Opera

181쪽

Discreto reuoluta gladu. torquentur in orbes Agmina: perpetuis is immoto cardine claustris Ianus bella premens laeta sub imagine pugnae Armorum innocuos paci largitur bonores. Iams nouum sas is aperit felicibus annum Ore coronatus gemino iam tybris in uno Et bruti cernit trabeas: sceptra quirini.

Consule letatur post plurima saecula uiso

Pallantaeus apex. agnoscunt rostra curules

Auditas quondam proauistilissuetas cingit Regius auratis sora fascibus. ubia lictor Et sextas gelica praeuelans fronde secures Colla triumphati proculeat bonorius istiuExeat in populos cunctis illiustrior annis

Natus fonte suorquem non aliena per arua

Induit hospes bonorequoius cunabula fouit Curiaequem primi tandem uidere quiritest em domitis auspex peperit uictoria bellis. Hunc re priuati titulis semulantibus anni:

Et quos armipotens genitor:reges m priores uersis gessere locis ceu numen adorent.

Hunerae quin* tui: uel quos babiturus in urbe Post alios auguste colantelicet unus in omnes Consul eas: magno sextus tamen iste superbit

Neminei praeteritis melior uenientibus auctori

CL.Clau.praefatio de uictoria Sti, liconis contra Alaricum. p Ost resides anos logo uelut excita somno

Romanis fruitur nostra ibalia choris. Optatos renouant eadem mibi culmina coetus. Mersonat di noto pythia uate domus.

Consulis hie falare cecinitlibyami receptam. Hie mihi pro stratis bella canenda getis. Sed prior e giem tribuit successus amoenam. Oram patricius nostra dicauit bonos. Annuit bie princes titulum postente senatu.Respice iudicium quam graue musa subis.

Ingenio minuit merces properata fauorem Carminibus ueniam premia tanta negant.

Et magis intento studium censore laborat: sod legimur medio: conspicimur* foro. Materies tamen ipsa iuuat solitum* timorem Uicturo magna sedula parte lauat. Nam mihi conciliat gratas impensius aures:

182쪽

Vel metitum libri: uel stilleonis amor. CL.Claudiani de uictoria Stiliconis

contra Alaricum.

i Niacti quu claustra freti coeulibyaequor Armatu seopulis audax irruperet argos Aeetbamrcolebois petens propiore periclo Omnibus attonitis solus post numina typhis

Incolumen tenui damno seruasse carinam Ferturita ancipitem montis uitasse ruinam: Deceptos uagre concursu rupis in altum victricem duxisse rate matupuere superbae

Arte uiti domitae symplegades:x noua passae Iuta soli: aciles cunctis iam pupibus baerentve uinci didicere semel Quod si ardua typbim Nauis ob innocuae meritum sic gloria ueXit: ae tibi pro tanti digno discrimine regni Sussicient laudes stiliconicet omnia uates In maius celebrata ferantripoms secandis Argois trabibus iactant sudasse mineruam:

Nec nemoris tantum uinxisse carentia sensu obora:sed caeso teneti iovis augure luco Arbore praesaga tabulas animasse loquaces: Plurima sed quanuis uariis miracula monstris

Ingeminente teneras uincturi carmine mentes:

Harpyiasue truces:insopitisue resusum Trallibus aurati custodem uelleris anguem: Et iuga taurorum rapidis ambuna fauillis. Et uitides galeis sulcostscerasis nouale se M altis: in segetem orescentis semina belli. Nil uetis aequale dabunt. prohibere rapaces Scilicet barpyiasrunas excludere mensa Nobilior titulis:quam tot potuisse paratas In latii praedam gelicas auertere sauces. An ego terrigenas potius mirabor in ipsis Procubuisse satis uitae quibus attulit idem Principium etsi nemm diesrquam caesa gelarum Agminaequos tantis aluit bellona tropbaeis:

Totam sub caleis mavortia canuit aetas. Per te namq unum mediis exuta tenebris

Imperio sua forma rediticlaustri sis solutae

Tristibus exangues audent procedere leges. Iamue potestates priscus discriminat oldo Iusticiae equas ante pares effecerat una Nube timori tua nos urgenti dextera leto

183쪽

Etipuit: tecti sis suis redduntur agris

Damnati: fato populi: virtute renati Iam non in pecorum morem formidine elaust Prospicimus saeuos campis ardentibus ignes. Alta nec incertis metimur flumina uotis Excidio latuta niorem.non poscimus amnes

undosam seruare fideminubes 3 fugacest Aut coniuratum querimur splendere serenum.

Ipsa quom interius furiis exercita plebis

securas iam roma leuat tranquilior arces, Surge precor ueneranda parensiae certa secudis

de deis: humilems metum depone senectae

urbs aequaeua polortum demu ferrea summet Ius in te lachesiis: quum sic mutauerat axem Poederibus natura nouismi flumine uerso Irriget aegyptum ibanaisimoeotida nisust

Eutus ab occasu:etephyrus se promat ab indis: Caucaseis 3 iugificalido nigrantibus austror

Getulas aquilo glaeie constringet harenas. Fatales bucus 3 manus:crebrisue notare Prodigiis abire minaernec sidera pacem Semper habentiipsum* ioue turbate typboede Si fas est:timuisse ferunt:quum brachia centu

Montibus armaret totidemis rasu retorquens Lamberet attonitas erectis anguibus arctos.

id mirum si regna labor mortalia uexat Quum gemini fratrestgenuit quos asper alceus Matrem subdiderint uinclisrdi in astra negatas Tentarunt munire uiasisteteritis reuulsis Pene tribus scopulis eaelesti macbina bello. Sed caret euentu nimius furor.imprba nunqSpes laetata diumee peruenere iuuentae Robur aleidaerdum uellere pelion otbrys Nitituti occubuit phoebormoriens3 ephialtes In latus obliquam proiecit languidus ossam. Aspice roma tuum iam uertice celsior hostem Italia detrusus eat:quantun* priori Dissimilisiqui eunaa sibi cessura ruenti Pollicitus:patrii numen iurauerat istrie Non nisi calcatis loricam ponere rostrisso rerum fatim uicesiqui foeda parabat

Romanas ad stupra nurus. sua pignora uidet Coniugibus omixta trabie qui mente profunda Hauserat urbis opes:ultro uictoribus ipse

184쪽

Praeda sui te nostri quondam qui militis auto

Aggressus tentare fidem. desertus tib omni Gente sua:manibus p redit truncatus:& a I s. Hoc quom quod ueniam leti ualuere mereri: Si positis pendas odiiseignoscere pulchrum Iam miseror petenses genus uidisse precantem. Quae uindicta prior:quam quu sormido sep bos lectitidi assuetum spoliis affigit egestas: Sed magis ex aliis fluxit clementia causis e Consulitur dum roma tibi:tua cura coegit Inclusis aperire fugamene peior in arcto Saeviret tabies uenturae nuncia mortis Nec tanti nomenistirpemis abolere getarum: ut propius peterere fuit.procul arceat altus Iuppiter ut delubra numaei sedem a quirini Barbaries oculis saltem temerare prophanis Possitidi arcanum tanti deprebndere regni Quanq si ueterum certamina rite recordor Tune etiam pulcbra quum libertate uigerente Et proprio late floretent milite patres.

Semper ab bis semete petiere insignia belli se

se diuersa procul tuto trans aequora uires Excere dabant currustregum v catenae

Inter abundantis fati ludibria ductaei At uero italiam quotiens citcu stetit atrox Tempestas ipsam 3 caput laesura pependit. Non illis uani ratio uentosa fauori se Sed grauiter spectata salus: doctor* plaeebate Non qui praecipiti traberet semel omnia casae Sed qui matuto uel laetar uel aspera rerum Consilio momenta regensinec tristibus impare Nec pro successu nimius: spacium* morandit Uincendi* modus mutatis nosset habenis

Cautius ingentes morbos: proxima eordi Ulcerat pceoniae tractat solertia cureter Parcendo* secat: ferro ne largius acto In reuocandus eat sectis uitalibus error. Sublimi certe cutium canit ore uetustas et

Aeacidem italo pepulit qui littore pyrrbum Nec magis insignis marit: pauli 3 triumphuse Qui captos niueis reges aegere quadrigis. Plus fuga laudatur pyrrhiis uincla iugurthae, Et quanuis gemina fessum iam clade fugauic Post decli lituostre nulli peruia culpae

185쪽

Pectora fabricii: donis inui statuet armis Plena datur cutio pulli uictoria pyrrhi. anto maius opus solo stilicone peractum Cernimus ibic ualida gente:quam dura nidosis Educat ursia plagisinon cbaonas ratiue molessos rQuos epirus alitinec dodonaea subtegit Agmina: fatidicam frustra iactantia quereum . Primus fulmineum lento luctamine pete num Compressit sibivstcampo post ausus aperto Marcellus uinci docuit. sed tertia uirtus . Scipiadae latiis tandem deterruit oris.

Vnus in boe stilico diuersis altibus boste

Tres potuit complere duces:fregit 3 furentem Cunctando: uincites manu ruietum* relegat. At v bic tanta breui miscente incendia pyrrbu Sustinuit toto moerens oenotria lustror Et prope ter senas itali per graminis berbas Massilus preno sonipes vastante cucurrite Annibalem iv senem uix ad sua reppulit arua. vindex sera patrum post bellum nata iuuentust Hic celer effecit bruina ne longior una Esset byems: rerum primus sed messibus aestas Temperiem caelo pariter bellom referret. Sed quid ego annibalem circa pyrrhu* tot anis

Certatum memorem uilis quu parthac' omne

Pet latus italiae ferro baechatus:& igni Consulibusue palam titiens congressus inertes Exuerat castris dominos edi strage pudenda Fuderit imbelles aquilas seruilibus armis

Hos terrorum expersedi luxu mollior aetas

Desicimus queruli si bos adductus aratro. Si libata segesmon bane ergastula nobis

Immisere manuminec coniurantis balenae

Turba fuit: alem stilleo deiecerit hostem

Tbraces: emonii poterunt metessi di fateri Frigida terdecies nudatum frontibus hemum Tendit byems vestite gelu:totiensiue solutis ver nivibus:uiridem monti reparauit amictu: Ex quo iam patrios gens haec oblita triones: Aed istrum transgressa semeituestigia fixit Threicio funesta solo: seu fata uocabant: Seu grauis ira deum seriem meditata ruini se Ex illo quocun* uagos impegit erynnis Granditistavi morbi ritu per deuia rerum

186쪽

Praecipites per claustra ruut:nee contigit ullis Amnibus: aut scopulis Pptias defendere terras .

Nil ibodopernit vastus albos:nil prosuit bem' Otrisiis: secili contemnunt strimona saltu Et frustra rapidum damnant almonia belli.

Nubibus intactum macedo miratur olympum More pererratum campi:gemit irrita tempe

Thessalusiae domitis irrisam cotibus Oetam: Sperchyus, uirginibus dilectus enypbeus

Barbaricas lauere comas:non obiee pindi Seruati driopesrnec nubifer actia texit Littora leucates ipsae quae durius olim estitetant moedistprimo conamine ruptae Tbet mopylei uallata maris scyronia ripis.

Et duo continuo connectens aequora muro

Istbmo silc angusti patuerunt claustra lycaei: Nee tibi parrbastos licuit munire colonos Frondosis erymanthe iugis:equitatad summi Culmina taygeti trepidae uidistis amyclae. Tandem supticium cunctis pro montibus alpes

Exegre getis: tot tangem flumina uictor vindieat elidanus.docuit nunc exitus alte Fatorum secreta tegi. isqua ne reclusis

Alpibus ulterius latii fore credidit umbram

Nonne uelut capta rumor miserabilis urbe Transfretartrans gallos:pyreneumo cucurrit Famam nigrantes succincta pavoribus alas Secum cuncta trabensra gadibus usu britannuTetruit oceanum:& nostro procul axe remoti Insolito belli tremefecit murmure tbulen . Mandemus ne noti flabris:quoscun* timores Pettulimus:festae doleant ne tristibus aures et An potius meminisse iuuat 'semper* uicissim Gaudia praemissi cumulant inopina dolores. Comendat placidum maris inclementia portu. Sic mibi tune maior stilicorquum laeta periclis Metiortat* illi redeunt in corda tumultus.

Nonne uidebantur quanuis adamante rigentes Turribus inualidis fragiles procumbere muri Hetratae 3 getis ultro se pandere portae Nec uallum:densae T sudes arcere uolantes Cornipedum saltusetiam iam conscendere pupes Sardonios habitate sinus: inbospita cypri Saxa parant: uitam:3 freto spumante tueri.

187쪽

Ipsa etiam diffusa breui trinacria ponto: Si rerum natura sinat: discedere longe Optat:& ionium refugo laxare peloro Hultas despiciens auro laquearia diues Tutior aeoliis malet uixisse cauernis. Iamq; borum creduntur opes: tande* libido Haesit auariciae grauioribus obruta curis:

est ingeniod loquax:di plurima fingi

Permittens:credis timorettunc somnia uulgo Narrari: tunc monstra deum monitu si sinistrichi id meditetur aues: quid cu mortali by aethet ulmineo uelit igne loquirquid carmine poscat Fatidicoicustos romani carbasus aeui Tetritat assiduus lunae laberrat tac3 pbeebe Noctibus bortisonas erebris ululata per urbes Nec credunt vetito fraudatam sole sororem Telluris subeunte globo: sed castra sequutas Barbarare bessalidas patriis lunare uenenis Incestare iubar. tunc anni signa prioris: Et si quod fortasse quies neglexerat omene Addit cura nouis:lapidosos grandinis ictust Molita sedi examen apes: passim* crematas Detbacchata domos nullis incendia causis. Et nunq caelo spectatum impune cometent Qui primum roseo pboebi prolatus ab ortu Qua micat astrigera senior cu coiuge cepbeus.

Inde lycaonia paulatim expulsus ab arcto Crine uago gelici foedauit sidera plaustri:

Donec in exiguum moriens uanesceret ignem. Sed grauius mentes caesorum ostenta luporum

Horrificantiduo quippe lupi sub principis orat

Uum campis exercet equos ruiolenter adorti Agmemta excepti telis immane relatu

Prodigium imitam* notam duxere suturi. Ni simul bumano geminas de corpore palmas vera di perfossis emisit bellua eostis

Illo lena tremensthoe dextera uentre latebant: Intentis ambae digitis: sanguine uiuo Scrutari si uera uelis: sera nuncia martis

Ore sub augusti casurum prodidit hostem:

Utv manus utero uirides patuere retecto Romula post ruptas uirtus sic emicat alpest Sed malus interpres reru metus omne trabebat Augurium peiore utar truncat aue membra

188쪽

Nutricem cy lupam romae:regnoue minarat Et repetunt annos tinterceptoue uolatu vulturis:incidunt properatis saecula metis.

Solus erat stilico:qui desidierantibus augur Sponderet meliore m)nurdubietes salutis Dux idem:uales 3 suit. durate parumper Inquit:& excussis muliebribus ore querelis

torum toleremus onus. nil nautica prosunt Turbatae lamenta rati: nec segnibus undae Planctibusta ut uanis mitescunt flumina uotis. Nune instare manu: toto nunc robore niti Communi pro luee decet succurrereruelis Exbautite fretum: uarios aptare rudentes

Omnibus edi docti iussis parere magistri. Non si persidia nacti penetrabile tempus

Irrupere getaemostras dum graecia uires Occupatratu alio desudant marte cohortes. Iccirco spes omnis abite mirabile posset Esse mihi si fraude noua luel calle reperto Barbarus ignotas inuaderet inscius alpes. Nunc uero geminis clades reperta tyrannis Hamosum uulgauit iter me e nota fefellit

Semita piae structum bellis ciuilibus hostem Per solitas uenere uiasradit usue sequendos Barbarico romana dedit di hordia bello.

Sed nec praeteritis baee res incognita saeclis Saepe lacessitam:sed non impune fatemur Ausonii. baee senonu restinxit sanguine flamas. Haec di tbeutonico quondam patefacta furori Colla catenati uidit squalentia cimbrivile decusiquod non erexit praeuius bonora Ingentes geminant discrimina magna triuphos Quid turpes iam mente sugas 'iam gallica rura

espicitis natio a libet post terga relicto

Longinquu plagis ararim praecingere castris, Scilicet arctois concessa gentibus urbe

Considet regnum rhodano: capiti* superstes True' erit. uestros stimulat sed pignota sensus.

Me q uo* non impar naturae cura remordet. Nee ferro sic corda rigentiaut nosse recusant.

Quam sanctum soceri nomenes dulce mariti. antus prolis amoresed nuna oblita decoris obse cenam latebram pietas ignaua requiret: Nec uobis sortis moniter mibi cautior uni:

189쪽

Hie coniunx: bic progeniesibic ebarior omni Luce generipars nulla mei subducta procellae.

Accipe tu nostrae tellus Oenotria mentis Dignota communes tecum subeuntia casus.

Exiguams moram muris impende tuendis: Dum redeo lectum referens in classica robur.

His dictis pauidi sirmauit inertia uulgi Pediora migrantiis fugam compescuit aulier Ausaue tune primis tenebris emergere pulsis Hesperia: ut secum iunxisse pericula uidit Augustumitantem sui stetit obside fati. Protinus umbrosa uestit qua littus oliva Laurius lx dulci mentitur nerea fluctu Parua pupe laeum preteruolat ovus.inde Scandit in acee's brumali sidere montes. Nil byemis:caelis memor. Sic ille relinquens

Ieiunos antro catulos immanior exit

Hyberna sub nocte hortaeituis per altas Incedit seriale niues.stat colla pruinis Asperat Rauentes astringit stitia fetas.

Nec meminit letimimbosue aut stigota curate Dum natis alimenta paret .sublimis in ariston Prominet hercinae confinis rhetia syluae.

Quae se danubii iactat:tbenis patentem:

utras romuleo praetendens flumina regno. Primo fonte breuesialto mox gurgite regnant: Et fluuios cogunt unda coeunte minores In nomen transire suumrte cymbrica tetris

Diuisum bifido consumit saepe meatu.Tbracia quins vadis istiu uetat amphytritet Ambo abiles remisiambo glacialia secti

Terga rotistambo boreae mattim sodales. Sed latus hesperiaciquo rhetia iungitur orae: Praeruptis serie astra iugis:pandiis tremendi vix aestate uiam: multi seu gorgone uisa obriguere gelu:multos hausere profundae vasta mole nives: cum ipsis saepe iuuencis Naufraga candenti mergutur plaustra baratio Interdum subitam glacie Iabente ruinam

Mons dedit:& trepidis fundamia subruit astris Pendenti male fida solo. per talia tendit Frigoribus mediis stilico loca.nulla Iyaei

Pocula.rara cereseraptos contentus in armis

Delibasse cibos:madidoue oneratus am u

190쪽

Algentem pulsabat equum inee mollia fisso

Strata dedere torum:tenebris si caeca repressit Nox iter: aut spelea subit metuenda ferarum:

Aut pastorali iacuit sub culmine fultusta ruicem clipeo. shat pallidus bospite magno

Nastor:& ignoto praeclarum nomine uultum

ustica sordenti genitrix ostendit alumno. Illa sub borrendis praedura cubilia oluis: Illi, sub nivibus somni icuraeiv labor

Pervigil banc requiem terris:baec ocia rebus I nsperata dabant:illae tibi toma salutem Alpinae peperere casae. iam foedera gentes Exuerant aliis audita clade feroces indelicos saltus: norica rura tenebant. Ac veluti famuli: mendax quos mortis berilis Nuncius in luxum salso rumore resoluit et Dum marcent epulis:at' inter uina ebor id Persultat vacuis effrena licentia tectis: Si reducem dominum sors improuisa revexit: Haerent attonitulibertatemv perosus Conscia seruilis praecordia concutit horrori Sic ducis aspectu cuncti stupuere rebelles et Inque uno princeps latiumue de tota resulsit

orna Uiro. frons laeta parum:no tristior aequo.

on deiecta mali simixta sed nobilis ira. alis in herculeo quotiens infanda iubebat Euti steus fuit ore dolotruel qualis in atram Sollicitus nubem moesto ioue cingitur aether. Tanta ne uos inquit gelici fiducia belli Erigit bine animo frustra tumuistis inanil

Non ita romanum fati uiolentia nomen opprimi trut uestros nequeant punire tumultu Marte sui:neu uos longe sermone petito Demorerrexemplum ueteris cognoscite fati: u ferus ausonias perfrangeret annibal arces. Et trebiam saeuo geminassent funere cannae.

Nec quist ematbiu pepulit spes uana pbilipput

Ut uelut afflictos ferro tentatet inerti. omanos commouit atrox iniuria Patres vrgetent maiora licetigrauiters tulere

urbibus inter se claris d. culmine rerum Congtessistaliquid gentes audere minores, Nec poenam differre placet: sed bella gerenti Punica leuinor regis quo Praelia mandant.