De nominum, quibus tempora significantur, usu Plautino [microform] : dissertatio inauguralis...

11쪽

rardus, ad reliquorum multitudinem accommodandum esse censeo, praesertim cum Octo versibus post 191 in eodem sermone eademque sententia insequatur temperi'. Quare Epid. 406 procodicum tempore non tempori sed temperi potius scribendum est, quod recepit Goelatus Guyetum secutus. Neque magis Men. 1020 Edepol, ere, ne tibi suppetias tempore adveni modo tempore libri, et Ebrardus i. c. codicum Scriptura ullam speciem probabilitatis habet. Nam vix credibile est, Ρlautum uno tantum loco cum veniendi notione conjunxisse,tempore', ex autem aliis locis bis in Men. singulis in Capt. Most Stich. Trin. cum eadem notione maluisSe Sociare temperi'. Quod si quis in uno, qui nunc est relictus, versurasin. 733 Ut trempore opportuneque attulistis ἡtempore libri et Flecheisenusin

lectionem tempore retinendam esse censeat, vereor ne iniuria ille lautum aeque cum poetis, qui soli implicem tempore' ablativum, sed raris exemplis nec nisi cogente metro dactylico sic admiserunt, ut idem valeret, quod su tempore'. Itaque hoc quoque loco contra codd. auctoritatem cum Ritschelio 'scribendum censeo temperi'. Ex his quae disputavimus sequitur vocabulum tempUS', quum attributione caret, ubique cum praepositione In coniungi. Jam accedamus ad alterum illud vocabulum tempesta8μ, quo tempus generaliter indicatur. Ablativus tempestate', quum ubique attributi accedat, nuS- quam cum praepositione In conjunctus legitur. Rud. 17. Trempestate saeva experiri Xpetivi qui . . . meam servitutem tolerarem Merc. 195 aeris tempestatibus Cas. prol. 18. Eu

tempestate flos poetarum fuit. Rud. 1189. Quia illa sc. praeda)tam turbulenta tempestate Venerat. )Vid editionem Hsehelii eiusque commentarium in Vit. Terentii, opusc. ΙΙI, p. 244. Nihil sacit uehnas l. l. 180, qui Liv. X. 4. 18. cod. Med. et Par. tempore exhibere testatur, Vide Draeger p. 490 et recte velas bomius inseruit in praepositionem; nam in tempore quindecies exstat apud Liv et inaudita est talis loquendi ratio in sermone prosaico. Cic. ff. III, 4. 58 et I 29. 104 temper scribendum esse monet Mine; istempori non recte uehne ΙΙ. p. 264.

b. Saeculum, Unus, mensis. Substantivum saeculum' bis tantum invenitur, Aul. 126 Nec mutam prosecto repertam ullam esse hodie Dicunt mulierem ullo in saeculo sic Goelatus, libros secutus, ullo Ritschinus Nov. exc Plaut. p. 62). Mil. 1079 Quin mille annorum perpetuo vivunt ab saeclo ad saeclum. , Annus' vocabulum, quum additamentum adsciscit, nusquam apud Plautum cum praeposition conjunctum est Gignificatur autem primum tempus quo quid fit Merc. 66 Nec nisi quincto armo ue solitum visere Urbem. Bacch. 928 Et mille numero notum decumo anno post subegerunt . . . Pergamum Most 1bsΕventus rebus omnibust, velut ho mo inteli anno meSSIS MARSt.

Sic quoque Lucilius misso anno VII, 2 XXVIII, 23 sum

tempus quoque, per quo dactio aliqua durat, indicatur Bacch. 6 sqq. Ulixo audivi fuisse aerumnosissimum, Qui viginti annis errans a patria abfuit Verum hic Ulixem multo adulescens antidit. Sic cum mischino legendum videtur Vide, quae is de his versibus in Mus Rhen. t. IV, p. 3b sqq. et b67 sqq. disputavit. Frustra hunc locum interpretes tentarunt velut ostius ' Nam non tam inusitatam esse hanc loquendi rationem quam adhuc grammatici statueriint, docent Cic. Ost. 3, 1 triginta annis virasse Panaetium, et Suet. Cal. 59 vixit annis undetrigiritu Profecta autem est, ni fallor, hasic loquendi ratio ex neglegentiore sermone

Quum ablativus anno attributione caret, praep0S1υο Inponitur, velut Rud. 1127 Rerin ter tu in anno has ovis tonsitari, aut interdum omittitur, ut Truc. 393 qui quasi uxorem sibi Mehab M anno dum hic suit. Sic enim scribendum est cum Schoessio, qui videtur secutus esse ipsium Ant. ecf. I, 3. 1.

Bero Bella. p. 6 sit Do art. Philol. XXVIII p. 73b anno

13 Seringit Both Ulixem aerumnosissimum viginti 'Amset Ulixem multo adulescens antidit, haud dubie secutus Charisium p. 184

so qui versus ita scriptos affert: Ulixem audivi fuisse aerumnosissimum Annis viginti et adulescens multo Uli aem misit, ita ut coaluerint versus et T.

12쪽

um d BD ' annoum dum C, quod Itali mutarunt in anno uno dum μ). Vid. Truc. d. Schoeli praef. XV not. 1 et Gepperi. Stud Plaut. I p. 87-111. Annum dum voluit Camerarius Scribere, non recte. Comprobatur enim Lipsi conjectura Amph. pGL 1 Etiam histriones anno quom in proscenio hi Jovem invocarunt venit sic libri). Cujus versus' auctoritas quamquam

non tanta est, ut usus Plautinus constituatur, tamen e eo cognoscimus Veteres sic loqui potuisse, et Plautum sic esse locutum intellegimus ex Men. 205 Quattuor minis ego istanc emi anno uxori meae. Patet autem his locis anno idem valere atque, anno praeterito', ut recte jam dudiu acceperunt interpretes.

Vid. Gronov. ad Amph. l. l. Intelligitur, inquito abhinc. Aliter res se habet Most 505 Quae hic monstra fiunt anno ViXIOSSum eloqui, ubi significatur tempus, intra quod aliquid fit. Etiam hoc loco anno significantem, ut ita dicam, vim induisse lacile apparet opponitur autem annus aliis vocabulis temporis spatia significantibus, velut hora dies', ita ut habeat eandem

vim quam uno anno'.

ἡ Mensis eodem modo usurpatur atque tempeStaS'; nuS-

quam eum praepositionibus conjungitur, ubique autem attributionem adsciscit. Exstat autem in his versibus: ruc. 49 Nunc ad amicam decumo mense Dpost Athenas . . . Viso Amph. 670 adveni domum decumo post mense Aul. 798 Nam tua gnata peperit

) Ante vel antehac scribendum putatissingius teste Ritschelio. Sed fortasse integer Amph. prol. a Plauto abjudicandus est. Cf. Ritschelii Parerg. p. 22 et quae Goetatus et Loewius adnotariint ad vers 1 et 1. Vid. Lorenetii prae Mil. p. 48. )Plautus ut indicaret quanto tempore ante posthaliquid factum eSSet,

pleriamque ablativo cum praepositione ante spost conjuncto usus est. Ad hanc Structuram quamquam concedendum est vim solius ablativi proxime accedere, tamen cavendum est, ne quis simplicis ablativi eandem vim esse credat atque alterius structurae praepositione auctae. Si dicitur: anno ante'

aliquid fit, significatur rem fieri priusquam annus esse coeperit; si dicitur .anno sit , rem fieri cum annus esse jam coeperit. Hujus usus exempla apud Plautum habemus Truc. 393. Amph. i. Men. 205. Vide infra. Exempla ex aliis scriptoribus sumpta praebent Landgrat ad Cic. pro Roscio Amerino et D Megni Nov. Annal. 188 p. 765-68.

decumo' Bothius Patis Brumanus p. 3b, i Hunc versum cum aliis antecedentibus et insequentibus in suspicionem vocat angenus, Beliraege etc. p. 4 et Ussingius in ed. sua ut additos ab eo, qui prologum confecerit. JΤempus intra quod aliquid fit, voc. mensis bis indicatur: Poen. 872 Jam his duobus mensibus Volucres alae tibi erunt hi quinae ters. 504 Neque istoc redire his octo possum mensibus.

Longum est exempla, quae die cum attributis exhibent, enumerare omnia Singulaque Significationum genera accuratius distribuere, praesertim cum eodem sere modo atque apud classicos qui dicuntur scriptore usurpentur apud Plautum. Itaque X sermagno locorum numer eos, qui corrupti videntur aut in quibus locutio propria est Plauti, asseram omnes, ex reliqui autem satis est paucos Xempli gratia proserre.

u. Primum tempus quo quid sit indicatur Amph. 454 Quia illo die impransus fui. Rud. 133 eodem illo die ubi viduli siex potitus. s. illo inseruit Flecheisenus metri cauSa). Men. 749 Eodem die illum vidi, quo ne ante hunc Hiem. Men. a156 Vis conclamari auction0m soro quo Her Diei Septimi Quo die scripsit Iambinum secutus mitschelius, qui die Gulielmus et 'aubmannus, quod quamquam rosius accedit ad iodicum scripturam quidem vel riuide BD, quid est C vix probabile videtur; nam qui substantivum Si neque unquam apud Plautum adiectivi munere fungitur Nid ΚienitZ,

de qui apud priscos scriptores Latinos rusti in Annal.

philol. suppl. X. 1879 pp. 28 et 540 Pseud. 1173 quotumo die x Sictione pervenisti huc altero ad meridiem. Mil. 4b Sunt homines tu quos occidisti uno die. Sic cum Brixi legendum

yQuem admodum in iambico senario Romani veteres verborum accentum

13쪽

videtur. Cf. Langen. l. c. p. 243 qui salsam esse demonstrat Bitschelii conjecturam, Sunt homines quos tu occidisti una uno die una deest in codd, quos tu libri cum ), quam receperunt Lorengius et Flecheisenus Brixi transpositionem silentio probat Bitschelius opusc. II, 649 et Ribbeckius in editione sua, ita tamen ut hic pro homines scribat omnes'. Cas. V. 1, 5 unquam ecastor ullo die risi adaeque. oen. 848 suo festo die Aul. 380 festo die si quid prodegeris, Profesto egere liceat. Epid. 639nutali dies. seud 234. Mittam hodio huic suo die natali malam

rem magnam et maturam. Poen. 49 die bono Aphrodisiis.

Generis seminini dies his locis ost Pseud. 301 Emito die caeca hercle olivom, id vendit oeulata die ibid. 27 quod tibi promisit quaque id promisit diei nihil autem discrepat a die

masculine Surpato.

Nunc venio ad quattuor locos, ubi localis' adjectivi sorina

cum vocabulo die coniuncta St.

Most. 881 oc die erastini quom herus resciverit di crastini CDF, die crastini Ritschelius Pyladem secutus. Vid quoque Loren-Zium ad h. l. et ad 956. Mon. 1156 quo die die septimi γ septimi B septimi DC. Men. 115 Auctio fiet Menaechmi mane sane septimi sic omnes libri). Pers. 260 ibi mercatum dixit die esse septim ti septimei BCD, septimi FZ), quod Lachmannus tetigit in Lucr. p. 98. Vid. uehne I, 3 12. Alteram illam sormam

localem in e exeuntem, cujus exempla affert Gess. X, 24 1 sqq. et Macrob. I, 4 apud Plautum iam non invenimus, β nisi sorte in Pers. 260 vestigia eius servata existimes. Notandum autem videtur die habere extremam syllabum longam, propterea qu0d veteres etiam diequinti pro adverbio copulate dixisse secunda syllaba correpta Gellius tradit. Pertinent huc quoque adverbia illa, quae ex tali vocabulorum copulatione prosecta Sunt, velut

)Frustra se torsit IVeisius, cum has esse genetivi formas demonstrare

conaretur. Vid Bartim de as. p 20 sqq. nause ad Reisii 36 adnot. 541. Orasen I, II b. 775. II, 855 ischr. XVI, 304. Me e I, 62, 1. Vid Brix ad h. l. )Pomponius antiquissimus est scriptor, apud quem haec forma reperitur. fidie quarte affert Gellius D ex ejus Atellanis, die quarte si .

p. 606. b. Deinde temporis spatium intra quod aliquid μ δε- signatur. Quod quum fit praepositiones aut ponuntur aut id quod

rarius est omittuntur.

Omittuntur Most. 238 Nam neque ede quicquam neque bibos apud me his decem diebus.' Poen. 120T Velim ... dixerit Nos lare invito domino nostro diebus paucis liberas.' Aul. 70 Decio die uno saepe extrudit aedibus Pers. 26 Diu quod bene erat, die uno absolvam. Pers. 3 Quos continuo tibi reponamhoo risio aut quadriduo. Sed fortasse cum Lachmanno hoc loco scribendum est in triduo aut quadriduo hoc in hoc triduo libri),

cum vocabula triduum, quadriduum etc. reliqui loci cum , In μpraepositione Sint coniuncta.

Praepositiones ponuntur his locis Capt. 168 nam illum confido domum In his diebus me reconciliassere. rvc. 643 Ego saxo dicat me in diebus pauculis Crudum virum esse. Pseud. 316 ego in hoc triduo . . . evolvam id argentum tibi. sin 764 ni in quadriduo balienarit, quo ex argentum acceperit, ubi salsa est lectio vulgata quo abs te'. id. ampmannum dera praep. p. 14 et Hermannum in Censura libri ampmanni. Uno tantum versu Mil. 855 Ea saepe deciens complebatur ε)

in die simplicem ablativum die exhibent libri. At deest

syllaba versui, quare suo iure Ritschelius inseruit praes. In Scaligerum secutus, id quod etiam Flecheisenus probavit Perversum esse quod voluit Bothius de die intellegetur infra, ubi de praep. De agendum erit. Reliquis locis ablativus die μattributione carens adsciscit praep. Ιn', ita tamen ut ubique

tempus intra quod aliquid fit indicetur Men. 894 Qui sospitabo Sic R. pro librorum suspirabo', quod plane non intelligitur

Corssen I, 75. 775. II, 855. 3Madvis Gr g 276 anm. b. Sic scribendum esse monet Mecheisenus Nov. annal. vol. 101 a. 8703 p. 76. Recte autem vocabula triduum etc. hoc loco subiunguntur, quae ex numerali cum substantivo coniuncto orta sunt.' compleuatur C. completiaturi.

14쪽

plus sescentoso die ἡ in die C, errore librariorum in dies' D). Stich. 01 Quaen eapse deciens in die mutat locum. Aut seg. 3.3 Ego ecfodiebam denos in die' scrobes. Unus Versus Mil. 861 repugnat, ubi libri praebent, Fugiam hercle aliquo atque hoc in die extollam malum. At melius res se habet, si cum Camerario legimus in diem'. h Vid. Ritscholium ad h. l. c. Denique tempus unde aliquid incipit indicatur. Semper

autem praepositione ponuntur, sive accedit attributio sive non

accedit. Poen. 00 Omnis extollo ea hoc die in alium diem. Pers. 79 Bonus volo iam e hoc die esse. sin. 82b ad amicam do die otare.

Ad noctis tempus indicandum lautus duabus Drmis usus

est nocte et noctu'. Ablativus nocte eadem ratione usurpatur qua apud posteriores aetatis Scriptores. Ε numero Xemplorum permagno affero haec Men. 22

Nisi quo nocte hac exmigrasti Cap. 12 Rud. 344. Confractast, mi Trachalio, hac nocte navis nobis. 362. Merc. 370.

Curc. 247 260. Hac nocte in somnis ViSus Sum tuerier . . .

Aesculapium, ubi visus sum viderier defendit ampmannus de Ab praep. p. 27, collato versu 2b Rud similiter corrupto. Merc. 102 Ea nocte mecum illa hospitis iussu fuit Amph. 32

qua nocte ad me venisti, eadem abis. Rud. 84 tempestatem . . . Neptunus no . . nocte hac misit proa ima ibid. 561 596 1307.

Merc. 227. Capt. 717 Quid tu una nocte postulavisti et die . . . hominem . . . e perdocere Amph. 514 Media nocte heri venisti, nunc abis hocin placet Sic Flecheisen. p. crit. p. 18; Heri venisti media nocte libri et R. Cist. 10 Compressit Virginem . . .

In editione Ritschelii a. 188l p. 95. Nid. Non. p. 25, b libri cum

transpositione vocabulorum in die denos M. )Apparet in die M idem valere atque uno die', quod est in Aul. 70Pers. 265. De notione ac vi harum praepositionum infra disputabimus.

in tenebris, multa nocte, in via Poen. 926 veteres editores scripserunt: Nam et hoc nocte consulendum, quod modo concreditumst, quod exhibent B O. Recentiorcs ei restituerunt docto id quod iam Gulielmus coniecerat. Alterum illum ablativum noctu, i qui postea in adverbium abiit, apud Plautum casus naturam nondum plane abieciSse apparet ex his: Mil. 381 somnium, quod noctu hac somniavi nocte A, noctu reliqui omnes et R). mph. 412 Nam noctu hac solutast navis nostra e portu Persico ibid. 27 Credo ego hac noctu Nocturnum obdormivisse ebrium ib. 404 Non hac noctu nostra naris huc . . venit Sic scribendum est secundum praeceptum Spengelii de nonne particula' p. 4. Trin. 869. Hercle opinor mi advenienti hae noctu agitandumst vigilias Amph. 731 hac noctu in portum

advecti UmUS.

De noctu's nude posito alio loco dicendum est. Exempla collegit Ebrardus p. 609.

Ex exemplis, quae collegimus, apparet usum duarum sormarum nocte' et noctu apud Plautum esse hunc, ut nocte' adsciscat attributa cuiusvis generis, nunquam autem simplici efferatur ablativo; noctu nullam adsumat attributionem, nisi pronomen hac'. ' Cum praepositionibus sola nocte sorma coniungitur, velut Rud. 898 de nocte qui abiit piscatum ad mare. Rud 9 15 de nocte multa impigreque exurrexi Asiae praepositiones

non aecedunt. )CL Orssen I, 23 sq. HI, 458 lueeheler p. 62. DCum vocabulo noctu non conserendum est diu', quod ubique Significat lange', nusquam amaageμ. Merc. 862 cum libris scribendum est neque . . 0ctu neque dius'. Parum firma sunt argumenta, quae R. de forma diud affert n. Pl. Exc. p. 85 id. brar p. 609. yApud alios eiusdem aetatis scriptores alia quoque adiectiva accedere velut futura ficoncubia exemplis demonstrat et X, 24 Maerob. I, 4. Vid. brar p. 609.

15쪽

.Hora bis legimus Pseud. 1302 Credo equidem potis esse te, Scelus, Massici mentis uberrumos quattuor Fructus ebibere in una hora. Mil. 21 Cui bini custodes semper tot/s horis occubant. ἡHiems semel exstat Mil. 688 e algeas hac hieme.

ἡVer haesisSμ auctumnus plane desunt. ἡ Mane Vel mani', et Vespere vel Vesperi naturam RSUS plane abiecerunt, quare melius in adverbioriun numerum reseruntur.

In Most 579 Redito huc circiter meridie pro ablativo rectius restituitur accusativus, praesertim cum M in fine versus apparere in cisistetur Ritschelius. Hae fere sunt notiones proprie temporales, quibus Plautus usus est. Nunc dicendum est de iis nominibus, quae proprie non tempus, sed rem vel actionem significant, ponuntur autem ad tempus, quo res lacta est, indicandum.

a. Lux, diluculum, crepusculum, Sol aurora tenebrae. Ablativo ) luci Plautus temporali significatione usus est

Cum attributione coniunctus est bis. Aul. 74 Luci claro deripiamu aurum matronis palam; sic enim recte e Nonio p. 210,7)TeScripsit Goellerus pro luce clara quod inest in BD EI Z. Vid. Non. ubi exempla adscripta sunt alia, quibus vocabulum, im pro die positum apud vete es esse generis maSculini

demonstratur Sic quoque Amph. 16 Nonno idem hoc luci

)Accedo iis, qui luci ablativum esse censent. Vid Druesse l. l. p. 829 Sq. quamquam facile dubitaveris utrum ad locativum an ad ablativum sit referendum. Cf. Corssen I, 777. Bueeheler p. 62. Ebrard p. 607. Κueh/ter I, 178. yyCf. Macrob. I, 1. 117. Ruddimann p. 4 not. 20. Berghius P. 147. Κuehne I, 179 in eisius ad Cist. II, 1. 8.

p. 203, 27 ἡhoc lucis D FAE; hoc cum luci esse coniungendum existim contra ruterum, qui hoc adverbium esse putat pro huc'. s. uecheler de decl. p. 62. Bergiuus Beliraege p. 149. ueline I, 178. brardi 607. t ne ii quidem recte censere videntur, qui cum indemanno hoc accusativum cum mittere coniungunt, velut and Τurs III, p. 92 et Holigo I, 23 et Flecheisenus Exerc. r. p. 12, quibus nuper acceSSit Ussingius.' Lucu autem ne quis scribat cum Meursio monet Flochoisonus l. l. Vide Benileianam quoque adaer. Adelph. V, 3, 5 notam. δ)Nudo ablativo effertur Men. 100 O facinus indignum . . .erum meum . . . Luci derupier in via luci i. e. am helle lichion Tage Cas. IV, 2 7 a1ndem ut veniamus luci. Duobus locis cum praepositione Cum' conjungitur Cist. II,

1, 58. Post autem cum primo ci cra . . . . mb OCCidero. Merc. 255. Ad portum hinc abii mane cum luci semul. sic Camerarium secutus RitSchelius, quum metrum postulet, luce'

Pauca inveniuntur reliquorum Vocabulorum Xempla.

Amph. 37 priMulo diluculo ε abiisti ad legiones ib. 743 abs te abii hinc hodie cum diluculo Cas prol. 40 Cum conspicatus est primulo crepusculo. Aul. 565 Quin exta inspicere in sole vel vivo. licet sic rugmanus p. 42 in sole e vivo D).Poen. 217. Nam nos usque ab aurora ad hoc quod dieis . . nunquam concessamus avari. Pseud. 981 Credo in tenebris

)Sic uellerus p. 350 hunc versum scripsit, quem sequuntur Oetatus et LoewiuS. 3)Non recte igitur Holide p. 104: hoc est accusativus pendens a mittere. )Quod Avehnem I, p. 179. Anm. dicit veteres antiquissimis temporibus dixisse lueu pro luci', comparato loco erentii et Varr. L. L. 5, p. 99, ubi tamen ex coniectura demum lucu', cui id persuaserit spero esse nullum. Prorsus inepti autem ii videntur, qui luci esse genetivum pendentem ex .hoc vel claro contendunt, velut Sannus de pron. l. d. p. 88 sqq. -)Cf. Cens de die natat cap. 24. scit agno.

16쪽

16 conspicatus si sis me, apstineas manum Cist. 10 compressit virginem adulescentulus . . in tenebris multa nocte, In via. Asin 685 redit huc conticinio. Sic recte mischinus. Quamquam nim optimi libri exhibent conticinno satis miro consensu, quod bis ex hoc versu asser Varro L. L. VI, bd p. 1υUed pengel), tamen Ussingium, qui hanc libb. lectionem probat, neminem secuturum esse existimo, quoniam conticinnum omnino intellegi nequit et frequentissime traditur conticinium'. 3 Locos collegerunt Goetrius et LoeWius asin praes. p. XXV. b. de dierum sestorum nominibus. Legem latini sermonis, ut in temporibus indicandis nomina ludorum et dierum festorum omissis praepositionibus ponantur etiam in usum lautinum cadere ex his exemplis telligitur: Pers. 436 citius Fugiunt, quam ex porta ludis quom missust lepus rectius ortass cum sanno Anal. p. 20 scribitur lupus Cas. pr. 2 Ratione utuntur. Lu 3poscunt neminem. oen. 1291 qui cortinam ludis si circum serunt. R. 497 Tum tu igitur die bono Aphrodisiis Addices tuam mihi morotricem muscu m bono intachelius Nov. exc. p. 4), rectius laris88 Luchsius

ἡbono hoc Hennae es. VIII, a 1874 p. 105 si ibid. 7b sq. Mitte ad 0. si audes, hodie Adelphasium tuam re festo e lebri nobilique Aphrodisiis Nil 690 Dicat da mihi, vir, eatendis meam qui matrem unorom. Stich. 60 Vos meministis quotcalendis petere demensum cibum Mil. 691 a quod dem quinquatribus Praecantrici. Iul. r. 36 Qui illam stupravit noctu, Cereris rigiliis ibid. 79 Mo mo iniuriam fecisse filiae sateor tuas Cereris igiliis; ib. 797 Nud ego avum sera iam ut esses filiai nuptiis, ubi rustra Acidalius contra fidem codicum defendit vulgatam aetat sua lectionem , in filiae nuptiis M. Do his nihil habeo quod addam.

)Simile est gallicinium cs. Cens de die natat cap. 24, 2 conticinium, eum galli conticuerunt.

Si tempore belli aliquid factum esse Plautus voluit indicare, aut localem formam duelli i posuit, ita tamen ut ubique coniuncta sit cum .domi', velut Capi prol. 68 valete, iudices iustissumi, domi duellique duellatores optimi. sin. 559 quae domi duellique male fecisti omisso domi' duellum' non habet temporalem significationem, nam quod Τruc. 483 libri BCD exhibent Manibus duellis praedicare soleo ego haud sermonibus, rectius cumGronovi rescribendum censeo duella', quod iure Spengelius et Schoellius receperunt quum desideretur verbi praedicandi obiectum; magna in duellis proposuit uechelerus: aut abi livum bello cum praepositione In coniunctum usurpavit, velut Capt. 2 ut fit in bello. Non plus valet exemplum, quod eisius profert in exico Plaut. s. v. belli Epid. 438 Virtuto olli armatus promerui, ubi belli genetivus pendet ex voce Virtute μ. Casu autem actum esse videtur, ut ad bello ablativum nunquam accedant attributiones. Quod vero posteriores valde frequentarunt domi militiaeque apud Plautum non invenitur.' Alia bellandi vocabula ubique cum In praep. sunt coniuncta Men. 186 In eo uterque proelio potabimus Pseud. 1170 in pugna. ἡ Pax vocabulum semel notionem temporalem induit Amph. prol. 32 Propter pace advenio et pacem ad vos sero. Sic cum Ritscheli legendum videtur. At cf. Ritsch ad h. l. et quae adnotavimus p. 8. Ol. 1. Domi de tempore non dicitur nisi duobus illis locis Capt. 68 et Asin. 559 supra allatis.

)-bolli non de tempore dicitur; duelli etiam Varr. L. L. b. 10. 73. GL Langetis de duelli vocabuli origine et satis p. 14. Epid. 443 Nam strenuiori deterior si praedicat Suas pugna duellis, illae fiunt sordidae, duellis abi instrumenti est. )Vid. Draegre p. 30. Primum occurrit apud Enn. Iphig. lagm. 4. v. 257 neque domi nunc nos nec militiae sumus, et Ter Ad ΙΙΙ 4. 49 una semper militiae et domi fuimus is oerbis p. 18. .Pace' etiam Cic. acad. 2. 1. Rectius fortasse abi instrumentalis statuendus est Rud. 698 nos ut hanc tua pace aram opsidere Sinas vertemit deiner Erlaubnis .

17쪽

ἡ Vita ubique cum In praep. coniungitur Most. 22b Atque illum amatorem tibi proprium futurum in vita Merc. 471 quid mist in ita boni Amph. 633 Satin parva res est voluptatum in ita atque in aetate agunda. . Aetas quum attributionem assumit, praep. In promiscue ponitur et omittitur. Omittitur in his Amph. 1032 Quia sene tu aetate a me nunc mendicas malum. Sic uellerus p. 44, aetated Bitschelius Nov. exc. p. 63 74 scribere voluit, in aetate' Camerarius. Trin. 43 Hic ille est, senecta aetate qui lactust puer. Aul. 253 Quem senecta aetate ludos facias Cas. ΙΙ. 3, 26. IL3, 3. Merc. 985 Nam si istuc tuus sit, senecta aetate scortari patres Trin. 1090 disperii miser Propter eosdem, quorum cauSafui hac aetate exercitus; hoc aetate Nonius p. 192, cui ne quis nimiam habeat fidem monet Ritschelius Trin. praef. LXXXIV;-hoc aetatis defendit Bergh. eitr. p. 149. Most. 1148 Sapere ratae aetate oportet, qui sunt capite candido Merc. 982 emperare ista ted aetate his decebat noxiis Bacch. 15 Ne istac me aetate sectarere gratiis i)Adduntur praepositiones in his Men. 39 sq. qui saepe aetate in sua Perdidit civem innocentem salso testimonio Poen. 228 mulieres Quae noctes diesque omni in aetate semper Ornantur. Rud. 1235 in aetate hominum plurimae Fiunt transennae Amph. 633 in aetate agunda ib. 63 ita quoique est in aetate hominum comparatum ' ib. 938 Nam in hominum aetate multa eveniunt huiusmodi. Quum autem deest attributio, ubique praepositio ponitur. Trin. 46 Utrumque, Lesbonice, in aetate hau bonumst. b. 24 Amicum castigare . . . in aetate utile. Ubi simplex ablativus legitur, β non 'am tempus quam

'respexit hunc versum Charisius p. 80. Cf. Heman Elem. p. 297 Spenget, Reso vorschlaege p. 240. )Merc. 984 recte legitur aetatem aliam aliud tactum condecet aetatsaliam CD, recte reliqui libri Bacch. 166. Edepol secisti furtum in aetatem malum in aetate solus cod. 3.

instrumentum significatur, velut uost. 201 aetate hoc caput colorem mutavit Most. 196 te ille deseret aetate et satietate, ubi perversum est quod voluit caliger aetate ex satietate'; Merc. 21 autem cum Luctato cf. Merc. ed Goetz legendum censeo Bonae hercle te frugi arbitror, iam inde a matura aetate Quom facere officium scis tuum, mulier pro librorum scriptura harbitror Lmatura iam inde aetate', quum tempus a quo quid fit nusquam solo ablativo significetur. ἡ Senecta et adulescentia', quum attributionem non assumant, ubique cum In praep. coniunguntur. Mil. 62 Eam pudet tibi me in senecta obicere sollicitudinem. Most. 21 Dum tibi nunc haec aetatulast, in senecta male quaerere Amph. 1031Prodigum te fuisse oportet olim in adulescentia. Pseud. 437. Bacch. 410. Epid. 387 392 449 445. Senectus et iuventus' de tempore non usurpantur. Cum Ab praepositione adulescentia' coniunctum estorin. 301 Semper ego usque ad hanc aetatem ab ineisnte adulescentia uis servivi servitutem imperiis praedictis, pater. Saepius tamen pro nomine abstracto adhibetur concretum puer'. Capt. 544 Tu usque a puero servitutem Servivisti in Alide. b. 991 is mecum a puero puer . . educatuSDUSque ad adulescentiam ib. 645 Philocrates . . . amicus fuit mihi a puero puer. Stich. 17 Quia iam a pausillo puero ridiculus fui.

Merc. 90 qui olim a puero parvulo Mihi paedagogus fuerat a L m. BCD'. Sic etiam Capt. 71 quicum una E puero

aetatem exegeram cum Flecheiseno Scribendum puto, nam alacilo mitti potuit.

e. De substantivis verbalibus et ablativis qui dicuntur absolutiS.

Ad substantiva verbalia in us exeuntia aut adiectivum aut pronomen poSSessivum aut nominis genetivus accedit ' Duo exempla inveni, ubi per se patet tempus significari: Most. 381 Sicut ingo adventu patris nunc quaero, quid daciam miser.

' arbitro a matura iam inde aetate etc. coniecerat Ritschelius. 'Vid. Halm ad Cic. pro lemmanti cap. 8. 2.

18쪽

Amph. 657 os ... primo eoetu vicimus. Reliqua exempla omnia

aliter interpretanda sunt, velut Cist. II. 1. 50 nisi pedat tertio omnis afflixero. Trin. 16 inconsultu meo Aedis venalis hasce inscribit litteris. b. 1140 Is mille nummum se aureum eo

dat tibi serre . . . Ribat. i. Ablatinus nominis coniunctus est:

a Cum participio pers a SS. d. 581 ibi ego nunquam credam quicquam nisi si accepto pignore. Pseud. 1029 Ne apta praeda capti praedones suant. Bacch. 1070 urbe apta. b. T capto Ilio Men. 469 allam ad phrygionem seri confecto prandio vinoque expoto parasito excluso Merc. 92 his sic confectis Pseud. 1033 conligatis vasis. Amph. 366 ompositis mendaciis Pers. 243 fide data credamus. Stich. 81 decurso aetatis spatio Aul. 79 Nunc defaecato demum

animo egredior domo Men. 989 ne sero veniam depugnato proelio. Men. 470 nino e 'oto Cist. I, 3 14 decumo post mense exacto . .

peperit filiam Trin. 702 deseras . . amicos factis nuptiis Amph. 390 non loquar nisi pace facta. Amph. 968 re disina faeta Pseud. 126990Stquam opu . . perpetravi fugatis . . hostibus Amph. 188. Pers. 753. Truc. 76. Trin. 592 regesta. 1182. Stich. 402.411.507. Amph. 6bb. 644 laude parta Capt. 82 rebus prolatis. Pers. 753 pacibus perfectis Cist. I, 1. 6 omnibus relictis rebus. Τruc. 236. seud. 296 a mensa surgunt saturata cute ters. 753 hostibus ictis. Accedunt illi loci ubi ablativus pari pers pass. inVenitur

omisso nomine.

Pers. 60 in proelium Vide ut ingrediare auspicato. Merc. 135 sortito id optigit. oen. 788 eonsulto hoc sactumst. Rud. 1196 improris filiam inveni meam. Amph. 6b Certe enim me

illi exspectatum optato Venturum Scio. ) )Aliter de his abi iudicavit Dard p. 96 sq. Similiter etiam

gerundium et gerundivum pari fui pass. in ablativis absolutis a veteribus scriptoribus usurpatur, ita tamen ut semper notionem habeant praesentis. Videtolire I, 1l en Melasmbom de gerundio p. 130, qui exempla affert Catonis libris sumpta alautus semel tantum gerundi usus est: Men. 882

Amph. 998 vobis inspectantibus Amph. 848 me lubente Men. 272. Stich. 474. Curc. 665. Truc. 361. Mil. 144 sene sciente hoc feci. bb me sciente Asin. 853silio sciente Poen. 322 vigilante Venere. Amph. 251 orientibus Telebois.

Bacch. 33 qui praesente id aurum . . . datumst Populo praesente Pseud. 126 pube praesenti in contione Asin. 455 tibi ero praesente red lam Bud. 113. Most. 1164 mepraesente amato Cure. 712 me ipso praesente et Lycone tarpegita. b. 14. Bacch. 483. Amph. 749. Curc. 434 te praesente Stich. 538. Ost. 564 illo praesente Bacch. 301 illis praesemitibus. Sin. 647 praesente hoc. Cas. 19. Bacch. 26 eo praesente Curc. 11 quo praes te 3Αblativus singularis praesente i cum ablativo plur nominis coniunctus apud Plautum non invenitur, neque recte Nonius p. 76, 14, ubi narrat veteres Scriptores praesente nobis' diXi88 pro praesentibus nobis', exemplum ex Amphitruone sumptum affert nec nobis praesente aliquis quisquam nisi Servus. Quae verba manifestum est spectare ad Amph. 400 Nec nobis praeter med alius quisquamst servos Sosia. Vid. Joh. Schroederde fragmentis Amphitruonis lautinae 2.

Men. 968 ero absente Trin. 167 me apsente atque insciente.

Mil. 866. mph. 811. Stich. 525. Men. 627 492. Most. 1016. Epid. 62. Aul. 98. Cist. I. 1. 110. rvc. 383. Amph. 26

te absente Most. 1139. Asin. 583 ese absente Stich. 131 illis absentibuS. 2. sinisso participio ubi nominis subst pron. coniunctus est:

ah Cum substanti Vo. Trin. r. 13 rem paternam me adiutrice perdidit. 1161 te advocato atque arbitro citich. 603 non me quidem faciet auctore.

Lumbi sedendo mi oculi spectando dolent, Manendo medicum, dum se ex opere recipiat Epid. 44 et Pers. 5, quos affert mitre ablativi sunt in

strumentales.

19쪽

Pers. 580 hoc emptore. 59 me impulsore aut istice Most. 916 me suasore atque impulsore. Curc. 434 te interprete. Men. 859

sensim osse ni dedolabo sic BC Da Ossum fini Oronorius, Osse tenus N. M Cum adiecti Vo.

Pseud. 23 re a orsa Trin. 446 bonis tuis rebus meas res inrides malas Most 563 natus dis inimicis omnibus. Mil. 314 deis inimicis atque iratis Pers. 754 integro exercitu et praesidiis.

Capt. 739 te invito Amph. 663 me inrito. Rud. 712. Epid. 585

hae invita. sin. 22 illa visa. rvc. T re placida atque Otiosa. Trin. 376 tua re salva. rvc. 630 ventre satro Mil. 321 Mirumst lolio victitare te tam ili tritico uost. 230 me vivo Stich. 132. Bacch. 419. Did 203 optuma Vos video opportunitate ambo advenire. rin. 484 Cena hae annona est sine sacris hereditas. Vid. Ritsch. Parerg. p. 353, qui ad caritatem annonae, quae Videtur per omne belli Punici tempus gravissima fuisse, haec spectare putat.

pari cognoscitur ex his: Trin. 344 in rebus advorsis Capt. 202 in re mala. Trin. 10 in re satra Capt. 406 rebus in dubiis. Trin. 609 in re perdita. mph. 249 in re praesenti. seud. 1021 in re secunda. oen. 524 in re placida atque interfectis hostibus. Mil. 393 Satin sadem in rigilanti expetunt, quae in somnis Visa

memoras in vigilantio teste ilachelio, quod receperunt Flecheisenus et Lorenetius, vigilantis B l. Gepperi Stud Plaut. II, 14 etiam ino praepositionem deesse testatur, quod probant

Ribbochius et Langenu p. 2. Sed exempla iam satis multa sunt allata. Nunc ad leges quas sequitur Plautus in indicando tempore constituendas adeamus. I. Primum ablativo significatur certum quoddam temporis momentum vel punctum, quo res aliqua vel actio fit. Quo in describendo lautus hanc legem videtur Secutus esse. Solet praepositionem In ponere, quum attributio deest, si ad tempus definiendum usurpat notionem proprie temporalem velut in tempore, in die, in nocte si utitur notione translate temporali, aut ablativum cum In praep. coniunctum Onit,

velut in solo, in tenebris, in bello, aut casum qui dicitur localem, ut duelli, domi. Unus versus Amph. pr. 32 repugnat pace advenio', quem quidem a lauto abiudicandum esse iam supra

vidimus i Quum vero adiectivum vel numerale vel pronomen vel genetivus nominis adiungitur,' plerumque praepositionem omittit, sive notiones proprie temporale Sunt iVe non Sunt, velut tempestate saeva tempore Suo, ad Vors tempore, quinto anno quoque, decumo anno post illo die, esto die, caeca die, hac nocte, multa nocte, hac noctu, totis horis, hac hieme, primo luci, o proelio, Senecta aetate. Additur tamen praepositio In μnonnunquam etiam iis vocabulis, a quibus abesse solet. Neque

tamen graviorem quandam vim in his efficit addita praepositio, sicut grammaticis quibusdam visum est, sed saepe vel perspicuitatis causa in aetate sua, in aetate hominum vel propter numerum orationis addita est ullo in saeculo, in una hora). la aliis quidem intelligitur temporis condicio, non tempus ipsum Velut , in ipso tempore 'II. Deinde ablativo describitur temporis spatium intra quod aliquid sit. Huius autem usus duplex est. Aut indicatur temporis spatium ita, ut actionem aliquam per totum illud spatium continuari significetur velut Bacch. 6 viginti annis . . abfuit Most 505

anno Vix possum eloqui i. e. auchwenn ita das gange Jahr spretae,so hanesich die unde doch nichi erasilen); aut indicatur ita,

IConticinium sequitur legem notionum proprie temporalium, quum usitata alicujus noctis partis significatio facta sit. Vid. Cens. 24, 2. His similia sunt, in quibus relativa sententia sequitur, velut Truc 393 anno dum, Amph. prol. 1 anno cum fide, quae supra disputavimus. )De hac re acute iam ritrius ad Sall. Cat. 48, 5 disputavit. Vide etiam Draegeres p. 487. De Abi temporis concurriri viellac mi derPraeposition In , os inne sic davo guonterscheiden Similiter ueh-nas p. 181 et Zumpi ad Cic. Verr V, 47, 124, qui rem bene perspexerunt.')Μlae halucinatur Nonius II, 30: Quotiens, inquit, per accusativum annos vel dies loquimur, iuges annos vel dies significamus, quoties per ablativum intervallum interiectis aliquibus annis vel diebus. Vid. Mase, Voriesunge g 398-400 d. Peter Prosecta autem est, ni fallor, haec Ioquendi ratio ex neglegentiore sermone vulgari.

20쪽

modis fieri potest. Aut ita denotatur temporis spatium, ut quo momento actio fiat nihil intorsit, dummodo intra eius fines fiat, ubi nos dicimus.In vel Innectatb'. Quod si fit, promiscue praepositiones ponuntur aut omittuntur. Sin autem rem vel actionem intra aliquod temporis spatium iterum ac saepius factam esse dicitur, praepositio In potius ponitur quam omittitur quare tum adhibetur, quum numeralia adverbia vel similia praecedunt ter in anno, deciens in die, denos in die, saepe aetate in sua solius ablativi unum tantum exemplum exstat Aul. 70 decies die uno. Sin autem significatur temporis spatium, intra quod fiat actio aliqua, quae est futura, saepius praepositio ponitur quam omittitur. Exempla praesto sunt haec. ers. 3T in hoc triduo tibi reponam. Capt. 168 illum confido domum in his diebus me reconciliassere Pseud. 316 in hoc triduo evolvam. Asin. 764 in quadriduo abalienarii; bis tantum praepositio deest, Poen. 872 his duobus

mensibus volucres alae tibi erunt. era. 504 Neque istoc redire his octo possum mensibus Pers. 37 rectius in triduo aut quadris duo legendum esse iam supra monuimus. Altera huius usus ratio est ea, quum temporis spatium, intra quod facta sit actio quae praeterierit, ita indicatur, ut temporis spatium iam praeteritum esse significetur.' Quod si fit et attributio et praepositio desunt. Exempla apud lautum exstant duo Amph. prol. 91 etiam . . . anno . . . Venit Sc. Juppiter. rvc. 393 uxorem uo habebat anno. De altera eiusdem significationis structura praepositione Gante'

aucta id. . , Ol. 3.

III. Denique ablativo indicatur tempus, ex quo quid esse incipit. Quod ut describeret nusquam Plautus solo ablativo usus est, sed Semper ablativus pendet ex praepositionibus ab ex de, de quibus deinceps dicendum St. Ac primum quidem de Ab dicemus. Duplex est huius praepositionis ratio. Nam primum designatur temporis certum initium,

a quo aliquid esse vel fieri incipiat, velut oen. 18. Iam ab

re reperiisse meae. Bacch. 1001. Men. prol. 1. Most. 824 primo Saepe additur vocabulum inde'. Merc. 521 a matura ιam inde aetate. Bacch. 120 iam inde ab adulescentia. Deinde etiam sic usurpatur praep. Ab, ut non initium temporis solum indicetur, sed simul totum insequens spatium rem occupare significetur ut fit rin. 305 inde ab ineunte aetate depugnat Suo cum animo. Sae ssime etiam terminus usque ad quem procedat actio additur, velut Most 534 a mane ad noctem usque Amph. 253 a mane usque ad vesperum. Trin. 301 usque ad hanc aetatem ab ineunte adulescentia. Mil. 1079 vivunt ab saeclo ad saeclum. Aetatis hominum tempora etiam describuntur nominibus personae Stich. 175 a pausillo puero Merc. 90 a puero parvolo Capt. 991 a puero . . usque ad adulescentiam. Additum vocabulum usque vel ad continuitatem vel ad finem quousque continuetur tempus, Spectat: oen. 21 usque ab aurora ad hoc quod dieist. Most. 34 a mane ad noctem usque. Sequitur praepositi hΕXμ. Etiam Ex praepositione significatur actionem aliquam certo quodam temporis momento proficisci, sive actionis solum mitium respicitur velut Pers. 79 Bonus volo iam eae hoc die esse Merc. 102 ex hac nocte ut lex teneat senes sive perpetuita ac continuitas, velut Asin. 764 in quadriduo . . quo examentum acceperit Pseud. 1190 senes Dicari sese in antiquo volunt. Si additur vocabulis proprie non tempora describentibus res ignificatur vel actio, quae ex alia procedat eamque accipiat, 1. e. Statim Sequatur, ita ut temporis nexu et ordine cohaereant. Stich. 421 Nunc hunc diem unum in illis multis miseretis Volo me eleutheria iam agere, h. e. post exantiatas miserias Bacch. 152Jam excessit mi aetas e magistorio tuo. Significat igitur sere

De praepositio temporis notionibus iuncta incipi quidem aliqvid e temporis momento indicat, verum etiam continuari ) Ab et Ex ita disserunt proprie, ut Ex progressionem de loco

Interlore, A progressionem de finibus significet. id Diomedes I, p. 104 duo quidem discrimen non semper apud lautum observatur