Verhandelingen der Natuurkundige Vereeniging in Nederlandsch Indië

281쪽

OBSERVATIONES BOTA NICAE,

OBSERV. A. Griesebach in opusculo summi pretii, cui titulus i Grund , ris der systematischen Lotania' novam plantarum proposuit distributionem, ubi petata Dicotyledonum ejecit otio etalis adnumeravit. Jam ante hos 1 annos andem opinionem defendi et /persuasum mei habui, 1 principium divisionis haud a defectu aut praesentia peta-

lorum sumi posse' et tune hanc normam persecutus eram. Nunc denuo, praeemate Griesebaelato, petatas, quasi divisionem propriam, Omittam et auctorem hunc perspicacissimum in familiarum distributione, etsi inverso ordine, SecuturUS Um.

282쪽

oBSERVATIONES BOTANICAE.

1. Strelitata reginae Thub. Noem Schult Syst Veget. V. 595. 2. ObServ.). OBSERV. I. Nostra, ut o descriptione sequenti patebit, sat a tr. Reginae Bnks dissori nec ulla alia a R. descripta species talit-opore ae liunbergiana nostrae accedit.

OBSERV. IL Characi gener. cf. Endi Gen. 1649 R. l. c. V. Lit)paulo mendandus erit, nam erigonii lacinia interiores laterales exterioribus haud sunt conformos, sed a basi concavae complicatae, angi 18tent tenuatae lineares, acuminatae, dorso a medio ad apicem carinatae, carina in auriculam grandem apicem versus attenuatam deorsum desinenti, dein lacinia liaec marginibus sese amplectuntvi et genitalia arcte uti in vagina includunt simulque unam sagittatam, ab exterioribus et colore diversam, magnitudine et substantia multo alienam fingunt. DESCRPT. Herba orennis, vix . 78 1 alta, multicaulis, rore glauco tota obtecta causis abbreviatus, plerumque SubterraneUS, TamOSUS.

Petioli erecti, basi vaginantes, obsoleto liguluti, dein parte vaginaliaret Clausa teretes, erecti, Stricti, Subrecurvi Superne teretiusculi, a latere subcompressi, introrsum leviter sulcati 0. 39-0.47 longi 0. 0090. 013 crassi, glabri intus lacunoso-spongiosi, apicem ei Sia paulo attenuati, longitudinaliter striati. Folia oblongo-lanceolata acuminata ba-8 acutiuscula, coriace rigida, margin altero a basi ad medium un-dulatΟ-CriSpato, aspero, Caeterum et altero plano integerrimo laevi, 0 29-0.34 longa, supra basin . 09 lata, glaberrima, intense viridia, rore glauco obducta, nervo medio valido supra albido canaliculato, Subtus Crasso prominulo concolori, latoralibus adscendenti rectis sig- moidei transvorsis tenuibus vi supra prominulis Pedunculi erecti Stricti, . 48-0. 63 longi, subcompressi, denso vaginati, . 013 lati 0. 009

l Mensura sempor galli ea aut nodorlandida, partes decimales metri indicat.

283쪽

crassi vagina 4 ampleXicaules arcte pedunculum amplectentes, longato-oblongae acuminatae, 0. 18-0.21 longae, longitudinaliter striatae, glabrae virides, oro glauco denso obtectae. Spatha florifera sub angulo recto foro patens, coriacea basi bullata, lanceolata acuminatissima, supra litatis, flores emittens, apistem Versus aret convoluta, . 21 longa, basi . 0 lata, intus saepe uti a Nasenaliae adactas ariensi succo

hyalino gelatinos plus minus foeta. Aper orifer potiunculi abbrevia

tus, i 0. 03 exledens, subcarnosus, Sub angulo recto CurVatus, fragilis albido-roseus, glaberrimus, denso bractoosus fractea ad basin cujusque floris solitariae, origontales, in spatha rete inclusae, imbricatim os obtegentes, ima basi carnosae, subeoneavae, florem amplectentes, . 02 latae, dein lanceolato-aeuminatissimae, membranaceae, albidae subroseae, 0. 011-0 01 longae, labrae,pri Ino margine, dein tota ad basin usque carnosam marcescentes Flores ante antlie sin in adem cum spatha directione origontali dispositi 10 12 cosuccedaneo voluti, rarius plus quam bini simultaneo aperti, sub anthesi Supra germen ad Scendenti- curvati, ita ut erecti adpareant, speciosissimi bicolores, coloribus splendentibus Perigonium breviter pedicollatum; tubus eum germine Connatus, trigonus, Supra germen On StriCtUS, Complanatus, fere anceps, albidus limbus biseriatim 6-partitus, post anthesin persistens, marces cons laciniae 3 aeteriores bilabiatae via superior paulo angustior et minor bina inferiores margino interiori esse amplectente oppositae; omnes aurantiaca nitidulao, o basi ovitor deorsum attenuata oblongo-lanceolatae, acuminatissimae, Submembrananaeoae ConcaVae inferiores . 08 longae supra basin . 02 latae interiores intonso indicae, pariter distichae inferior minor inter binas inferio res exteriorum posita, Vix . 03 longa, ovato oblongo aeuta et albido mucronulato apiculata, concaVa, marginibus apice conniventibus Superiores

binae huic oppositae jam supra in Obsero descripta se ima basi pallidiores, supra basin . 013 latae olongato'lineari-lanceolatae acuminatis simae, totae . 0 longae, ad carinam dorSalem . 03 longae margine superiori crispatulo indeque utraque inter Se arcte coliti erens, Carinaelobo a sali 0. 009 lato, juncta sagittam basi . 02 latam, . 04 lon-

284쪽

gam formantes carina crassa carnoso-Coriacea, margine acuto Stamina 5 rocta libera, .lo nunc minori, intra lacinias interiores cohaerenteS, Vaginam sormante arcte inclusa earumque longitudine flamenta ima basi crassiuscula, dein torotia, debilia, albida, labra, . 017 longa anthera lurido-albidae angustissimo lineares biloculares, oculis longitudinaliter dehiscontibus, valde portis, vix . 001 latis pollencopiosissimum albidum arachnoideo-cohaerens e granulis sat grandibus globosis punctulatis, fila longa exserentibus et horum ope cohaerentibus Germen origoni tubo ad natum, glabrum trigonum, ad collum cur vatum, . 0 longum, . 009 latum, . 004-0. 005 Crassum 3-loculare gemmulae angulo interno loculorum biseriatim origonialiter insertae,

in quaque serio, globosa albidae lucidulae collum perigonii Ἐ0rminis supra loculos . 0 longum, . 009 latum, . 004 crassum, Obsolet trigonum, carnosulum. Stylus cum staminibus apici colli insertus, ima basi serpentino-flexuosus, dein rectus strictissimus rigidus, . 065l0ngus, teres albidus labor stigmata 3 exserta conniventia, cohaerentia, . 017 longa, rigida subulata. Frit tuS. . . . 2. Ravenala adagascariensis Adns. Endi. Gen. 1650. Sehit Syst Veg. VII. LXXVI 0 1299. 1488. Hss l. Pint. au rar. 141).DΕsCR1ΡΤ1ON fusior Olim a me datae addam haecce pauca Copsida

lignos canescenti-fusca, obsolete trigona aut subcomplanata, acuminata, longitudinalitor levato-striata, . 07-0. 09 longa, . 018 Crassa, 3-loeu' laris, apice ad medium et ultra locutioide 3-valvis valvae crassae O- bustae tonaces, medio septo robusto lignos utrinque seminisero munitae, intris albida laevos Semina plurima biserialia ad latus utrumque Septi serio una persistenti, oblonga, saepe utrinque truncata arillo laete agureo tota obtecta, adlo-fusca glabra, sed Jhaud laevia, irregulariter Corrugato-Suleata, lucidula, . 005-0. 01 longa, . 004 crassa, sessilia, ad hilum vix prominulum albida aridus eleganter sericans, tenui mem-

285쪽

branaceus, semine ipso multo, nunc duplo longior, margine longiterciliato-lacerus, ad hilum tantum sumini adhaorons ibique pallidior testa coria ea assumen copiosum farinaceum candidum periphoricum embrymnflaVescens complanatum, paulo curvatum, supra curvaturam dilatatum, 0. 002 latum, oblongum obtusum, extremitate radiculari acuta, Versus hilum spectanti, . 003-0. 004 longum Centrale.

3. Pitcairnia alta Hsskl. OBsERV. l. ramosa Icq. Suhit Syst VII 1247 21), - quo sub nomine ex horto bot Amstolodamons nostra fuit missi ab hac sat difforti foliis, podunculo multo minoribus, foliis ensiformibus, margine spinis incurvatis armatis, odi collis brevioribus et purigoni tubo glabris ejusque laciniis internis obtusis, basi squamula praeditis. Inter Pitcairnia , porigonii laciniis internis basi nudis' nulla est, quaecum nostra OnVenit inter eas, quae iustorescentia paniculata gaudent, P. ferruginea . . l. c. 1237. 1. foliis aculeatis, panicula maxima diffusa pedicellis origoniis ferrugineo-tomentosis diversa - P paniculata . . l. c. . panicula decomposita, foliisque errato-aeuleatis; P. inermis Meyer l. c. 1238 8 panicula thyrsoidea. i. fastuosa Morr. Wip. Ann. I. 39. 1 dissor panicula ampla densitiora

ovata, foliisque serrulato-aculeatis glabris. P. aescapa iobm. Wip. Ann. III. 12 2. pedunculo brevissimo immerso et floribus corymbosis species reliquae inflorescentiam istud paniculatam praebent. Inter species, quarum flores quamulis sunt destituti, P. integri- folia GaWl. l. c. 1242. 12 tantopere accedit, ut pro ea tenerem, si

squamulae in nostra adessent. DIAGN. Foliis angusto linearibus, ima basi serrulato aculeolatis, caeterum integerrimis canaliculatis, longite subulato- acuminatis, subtus pulverulento tomentosis pedunculis erectis altis, paniculato-raeoniosis,

pedicellis bracteis longioribus, cum erigoni tubo minuto albido-soccosis laciniis interioribus aeutis, quamulis destitutis.

286쪽

HABIT. forsan Americam meridionalem, sed patria certa ignota. D scuΡΤ. Caulis basi bulboso incrassatus, ultra . 02 Crassus, a s

liorum basibus semianiploxicaulibus coria cois denso obtectus, hinc inde inter bases foliorum lacunosus, gummi hyalino inodoro indurescentis olus. Folia ima basi plus quam emi ampleXieaulia, alba, Carnosula, ut'

tra . 05 lata, supra basin coriaco fusca, extus nervis prominulis costulata densoque cinerascenti tomontosa, omento tenui persistenti, haud

friabili, tenaci, supra partem ianu . 013 altam dein subito angustata, 0. 017-0. 026 lata planiuscula, obscuro viridiam margin utroque acu leolis minutis rectis 8 10 munita, . 052 altius conoava e margine utroque integerrimo conniventi, vix industria explananda et tunc . 013

lata, pie in acumen . 209-0. 26 longum subulis Orme contortum tenuissimum attenuata, . 785-1.2 longa, e basi erecta patentia et apicuinclinata, nunc refraeta, utrinque saturate Viridia, subtus autem omento glaucososenti, vix nisi industria friabili oblocta, nou dein glabrata: folia taec 12 18 subito in bractealia transeunt, e basi lata oVata acuta, denso albido-tomontosa, subito in Subulam . 3-0.45 longam tenuissimam silis Ormoni basi latiorem et retrorsO-aculeolatam prolongantur, pedunculi partem infimam includunt, obtegunt imoque sese ipsa

imbricant. Pedun his torminalis erocius strictus ad ramificationem paniculae . 785 ultra altus, . 011-0. 00 crassus, teres, flavescenti-Viridis, apicem versus rubescens, basi denso foliis bractealibus obtectus, superno laisco sensim magis distantibus et angustioribus denudatus, dense lanugino albido floccos obtoctus, qui constat e pilis longissimis articulatis a ovibus Oxuosis tortisque ramosis intricatis, hinc inde quo que e quamulis nonnullis angusto reticulatis, margine laceratim solutis intermixtis, o qua sub onto vix a tomento, quod foliorum bases obto git, possunt distingui, nisi contextu laxiori floccoso. Folia bractea a sensim transeunt in bracteas , o basi semi amploxicauli 0. 015-0. 009 lata sensim attonia altis ot oin in subulam tonuissimam oroctam strictam attenuatas, infimas cum subula . 1 summas . 043 longas Gemmae plus minus evoluta in harum axillis, ab iis sunt obtectae et occultae.

287쪽

Panicula . 78 alta basi ramos 4 erecto-patentes, . 2-0.3 longo praebens, tum continuatio pedunculi, uti rami racemosa . 625 longa. Nam cinnabarini aut latoritii, serotiusculi aut obsolet angulati suntino apice subtrigoni, albido-floccosi Flores copiosi podieollati, succedanei, storii os a podicollis decidui, coccinoi 0. 039 longi. Dracteolae

alabastra juvenilia foventes, tenuissimae membranaceae, lineari-lanceolatae, 0. 009-0. 011 longae, 0. 002 latae, ad basin moX mareeSeontes, patentes, perSistentes, obsoleto carinatae, glabriusculae. Pedicelli coccinoi teretes, Oreoto-patentes, . 009-0. 013 longi, ante aniliosin breviores;

cum erigoni tubo concolores tomento tonui, floccoso, albido, fugae obtecti Perigonii lubit trigonus, obverso pyramidatus, . 004 altus et apice latus, germinis parti inferiori adnatus limbus 6-partitus;

laciniae aeteriores lineari-lanceolatae, acuminatae, Complicatae, erectae

Conni Ventes, interiores sustinentes, . 016 longae, explicatae basi ultra 0. 003 lata se hinc inde post anthesin ope interiorum ad apicem sub tortae interiore 3 erectae, germinis apicem arcte cingentes, . 0350. 039 longae, tenuissimae, coccineae, inferno explanata albidae, 0. 002latae, absque quamularum rudimento ullo ad altitudinem . 009 0. 011 simul contortae, tubum ingentes, genitalia rete ingentes, VerSUS apicem acutum Subpatentes, purpureae, nervoso-striatae, 0. 003 fere latae, glaberrimae. Stamina , laciniis origoni opposita earumque basibus subadnata, summo apice ex intoriorum tubo sub0Xserta stamenta libera, fulvo-albida, complanato-membranacea debilia, glabra, Supra medium crispato-flexuosa antherae luteae, auguste inpares, basi agittatae reotae, 0. 007 longae, strictae rectae pollen globosum copiosum flaVum punctulatum Germen . 00 longum, ad modium fere perigonii tui, adnatum, superno liberum pyramidat 3-gonum 3 suleatum, fla-VeSeenS, glabrum, in stylum attenuatum 3-loculare gemmulae in Oculo quoque plurimae, placentis binis, dissopimenti juxta angulum internum utrinquo insertis, origonialiter inserta indequo biseriales: stylus longissimus tenuis albidus glaber, lacinias origonii internas dein superans; tigmata , spiraliter contorta in conum oblongum apiculatum, . 002 longum. Fructus nondum vidi.

288쪽

OBSERVATIONES BOTANICAE.

4 Pitcairnia rhodostachys Hsskl. OBSERV. I. Pi a Mol. Endi Gon. 1314 evidenter germine perigonii tubo no basi quidem adnato divorsa - riesia ndi. Wip. nn III. 622 perigonii laciniarum interiorum squamis gemini Semiadnatis, staminibus exsortis differt Neumannia Brgia. Endi Gen. Sppl. II. p. 15. 1305 1.), vix nisi erigonii lacinia interiori superiori majori et late-ralibus convolutis diversa os et forsan octionem I Pitcairniae Schit. Syst. VII. 123 7 complectitur, aut species spicatas tantum γOBSERV. I. Etsi planta nostra sub nomine Puyae Ahensteini Lith. ex horto bolgico quodam missa fuit quasi Pitcairnia undulatae folia Hook. olim cujus descriptiones ac delineationes mihi haud suppetunt, attamen

cum hac specie nostram haud conjungere possum, ob nimiam diversitatem inter hanc et sequentem varietatem P. undulatae foliae, qua cum nil habet commune. - Asinitas adest ad P. Vallisoletanam Lex. Sohit. VII. 1238), quae auton differt foliis augustissimis aculeatis, bracteis ovatis, perigonii laciniis interioribus roseis apice obtusis, germine supero Θ), stylo longitudine staminum, stigmatibus coloratis, iein ad P. cer-m am uiath Wip. Ania. III 676. ), qua diversa foliis gramineo-linearibus, earnOsO-duris, externe glabris, interne pili crispulis conspersis, denticulato-spinosis, bracteis extus lanuginosis, erigonii laciniis interioribus spathulato-lingulatis obtusis, Supra basin Saccato-eXeavatiS, stamina paulo excedentibus. DIAGN. Caespitosa foliis longato-lineari-lanceolatis subulato-aevminatissimis, basi longiter attenuatis, inferne canaliculatis, Superne convolutiS, integerrimis, membranaceis, rubro-marginatis, Xtus tomento arachnoido albido, dein vanescenti tectis, intus postremo extus

glabris spica torminali solitaria subsessili oblongo torset stricta subcernua, bracteis et origonii tubo cum laciniis exterioribus cinnabarinis, interioribus longioribus exsortis lineari-oblongis acuminatis, apice patentibus, basi planis quamulis destitutis, stamina triente Superantibus. stigmatibus exsertis albidis.

289쪽

DESCRPT. Herbae auspitosae cin horto Dipannas in solo argilloso uberrime vegetantos florenteS, nec autem fructus proferentes. - FO aelongata, in lima multo longiora et magis in petiolum basi vaginantem, 0. 47 longum attenuata, lineari-lanceolata fasciculata complieata, apice longitor stibulato-acuminata conVoluta, membranaeea, laXa, apice cernua, integerrima, margine rubenti, caeterum intonso viridia, cum petiolo ultra 1. 26 longa, supra medium . 05-0. 065 lata, i. ora Sensim breviora et petiolo magis magisque abbreviat susti illa summa successive in bracteas transeuntia pedunculum denSe Vaginantia, primo extus albido arachnoido e pilis tonuissimis articulatis flexuosis intricatis, dein hisco dociduis plus minus glabrata, intus supra glabra,

tenuissimo longitudinaliter parallelo nervosa Pedunculus rectus foliosus , basi vaginis foliorum occultus, superne a Vaginis basi tantum amplexicaulibus liber, inferno albido-viridis, superne cinnabarinus, densearachnoideo-pulVerulentus, indeque paulo canescens, ad spicam . 471

longus, tereS, . 009-0. 011 crassus, re tu Strictiusculus Spica terminalis oblongo-teros, . 18-0.2 longa, . 03-0. 04 crassa, multiflora bracteosa, tota cinnabarina, at densa. racteae oblongae aut Vato- oblongae, infimae acuminatae, Superiores acutae aut imo acutiusculae concavae subconvolutae, infimae . 05, reliquae . 04 longae, 0. 0150. 0 latae, erectae, florem sustinentes et post antJhesin adpressae, ex-

tenso cinnabarinae, intus pallidiores et pariter pilis albidis, sed longioribus rectis laud tam intricatis pubserulae hachis ex insortionibus fio rum decurrentibus angulata, inter angulos Sulcata, cinnabrina arach noideo'puberula, apice leviter incurva subnutans Flores in axilla bractea cujusque solitarii erecti, rhachi subadpressi, in antlaesi paulo patentes sessiles, bracteis suis paulo longiores Perigonia tubus germini ad medium fere adnatus, turbinatus, trigonus, flavescens nitidulus, . 0040. 005 longus, . 008-0. 00 ad fauces latus limbus profundo expartitus laciniae exteriopes cum tubo bracteae suae aequilongae, erectae, conniventes in pyramidem trigonam, . 0 longam basi flavescentes, apicem versus cinnabarinae, primo leviter albido-arachnoideae, dein

290쪽

Glabratae, nitidulae, post antlieSin persistente Vegetae, aut ovatae,

puramidem . 026 altam sistentes, nune plane OSeO-coloratam e basi arnosa crassa apicem VerSUS attenuatae et tenuiores, margine membranaceae, concaVae, marginibus Sui SeSe imbricantes interiores recta patentes sub antlies hinc inde exterioribus paulo secodentibus a- portis ad tertiam longitudinis suae partem magis Xsertae et patentes); membranaceae, albidae glabrae lineari-oblongae, acuminatae, Sub- concaVae, Subaequales, binae inferiores magis conniventes margine interiori sese imbricantes, . 03 longae, 0. 00 latae, post anthesin apice

marcescente ne convolutae , aSi paulo crassiori carnosulae, squamulis destitutae, nec attenuatae. Stamina 6 erecta aequalia, laciniis perigoni opposita earumque basi fere inserta, angulis germini adpressa, laciniis interioribus opposita, lateribus germini adpreSSa, inclUSa,0. 0 longa tenuissima; lamenta compressa, o basi latiuscula subulato- linearia, . 012 longa, in germinis sulcis recepta, albida glaberrima; antherae erectae acutissimae lineares, basi sagittatae, 0. 01 longae in sinu baseos insertae, lateraliter per totam longitudinem loculorum dehiscentes; Dilen flavescens globosum glabrui punctulatum Germen basi . 002-0. 003 alta origonii tubo connatum, Superne liberum pyramidato flavescens glaberrimum nitidulum, o lamentis adpressis leviter 6-sulcatum, . 011 longum 3-loculare placentae in angulo interno bilamellatae, ad basin fissae, gemmulis obtectae gemmulae cc horizontaliter insertae, basi attenuatae, quasi stipitatae, Versus medium Crassiores, apice in Subulam longam adscendenti-ereetam attenuatae fero caudatae, albidae; tylus erectus strictus trigonus, 3-Sulcatus, albidus, glaberrimus, . 026 longus; tigmata 3 exserta albida complanata bis torvo Spiraliter torta, conum acutum, . 004 longum formantia, extus albido- fimbriato-ciliata. Fructus deSunt. 5. Pitcairnia undulatifolia ook β gigantea. SYNON. Pisa Alien3teinu . . O. β. gigante Lam Wip. Ann. I. 844. 1.