P. Ovidii Nasonis Fastorum libri sex

11쪽

VIDIES LEGITIMI

απανταν του τμαΠιένου, μητε πρωὶ αἰτερον ἀπαλλάττεσθαι. uero tempus a primo mane fuisse uidetur secundum Dionem eo

lib. e. 9: καὶ αναβας αμα τῆ εω ἐς τὸ παλατιοπι τῆς γὰρ βο λῆς ἔδρα ἐν τῶ 'Anoλλωνείω γενησεσθαι εμελλεν - et c. I ον γαρ προτερον, omni superiori temporeὶ τῆ τω παντες Ους κκρείττω σφων οντα ἐς τὸ βουλευτηριον παρεπε ιφαν -. Mom hoc de intelligendo καιρω nunc ipsius Dionis enusa, spud que

proxime ante illa 58, 2I Iegitur: ἀλλὰ τά τε αλλα καὶ η βουλκαὶ τότε καὶ συνηχθη καὶ ἐδίκασεν, quod de Iegitimo senatu mintelligendum ipsa illa, quae sequuntur, docent. Quod igitur supiriori illo loco 55, 3 Dio dixisse uidetur, hoc est, Augustym Renι tum conuenire uoluisse iis diebus, dierumve horis, quibus iudicia isero nulla essent obeunda. Aliud nunc mittamus, utrum eos dii ita comparatos inuenerit, an, quod Dio indicare uidetur, tiara recdideriir illud notum est, diem, qui iudicia non admittat, esse uesistuin, et qui mane tantum non admittat de eo genere esse, quo Ouidius I, 50 demonstrat; nefastos priores docti appellarunt. Fuerunt igitur in Augusti fastis Kalendae et Idus omnium mensium die aut nesasti, aut nefasti priores. Hoc non est insuper habendum meterum inutile est quaerere, num uni euiuis ex illis diebus ascriptum fuerit SEN. LEG., uel simila quid; otiosus aliquis quadratarius, uel caelator appinxerit, sed senatores meminerint, ad quo quia solos pertinuit Ouidius neglexit. Verum enim uero sunt, qualiter iudieent: Suetonium evin Dione neque posse componi, nequioportere; corruptum esse illum per librarios, qui uerba Kalendis auibus addiderint, eius rei argumento esse quod in scriptis quibus dam libris legatur scillast Kalendis et Id.; idus non potuisse omniusenatui agendo aptos esse, quia ipse olim inter triumuiros Octauia. nus edixerit narrante Dione 47, 19, ut Idus Martiae, quibus usquε eo senatum haberi solenne fuisset, inter atros dies essent; Kalendas, quia nefastae pleraeque notentur in fastorum, quae restant, fragmentis, idoneas non fuisse; hinos, sed non statos cuiusque meusis dies Augustum senatui habendo destinasse eosque et debuisse in fastis perscribi, et perscriptos extare in lassis HerWartianis, siue Lambecianis, compositis Constantio Imperatore saeculo post Chr. quarto. Ita disputauit Iac. Va senius Animadu. in Iast. sacr. P. 237 - 244, cui assentitur Sturaius ad Dion. loc. ind. Vix ueri speciem in ea opinione agnosco. Vocula sciIiuia si in omnibus, uti reliqua, libris esset, ipse Suetonius uti poterat, usus enim est Dei.

12쪽

e. 29; triumuirorum decreta Oetavianus teste Dione 63, 2 anno Tm V. C. δι' ἐνος προγραμματος κGτέλυσε, idque Buno antequam a senatu Populoque Augustus et ab Horatio expiator sceleris appellaretur, ut fortasse tune Iduum Martiarum, natalis Antonii Dio 5I, I9 , aliorum atrorum dierum, qui ad ius pontificium certe nunquam pertinuerunt, desierit religio; cum negatur diebus, qui sacrificii causa nefasti fuerint, unquam uel ante, uel post Augustum senatum mis nuocatum, esto tales non fuisse v Id. Apr., III Id. Mai., qui ex Ciceronis epistolis adhibentur: uerum ibidem I2, 25 lego Quinquatribus frequentem senatum fuisse, isque dies nefastus est in uetustissimis, quae ad nos peruenerunt, tabulis Masseana et Praenestinarillud uero ridiculum est, eum in ipso Glondario Lambeeiano Kalendis Iuliis, nefasto dis, senatus legitimus deprehenditur, idque excusatur Propter minorem rei sacrae, quae tum lacta sit, sanetitatem; quod de reliquis quoque nefastis Kalendis dici poterat. Maxime etiam id a disertis Dionis uerbis abhorret, quod plurimis diebus totis fastis, uel comitialibus senatus habitus foret, si eredibile esset ab Augusti inde tempore ad Constantii aetatem nihil mutatum fuisse in ea re; quod ne animum indueamus, monent Gellii uerba 4, si antilassem, quaa nunc de senatu habendo obseruatur. Velim ergo damnari

istam Vaassenii sententiam et quae supra exposui recte exposita existimari, nec offendi in eo, quod non modo nefastis diebus, aedetiam nefasta dierum parte et Dunquam non inter sacra Kale aria Iduliaque sentitus conuenit, siquidem in ipso senatu rem sacram thure

meroque fieri iussit Augustus, Suet. Oct. 35, Dio 54, 30. Video atra ea afferri posse Dionis loeum 56, 4Ir ἐν μεν ταις εορταις καὶ τον δῆμον Κικαδε nροσδεξαμένον, ἐν δἐ ταις αλλαις ημέραις και την γερουσίαν ἐν αυτω πω βουλευτηρω u Πασα ιενου. Esto, siue εορτας intelligas dies festiuos, siue ferias, siue sacras celebris las, Kalendas et Idus aliquando iis appellationihus notatas suisse, Gell. 2, 24, Macr. I, I5: dubium tamen uix est, quin illos maximae dignationis et totius populi serias innuat Dio, quales Quinquatrus,

quae apud Varronem de l. l. 6, 3 sqq. enumerantur, quaeque in 1 iratorum tabulis magnis litteris iuxta litteras nundinales scriptoe sunt. sis olim senatum habitum esse uno exemplo docui: Augusti aetate senatum legitimum non fuisse Bpparet, eum Matronalia ne apud Va rouem quidem, Quinquatrus minusculae nulla in tabula compareant. Pergo ad alterum, quod Suetonius tradidit Augustum amplius triginta dies ludis honorariis oecupatos actui rerum permisisse. Nem me est intelligamus, qui illi dies sint. Prouocant interpretes ad

Pauli Diaeoni locum p. 102 ed. Mueit.: Honorarios ludos, quos M

13쪽

dum, ludos honorarios Liberalibus potissimum edi consueuisse. Glum foret tam certa fide unum saltom de triginta istis diebias initescere, sed metuo, no aliud quid Festus dixerit. Notum ess onor Tertullianum plurimum Festo usum esse, et rapeetu eram istud Pauli lemma ut npponerentur illa eius de spectae. e. Ir met eum promiscua ludi Lliberalia uocarenιur, uel c. st nam et αἶ udos acenicos Liboralia vocabant praeterquam Libero deuotos. IIuia efficiuntur, Festum uel Verrium nihil noui docuisso de Libsilibus, quae erant XVI ΚΙ' Apri, sed illud nomen aliquo Rrgumen uel exemplo generale existimasse, denique honorarios Festi vel U4rii aetate appellatos esse ludos uel omnes, uel scenicos omnes. Haaeponenda sunt tantisper, dum aliunde lucem aecipere poterunt. Cinubonus Suetonii uerba intelligit de ludis, quos noui mngistra sponte sua ad demerendum populum et ambitionis causa ediderii quos Iudos spectacula priuata dixerit Suet. Ner. 2I et LampriElag. 23. Eandem sententiam, omissa tamen ludorum Privatorumentione, qui mos sub Augusto inualuit, Dio 56, 27, sed alion est ab hae re, perscriptam inuenio a Vinando Pighio in commentrio de fastis saeris inedito his uerbis: Prout enim quisque nouo misistratu ueι honore σαι insignitus, ludos ex sua magnificentia pomιaria auras captandas gratia per aliquot instruebat dies. Ouam ea fiam erae putamus, ut es Liberalia alio nomine Ferio auctore disertatur, quod noui honoris initis ex libera seu mera potius liberalitaexhisterentur. Fatendum est post Augusti mortem tales ludos tomnibus sero magistratibus saetos et oliquando quotannis: statu tempus ludorum eonsularium a Symmacho Epp. 7, 4 R Kal. Ian. a Non. Febr. tradi, quod eum tunc non triginta dies fastos habuis, constet, nihil sane impedit, quominus aliis magistratibus alii di coneessi suerint. Ante Augustum uero nullo plane testimonio euiteitur Indos impetrati honoris musa nut ab omnibus mugistratibulant ab ullis quotannis, statoue tempore, But diebus Propter ealcausam olim nefastis exhibitos fuisset immo, diebus iis, quibus Pompeii iterum eonsulis ludi fiebant, Cicero ad sam. T, I eausam aegisse narrat. Itaquρ Ernestius a Suetonio statos et solemnes Iudo designari intelligens eoni it honorarios ludos eos fuisse, qui notantiquis legibus eonstituti fuissent, sed recentioribus temporibus ae eesserint nd honorandam memoriam uirorum bene meritorum. Hii aliquid vidit de discrimine ludorum, qui in Iastis notari consueue, runt; sed salsam etymologiam aucupando rem peruertit meo iudicio

Videbis quo rem dedueam, malo enim probabiliora proserendo, quav