장음표시 사용
2쪽
n AbbatilMogilnensi,Domino suo obseruadissisalutem dc selicitatem optat.
Tatim ex eo tempore, quo singu larem
tuum animum,quem erga omnes litterarum cultores circumfers; pro tua
insigni humanitate ad mea restitue studia,prorsus iam tuc labentia, Reuereri Domne,conuertisti ardens quadam perpetuat testanda mea apudtegratitudinis explicandi erga testumammum meum incessit voluntas. non quod putarem te vltim in em referenda gratia,tua beneficia conferre unquam, apud te flatuisse; qui inuictam magnitudinem animi tui pecutus, liberalitate ne quavis expectatione ustius uetus,utriris; sed ut non abundesaltem ab qua exparte meam
obBrictam tuis beneficiis memoriam tibi declararem. Ecce Mero trindem primum mihi ad id faciendum aliqua e t oblata occasio . cum enim nunc inde cursu eius Iemporis, quod hic aquirendo medi-ε a
3쪽
ris mei rationem mecum inire atq; ideo in latissimos eorum campos,per compendium recognoscendos excurrerem; collegi quadam ex maxime eius praecipuo Theoremata artim ut ex illis recordationem aliorum mihi pararem; partim ut futuri mihi in medendo Uus aliquando, quaseracipuasigna essent; prasierti arcana,qua iis tenetur recodita fuis nodis,publica eorum,qui mecum in eodeuersarentur studiorum cursu,disce ione erent enodata ac definita. Quoniam uero in his meis fludiis ita sum uersatus;ut maximam illorum parte, tuis beneficiis acceptam referre debeam;ideo macillorum quabacumq; indicia tibi nunc ossero , ut
mea uoluntatis erga tuam beneuoletiam snt apud omnes interea argumentum nam quod reliquumta tempusectat, ione perpetuo augmento obseruatia mea erga te nubium erit Vale. Reuerendat. d.
4쪽
rri Edicina est in &m quidelii magni, ut 8 Plato author est in Phaedro in sanitatis η in D tuendar,si adsit; recuperandae, si absit.
α Eam in effecti uis esse putamus; illis tamen quae non e nouo aliquid exaedificant, sed testituunt deprauatum. 3 Subiectum illius est corpus humanum,quatenuS tamen salubre uel insalubre. Scopus autem sanitas. Prima uero principia ab experientia. ε Nec tamen hinc dicimus experientiam in medendo anis tecellere rationi. Imo praecipuos ex eius authoribus esse asserimus eos,qui propter usum rationis Rationales dicti sunt. 8 Vniuersam medicinam in agendo positam esse confitentes,contineri eam rerum naturalium, non naturalium, et Praeter naturam,cognitione defendimus.
s Res naturales uoco,quae ueI partes corporis humani sunt, ut Elementa, Spiritus Humores, Solida uel eiusdem partibus in sunt: ut Facultates et Temperies: uel a partibus proficiscuntur: ut Actiones. Io Elementum est pars minima compositi II Ea sunt quatuo Ignis, Aer, Aqua,Terra. xa Ex quibus secundum totam substantiam mixtis et transmutatis prodit mixtum. 23 Primae uero qualitates, quae illis in suo extremo excessit insunt, fiunt praecipuae causae illoru transmutationi
5쪽
,s Humores medrpore human b, secundum naturam qua tuor sunt tantia: Sanguis, Pituita, Bilis flaua ,& Nigra. 16 Solida sunt partes magis terrestres & seminares, ad se &alia continenda fabricatae ut OS, cartilago. 1 Ex his similares ad commeationem cum suis partibus dicuntur: contra instrumentari aer
18 Sic &actio omnis propria est similarium . 19 Ex partibus autem corporis quatuor sunt principes: ce
ao Et ab his,quaecumque est iacultas in animali, procedit. at Spiritum dicimus substantiam existentem in corpore tenuissimam, subtilissimaro, lucidam, leuemq; , ex stib- tiliori parte sanguinis & solidorum evaporatione genitam, ad deserendam uirtutem a partibus principatum obtinentibus, ad reliquas, ut edere actiones possint.
aa Et hic ut triplex est: Naturalis, Vitalis, Animalis: ita uiacem inter se permutationis isti habent, ut Naturalis sit materia uitalii uitalis animali. α3 Ad Vitalis Se Animalis generationem accedit ut materia Ambiens,qui tum per arterias in uniuersum diffusas, tum per instrumenta respirationis 'attrahitur ad cor; ad cerebrum uero per meatus olfactorias. a Τemperies est status mixti secundum calidum , frigidii , humidum, & siccum. as Temperies octo esse tantum dicimus; quatuor simplices,
quatuor complicatas. 26 Porro corpus humanum ex omnibus suis cognatis magis est temperatum.
a 7 Parte. autem eius, cum dicuntur esse talesl, ita reuera sunt, si ad se conserant uisu tr
6쪽
a8 Ex principibus frigidum est cerebrum realidi testes r cali.
dius hepati calidissimum cor. as Ex similaribus calida caro, calidior uena, calidissima a teria. Frigidissima ossa minus his: cartilagines, quas noaequant frigiditate ligamenta, nec ista nerui. 3o Inter haec omnia temperata cutis, maxime uero quae est
3i Ex contentis calidissimi spiritus;& horum praecipue uitales.
32 Ex humoribus calidissima flava bilis: haud ita sanguis rFrigidissima Melancholia, minus pituita : siccissima
melancholia, non tantopere bilis r humidissima pituita, quam humiditate non as sequitur sanguis. 33 Facultatem. Dispositionem es. naturalem ad perficiendum aliquem motum asserimus, 34 O uatuorq; istas esse compertum est: Generativam, Nutritiuam, Vitalem et Animalem. 33 Animalis cum tripleκ sit: Princeps, Sentiens, et Mointrix: Pr1cipisque sint tres species; imaginativa, Ratiocinatiua, et Memoratiua; ita de harum omnium loco deis cernimus, ut omnes hae commune principium et domicilium habeant ipsum cerebri corpus ; imaginatiua tamen in eius anteriori uentriculo , Ratiocinatiua iam edio, Memoratiua in posteriori magis resideat. Sic de Motiua & Sentiens toti quidem inest cerebro, magis tamen haec anteriori illustratur illa posteriori eius parte: ut earum Sentiens neruis magis utitur mollibus ;Motiua duris .
36 Vitalis cor sibi usurpat,&arterias,quae ab illo oriuntur:& ea cum sit duplex concupiscens & pulsans; 37 Haec per spiritus motu dilatationis & constrictionis su-
7쪽
sos tutam omnibus animalis partibus praestat actu, quibus prius inerat potentia: 38 Illa facultates principes & totum commouet ad aliquid fugiendum & appetendum. 39 Nutritiua in hepate residet, a natura ad conseruandum& augendum individuum parata. o Ad quod ibidem quatuor illos humores genitos ta demper uenas illinc ortas ad reliquum transmittit corpus. 43 Inesse tamen omnibus partibus attrahendi alimenti facultatem non dubitamus, qua mediante alimenti fit puniuersum distributio. a Habet autem Nutritiua alias sibi ministras quatuor; At trahentem, Retinentem, Concoquentem, & Expellentem: quarum Attrahens conuenientem materiam alimento appetit, Retinens ad tempus concoctioni debi tum continet, Expultrix protrudit excrementa, Conia cocti ix in substantiam conuenientem permutat.
3 Habent uero hae in uentriculo quasdam peculiariter sibi inseruientes partes; ut Attrahens uillos longitudinales, Retinens obliquos;Expellens transuersos, Conco strix siue chyli efficiens possidet occulta ipsius uentriculi formam. Generatricis locus est in testibusuemunus conseruare spe
s Porro ad generationem indiuidui asserimus concurrere necessario semen uiri & mulieris secundum omnes sui
partes permixtum , ut agenS et sanguinem uero me nis struum, ut patiens magi S.
6 Aetio est motus activus qui a facultate procedit; proinde tot sunt actiones quot iacultate1.
8쪽
47 Res non naturales sex tantum sta tui mus: Aerem, Cibum & Potum , Somnum & uigiliam, Motum &quietem, Inanitionem & repletionem, Animi per- rurbationes:easq; sic dici per modum intentionis se
48 Cum uelo in Aere potis si mum substanti quaIitas,&permixta considerentur: haec ex tribus precipue sumi asserimus; Solis propinquitate uertici nostro, Si- tu loci,& uentorum accessu. y Sed aer qui sit substaratia subtilis, inter cali dum, & filia gidum, humidum S siccum temperatus, idemque lucidus, nec pratiae alicuius qualitatis particeps, temperatis & sanis est saluberrimus:aegris uero couenit qui sit contrarius illorum morbo, ue usae morbi Sanitatem enim similibus conseruari, morbos per contraria remoueri in consesso est omnibus. so Ad aerem regiones, tempora anni, &constitutionem referentes, existimamus quareum clima esse temperatisismum; sa Ver a u tem calidum & h umidum absq; excessu; ac proi iride si ii bis.s a Constreim Miem calidam & siccam maxime exitio sam 13 Cibus&potus estina terimaJimenti. l P uus tutilan quae' estetam utra alimenti uehiculum. 3 Vinum uero consertim alit, praesertim meracum dul
9쪽
36 Cum autem in omni cibo maxime obseruanda sint
haec: suibstantia conueniens,qt,antitas, qualitas , asi iumendi ordo & tempus; asserimus sanis conuenire it Ium cibum,qui sit substantiae tenuis, facilis coctio. nis, respondens temperaturae & sapori sumentis, &si in eo assumendo mollia praecedant; siq; capiatur hora semis uel consuetudinis;nec ultra quam uis conis coctrix ferre possit. Secus de cibo aegrorum decernimus, debet enim is robori uirtutis illorum, morbi naturae,& causae,& m tui conuenire atq; ex aegrorum patientia metiendus est: proinde.
38 Virtute debiliori existente, cibus paulo copiosior est
3s Et febricitantes cibis frigidis & humidis alendi sunt.
εο Vt in morbis acutis & propius statum tenui uictu est utendum: in chronicis de longe ante statum pleniori. 61 Nec saporem aegrorum ullatenus negligendum putamus, sed iucundiora,licet sint deteriora, paulo melioribus, si ab illis respuantur, sunt anteferenda. 6a si ueto sanis bis in die sumendus est cibus, caenam copiosiorem debere esse prandio affirmamus. Q AEgri tamen uel in declinatione, uel longe ante exacerhationem,aut hora qua ad cibos sumendos sani uim bantur,cibum sumant, ut in febribus conclusis.
Motus corporis,quem nomine exercitationum dieut medici,praestat robur membrorum,ex peditos reddit spiritus ad mouendum, caloremq; naturalem auget, debito tamen tempore & mensura adhibitus.
Tempus uero illi commodissium m indicamus instan
10쪽
te hora cibi & urgente appetitu
εώ Mensuram, donec uires se aliquantulum grauariciis sten dant. 6 Quies autem immodica suffocat calorem. 68 Somnus est animalium facultatum, potissimum uero Sentientis & Mouentis quies, propter calorem naturalem in coquendis humoribus & acquireudo proprio alimento occupatum. Et quoniam in somno, tempus, duratio, forma decuisbitus & in somnia obseruanda sunt, iudicamus nocturnum post coenam duabus inchoatum horis omnium es. commodissimum; ut diurnum, & potissimum a prandio, exitiosum. 7o Durare uero somnus debet ad exitum concoctio
ri Decubitusque in eo primo in latus dextrum , deinde in sinistru m esse debet. et a Sed insomnia potissimum ea in obseruationem capidebent, quae nequeunt ad praecedentem meditationis statum reduci, quale illud erat, natare in piscina sanguinis: Vigiliae dissipant calorem naturalem,&fiunt causa cruditatum. 73 Repletionem dicimus ubi uel uasa supra debitum terminum extenduntur, uel uirtus copia alicuius gra
Vnde fieri repletionem a cibis & humoribus, cui siedubium p7s Omnem repletionem cum inanitio tollat, magis tamen plet horam tollit uenae sectio, tandem hirudines& cucurbitulae; cacochymiam uero medicamentum Purgans.