Isagoge in botanicam expeditiorem

21쪽

perientia, rarissime ex characteribus' causis, pro pagabatur

Hinc non potuit non oriri ea plantarum mixtio, Ut saepissime aut eadem planta, ob diuersa a diuersis accepta nomina, natura quoque diuerse haberetes; aut e contrario plantae, natura omnino diuersae, ex characterum inscitia Cne edita eaedem crederentur traderentur. um vero ex hac again confusa plantarum determinatione aliud euenire pogant, quam ut superioribus seculis rei herbariae studium inmmimis' sere inextricabilibus dissicultatibus i litatum maximeque incertum redderetur , Per se ipse vero. ac sine magistro, qui Bolanicam tunc temporis avidiscere voluerit, nubem pro Iunone amplexus es videtur.

f. Ex eadem ratione Variae, quarum antiquiores physici pariter ac medici in scriptis suis memininint, plantae Vel plane deperditae esse videntur vel non sine summa haesitatione tradi in sum assiliberi queunt. Et quantum est illud quidem detrimem tum, quod ex hac lubrica&incerta plantarum cognitione in varia sanandi remedia redundat, quibus am aquissimi medici si fuisse, auspicatissimamque sanit, ii hominum, non raro miracia instar, opem tulisse praecllcapturi

22쪽

Haec Bolanicae vitia ut tandem emendarentur,

eiusque stadium lableuaretur, ineunte dicto seculo XVI ab aliis, alio consilio Meuentu, gratissimum s Hum est initium.

Plures plantarum iconec ligno aeri incidem das curarunt eisque Bolanicae optime consuli Dbuerunt persuasum. Sed non paucos echorum n mero ob deteriores delineationes spes Ra fefellit smnis. Ab aliis, etsi naturam satis aemulati sunt; non maiorem tamen Vtilitatem, si quid intelligo, resi lassica cepit. Numerus enim delineatarum seu ligno, seu aeri, incisarum plantarum minor erat, quam Vt instituto sinceret. In adiectis vero descriptio-fibus multa erant vaga Ihdeterminata, multa iusto breuiora, plurum nulla ex parte perfecta. Icones denique non suo, sed nigro, colore illustratas non concinno, sed formito mere 4rbitrario ordine, positas quin etiam, quod utramque paginam hac in refecisset, in pluribus, sere omnibus, neque totam pia tam neque omnes eius vegetationis & fructificati

ius partes, neque eiusdem characteres ad naturam e

pressos, deprehendes. s. 2.Νeque felicius res processit opera eorum, urisantarum nomina laescriptiones ordine, Udicitur, alphabetico componere sunt aggressi. Nonne operam ludat, qui nominis plantae plane inscius, hunc

23쪽

Hasin plures aliae dissicultates, quae olim cognitioni herbariae impedimento fuerunt' studium bo-tanicum taediosum reddiderunt, superiori certein hoς seculo eaedemmansissent, nedum plures in intricatiores extitissmi. .

Numerus nouarum plantarum, in dies deterurum, eat Ogum quoque denominationum, quaeque non raro toto coelo inter se discrepant, maxime adauxit& adauget adhuc quotidie. Quid inde Quum olim illarum pauciorum plantarum cognitio tam ardua fuerit, nonne nos in praesentia, ob tantopere auctam plantarum copiam, in maximam confiasionis, haesit tionisin dissicultatum Voraginem abreptos sentiremus, nisi de aptiori emendandae, suisquo dissicultatibus en pediendae rei herbariae ratione cogitarilmin omnibus Viribus elaboratum fuisset. Sed, quod felix faustiumque iubeat Em haec ipsa manicae aurea periodus in nocia reseruata fuit tempora.

9 os. Νostra aetas est omnium Volo ea est, quae Νωrium Boianicorum indefesso labores innimieris obseruationibus plantas, Ut accuratissime consideratas, ita systematice descriptas, i time denominatas'

non paucas indigenam ac peregrinas, egregie delinem, in

24쪽

eas, aerique incisas viuis coloribus indureis, nobis exhibet optime iam characteres, quos quinius plam ta Vel proprios, Vercum aliis communes, vel ab aliis disserentes habet, obseruati, adnotati, memoriaeque simi proditi Varia iam diuersa ab aliis distisetis charailieribus insignita plantarum genera, ordines stelasses se nobis offerunt commendant. Mirus iam, gratusque acceptus ex his distinetis classibus in regno vegetabili adparet ordo' lendor omne studium omnicum redditum est facillimum. Fac species plantarum esse decis mille Systema quod-eimque in ipsb limine eas statim in miti circiteras nera contrahit. Haec mille genera classis' ordo ad rentum usque minuit. Genus denique has emtum aut pauciores, in paucisimas redigit species.

Quid multa' Hac nostra aetate rei herbaria eo peruenit, Vt ex plantarum adspectuin consideratione facile pateat, atquς demonstretur, quaenam sit lamia quo nomine adpelletur quare hoc, neque alio Vocem nomine Plantae nostra aetate in systematis sormam redactae, omnibus eas cognoscere & dissimguere cupientibus Viam quam facillimam tradunti

Negari quidem non potest, hane concinnam &optimam rei herbariae tractandae methodum accusari, quod nouis dissicultatibus ansam praebuerit. luiminis veterum adpellationes plantarum, ex systematis ratione, iam planae abrogandae Venerunt, quia earum

25쪽

si ea, virilis e distinetiuo partibus4 viribus dαwetis, eas inueterat ii mini e diametro aduereri, sole fuit clarius. Hinc fieri non potuit, quin plamine, quae ad aliam classem alium ordinem, aliudque genus perii rem nomine etiam distinguerentur; atque aliae necessario eodem nomine insignirentur, quaeiasse, ordine tenere inter se conuenire deprehenderentur. Hoc facto omnino tot paene nobmina noua sunt orta, quot inueteratorum perierim. Sed haec nominum mutario diuersitas, hincque exorta difficultas, tanto minoris est momenti, quantis maior certior est utilitas, quae rei herbariae ex hac nominum mutationeis plantarum diuersitate enata est.

3. 19. Et haec se nostra aetate perustaenata emendata θ stabilita, botanica cognitio ea est, qua omis mea Besan a ex mori eiusque praesens se ille nititur,itia que inutiem habet. CAPUT II.

I laniae sint empora organis praedii quae V, udo erustunc Viuendo igitur plantae dissi

runt

26쪽

nam afinitas, quae crescunt, sed non vivunt, defectu autem senationis ab inmalibus, quae iuunt, crescunt, sentiunt. I. I. Ρrimina plantarum secundum non nullorum, mrerum imminus, horanicorum obseruationes ea est duvisio, qua in arbores frutices, striastes'. herbas distiescuntur.3-.22.1'hinta perennis cum caule ligno2 si dies, arbor; cum caule lignos multiplici, frutex dicitur Pisita annua cum caulibus durioribui quodam modo lugnosis, se sex cum caulibus tenerioribus4 sucu lanus herba adpellatur. Sed haec prima plantarum diuisio, non fiaturam ducem, d ex opinione Vulgi originem habens, a tanicii diemis optimo iure e loditur. Naturas enim fruticem inter' arborem Italis sistit nulli, coelique plagam' terrae culturam sutices in arbores mutatos sistere, quis nescit8

Si plantae vivendo crescunt s.m J Vitam quiaque eis competere, Ut credamus, suadet ratio. An tota autem experientia eam ita demonstrant de Probant, Vt nullum reste dubiunt.

s. as.

27쪽

Anatomia eam, cum suis restrissionibus, implam iis fabricam, eas partes fluidas, selidas, ea motus& respirationis vasa, deprehendit' exhibet, a qui bus omnis anmalium vita alias dependet. Cur igitur plantae vita destituantur 89 26. Mperientia autem praecipue omnia ea in plantis obseruantur, quae vitae inimalium alias propria esse nouimus, Plantae, mi omne animal oriuntur ex ouo nutriuntur partibus fluidis' solidis vivunt motu & rest iratione Variant aetate obnoxiae sunt sanitatis Morbi vicissitudinibus suos habent inimucos decreseunt debilitantur marasino intereunt

tandem morte.

. 27. Si pi intis vita inest o 24. 23. 26. functionibus

quoque vitalibus eae donatae sint, necesse est f 28. Dicuntur autem functi ne plantarum vitales, eae in iis obuiaes con*irantes mutationes, quibus Vi fabricae, legumque motus, ita earum stat com

seruatur.

- . M. Fabrica plantarum tria erilibet vasa, quibus omnis earum motus Vitalis absoluitur. Vasa, quae

28쪽

dicuntur. Vasa, quae succo crassiori constant, quamq)uo utriculi nominantur. Vasa, quae aerem γιran ' tractearum n0mine adpellantur.

Variae sunt multiplices plantarum functiones vitales. Omnes tamen, ni fallor, ad binas, Ut principes, redigi posse videntur.3 II. Aliae sunmones metationi inseruiunt aliaest a cationi. Illae ad plantarum inermentum &satum; hae ad propagationem pertinent. f. 32.

uelatio I 31. duplici considerari potest re*emi. in ea vel adhuc collecta, Vel iam euoluta.

Vegetatio eqstedii 3. 32 I secundum auctores, omnes plantae euoluendae partes adhuc in compem dio hahet continet. Haecque subtilissima totius plantae partium congeries ae conuolutio, germen, seu 'bernaeuium, dicitur. Offenditur Vel nudum, vel squamis thctum. osteriori sensu peculiari gemmae nomine insignitur. f. 34. Vegetatio euoluta s. 32 singulas plantae pamtes ex germine, seu gemma, iamiam excretas in cleatas sisit.

30쪽

Dsserensia radicis 3 37. variis ad varias eius diuisionem denominatibnes ansam praebuit. Optume tamen, cum Clariss LVDVvisio, eam existimo divisionem, quae ex basi caudicis, seu causis, eiusque nexu cum fibrillis, desumitur.