Theatrum capitolinum magnifico Iuliano institutum per Aureliu[m] Serenu[m] Monopolitanum ; et, De elephante carmen eiusdem

11쪽

e AD BERΤISSIMUM. DIVUM LEON EM -X PONT- MAXIMUM AVRELIL SERE NI MONOPOLIT ANs THEATRI CAPITOLINI LIBER PRIMUS INCIPITRdior egregios titulos: magnu* theatra Quod capitolina ppius Roman' ad arce Magnifico Medici istituit: ciuilib' armis: Onato eternum i & stabili sub foedere sumptonceptis Regina faue sanctissima nostris firgo benigna mihi plusq Berecyra thia mater' atus Apollo tuus neruos in carmina ducae lauiger sthereus succurat Ianus S alterdi Princeps urbis i magna est tutela Quiritum. tr bl s res agitur: nostris nec uiribus tquad fateor: sed uos puram defendite mentem ,, eptembri celebris crucis exaltatio mense

.u fulgetrcu libra dies iam noctib' squar, itumni octius pars est persectior annii

12쪽

impator Cosmes percre Constan

Cus Iulia

Theatria

THE ATRI CAPITOLINI '

Carpere cuni iuuat plenis pomaria ramis:

Tellus in toto foetus cum parturit orbe, inua ratione uiri certant id dicere plures Non leuiter ditisti: cr, prima exordia mundi Tuc deus instituit: tuc cum plena Omnia cernens Nutriret primos summa pietate parentes . Tunc superat, Cosran Heraclius induperator, Persarum regem : qui tot uastauerat Urbes Romani imperii : uictor tunc maximus il le Bi3antum ingreditur summo comitatus honore Purpureus curru Princeps inue eius de aureo τCui ibium in manibus crucis est uenerabile ligi uinuod sanctu abstulerat deuicto ex hoste tropi, MMagnificus medices tunc exaltatur in urbe, Conseruatorum solers prudentia fecit: Vt caperent magnum Capitolia celsa theatrum Congestu trabibus: tabulis r nitidisq; columnis:

in uod ter uiginti sex re complectitur ulnas In longii : late sed quinquaginta reportant: Dis quot quindenis ulnis jectatur in altum :Velamen uario panni distinguitur ostro: Sex quater hoc cingunt interi columnia quadri Et circui triplicem sunt octo sedilia partem :Pro mensa & scinis tabulatum suscipit unam, S rata pauimenti pietis ornata tapetis: Conas dis porte i' labylato quini coruscant

13쪽

LIBER PRIMO

Auratis pannis : magnis procurribus extant Hinc aliq bing: contra se respicientes, Dantur enim currus ludis puerilibus apti Scilicet ut procerum cantarent carmine laudes :Arcus epistiliis splendetitibus eminet omnis: Nant euro similis pictus color undit fulget, Fronte ergo a dextra retinent qua parte docatas Conseruatores qdes: hic cernere pictum Tu poteras sanum uera sed imagine uiuum Saturnum hospicio lita qui mente recepit, Q. uς capitolinas arces I arpeia Sabinis Prodidit: hic leuibus clypeis occisa uidetur, inuicquid enim illorum quaesiuitiqua teneret: Dum nitidis gemmis oneratam cerneret illam, Cuius Tarpeius mons est de nomine dictus. Cumq; Leone pilam i spectabas insuper arnum In mediis quadris: cum sursum lumina figis, More triumphalis dehinc ianua ponitur arcus tHaec latere a tquo pariter duo quadra figur-t, Romulus in primo teximias deponit opimas Acronis regis: manibus quem uicerat hostem,

Ad capitolinam quercum : sed gloria pauci. Rara uenit: namq; illum ex omni gente triupliuTres habuere uiri: Tolum mni Cossus opimis Exultat spoliis i Marcellus tertius illis Additur aduersus Boios dum mittitur hostes

Epistillia

lisianus Saturn i

Tarpeia, Sabim Monstat

14쪽

THEATRI CAPITOLINs

Quoru ductorem Gallum proprio ense trucidae duit Gil. MaXimus antistes puluillus Horatius hinc esti Uiisitio CVM yς diuinam faceret postemq; teneret:

Allatam nati mortem non fleuit acerbam:

Non fudit lachrymas: no palma a poste rem Ouie Perfecit sed sacra Ioui: templum i dicauit, Fluvius Conspicitur mediis supra Tyberinus in undis Xr ωR fatos geminos post hiic lupa nutrit alii no .cLuae sunt interius referam nunc limine primo :AEnea se se offert binis lupa & ipsa gc mellisco orta C m g O simul Orbe manus patet Isin ea contra: Conodi Ingentis truncam dicunt hanc esse Colossit inue pulchi si erexit Princeps sibi Comod ' olim Mic., e plane sapiens dicet mirabile quis': Illa pila ut longum remanens duraret in Luum: designaret prsclara insignia nostri Pontificis fuit hoc prς uisum in mente Deorum

P π ii Nunc uero ex parte Eoa ueniemus ad Austrum τεheaui cum RO Mani S mixta S celebremus Hetruseas

Hystorias quadro in primo quem suscipit axis

Cernitur Eneas : Troiς qui uenit ab Oris i Fatale in Latium cum fundamenta locauit Romani imperii: auxilio munitu S & armis Thuscorum: geritur non hoc sinenti mine diu utri

Praesidio ut Teucris gens Lydia ista faueret: Et populi gemini starent sub foedere certo sti

15쪽

Dum stolentinam gens Romula conderet urbem Cluserum sequitur Rex & Porsenna benignus Romanis: cernens facinus quod Mutius ausit Dum socii pontem ualui sient rumpere : Cocles In medios hostes obsistit cominus ense. Inde suam armatus miles transnavit ad urbcm: Quod faelum admiratis obse si Cr territus ille :En quanta huic inquit soli sunt presimia laudis Cum transiluit equo I ybeii m* ceclia uirgo Est a Romanis Horentia diaeta colonis :Trest uiri sceptro Romae tunc iura tenebant: α uoru dux primus Marcus se Antonius offert:

Emilius Lepidus: Cssari Auguitus S ille,

Quae signat foedus foedata hinc porta uidetur: Vt cum Tyrrhenis socientur pace Quirites . Vestales portant ad Tuscos sacra puellae L sti illi accipiunt: S custodita res On Unt: inuadra Senatoris quini haec iunguntur ad sdes

Conseruatorum ponuntur re altera septem : uattuor eXceliis Cint intermixta fenestris: Et totidem contra pars altera longa reseruat . inuas supra alternis uicibus tu signa uideres

Romae: V Pontificis magnum prebentia lumen IVrbi Iunonis stimulachrum Hetruria donat: Frugibus Hetrui is donatur Scipio & armis α irtutum meritis ducis hoc poscentibus ipsis .

Porsena rex clus. Mutius Horarii x Coclebo

Cerella Floretia colonia f

ridionati ineatIi. Iunonis i simula ἔ

16쪽

THEATRI CAPITOLINT

RO malus inspicitur: qui nomine dictat Hetruscii C recto cuneta ordine belli: Oc/ nolis o Occidui sunt pieta insignia parte

iis iii a p Pulo quae dat J yrrhena propago

r;i t l. lio in quadro scaenae statuuntur. abhis denu: Dunlata lue&Poteras ueris spectare figuris. .

Ianuarum equitur maior quam scripsimus, ante, . C liii & hinc monte retinendum donat. HctruscN Romulus riit polsint habitandas condere sedes. Erudienda datur Tuscis Romana iuuentus Artibus ingenuis claris &moribus ipsa: Pax in / ltima pars rest at septem subiecta. trioni:

ROiIaalm hetruscus regnat TarquiniuS u bς, ri . Captandi augurium norma tum perdocet auguri

Romulidas: dum monstrat aues: alis'; uolanxς ς Augur Inq; gradu exti emorandem pictura uidesur: H hed semper usicos docus t Romanus harusFς Et satis ostendit: qualis diis hostiae detur: viam i Sic depicta uides quindenis pegmata quadrii Exteriore loco quae sunt: his quattuor adde , C ii ii eta se de reo su n P h aec e x t ru ei a n i t C re Abripei . m genti a sp auri ueros imitantia succos: lis. . Parargis uariis pars circula cingitur omnis P g D pitia inseruis depicta n uertice summo, pingui e Huius S erimit implerunt decora alta theatri r i. Pictbres: quorumpriscis non cideret ulluS

17쪽

Sormosam quamuis, Venerem pinxisseti Apellesr Apellier Illa stas quamuis laudaret pseulidis uuas Texuit hystorias Phsdrus longo ordine uates: Thomas Quem fecisse puto maius pictoribus ipsi viis ψ Artis optismam diix belli plus laudis habebit Militibus: liceat uerum si iure fateri. Congesto asseribus circundatur undit uallo: . Spectacluna ne ingens gressu, turbaret. equorum iEt scamnis impletur humus pro plebe minu a Splendent Attalicis conseruatori bias aulae. Et paphiae Veneri; myrtus sparguntur ubi φ, , Utq; platea foret iam laxior ante theatrum; Sunt precio populi constrate ciuibuS aedes,

LIBER SECUNDVS.

Auleam talica

Ven'E phia ego dispositis eecini spectacula reb 'Sxilis quantu ualuit mea musa referre. Nuc maiora iuuat zephyro dare uela sec Et iuuar exactam ad meta deducere carmen. cdo Panditur interea faustissima pompa theatri Exornant sacri in tabulato altare ministri: Qui bysta induti rutilo uelatitur amittuωGemmati calice ς uasa S ponuntur acerrae: Et facibus niueis dant candelabra nitorem Alsi libros ponit cautorum 1ε dulus ordo τοῦ Ainses

18쪽

In roitus Diis . , Laus cru

Adoreat. Viarica christia Abacus a

THEATRI CAPITOLINI

Subtilis lini quem candida uel tit Abolla :Et parat introitum : S gradu alia Pneumatis almibacrorum in medio crux aurea ponitur inde: Et quae supplicium attulerat latronibus olim rinduperatorum nunc frontibns alta remigcr, Aurata in patina seruatur adorea farred riticeo : offerri quae 3 hostia possit ad aram re sacerdotis per facratissima uerba :Coelesti e lio ii quidem pius ipse redemptor Descendit : carne mi suam de pane propinat, Plena ampulla mero : lympha quot plena par uas spectare quidem I icra ad libamina dices :Non de ci sol una taurorum sanguine di hirci: Sed uino licuit nobis & pane i care. Exigiturq; abacus gradibus sublimibus ingens 1 inui magnum deteri argenti pondus S auii. Hic anaglyptia nitent: tulit S chrysendeta circii. Amphora magna simul: phialae : magniq; lagen et Vireoli: Onophoru : gutturnia: labra : parapsis

Sunt ex argento uegetes : cratera: cadit:

Situla cum cyati S uasa S potoria multa, Fundens nimbus aquas: retinendis si uetibus apti Sunt lances: geminis fixuria stabati saltuum. C latam leporem celatum in pocula caprum Inlpexi: qtiem tu dices a Mentore faetum . Serpemum tenues linguae nectuntur in auro

19쪽

inuae pro taxandis sunt pellendi si uenenis. Haec intacta tamen pro laude erecta manebant, Plurima sunt: mensς quae designantur ad usum, Ciuisi ab ecclesia nomen qui sumpsit avorum Seruandi hos abacos inuenta est cura fidelis . Terrarum eX omia i completur gente theatrum Signantur den o dolita sedilia ligno, Sellio talis erat i qualis stipata triremis. Mercibus a Lagi quam defert institor urbe Implicitam : qualis uolucru contentu S in hortISi Vere nouo auditur: dum flores Omnia mitrular.

Tabs erat populi strepitus I iuuenum Q ι senumq Magni secum qi petunt: talisl in sedibus illis Expectatus erat: qualis iam Troius iis ros Didoni cum inquit: coram quem qu ritis adsumi S posito ueniens sedet hic spectator ab urbe :Venit Apollonius Rhodius Cretensis/Hyberus Maurus: Arabs: Indus: Venit Garamanta: Britan' Plures Pannonii : plures uenere Si Cambri, Non hic Italiae prouincia defuit ulla: Cuius spectaclum ciuis non cerneret istud tHuc si quidem alpinis de montibus accola uenit Insubres Lygures festinant Euganeiq; Huc Picenus ager spectatorem Vmbria misit. t

Flaminei Emilii petierunt hucq; Falisci tExcipia Hetruscos : quorum non unus S alter

Ioannes i

Bip. de ecclesia Compat

rario .

Alexandria. Compa

20쪽

vestrup tio Re igni Neapolitani inpulia Naphaedonia

cia Bareris Monor

Tresue simul: sed tota cohors:omnasis iuventuu Affuit at hyiari patefecit gaudia mente, Regia Parthenope properauit mittere ciues Parthenope Aulonii caput & pulcherrima regnli Proxima Campans sedes Syrenia terrε, Marsusipelignus : uolsca de gente colonus Hic Lucanus adest ciues Apulia notos ostentati mihi: cui late campus aristis 'Flauescit: multos quς nutrit ovilibus agnos: Frondis N estius quς non recreatur in umbra Daunia dehinc sequit : Mamphrias notriane dicta in ulmagni regis populosam suscipit urbem Catinarum tuna ripa satis notisfirma clade Romana: ornatur pingui regione Barensi Est ubi Monopolis spacioso in littore ponti Adriacirtutus nautis cui portus in heret: Omne genus frugum lateq; patentia rura Bacchus S ipsa Ceres nec defit copia laetis, Arborum S ubertas est Phillidis alio Mincrua: Gnatia iuncta tibi at 3 tuis succedit in agris Possidet εἰ montes: citra quos canet oliuis Vltra habet & siluam: prebentem pascua uites: Profert in topho preciosis fructibus hortos: Antra cauata tenet tophus: tenet undiq; criptast Quae magnum Pribent agris ruralibus usum: Centum εἰ uiginti naires est munita trapeti δ