, aut nigro insectus sit; id illi vitio est, eiusque pretium minuit. Licet Plinius plura Adamantum genera agnoscat, nobis tamen non nisi innotuit, quod genuinum M verum sit e sed Pseudoadamantes varii CF ard Diam-ὶ quia solo natali nomen ia disserentias invenerunt 3 cujusmodi sunt Fohemici, Annaebergici, Hungarici, Anglicr, tum Brisollienses nempe, tum Cornubienset, &c. Sed hi omnes molliores sunt, nec splendorem verorum attingunt 3 ideoqό ad rectilis reserendi sunt. Veri in Boager, provincia Indiae Occidentalis, di in Decan, item
303쪽
item ad fretum ranaim in Isaurea,&c.inveniuntur.Mirum est quod scribit Euhin : Dominam Heverensem, hLuxenburgorum semilla ,duos habuisse haereditarios Aret si certa ficies 3 & magnum sane argumentum, Seminarias facultates lapidibus inesse, quibus in terrae gremio propagantur ia sibi similes producunt.
II. RUBINUS a rubro coloreo ab Indis, et o es 8c
Moea; a Persis Sc Arabibus, Jacut s a nostratibus, a dictus. Est Gemina dia phana, rutilans, rubensque ad coeruleum parum inclinans, limam respuens, & ad sanguinis, Cocci, Laccae Indicae colorem propitis accedens, quam MiniL Ratione splendoris Sc rubedinis
'tuor ejus constitui solent genera, quae nomina etiam diversa sint sortita, viz. I. Eabinus Ve's, qui ubi magnus est & radiantis
splendoris, CARBUNCULUS, Graech quia ear nis instar accensi rutilat 8c micat &ω opus quasi imitus lapis Sc Amotus quia ab
igne non patituo a carbuncis, orsreat and radiant Rub. De quo vide sis quae ab immortali Folaeo. nostro. in Epistola quadam ad praenobilem Virum, D. Robertum Morro, Equitem Auratum, de Adamante quodam in tenebris diutild iurente, M de Carbunculo, conscripta sunt, ad finem lib. seni de C loribus. Hic Rubinus verus, ubi rudis & impinlitus, apud nos a Noe NMI nominatur. a. Rabieellus, a pate Rub ῖ qui ex Balassio & Spine, to cc lorem mixtum habet, quasi similis Granatis Euhemicis.
304쪽
guidam habet rubedinem. Spinelliis, the mel Rub' ue qui mollior aliquanthvero Rubino, rubicundior Baiasilo ue sed non
adeo splendet ac verus R. ubinus. Praestantissinii Rubini in Insula Milan reperiuntur ubi in rosea quadam matrice, quam Balassiam CD se quidam arbitrantur, nascuntur. Reperiri noli nunquam ovi Gallinae ei magnitudine, testant ut historiae, a Pure io nosero, lib. Peregrination. I. cap. . pag. O . Sc a Fenvonuto cellini net arte deIGiotellare, lib. I. pag. IO. traclitae.
III. GRANATUS, Gallis Vermetue quod Minii
rubedine flagret Danis, Germanis, Anglis, Granat. Qui inter Rubinos etiam a quibusdam recensetur. Est autem Gemma dura ia flavedine obscvrh rubens,instar ignis aut Minii nativi,tincturam suam in igne non remittens. Ratione loci ubi invenitur, in Orientalem &Oeeidentalem dividitur. Orientalis ex India, Cambala, Ethi ia adfertur. Occidentales colorum gradibus differunt 3 reliquis vero praeseruntur Fohemici, obtincturae praestantiam. Reperiuntur quoq; in Normosia dodica laterum, sed impuriores, vena et alii plerumq; insecti, colore ad nigredinem tendentes, ut coprimum genus Orientalium aemulari videantur, natura quandoq; politi.
IV. HYACINTHUS ab Hyacinthino coloro themacinth or Jacinth ; qui ejusdem census est cum superioribus, colore rutilo & ex flavedine rubenti. Cum varios etiam habeat coloris sui gradus, eorum res ictu variae ejus constituuntur species. fine, qui initar Atinii nativi Sc sanguinis biliosi rutilent: sunt qui eo-lore
305쪽
lore flavescant ue sunt qui Sucernum aemulentur, qui viliores sunt 3 qui assum Succinum reserant, qui vilisi i habentur. Dantur tam Orientales, ex ia allati 3 quam Occidentales, ex Silesia, Eohemia, aliisq; Germaniae locis petiti. Plinii Hyaeinthus hodie inter An ethysos recensetur; ut Veterum Amethesius pro Granato accipitur. Apud nos in Anglia, in agro Eἷoracensi quandoque effodiuntur lacinthi, sed im-Puri.
V. SAPHIRUS, Σkr: νι cappellatio est ab Oriente uenam similiter Hebraeis dicitur Saphir 3 uti Vogis videtur, a loco, qui serte fuerit ejusdem nominis , Plinio cyanui ci colore, the Saphir. Gemma est coeruleo col re pellucida, diaphana, dura, omni 'carens rubedine Amethystina. chaidam albicat, & a Plinio Faemina vocatur, a nostris Gemmariis Pale Saphir: quidam coloris est saturath ccerulei, Mas eidem Plinio, & nobis Elem Saphir dictus: quidam omni prorsiis colore destituuntur, Anglice Whue Saphirs nominati, 8c pro Adamantibus quandoque substituti, sed longe his Sc duritie & splendore inseriores. Alias dividi solent in Orientales, ex variis remonibus allatos: M Occidentales, in confinio N Fohemiae in torrentibus& in prato minore 1serae inventos. Tinctiira ia color Saphiri ab eo igne auferri potest, ut Adamantem mentiatur. Quidam pro oleo Saphiri quod contra Venena commendatur) vendunt quippiam ex floribus camomillae cum Sale Ammoniaco destillatum a quibus
quo Atinander utitur apud Ath.n. bb. 3. nempe ut dicitur Sc laceo, 1plendeo: ab illo est Soaragdus, ab hoc Maragdus. Nam Otidius
306쪽
n & Domitianus , Arabibus, Zamarui ; nobis, Ense rauld or Empald. Qin lapillus est grato virore oculorum aciem ita demulcens, ut omnium viridarioria inamoenitatem superet ue pellucidus, diaphanus, plane viridis. Plinii' ejus genera duodecim recenset. Hodie in Orientalen, M occidentalem dispescitur : ille praestan. tissimus, durissimus, viriditate oculos uberrimh sations. - Hic rursus duplex est qui in curo, Britannia in agro Eboraceos aliisq; locis invenitur:& Peruanus, qui licet viriditate eXccllat, tamen ut Orientalis non ita radiat, nubeculis ut plurimum foedatur. Mira sunt, quae de smaragdorum magnitu- dine apud Autores leguntur. Ol. mormius se Genu evidisse scribit integrum Catinum ex smaragdo, qui in diametro redem circiter habebat, qui aestimari ob amplitudinem nequibat. Partum id fuit antiquitus ex victoria Syriaca, M ad publicum Civitatis ornamen-
reus Lapis ; quia aureo colore translucet the chr b-lite. Qui Gemma est viridis, colore Sinaragdo dilutior, utpote cui nonnihil flavedinis adiunctum est; diaphana, quandoque per viridem aureum fulgentem
habens, & tum chry, alius a quibusdam indigitatur. bd si noctu, igne admoto, vehementer splendeat ue' ch0 solampii Plinii est. Non adeo durus est, quin litinam sentiat. Quandoque, sed rarissim , in tantam excrescit magnitudinem, ut inde statuae consei pol . sat. Arsinoae namque Ptolomaei Philadelphi uxori sta- ob tua '
307쪽
tua quatuor cubitorum ex hoc lapide qui Veterum est et pustulo in delubro sacrata fuit. VIII. TOP ASIUS ab Insilla. quadam in Mari Rubro, quae Sc Pan dicebatur, & Opaz sc et opaz; ita derivante Plinio, lib. 6. cap. 29. the et opan or Topas. To- pastum Neotericorum, Veterum Cr sotithum esse, do- te demonstratur tum Anselmo Boetio, tum a D. Job. de Laet. Duo ejus genera statuunt 3 alterum Orientdie, quod instar auri obryzi sive purissimi rutilat : alterum Europaeum, quod Crystalli instar molle est, Iam
aureo colore, Vel parum vel multum nigricante. Hujus
generis quosdam essς scribunt, qui tam parum flavedinis habent, ut, nisi nigredine, a Crystallis distingui non possint 3 atq; in Fohemia passim inveniri. IX. TURCOIS, Turcosa, Turchina vel Turchi sis a Turcis, a quibus ad nos adferri solet) Anglich, a Tum
coit. Gemma est opaca, ex viridi, albo sc coe-ruleo quasi composita, viride aes colore exacth referens. Sunt Orientales, in Persia nigris lapidibus adnascentes, quarum quaedam colorem si per servant,Turcoiissiones the old Noe dicitae, aliae paulatim viridescunt, ac viliores proinde habentur: vel Occidentales, quales in Germania, Bohemia, instania, Inseulis Feroen ibus colliguntur. Lege Iiinerar. D. Mandelyis. Tantae magnitudinis et orchesia in rhesiuris Magni Ducis Hetruriae visitur, ut juglandem aequet; cui jul. caesaris effigies insculpta est. X. BUSONIUS Lapis, Germanis Troiten Hein quia vulgo creditum est, eum ab annosi, Eufonibus eructaris quod experientia salsum esse norunt sagaci res' iber adsone. mi Lapillus est, raro unguem digiti superans, coloris ut plurimum gris ei, ad rubedinem quandoque inclinans, oculi modo convexus, quan
308쪽
doque oblonguri quandoque rotun 3, altera parte planus aut parum concavus. Nascitur fungi ad morem in saxis Sc petris 3 non vero in capitibus Busonum.
dorara nomen ex patria obtinuisse vult, quia eum talaparturit India: sed de causia nominis quod affert, verisimilius esset, si locus ejus nominis ullius esset in India.) olim Paederos, quasi puerorum amor morem conciliare olim a superstitiosis crederetur, vel ob eximiam pulchritudinem) Italis, Girajole vel Scam- bio , Germanis, ein , popularibus nostris, an opacGemma sane elegantissima, omnes ferme colores eis, bens. Ex radiorum enim lumino rum refractionibus variis, coeruleum, purpureum, viridem, flavum, rubrum, lacteum, ac nigrum interdum, intuentium oc
lis ingerit. unde runmi, Inest Opalo, inquit, Car- bunculi tenuior ignis, Amethysti purpura fulgens, Smaragdi virens mare, & cuncta pariter incredibili mistura lucentia. Hincque fit, ut a quibusdam inter omnes gemmas palma ei deseratur; tum quia arte nulla adulterari possit. Ejus quatuor contrituuntur
I. Primum Dia anum est, omnes colores Iridis ex- bibens ; hocque praestantissimum. a. Secundum ex nigredine igneum Carbunculi sulgi
. 3. Tertium in corpore flavescente varios resumesentat .colores, quietos tamen, nec fulgore vividos, & no nunquam lacteo etiam quasi languentes.
. Ultimum cum primo aequE diaphanum est, sed parum coerulei, aut navi coloris in se habet, &luci or positum, si vertatur, in extremo cardine lucere, Pr Pter luminis reflexionem, videtur. Hoc omnium ig-O o a nobi-
309쪽
nobilissimum censetur, ideoque Pseudona ii, Fasto
opul, dicitur. Praestantissimi Opali in Iudia inveniuntur; viliores in cnro, 'nio, Hungaria: Nullibi vero frequentiores quam in Insilii Feroensibus. Naseuntur omnes in lapide molli, venis nigris, flavis, suscis distincto XII. BERILLUS, nomen ab
Oriente accepimus, teste Isidoro, lib. 15. cap. 7. qui Berylius, inquit, in India gignitur, gentis suae linguae nomen habens the Feoli. Ultimus in Nationali Aaronis Lapillus. Circa ejus descriptionem Variant Autores. Communis tamen opinio huic gemmae tribuit virorem marinum. Ex India venit & PhoeUicia ue ubi Ophitae venis innascitur, ut Dionysius Poeta testatur hoc versi, culo
Nascitur is venas intra fulgentis Ophitae, uti vertit Raphael Volaterranus, lib. a 7. de Gem
XIII. OCULUS MUNDI, nonnullis Lapis Mathbili, quod aquae Digidae impositus, colorem mutet, planoque favus & perspicuus reddatuc; sed inde extractus in pristinum statum redeat) quem a faei calceo- Iurii Autor Cerutus Opali speciem quandam existimat. Ovolem colore cinereo quodammodo resere 3 8c Opali modo qua dant enus perspicua est, lκcique applicata in candore luteum quid continet: Hujus generis Ego. unum vidi, a nobilissimo illo Viro, Philosophiaeq; Experimentalis assertore selicissimo, D. Noberto Bolaeos IETATI I EGIAE Osteusum. Qui aquae frigidardi purissimae immersus, exiguo temporis spatio, proprio
310쪽
prio quas exutus colore, alium induebat, ex albo nimirum flavescentein, sc quod majorem excitabat
admirationem) serm h transsucidum et LX a qui' vero extractus, deposito colore illo, quem in aqua contraxera proprium denuo exhibuit intuentibus. Cui is Experimenti occasione, ex Eruditis Spectatoribus nonnulli ingenia sua ad investigandum, unde tantatamq; admiranda Coloris mutatio in isto Lapillo contingeret, serio exercebant, variasque in medium prose- rebant conjecturps ; quarum aliquae forsan in posterum lucem videbunt. Interim lectione dignissima existimo, quae non multis retro abhinc annis super liou Lapide commentatus est Claros. D. Job. de Laet.
XIV. OCULUS CATTI , sialis, Oechio di Guita; ab Hispanis, Tormose , ab Indis, Holizitetisteti, a Por- . iugallis, odio di Gatto; nobis, thecatti-υe dictus quia
illius animalis Oculum probe refert:) Cuius variae species sunt. Praecipuam autem sic describit modo laudatus Ph. de Laet. Gemma haec, inquit, si invertatur, in altera semper parte candidior ia lucidior am' paret. Constare enim duobus coloribus videtur ;Lcteo pene & suseo, in medio veluti divortio quodam separatis , qui utrinq; obscurius translucent, ita
tamen ut alteruter color magis lumen admittat. In
spicienti hanc Gemmam desuper, dextra pars candi- da videtur, quom0docunq; verteris. imo si benhv advertas, linea satis lata candida in medio apparet, utraque latera susca : ita ut certo certius sit, hanc coloris varietatem a lumine illi accedere, Magnam horum copiam in Tototvec Indiae Occidentalis Provincia reperiri 3 eosque exiguos. esse, M prae nimia abundantia viles, scribit Franc. ximenes lib. 4. cap. 18...